11 Mart 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r •» J. STALÎN SOVYETLER BİRLİĞİNİN BÜYÜK VATAN MÜDAFAA HABBİ HAKKINDAKİ KİTABI Beyoğlunda frTGİLİZ KütübhanesHt diâer kitabevlertade araylnlz. Fiatı 50 fcoruçtur. 20 nci yıl sayı: 7029 umhuriyet ISTANBUL CAGALOGLU Telgraf <n mektub adresi: Cumhtmjrvt, İstanbuJ Posta Jcuttuu: İstanbul No. 346 Telefon: Başmuharrir: 22368. Tahrtt heyöti: 24298 tdare ve Matbaa kısmı: 24299.24290 Senenln en heyecanlı romanı SEBA ME Belkısm Aşk ve macera romanl. Herkesi alâkadar eden bir Fiatı 15 kuruş. Dağıtma yeri: İstanbul Cağaloğlu IŞIK Basımevi Her kitabclda SI eri 30 Krş. Kadın Nasıl Erketjsîe^? Cumartesi 11 Mart 1944 Yeni Balkan nizamlaşması hakkındaki fikirlerimiz I "Ulns,, da çıkaıı makale Ankara. 10 (Telefonla) Falih Rlfkl Atay lmzasile bugünkü (Ulus) da şu makale neşredilmistir: Eger rahat bırakllmlş olsalardl, Balkan devletlerlnln İkinci Dünya Harbl icinde hiç bir sergüzeşt aramlyacaklarmda şüphe yoktu. Aralannda toprak anlaşmazlıklan olanlar dahl ya umum! dayanişmayl bozmağa cesaret edemlyecekler veya herhangi bir uzlaşma çaresl Balkanlar ve biz Rusya ne düşünüyor fikirleri Tek arzumuz her memleketin kendine siyasî ve içtimaî sükun ve kararlılık verecek bir rejime ve Balkanların da hepsine ve hepimize huzur ve emniyet telkin edecek bir nizama kavuşmasından ibarettir. «Rusyanın Türkiyeden istediği yoktur» Beneş: «Rusya, Balkanlara da hâkim olmak niyetinde değildir» diyor Londra 10 (a.a.) Moskovayı en son ziyaret etmiş olan Müttefik devlet adamı M. Eduard Beneş, Dally Express gazetesinin dış işleri muharrıri Mr, Foley'e verdiğı bir mülâkatta kendisine M. Stalin'in sulh projeleri hakkında izahatta bulunmuştur. Dr. Beneç demlştir ki: « Harbden sonra Rusya, Polonya, Çekoslovakyanm her hangl bir Alman tecavüz teşebbüsüne karşı blrleşmiş bir sed teşkll etmeleri l&zım geldlğine ve edeceklerlne kaniim. Ruslara tam Jttaıadim vardır .Çünkü onlar düsündüklerini söylüyorlar. Ruslann, İngiltere ve Amerika İle lşbirligi yapacakianna ve gulhu bir kaç nesll znuhafaza etmek üzere Tahranda alınan kararlan sıkı surette ifa edeceklerine kanaatim vardır.» Mr. Folley, Almanları Stalin'e stfet» tikleri Sovyetlestlrme tasavvurlarını bü Vekili dün sanayicilerle konuştu Vekil yeni kararnameyi anlatarak kâr hadlerini tayin ve tesbit etmelerini istedi Dün saat 11 de îstanbul Bölgesi Sanayi Birliğinde tktısad Vekili Fuad Sirmenin reisliği altmda üç saat süren mühim bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda Mıntaka tktısad MCdöru, Mmtaka Ticaret Müdürü, İstanbul Bölgesi Sanayi Reisi ve idare heyeti. u. muml kâtib ve sanayi zümreleri idare heyetleri hazır bulunmuşlardır. Kürsüye gelen Vekil. evvelâ umumt olarak arzuları ve dilekleri dinlemak istediğini söylemiştir. Söz alan sanayiciler mümessfflerinden biri, mühim bir noktaya temas e. derek: Arkası Sahife t SÛ 1 de r ve fazla kârlar ariyacaklardı. En büyuk mes'ulün İtalya olduluna şüphe yoktur. Arnavudluk cepheslnj sökemlyen İtalyayl kurtar. mak ve Rusyaya karsl seferinde Balkanlar tarafınl eranlyette tutmak üzere 1941 de Alman ordulari bütün sinirları zorladılar. O zamandanberi bu memleketler Arkası Sahîfe 3. Sü. 4 te Alman çekilişi hakkındaki Sovyetler dün Uman tahminler Şark cephesinde şehrini geri aldılar Dünkü nmhakeme esnasında Vahan Dikiciyan dinlenirken, Müddeiumumi «ahidden sorulmasmı istediği şeylerl sayıyor (Kösede resmini çektirmek istemiyen Hüıameddinte dün cekilen resmi) njestr ile Bng nehtrleri »rasındaki oldukça genig toprak şeridine Transnistrl eyaleti denir. Merke» Odessa'dur. Şark seferine başladıktan sonra, Almanlar, buranın idareslni Rnmanyaya bırakmışlardı. Kttmanya hükumeti Transnistri eyaletlni her ne kadar kendi topraklanna resmen Moskova 10 (a.a.) Sovyet tebliğl: katmadıysa da, her şey öyle gösteriyor10 martta düşmanın mukavemetml du kl, paylaşma sofrasında bu tabak geri kıran ve karşı taarrudarini gert atan çevrüecek degüdi. b rir,ci Ukrayna ordusuna ırçrtî'ib k Bugıin Rus ordulan bir çok yerlerden alarlmlz Tarnopol çehrinde sokak rauTransnistri'yi boydanboya geemişler, harebelerlne devam etaıişlerdir. Bessarabia kapüanna gelip dayanmı»Proskurof Istikametinde taarruzlanna devam eden kıt'alanmlz Kamenetz iardır. Podolsk bölgesinln merkezlnl lşgal et» Bir yandan blner, nd blner uçaklık tlkten sonra bir iaç meskun mahalde hava taarruılannm agır yükünii sırtınkendilerine yol açmışlardir. Kazatinîn da taşırken, bir yandan şark cephesine cenub batlslnda klt'alarimn çarpişarak karşı dnrmak ve üstelik bir yandan da Jlerlemlşler ve Vinitza bölgesinln idare garb cephesinl koUamak düşüncesi, Alraerkezi olan Kimelniki ile 30 meskun man başkumandanlıgını her halde çömahalli zaptetmişlerdlr. aülmesi çok güç davalarla karşı karşıya İkinci Ukrayna cephesine mensub klta. İkinci ve üçüncü Ukrayna cephelerini bulunduruyor. Arkast Sahife 3, Sü. 2 de gösterir harita Bununla beraber dokuz aydanberl hemen de arasız bir hızla siirüp gelen Sovyet taarruzları, bngüne kadar ne askerlik bakımından kesin bir neticeye varmış, ne de politika alanında gözle görünür bir tesir nyandınnıştır. Mütehassıs fetrateji bUginlerlnln fikrine göre, ?imalden cenuba dofru Inen nmn cephe boyunca, düşmana, ihtiyatlannı tertibliyecek vakit bırakmaksızm, birblrl arkasından ve muhteUf noktalardan darteler indirmek sisteminl giiden Kns taarrnzn btiytik bir nstalıkla idare edilmiş, fakat bnna karşılık, ellndeki mahdud knvvetlerle oyalama ve geciktirme muharebeleri vermege çalışan Alman müdafaası da başanlı oimnştnr. Gene mütehassıslann görüşüne göre, şark cephesindekl muhtemel gellşmeler, siyasal olsun, askerükçe olsnn bngün Mütteflkler bakımından Avrupa har. mektan başka bir çare bulamaraası ik. meydana gelebilecek türlü olaylarla va bl, şimdlki şekil ve terkibıle, sona eıe. tıza ediyor. Bunlar olursa Avrupa har. bilmek İçin Almanyanın manen ve tnad. binin şimdiki safhası sona erer. Fakat fcından flgili buJunmaktadrr. Meselâ Finlandiyanm harbden çekfl deten ylklhnasl, onun artık harbedebi ondan sonra Avrupa, gerçek bir barışa Arkast Sahife & Sü. lde mek istiyen bir tavır alması, şark cep lecek bir kudretl kalmıyarak teslim olhesinin şimal kesimindeki Sovyet flerIeyişine sıkı sıkıya bagUdır. Fakat bir Rns Fin mütarekesine henüz vanlmış degildir. İki komşu millet arasında yarın böyle bir anlaşmağa varüdıjö takdirde, Fin çözülüşünün öteki kiiçiik Mih. ver ortaklarına da sirayet etmesl ihtimall knvvetlidir. Hele Bus ordulan bngün Bessarabia'ya, yarm da belki Kar. patlara varâıfı ve Moskovadan (kayıdsız, şartsız) tabirini kullanmıyan yumnşak edalı teklifler ileri sürüiaü&ü za. man bu çözülüşe engel olmak Almanlar. ca belki de imkânsızlaşacaktır. Bu itibarla Almanlar şark cephesinin şimal ve cenub kanadlarını sıkı tutmak zorundadırlar. Şimdi onlar siyasetce Fin. leri, askerlikçe de Ramenlerle Macarları kendilerine bağlı bulundunnaga çalışıyorlar. Sovyet ordusu bir yandan Tarnopol mahaUelerine girdigi sırada, bir yandan Alman ordusunun hâlâ Kırım kapdannda dayanması ve kuvvet tasarrufnna o kadar muhtac bulunduğu halde cephîyi boşnba^ına uzatması bundandır. Bu harbde şark cephesinin en göze çarpan vasfı poHtika düşüncelerinin askerlik zaruretlerine üstün gelişi olsa gercktir. 1941 faşmdanberi Almanlar bu cepbede ne yaptılarsa hep politika hesab'arını gözönünd» tutarak yaptılar. Bu karışık hesablar arasında birbirini tutan bir mantık bagı olmayışı da ayrı bir mevzudur. Cenaze merasiminden bir intıba Fakat ne de oha, bugünkü Alman müdafaasını ümidsiz re gaycsiz bir kör Hüseyin Rahmi GürDinartn cenazesi ler üzerinde Adanın cam!ine getîrilmlşdövüşüne benzetmck de acele ve yanlış dün. sevdiklerin n gözyaşları trasmda tir. Burada c«naze namazı kılmmlş ve bir hükiim olur. A!mr.n ordusunun boz kaîdırıknıştlr. Merasimde basın, maa. tekrar eller üzerinde Heybeliada ksbfnna ağramadan adm' adım gerileme rif, fikir ve san'at mensublariîe. kendî. ristanina götürülerek 40 sene beraber s!ne dikkat etmelidir. sinl seven dostlarl buunmuşlardlr. TJmumî tahminler su esasfa birlpsiMerhumun tabutu, saat 13 te Heybe yaşadığı ve çok sevdiği dostu merham NADİR NADÎ liacanm çamlarla çevriü, sakin bir kö Huîusinin yaninda hazulanan ebedî Arkast Sahifc 3, Sii. 4 te çesiade bulunaa evinden alinmış, ve eL pıetfenihe tevdi edilmiftlrr Alman lebliği ikinci Ukrayna eephesindeki meydan maharebesinin şiddellendiğini bildiriyor Santajcı şebekenin dünkü muhakemesi Beş yeni şahid dinlendi, bunlar Suduri ile arkadaşlarına nasıl ve ne kadar para verdiklerini anlattılar Vahan Dikidyan; 1943 senesinin haziran ayında maznunlardan Buduri İle Hüsameddinln magazasına geldiklerini, binbaşı elblsesi giymls ve yaver kordonu takmış olan Suduri İle sivil gelen Hüsameddinin başka başka lsimler söylediklerlnl, Südurlnin «siz gümrükten çektiğlniz mallan Istediğinize satıyor, lstemediglnize satmıyor, ihtikâr yapıyormuşsunuz. İnzıbat gönderip sizl zorla Örfl t Arkast Sahife S. Sü. 5 te İki yüz bin liralık bir suiistimal Yaş Meyva Kooperatiffi Ofisfen aldığı malları piyasaya satmış Istanbul milll korunma müddeiumumiligi, 207,233 lira 63 kunış değçrinde kaput bezi, haın astar, çuval ve kanaviçenin tahsis hllafına piyasaya çıkanldıgı ve satıldıgı noktasından tahkikat yapmaktadır. Ticaret Ofisince bir müddet evvel yaş Meyva ve Sebze Tanm kooperatlfi azasına dagıtümak üaere verilen bu mallann tahsis hilâfına harçandığı Arkası Sahife X Sü. 4 te Askerî vaziyet Hayır cemiyetlerinin daha Avrupa harbi sona Dünkü Meclis hayırlı olmalarımn dört şartı Örfl idareye intisab iddiasUe muhtelif kimselere müracaat edip kendllertnl tehdld ve gayrimeşru menf aat temin etmekten 1 numaralı Örfî tdare mahkemeslnoe mevkufen muhakemelerine başlanan Suduri Hersekle suç ortaklan Hüsameddin, Nazım, Kıvameddin, Süleymap ve Dr. Beneş Mendanın muhakemelerine dün ögleden hassa Tuna meınleketleri için ileri sür. sonra devam olunmuştur. düklerine M. Beneş'in dütkatini çekmiş. .İlk şahld Pincancüarda 35 numaraJı tir. M. Beneş buna cevaben, Sovyetler mağazada manlfatura tlcaretile meşgul Birllğinin, komşularmin dahilî ışlerine karlşmak niyetinde bulunduğunu zannetmediğini söylemiştir. M. Beneş'in, DERDLERİMlZ: Folçy'i temin ettiğine göre, Stalin bu mpmleketlerde komünist fikirleri zora kabul ettirmek teşebbüslerine açık. Arkast Sahife S, Sü. 2 de Halkıtt eksik tartılan kömürleri Kuruçeşme deposunda azar. azar çaldıklannı biriktirip satan memurlar yakalandılar ermek üzere midir? Yazan: Emekli General H. Emir Erkilet Memlekette bu cemiyetlerin biletlerini satrnakla geçinen bir sınıf halk türeParti Grupu da bir miştir. Yüzde feîâketini önlemek lâzımdır ictimaı toplantı yaptı Yazan: Dün, yardım cemiyetlerinin, kâfi hasılat temin edemedıklerınden dolayı, kendilermden beklenen hizmetı kâfi genışlik ve bollukla yapamadıklarma işaret etmış ve bunun sebeblerinden bazılarını teşrıhe çalışmıştık. Bu sıra. ya bugün yüzde meselesi ile başlayıp devam edeceğız. Yüzde meselesi dediğüniz şey, dunkü tasnifimizde birinci grupa giren cemiyetlerin. yani Kızılayın. Çocuk Esirgeme Kurumunun ve Hava Kurumunun, hasılatlan üzerinden verdıkleri kumüsyon miktarı meselesidir. Bu üç cemiyetten pul satma, bilet satma, aidat toplama, makbu? mukabili iane toplama vesa;r şekıllerde elde edilen miktarm yüzde kırkına kadar kumüsyon vereni vardır. Fak^t u. mumî olarak. her üçüne şamil olmak için, biz buna yüzde otuz diyelim. Ya. ni fılân cemiyete 100 kuruş verdığiniz zaman, bunun 30 kuruşu sizden parayı alan adamda kalıyor; o cemiyetin : kasasma sizin liranın yaln z 70 kuruşu giriyor. Bizim öğrenebildiğimıze göre. bunların bazıları (merkezde çalışanlara yüzde 10, kaza ve nah'yclerdek'ne yüzde 10 ve geri kalan yüzde 10 u da bizzat para toplıyanlara vermek sure. tile) bu yüzde 30 bahsini bir navi nizamî hale koymuşlardır. 100 lira gibi kolayca, ve zannederiz sık sık yapılabilecek bir teberruda» 30 lirasınm şunun bunun elinde kalmasnnı Hüseyin Rahmi ebedî istirahatgâhına bırakıldı Ankara 10 (a.a.) Büyük MUlet Meclisi bugün Dr. Mazhar Germen'ln başfcanlığında toplanmış ve bazı meb'usların teşril masuniyetlerinln kaldırüması hakkındaki taleblerin devre sonuna bırakılmalanna aid mazbatalan tasvib eierek topîantısma son vermiştlr. Millet Mecllsi gelecek toplantısmı pazart^si günü yanacaktır. 'arti Meclis Gnıpunun toplantısı Ankara 10 (Telefonla) BugünkU Meclis umumi heyeti toplantisını müteakıb Parti Meclis Grupu da bir toplanü yapmıştır. Emniyet üinci şube Jkinci Sasun memurlan mühim bir suiistimal hâdlsesine el koyarak, failleri ele geçirmişlerdu:. Ya,pılan tahkikata göre, Üniversitenin 943'44 yıllan istihkakı olan 257 ton kömürü Üniverslte kaloriferclsi Mehmed Özakçay mutemed sıfatüe Etibankm Kuruçeşme kömür deposundan 2411 nuD. N. maralı kamyona ceste ceste yükliyerefe biz fahiş bulduğumuz zaman, hayır ce alâkalı yerlere sevketmişür. Bu 257 ton kömürden başka 21 ton kömürü da miyetîerini idare edenler: Ne yapalım, diyebilirlsr, başka mezkur depodan almış, bu miktann 12 türlü para toplamak imkânım bulamı. tonunu Gedikpaşa ve Horhor hamamlan sahlbi İsmaile 720 liraya, S tonunu yoruz. Arkast Sahife 3. Sü. 7 de . Arkası Sahife 2. Sü. 7 de Büyük romancı, Heybeliada mezarhğsnda çok sevdiği dostu Hulusinin yanına gömüîdü Türkiye ve İngiltere Ingiliz gazetelerinde çıkan yeni yazılar Londra 10 (L.P.S) Siyasl n»uhar. irlerden Ewer, Türkiye hakkmds •apılan silâh teslimatının kesilmesi akkmda yazdığı bir makalede şöyle emektedir; «Türkiyeye gönderilen harb malzamesinin kesilmesi keyfiyet:n'n bu de. rece hayrete sebebiyet vereceği ve Ankarada can sıkmtısı tevlid eJeceği Londrada çok garib görünmektedır. Blze göre. bunun lüzumu aşikâr giidir. Hakikaten hayreta düşü'ecek şey, yalnız bunun bu kadar zaman teAnkara 10 (Telefonla) Londra Bühir edilmiş olmasıdır. Fakat biz sabırlı yük Elçimiz Rauf Orbay istifa etmiş ve lr milletiz. Bu sabrımmn bazan yan. Istifası kabul edilmistir. Büyük elçinin ış tefsir edilmiş olması. elimizde olan aynlışının siyasi sebeblerden ilerj geli§aret olupmaktady. Arkast Sahife 3, 5ü, 1 de Rauf Orbay istifa etti Gazeteci Bunun gîbi bir «insan ciğeri yemek» vak'asi goriiUnüş müydü doktor? Tımarhane müdürü Evet!., ttalya Arnavudluk harbinde!..