20 Mart 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r • * \ Günün en çok okunan iki polis romanl IF A N T 0 M A 2 FANTOMA'ya karşı JÜV Çeviren: MUZAFFER ESEX Baştan başa macera... Baştan başa heyecan.. Her kltabin fiatı 125 Kxş. G Ü V E N Y A T I N E V İ İst. Cağaloğlu yokuşu No. 18 J 20 nci yıl sayı: 7038 umhuri ISTANBÜL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub a&resi: Cumhuayei, tstanbul Posta kutuso: İstanbul No. 248 Telefon: Başrauharrir: 22368. Tahrir heyetl: 24298 Idare ve Matbaa tasmı: 24299.24290 r Taksim KRISTAL'de KADINLARA MAM IN Şimdiye kadar eşl İzdihamm önünü MARTESİ ve ÇA lâtll MATİNELE: suvare ve her P A A İ L E MA LİŞ bir REVÜ. 'için her CU% 50 tenziAKŞAM 15 te S İ Pazartesi 20 Mart 1944 Führer, Finlandiyanın yapacağı sulh hakkında Isvec Kralına müEHî kilometrelik bir saha dahilinde nehrin racaatte bulunmadığını söylüyor Dniester nehrini de geçti Hitler in J sağ sahiline ulaşaıt Sovyet kuvvetleri, mühim istinad noktalarını da zaptettiler Mnvazene Milletlerin isHklâli prensipîni, muvazene kaygm desteklemeseydi ne o milletler devletleşir, ne de o devletler ya§ıyabilirlerdi. Finlandiya Devlet Şurası, teklif edileıt şartlar içinde mütareke yapmak imkânııu bulanadı, öliint, dirim harbi devam edecek! Stockholm 19 (T.P.) Fuhrerin İsveç Kralının nezdmde müracaatte bulunduSuna dair ecnebi memleketlerde yayılan haberler üzerine «Stockholm Tidningen> gazetesinin Berlin muhabirı Hıtlerln dogrudan doğruya bu neşriyat hakkındaki fücirlerini soylemesini nca etmiş ve Ftihrer, İsveçli gazetecının sorularına aşatıdaki cevablan vermlştır: « Haberler yanlıştır. Ben, boy!e bir teşebbüste bulunmaga neden luzum görebilecetiml de anlamıyorum. İsveç Kralının bu manada Finlandiya uzerıne teslr lcra ettiği bence malum olmadığı gibi, bunun ne zaman vuku bu'dugu da benim için meçhuldür. Fakat bu hakikaten dogruysa, burada bittabi sırf İsveçi alâkadar eden bir mesele mevzuu bahistir. Ben Sovyetler tarafmdan bildırılen mütareke şartlan hakkında, tıpkı bunlann düşünüldügü gibi muhakeme ediyorum. Gaje bittabi, Finlandiya için, Arkası Sahife 3, Sü. 5 te V arblerin mağlublan olduğu gibi sulhlerın de magdnrlan vardır. Hakhlıklarına, haksızhklarına bakılmaz; maglublar, mağlubiyetlerlnin derecesi nisbetinde ccıalarını çekerler. Fakat harbin dışında kaldıklan halde her hangl bir galibin zaferle kurdufcu sulh mihrabında knrban edilmiş miüetlerin de tarihte misalleri aı defcildir. Boyle kazalar da ekseriya küçük milletlerin ve zayıf devletlerin başına gelir. Eski zamanlarda fatihler dost, düşman, taraflı, tarafsıı tanımazlar, karşılanna yenilemiyecek bir knvvet ve aşılamıyacak bir mania çıkıncıya kadar yunırler. Ordularmın verdifri ve tutabflecejfi ülkelerl zaptederler; fctedikleri şekllde knrdnkları snlhnn nizamına oralar halkını zorla boyun eğdirirler. Romanın İmparatorlugu da faıla övülen ve imrenilen meşhur sulhn da böyle kurulmnştn. O, insanlıfn Iıugiin beklediği ve inandığı sulh değil; istilâ harblerinde ve tedib seferlerinde yanmış, yıkılmış harab diyarlann ıssızbjh; boyunlanna esirllk rinciri takılmı; milletlerin takatsizlik ve sessizlifidir. İstilâ harbleri ve tedib hareketlerile başkalarınm öz vatanlarını sömürge yapanlann ve sulhlerinin öldürücü şartlarını zorla kabul ettirenlerin, Romalılar ne ilkl, ne de sonnncusndnrlar. Harblerin bellibaşh ve en mühim sebebi olan, istilâ hırslanndan, zafer şımanklıklarmdan, zalim ve hodbin sulhlerden faisanlık çok çektl. Zaferler sulhlere hâkim, sulhler de Istilâlara yol açtıkça, zaferler gibl sulhler de galiblerin kayıdsız, şartsız Istedikleri, kullanabilecekeri bir hak sayıldıkça insaniığın daha da çekecekleri var demektir. Bu haksız gelenek veya görenek, * | yanın ve hâdiselerin tabiatinden dogmuş bir zarnret gibi devam ederken, her hangi bir galibin zafer sahasında, kendi hesab ve menfaatine göre kuracagı sulhnn, nizamı içinde taksim veya istilâya ugramak endişeleri yerslz değildir. Amerikanın eski Devlet Reisi V[, Wilson'un «zafersiı sulh» prenslpi ve 14 noktası, «dünyayı demokrasilere emin kılmak», «harbi kaldırmak için harb etmek» gibl insanlığa sürekli solhlet müjdeliyen yiiksek idealleri, 1918 mnahedelerine esas olamadıgma, gene Amerikan idealinin insanlıga bir emniyet armaganı olan «Milletler Cemiyeti», nazilerin ve faşistlerin istilâ harblerinl menedemedifine göre, kuvvetleri elde bulundorarak her ihtimale karşı hanr bnlunmak, harb. lerin ve snlhlerin bngünkü mantıgına daha uygnndur. Fakat harbin daha ne kadar sürecegi ve sonunun nerelere varacağı hâlâ kesin olarak bilinememekle beraber; demokrasUerin gelecek sulhun esaslı gartları hakkında verdikleri teminat bazı sendelemelere rağmen zihinleri ve vicdanlan tatmin edecek kıymet ve mahiyettedir. MUIetlerin htiniyet ve istüdâH ve dünya birliği prensipleri irfanlarda ve vicdanlarda daha bn kadar yer tutmadıfcı devirlerde, devletlerin hak ve hndndnnn koruyacak ahiâk ve devletler huknkn miieyyideleri dışinda, bir de «mnvazene» sisteml balnnmnstu. Westphalie (1648) ve Ütracht (1718) mnahedeleri Avrnpa devletleri arasında «mnvazene» prensipini koymakla, hiç olmazsa Avrnpada statükoyn, mnhafaza ederek istilâlara ve dolayısile harblere engel olmayı düşiinmüştü. Fransız büyük ihtüâlinin milliyet ve hürriyet bayrağım eline geçiren NapoIeon, Avrupaya bir asır nisbî bir istikrar ve emniyet veren bu prensipi bozdu; Srzarlann fetih ve imparatorluk yolunn tntta. Başına geçirdiü taçla beraber Napoleonn da, seferlerini de, zaferierini de imparatorlnfnnn da tasfiye eden Viyana kongTesl (1815) Avrnpanm yeni nlzamında Osmanlı tmparatorluga da içinde devletler arasındaki mnvazene prensipini tazeledi, gerçekleştirdl, 1914 H İsveç Kralı Majeste Güstav Alman Devlet Reisi M. Hitler Şark cephestnden reslmler: Harab olan bir fehıin dnvarlan arasına sıjınan bir Alman topu M<Kkova 19 (a.a.) Sovyet Bırınci Uluayna cephesl kuvvetleri tir çevirme hareketi ve cephe taarruzu ile 19 martta Kremenetz dağlarinm üzerinde bulunan kuvveUl ve tabll bir kale olan Kremenetz sehrini zaptetmişlerdir. 19 martta Vınitsa'nın şlmal batısında Iruvvetlerimiz ienye dotru kendilenne yol açmışlar ve düşmarun kuvvetle tahkim edilmiş bulunan 10 İstinad noktasını işgal etmişlerdir. Bunlann arasında Movvodevka da bulunmaktadır. Kuv vetlerimlz taarruzlannı gellştirmeğe devam etml^ler ve Vînitsa bölgesının bir idare merkezile 60 den fazla meskun yerini zaptetmlşlerdir. Kurt'etlerimlz, Mogilev Podolvsk şehrine yaklaşmışlar ve bu şehrin sokaklarında düşmanla çarpışmaga başlamışlardır. Ukrayna cephesi kuvvetlerimiz Din yester nehrine 100 kilometrelik bir oephe üzerlnden dayanmışlar, bu nehri 50 kılometre uzunluğunda geçmişîer ve Dınyesterin sag yakasmda 40 dan fazla meskun yeri ele geçirmişlerdir. Kuv\etleruniz Sovyet CumhuriyeU Moldavya'nm şehirlerinden Vorotinşk'i zaptetmişlerdir. Novoııkrenka'nm cenub batısında kuvMitlerimiz taarruzl muharebeler venneğe de\am etmi^lerdir. Bu muharebeler esna Arkası Sahife 3, Sü. 2 de Londranın Rumanyaya yeni bir ihtarı «Almanyadan derhal ayrılmazsanız hür ve müstakil olamazsınız» Londra 19 (B.B.C.) Londra radyo. su Rumanya halkına hitaben şu ihtarda bulunmuştur: «Ruslarm Dniester nlhrine vardıHa. rınm resmen bildirildıği şu saatte size şu mühim ihtarda bulunacağız; Bu ha. Arkast Sahife S. Sü. 2 de Almanyaya atılan Bulgaristanda beyannameler! yapılan siyasi "Birleçmiş Milletler, Alman railletini esir etmek istemiyorlar,, Waehlngton 19 (a.a.) Amerikan ha. berler bürosunun bıldırdiğıne gore, A. merikan uçaklan gündüz Berlin ü^erine yaptıkları hücum esnasında yalnız bom. >a atmakla kalmaml^lar, ayrica Alman milletini şeflerinin aleyhine harekete getl:mek üzere beyannaneler de atmış ardır. Bu beyannamelerde şöyle denil. mektedir: <Mr. ncosevelt'in soylemiş olduğu gıbi birleşmis milletler Alman rnilletini esir etmek niyetınde değildır. 'akikat şudur ki Hıtler açmış olduğu arble Alman milletini blr esir haline oymaktadır. Almanlar, Hıtler'in açtığı arb İçin esırler gibl çalışmaktadlrlar. lulh işte bu esarete son verecektir.» toplantılar Tapu idaresinde de sahtekârlıkyapıldı Bir sicil memuru, sahte senedler tanzim ederek 50 bin liralık eırJâki başkalarına satıp ortadan kayboldu İstanbul Tapu ve Kadastro idaresinde b'r sahtekârllk meydana çıkanlmiştır. El'i bia lira kadar tahmin edikn bu sahtekârlık, Tapu idaresinde bulunan Eminönü Tapu Sicil Muhafızlığlnda yapılmlştır. Muhaflzllk kâtiblerinden Mehmed, sahte tapu senedleri tanzim edip, her nasılsa bir kolaylnı bularak Muhaflzllk mühründen ist fade etmek suretile sahibi bulunan bazl ev ve dük. kânları asll sahıbürn haberi oimadan başkalarına satmlş veya ipotek ederek 50 b;n llra kadar bir para almış ve bir kaç gün e\vel de ortadan kaybolmuştur. Hâdise meydana çıkar çıkmaz tahkikata girişilmiş ve Mehmedin bu^nması İçin de derhal Emniyet rnüdüriüğ'jne müracaat edılmiştir. Bu sahtekârlık şu şekilde ortaya çlkml^tlr: Cemile adında blr kadm son zamanlarda İstanbul semtlnde aldlğl b:r eve giderek içeride bulunan kiracllara kendıni yeni ev sahib: diye tanltTiış ve Arkası Sahife 3. Sü 6 da İki bin uçağın yaphğı akın Naarif kupası müsabakaları Dünkü maçlarda Fenerbahçe galib geldi, Beşiktaş berabere kaldı, Vefa mağlub oldu Ankara 18 (a.a.) Bugün Maatif Mükâfatl maçlarınm ikinci karşdaşması Harb otulu ile Fenerbalıçe, Ankara Gücü ile İstanbulspor arasında oldu Bir gün evvellne nazaran çok daha ka'aballk olan 19 Mayis stadlnn 20 bine ya. km seyirci toplanmıştl. Arkasz Sahife 2. Sü. 5 te Londra 19 (a.a.) Dün 2 bin 3 bin çağın Almanyadaki hedeflere karşı eni bir taarruza i^tirak ettikleri söylen. lektedir. Amerikan Uçankalelerde Lieratorlardan mürekkeb mühim bir ha. • filosu dün gündüz Fridrichshaven'e a ^ugsburg'a, Landsberg'e, Lechfld'e ve >berproffennoffen'e taarruz etmişler. ir. Taarruz edilen hedefler arasında u. zun menzilli uçaklarm Avrupadakî en mühim üslerinden birı olan ve Munih'e 60 Km. lik bir mesafede bulunan Lech fold hava meydanı da vardır. Harbin başlangıcındanberi bu hedefm Alman. lara buyük faydası dokunmuştur. Sofya 19 (a.a.) Anadolu Ajansinı Arkası Sahife 3, Sü. 5 te hususi muhabirı Selih Köseraıf bÜ<î' yor: Son günlerde bütun Bulgaristand 250 den fazla siyasî toplantı yapılrcıştır. Nazlrlardan, meb'uslardan ve devlet adamlarından mürekkeb olan hatiber, Bulgarlstanin iç ve diş siyasetl b.akkırwı da nutuklar vermişler ve memleketın bütün sağlam kuvvetlerinl birleştiıen bir iç eephenin lüzumunu belirtmişle»4 dîr. Bvı seyahatler esnasında, Bajvekil M. ojilov ve Dahıliye Nazın M. Christov, Ziraat Nazırı M. Beşkcf, Ticaret Nazırı M. Vazov ve Adliye Nazırı M. Partov İzmir 19 (Telefonla) Bu aksam sa Bulgaristanln siyasî, İktlsadi durumu il« at 18 de Şehldler caddesinde Filibeli umumî durum hakkında ve Türkiye ile kardeşlerin büyük un fabrikasından yan Rusyanın durumlan etrafında nutuklar gın çıkmıs, ateş, bir anda bütün fabri vermişler ve Bulgaristamn Makedonya kayı sararak bütün muhiti heyecana dü Ve Trakyadaki taleblerini teyid etmiş Arkası Sahife 3, Sü. 4 te ~ Arkası Sahife 3. Sü. 8 te Başvekil ve Nazırlar halkı millî birliğe davet ediyor İzmirde dün gece bir yangıtı oldu Büyük bir un fabrikasmda 6316 çuval un yandı Cassiıto harabelerinde çetin savaşlar oluyor Almanlar, bir gün evvel kaybettikleri di mevzilerinin geri alındığını bildiriyorlar Hüseyin Rahmi için diin bir ihlifal yapıldı j Kendi kendimlzi tenkidı Mücadele bollıığu Hemen Huda cesaretimizi kırmasm! Irili ufakh herhangi bir mesele ctta. ya atılır atılmaz, derhal bir mücadele bayreğı çekiveriyoruz. Tahtakurusu ile mücadele, sivrisinekle mücadele, suiistı. malle mücadele, hayat pahahlığıle mıi. cadele, ev kirasıle mücadele, ilâh.. Hat. tâ arkada^larımızdan bıri «lüks'e müca. dele» diye komik bir fikir bile ılerı sü. ruyor. Bize kalırsa, yekunu gittikçe kaba. ran, bu bir sürü şeyle yarım yamaiak mücadeleye girişmektense, evvelî tek bir derdle uğraşıp, dıkkatimizi ve faa. liyetimizi teksif ederek, onun kokunü kazımaya çahşmak daha makul olacak. Yanı mucadelelerimizi sıraya koyup bir çek.duzen \ermeliyiz. Yoksa işler arab saçma dönüyor. Bu gidışle bir de «miicade'elerle müca. dele» teşkilâtı kurmak icab edecsk gibi. i .. Heybeliada Halkodasında açılan sergide, davetliler merhumun eserlerini tetkik ediyorlar da Hüseyin Rahmlnin yakln dcjtlermdan Tokad meb'usu muharrir Refık Ahmed Sevengil, büyük Türk romoncısmin hayatml, edebî klymet'ni, hususî haya. tlnda şahid olduğu ineliklerı bire r bırer anHtmıştır. Hüseyin Rahraiye Eİd hatı. i Arkast Sahife 3, 5ü. 6 da /% ^s?» Or> gün evvel vefat eden Türk edebi. yatınin üstadl değerlı romsncı Hureyin Rahmi için dün HeybeU Halk Odası tarafindan bir ihtifal tert b edılmiştir. Merhumun kabri, tertib heyetl ve gazeSÜKRÜ KAYA teciîer tarafmdan z.yaret edilniş ve Arkası Sahlje 3. Su, \ de bilâhare Deniz lisesı konferans stlonun» ? •Tt" A V* Itajyan cepbesinde Amerikan knvvetlerile heraber harb eden Hür Fransn askerleri istirahat haîinde Telgraflar 3 üncu saMfeâe