10 Ekim 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

HASAN TIRAŞ BIÇAĞI kemali emniyetle kullanlnll. HASAN DEPO9U ve çubelerinde 16 adedi 65 kuruştor. Toptancılara tenzi'ât. HalL Alman çeliğinden yapllan umhuriyât İSTANBUL CAĞALOĞLU 6879 Telgraf ve mektub adresi: Cumhunyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrlr heveti: 24298 İdare ve Matbaa klsml: 21299 24290 Hayalet Bataklıkları H. G. WELLS FÜRUZAN TEKİL Medenlyeün bugün uğrj lnsan tahteçşuurunda tan heyecanlı ve dü: Nefis bir baskl, zari blr üslub. Fiatı Kltabcllarda T A D NE 10 îfl 1943 Cumhur Reisimiz Millî Şef tetkik gezilerinden Ankaraya avdet buyurdular Ankara 9 (a.a.) Reisicurahur İsmet Inönü, bir kıslm doğu ve cenub vilâyetlerinde yaptlklarl tetkik gezüerinden sonra bugün saat 16 da Ankaraya donraüşlerdir. Millî Şef, Kayaş istasyonunda Başvekil Şukrü Saracoflu ve Ankara Valısi Nevzad Tandoğan taraflndan karşllanmış, Ankara garmda da Genelkurmay başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, Vekiller, Cumhuriyet Halk Partisi uroumî İdare heyeti azalarl, Parti Müstakil Grupu reis vekıli. meb'uslar, Gsnelkurmay İle Millî Müdafaa Vekâleti erkânl, vekâletler müsteşar ve umum müdürleri, millî müessesebr ıımum müdürlert. Ankara Garnizon ve Merkez Komutanlarl ile Emniyet Müdürii taraflndan selâmlanmlştır. Garln iç ve dışlnda toplanmlş bulunan kesif halk /ığlnlarl da Millî Şefe en içten sevgi ve bağlllık tezahüratl gostermislerdir. Yurdumuza iltica eden İtalyanlar Gördükleri misafirperverlikten minnetle bahsediyoriar Izmir 9 (Telefonla) A'man taarruzu üzerine Istankoyden BodruTia İitıca edenlerden 6 subayla 25 eıbaş ve er Aydına getirilmlş, kamplaıa gönderilmiştir. İstanköyde son mukavemeti gösteren. ler, bazl IngLkz muirezeleriîe yeriî Rumlardan teşkıl edilen çetelerdir. Rodos baskııunda, Slsamm İşgEİİnde ve Elâlemeyn muharebelerlnde buıunan bir İtalyan üsteğmeni Afrika harekâtile adalardaka harekâtm kat'iyyen birbirine benzemedığini, Mutteflklerln modern harb vasıtalannın yüksek ateş kudretinj tasvir edemiyeceğini ve buna karşı mukavemetin ımkânsız olduğunu söylemiştir. Bir tefmen de Aydında kendilerine yerilen ekmek ve yemeğe bakarak: « Topraklarınıza ayak bastığımızdan beri gördüğümüz insanî muamele. ikram misafirperverîikten çok minnettanz. Ah, bızim de bir İnönümüz olsaydı bu felâketleıi görmezdlk.> demlştir. 8inci cenubî İta yeni bir faarruza başladı Alman karşı hücumları püskürtüldü ve Termoli şehrine hâkim tepeler işgal edildi Londra 9 (a a ) Bugün Kahire radyosunun haber verdlgıne göre, bir çok Alman karşı hucumlanndan sonra sekizmcı ordu taamıza geperek Termoli şehnnın etrafında şehre hâkim tepelen zaptetmiştir. Bir toplaııtı itler'in daveti üzerine, Nas. \onal Sosyalist partisinin ileri gelenleri Alman Başku. n^andanlığı umumî karargâhında evvclki gun bir toplantı \aptılar. bu toplantıda başta Ilitler olnıak üzere, Beich Silâhlanma Nazın Speer, General Feldmareşal Milch ve Alman deniz kuv. vctleri Başkomutanı Amiral Dbnitz söz alarak haıb gudümünün bugünkü dururnuna dair atcşli nutuklar söylediler. Gazetelerde dun okuduğıımuz hulâsaya gore, bu toplantıda sriylenen nutuk. ların gajesi, Alman halkınıa ruh jradesini kamçılamak, zafere olan inancını tazelijerek dajanma güeünü artınnak. tır. Alman haıb komutanhğının üstün vasıflarını öven Silâhlanma Nazın Spcer, millî zafer uğrunda halkm her fcdakârlığa hazlr bulunduğunu sö\lü. Dbıycper nehri kıyılarında malzeme naktine ağraçan Alman askerleri yoı. Ondan sonra kürsüye gelen General Feldmareşal Milch ile Amiral Dönitz AP Alman ha\a ve denizaltı kuvvetleri. nin şimdiye kadar başa'dıklan muvaf. fakıjetleri sayıyor ve bu kuvvetlere giivenme lüzumunu ileri sürıiyorlar. Bu ikj kıımandan tarafından verilen izahata göre Alman uçaklan geçen dört lıarb yılı içinde düsman yurdları üzerjne 35 miljon ton bomba atmış. 61 bin düsman uçağı düsürmiis, 6 milyon ton tutarında düsman gemisi batırmış, b u . mın bir mislj fazlasını da yaralamış ve zarara sokmustur. Alman denizaltılarınm batırdığı Hüsman gemileri sayıea çok daha fazladır ve bu denizalhlar dahna yeni vasıtalarla ve yeni silâhlarla kendilerini denizlerde göstermekte devam Moskova 9 (a a.) Reuterin hususl faa hatlannı yarmak ve Rusyadakl Aledeceklerdir. man ordulannı Imha etmek maisadile muhabirl bildrnyar: Yukarıki izahatın hakikate aykın ol. Tanhln kaydetmedigi derecede büyük Karadenizden Vitebsk'in şlmallne kaduğunu iddia edebilmek için ortada hiç bir taarruz şimdi dogu cepheslnde baş dar uzanan 1280 kilometrelik bir cephebir ciddî sebeb gormiiyoruz. Geçen dört lamış bulunmaktadır. Fühakıka Kızıl de harekete geçmiştir. Alman hattı bir yıl içinde Alman harb nıakinesi biitiin ordu. Dinyeper boyundaki Atonan müda(Arkası sahife 3, sütun 2 de) diinyayı hayretten hayrete düsüren, hat. ta çok defa düsmanlaruıı timidsİ7liğe sürukliyen gözle gdrülür basanlar elde etmisti. Öyle anla r olmuştu ki Roosevelt, tezgâhtan çıkan her gemiye karşılık Almanlann üç gemi batırdığmı iliraf etnıis ve Churchill, çok tehltkeli. çok ka. ranlık gunler yasanacağını İngiliz milletinden saklamamıştı. Alman kara o r . dusunun Avrupada ve Afrikada başardı. ğı ilerlemeleri bir tarafa bırakahm, İngiitere üzerine milyonlarca ton bomba atılmasa ve denizlerde mü>onlarca tonluk gemi batırılmasaydı, AngloSak. scnlara o tehlikeli, korkunc ve ümidsiı gunler elbette yasatılamazdı. Fakat ne yaparsınız ki bütiin bunlar, Alman milletinin çok özlediği zaferi şimdiye kadar ufukta gosterememiş, horb afetini yeryüzünden kaldıramamıştır. Ve bir yıldanberi de karada olsun, havada ve denizde olsun Alman saldırış dinamizmi eski temposunu günden güne kaybetmektedir. İngiltere üzerine şid. detli hava akınlan yapılmıyalı b i r yılı Londra 9 (a a.) Daily Sketch gazegeçti. Aylar var ki Atlantikte gemi seteslnın yazdığına göre, Sovyet hukurr.eti ferleri sulh devirlerini hatırlatan bir rabu harb esnMinda tahrib olıman Rus şehatliğa kavustu. Bu müddet zarfında hirlerinin yenıden inşası işlenne Alman harıl hanl jşliyen Müttefik harb endüsişçilerinin iştirak etmelenr.9 dair Mostrisinin geçen ümidsiz yıllar boyunca kova konferansına bir plân tevdı edecekugranılan kayıblan şimdi doldurmakta tir. Bu inşa işlerine iştırak keyfiyeti harb olduğundan şiiphe edilebilir mi? Eski tazminatı yerme kaim olacaktır. dinamik taarruz kudretinin bir gün ye. Çalışma müddeti sulh konferansında niden sahlanacağı farzolunsa bile, MütterMt olunacak ve şehirlerin yeniden intefiklerin hazırhksız buhınduğu bir sı. şası için lâzım gelen malzeme Alman rada netice vermiyen bir taarruz kud. endüstrisi tarafmdan temin edı'.ecektır. reti, daha az elverişli şartlar altında Konferans hakkında Amerika düsman iradesi üzerine nasıl bir tesir çok nikbin yapabilecektir? NewYork 9 (a a ) Önumuzdeki Söylenen sözlerden anladıgınma göTc, MosSova konferansında elde edilecek Alman harb güdfimünün şimdiki hedefi mırvaffakiyete dair Washıngton siyasî evvelce de bn sütunlarda belirttiğimiz mahfıllerınde büyuk bir iyimserlik hügibi. her yerde bosu bosuna kovaladığı kiım sürmektedır. Bu mahfıller ilk hadüsmanı Avrupa karasmda beklemek. zırlıklarm çok memnuniyet vericı bir tarz Moskova konferansına İngiltere nam*na kuvvetlerini ona göre tasarrnf ctmek ve (Arkası sahife 3, îfitun 2 de) isürak edecek olan Mr. Eden diişman Avrupaya çıktığı zaman biiyük bir muharebe vererek son kozunu oy. namakhr. Fakat o 7amana kadar Alman ordusîle Alman halkmın ruh iradesini üstün tutmak lâzımdır. Basktnnandanlık kara'çâMndaki toplantıyı acaıken Hitler'in sö' lediği nutuk, bu düsünceyi kolayca an'asılabilecek bir açık'ıkla ortaya ko. yuyor. HHIer «Zafer bususıında silâhlaruı kuvveti kadar bu f'lâhlan tasıyan. larm a7>m ve iradesi ve metaneti de kat'î ehenmiveti habdir. Eğer si'âblan tasıyan insanîarın arzu ve iradesj olniazsa yalnız silâhlann hiç bir kıymeti olamaz.» diyor ve mıtkıın sonunda sözlerini «Alman milleti maneviyatını kaybetmezse, harb asla kaybedilmiyecektir» cümlesüe bitiriyor. Bu so7İerin ehemmiyetî, onlan harb bs'îadı baslıyah nitler"in eğer yanıl. nr.jorsnk. ilk defa kullanmnk lüzumunu dujntuş oîmssındadır. Pıha geçen gün iiçlü paktın jıldönünü münasebetile Hamdullah Suphi Tanrıover dünku konferansını verirken ve bu konferansı dinliyenlerden bir grup NADlR NADl (Yaaası 3 üncü sahjlede) (Arkaa sahlf e 3, sütnn 4 te) 1 Almanlarm terkettigi hatlar Berlın 9 (a a ) Alman haberler ajansınm cuma akşamı bildirdığıne göre, Alman setr kıt'alan Gambatesa sırtlannda, Benevento Termoli yolunun yansında ve Benevento'nun şimalindekı hat uzerınde bulunan mevzilerini pek şiddetli muharebelerden sonra terketmışlerdır. H Alman tebliği Kuban köprübaşı tahliye edildi Berlin 9 (a a ) Resmî tebliğ: Cenub İtalyada düşman merkez kesiminde şiddetli mahallî hücumrarına devam etmiştir. Cephenin dığer kesimlerinde sadece şiddetli blr topçu ve keşif faaliyeti olmuştur. Alman av uçaklan cenub YunacisGirid bombalandı Londra 9 (a.a.) Kahlre radyosu bu fcanda 12 düşman uçağını düşürmüşler. gün asağıdaki Ortaşark tebliğini neşret. dir. Şiddetli yağmurlar miştir: Cezayir 9 (a.a.) Şimal Afrika Müt7 ilkteşrin gecesi Giridde Kandiye bombalanmıştır. İniş satıalarına bomba tefikler umumî karargâhının tebüği(Arkası sahife 3, sütun 4 te) l a r isabet etmiştir. Şiddetli infllâklar Oımuş ve yangınlar çıkTiışhr. Dün gece Rodos adaslnda Calato hava meydanma taarruz edilmiş v« yangmlar çıkanlmıştır. Bu harekâttan bir Müttefik uçağı dön memistir. İtalyada ilerlemekte olan Amerikan kıt'alan Avellino şehrinln harab sokaklaruıdan jeçiyorlar Londra 9 (a.a.) Resmen bildirildiğme gore, Hanover Altıanya üzerinde buyük teşkİL'erle uçan İngiliz hava kuv vetlerinin en mühim hedefierınden bırini teşkıl etmiştir. 31 bomba uçağımız Korkunc bir hava ahtnı Neb'uslann Hanover şehrine hücum eden Müttefik tetkikleri uçaklan büyük tahribat yaptılar eksıktir. Alman tebliip Berlin 9 (a.a.) Resruî tebliğ: Düa gündüz kuvvetli Amerikan hava teşkil. k r i Heligoıand körfezi üzerinde harekeüerde bulunarak Bremene hücum etmîçîerdir. Yapılan şiddetli hava muharebelarind» v » «çaknavar l»«tapjwUrmın ateşile 48 düşman uçağı düşürülmüştür. Bunlardan büyük bir kısmı 4 motörai bomba uçağıdır. Bu taarruzda Hanover şehri bilhassa ehemmiyetli tahbirata maruz kalmıştır. Uçaksavar bataryaları 35 bomba uçağı düşürmüştür. Batıda İşgal aıtında bulunan ara. zi üzerinde ve Atlantikte düşürülen t uçak da dahil olmak üzere Ingıîizler ve Am«rikablar son yirmi dört siat içinde 107 uçak kaybetmişlerdır. Bunların ek» serisi dört motörlüd ir. İngiltere ü z e r i n d e Londra 9 (a.a.) Hava Nazirlığınm bugünkü tebUği: Dün akşam bırkaç düsman uçağı Kent ve Esse* mmtakalan üzerinde uçmustur. Biri veya ikisi Londra civarma kadar varmağa muvaffak olmuştur. Birkaç noktaya atılan bombaıar az hasar vücude getirmiştir. Az miktania ölü ve yaralı vardır. Dnieper'de şiddetli savaşlar devam ediyor. Dün de Usküdar ve Ruslar cepheye îki mriyon kişi sürdüler Kadıköy halkının dilekleri tesbit edildi Sovyetler mühim bir plân hazırladı Rusyada harb esnasmda tahrib edilen şehirleriıt inşası için Alman işçilermtn çahştırılması taleb edilecek Moskova konferansı tstanbul meb'uslan kazalardaki tet kiklerine devam etmektedirler. Meb'ua. lar, dün saat 14 te Üsküdar Halkevmde toplanarak bu semt halkınm dileklerini dinlemişlerdir. Eöz alan Üsküdarhlar, bilhassa sıtma salğmmdan bahsederek, üsküdarm ga. yet genış olmasına rağmen sıtma mü cadelesi sahasma giremediklerini soyle. mışler ve Kadıköyündeki sıtma mücade lesmin buraya da teşmılıni istemişler. dir. Üzerinde durulan meseleler arasmda Amerikan ktrvvetleri tarafından son zamanlaıda kullanılan yeni tayyarelerden aşe vaziyetı de mühim bir mevzu teş. bir teşkil uçtış halinde. Bu tayyareter 2000 beygtr kuvvetinde dört motSrle kıl etmiştır. mficehhezdlr ve saatte 400 mil sür'atle nçmaktadır üsküdar halkınm bilhassa fakir züm. reden mürekkeb olduğu, ıaşe işleri üze« rinde çok muşküllerle karşılaşıldığı ve bunun için hükumetin daha esaslı ted. bırler alması gerektiği belirtilmiştir. Bundan başka, Parti Kurultayma ka. dar akseden kız lisesi ihtiyacımn bir an evvel tahakkuk ettirilmesi istenmiş, ay. rıca on bm nüfusu bulunan Beylerbeyi. cin bir orta mektebe malık olmamasm. dan dolayı çekilen sıkmtıdan dolayı şi. Tahran 9 (a^ı.) Amerika İstlhsalât Nazırı Mr. Donald Nelson Tahran'l kâyetlerde bulunmuşlardır. ziyaret etmiştir. Bu hususta çıkarılan resmî tebliğde bildirildiğine göre Nazır İrana gelir gehnez General Connelly ve onun kurmay heyetile göriişmüstür. Kadıköy Halkevinde Bundan sonra Ruslarla bütün gün stiren müzakerelerde bulunmustur. Rusyaya Meb'uslar saat 16 da Kadıköy Halke. gönderilen levaam ve iase maddelerinin geçtiği yolu gördüğünü söylemiştir. vine gelerek, bu civar halkınm dılek. Mr. Nelson dün uçakla adı bildirilmiyen bir yere hareket etmiştir. Nazır halerinı tesbıt etm.şlerdır. Kadıköy Halk. reket cimeden e^el Ruslar taraflndan selâmlanmıştır. evınde yapılan konuşmada Vali ve Be. ledıye Reisi Dr. Lutfı Kırdar da bulun. muştur, Kadıkoyluler, merkezde bir kız lisesi bulunmamasmdan dolayı kız talebelerin Erenköy veya Çamlıcaya gıtmek m e c buriyetmde kalmalarmdan dolayı çok müşkulât çektiklerini; lise açılmcıya kadar oralara hiç olrrazsa o*obüs ışle. tilmesinı; Acıbadem ve içerenkoyunün envir edilmesini; Üsküdarla Kadıköy arasında bir verem dıspan=eri açılmasmı; Kadıköyüne yakın bir yerde mezarlık epılmasım istemişlerdir. Bu meselelerin belediveye taaVuk et. mesi bakırrmdan. Vali ve Belsdıye Re. si Dr. Lutfı Kırdar soz almıs, bu dılek. ler hakkmda ayrı ayrı ızahat vermışS Vali: Çamlıcaya ototms 'şletılmesırım emm edüeceğmı, şehrm nakıl vasıtası ihtiyacı gözonunde tutularak yenidon 5 otobus getirtilmekte clduğunu, mal. zemeyi hariçten almak mecburıyetı ol duğunu, halbnki fia*larm eskısıne na zaran, en az dort, beş misli artmasın. dan çok paraya dayandığmi; buna rağ. ııen ıhtiyacların mjmkün olduğu kadar •erine getirileceğmi söylemiş ve Kadı. köy için Bülbülderesmde bir mezarlık rapılacagını ilâve etmiş+ır. Bekçiler namma soz alan bir zat da, Beyoğlu tarafındaki bekçilerin ayda 150 liradan fazla para aldıklan halde Kidı. köy bekçilerinin eline ancak 13 lıra ibi bir para geçtığini bildirmis ve bu vaziyetin gozonünde tutulrnasını rica et. eıiştir. Vali, verdiği cevabda, bu mesele ile meşgul olduğıınu, bekçılere de ayhk vermek üzere tetkikler yaptırmakta oL duğunu peyan Amerika istihsal Nazın Tahran 'da Stuttgrart'da 1700 W%\ ölmüş Stockholm 9 (a a.) Socral Demokrat«n gazetesinin haber verdiğine göre Stuttgart'a karşı yapılan son hücum neticesinde 1700 kişi ölmüş ve 18 bin kişi de yurdsuz kalrr.ıştır. Sırblarla Bulgarlar arasında Safya 9 (T.P.) Bundan bir kaç güa enel 100 kişilik bir Sırb cetesı Pirot şehrine hücum teşebbüsünde bulunmuşsa da. Bulgar jandarma ve emnıyet kıt'alan sivıl ahalinin yardımıle teşebbusJ akamete uğratmışlardır. Roma'mn yeni tarihinden bir yaprak: Hamdullah Suphi'nin konferansı REMÜS, ROMÜLÜSL.