11 Ağustos 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Setıir Bir cemiyet ve bir haberleri Italyada içtimaî sergi münasebetile Eski karısııu yarakyan adaıtı meselenin tarihi Saıı'ata dair CUMHURÎYE'F 11 Agustos 1943 Meseleler etrafında ÎNAUNA MIHINAİ Büyükdere otobüsleri eçenlerde, Elektrik, Tramvay ve Tünel İdaresi l'mumî mü. dürii B. Ilulki ile burada y a . pılan ve Amerikadan gelen otobüsler hakkında bu siitunda çıkan yazılarun iuerine konuşuyorduk. Sayın Vmumi müdür, = = = Yazan : ^ ^ = = Mitnar Sedad Çetintaş Türk ressamilğının tarihj henüz pek körpedir. Eğer bu tarihi eski minyatürcülüğümüze kadar uzatmak istemez. sek herr.en bir asırlıktır diyebileceğiz. Dinî an'anenin ağlr tazyikına rağmen viicud bulmuş olduğu jçin onun bu kısa müddet içindeki gelişraesi hayret edilecek bir kuvvete dayanır. *** Birkaç yıldır Türk ressamları arasında muhtelif isimlerîe gruplar ve parti. ? ler halinde çalışmağa uğraşan san atkâr. larlmızın durumu, san'at severlere bir kalb ağrısı, bir ruh sızısı vermektedir. Kuvvet ve enerjiyi zaylfLatmaktan başka bir neticesi olamıyan bu ayrllıkîar meslek ayrılığı da değildi. Yani bediî kültürde İleri milletlerde görüldüğü gibi senbolizm, ekspresyonizm, empresyonizm vesaire gibi meslekte ekol ayrıhğı değildi ve olamazdl da... Çünkü bu ekolleri yaratabilecek amiller arasında birincj dçrecede haikın bediî kütür se. viyesinin yüksekliği, ikinci derecede de artistlerin, kemiyet İtibarile çokluğu lâzımdı. Halbuki bizde bunun ikisi de zayıfttr. ze Akademi salonlarında bir san'at ziyafeti veren Türk Ressamlar ve Heykeltraşlar Cemiyetinin sergisine gelin. Kendi görüşüme göre bu sergide c:dden beğendiğim ve bana san'a: lıeyecanı Şehremini civarında bir yaralama hâtattlrabilen gene firçalar mahsulü eser disesi olmuştur. Fahri ısminde bir btleler vardır. Fakat bunlar arasmda gene dıye memuru, 3 ay evvel ayrıldığı kakendi payıma san'at namına bana ıstı r:sı Zehrayı sokak ortasında muhtelif yerlerinden ağırca yaraVîm:§ur. Sebeb, rab verici eserler ekseriyettedir. Bu yeni birliğin reisi olan Çallınln îahrinin 9 sene bir aradâ yasadığı ve beş tane ufak eseri var. Onun san'at kendisinden 3 çocuk anası olan karısmı, şahsivetini tanryanlar için eserlerinin fcoşancıktan sonra özleır.esi ve kadınm altında yazılı ismini aramağa ihtiyac mektubla daveîe rağmen, çağ.'rıldığı yeyoktur. Fırçasmln paletten seçtiği renk. re gelmemesidir. Fahri tundan mütees. lerle tuval üzerinde blraktığı izlerin bir siren içkili bir lokantada içmiş. ve eski hususî ahengi vardır ki Çalhnın hakikî karısırn, boşundıklanndanbe.i cturduğu san'at hüviyetini ilân eden imzası odur. anasının evine komşuia.ı dönerken karşı. Bu eserlerde ise Çalllmn ismi yazılı, s:na çıkıp bıçaklamıştır. Zehra, Haseki fakat hakikî imzasvnı görmekte zcrluk hastanesine kaidırılmış, Fahri yakalan. Fahri, Zehranın kendisinaen yüz çekiyoruz ki bu sürprizin sebebi bizce x! çevirip başkasına temüyul göstermesin. meçhuldür. " Çallıdan sonra gelen gene fırçalarm den dolayı boşandıklarır.ı, vaziyet boyle eserlerini isim ve İmza araştırmadan clduğu halde onu çok sevdiğinden aöetteker teker gözden geçirdikten ve bun nıeğe katlandığını, kadın razı olmadığı ivin de sadece korkutmak maksadile ve ların san'at mefhumuna uygun olan debir yerine bıçak sapladvğmı soylemistir. ğerlilerini ayırdıktan sonra geıiye kaSultanahmed üçüncü sulh ceza mah. Ne zaman ki halkıraizda aksamkl lanlar için umuî bir şekilde intıbalarmı kemesi, Fahri hakkında tevkif müzeknafakasından kesip de koleksiyonuna aksettirmek isterim. Kafamı hayli zorladığlm halde bir teresi kesmiştir. Nöbetçi Müddeiumumi bir tablo satm almak için ayırmış olduğu paraya ekliyecek kadar feragat ve türlü anlıyamamaktan doğan lstırabm muavini Orhan Hamamt, tahkikata de. alâka sahibleri görür ve bunlann çoğal yarattığı hava içinde boğulurken ben vam etmektedir. haykırarak: dığına şahid olursak halklmızın bediî bu resimler karşısmda kültür terbiyesinin vücudüne inanabi. (Bir şarkb. kadınm renkli teni böyle Yeni Roma elçimiz liriz ve o vaklt de «san'at İltifata tâbi. soba kurumuna mı bulanmlştır? 5u dir» mefhumuna göre tabiatile bu kül kadınln ağzı böyle, çarplk burnu da Roma büyük elçiliğine tayin edilen türlü cemiyeti doyurabilecek san'akâr. böyle yamuk ise arüst neden bu acayib Budapejte elçimiz Rusea Eşrei Cnaydılarımız çoğalacak ve bu çoğunluk ara kadını rnodel seçmiştir? Şu ağaclarm nın bu sabah gehrimize gelnıesi beklen. slnda hayat ve maişet ıstırabından uzak gövdeleri birbirine dolaşmış baldır b a . mektedir. bir asude ruhla kendisini bütün nıana. cak mıdır, yoksa hakikî ağac gövdeleri sile meslekî heyecana teslim edebllmiş mi? Şu ormanda odun kesen adamın Emniyet Umum müdürü gitti Böylece 1867 de başiıyan sosyalist Şehrimizde bulunan Err.niyet Umum balta tutan kolu neden çolak ve sakat. bahtiyarlara tesadüf edebileceğiz. tır? Şu «Çocuklar» adı verilmiş tabloda Müdürü Osman Adal, tetkiklerini bıti aksiyon r devam ededuru'.'kor öbürtarafBu ıstlrabı doğuran yegâne amil mutan sosj alist düşünce de serpilmekte hitin nankörlüğüdür ki bu baş düşTnam çocuğun elinden tutan çocuk değil, mu rerek dün akşam Ankfraya donmüştür. İdi. Ondokuzuncu aslr ortasında İçümaî yenmek lâzımdır. Bu :±oktada ctmi. hakkak ki klrk yaşlarında bir kadmdır. Terfi edecek muallimler mesele nazariyatçılığmln Avrupada k s r . yet ressamlarlmudan sürekli ve sistema Fakat elinden tuttuğu çocuğun neden Maarif Vekftleti tarafından yapılan şılaştığı ikilik, asrın sonunda İta'yada tik bir mesai ve bir mücadele istemek. omuzları üstüne elli yaşında bir köse tetkikler neticesinde, bu yjl 800 orta da belirdi. K. Msnc'ın jzi üzerinde yütedir ki bu çalışma ve mücadele kabili nin göçmüş yüzünü tas\'ir eden kocaman tedrisat mualliminin terfie hak kaz^n. rüyen ihtilâlcilerle, Rus sosyalisti Bayeti ancak toplulukla husule gelebiiir. kafası neden oturtulmuştur?.. Şu dans dığı anlaşılmıştır. Terfi listesi sy başına eden kadınm elbises: ipekten midir, yck. kadar tamamlanarak alâkndarlara bildi. kunin'i benimsiyen ıslaîıatçıiardan iba. Bu bakımdandır ki «Türk Ressamlar ret ikilikten ikincisi ağlr baslyordu. A. ve Heykeltraşlar Cemiyeti:» adı beni ü . sa tahtadan mi?..) gibi sualler sırala lilecektir. Kosta ve Kaffiyero gib: şeflerin idare ır.İd ve heyecana düşürmüş ve Akademi mağa kalkışsam o resKiıler; yapanlar. ettiği mutedil ve ıslahatçı istikamet bir Yeni iki tifüs vak'ası salonlarında açtığı sergıye ayni heye dan birisi bana şöyle cevabiar verecek. müddet «Dernek» i elinde tuttu. 1880 e canla koşturmuştur. Fakat roaalesef tir: (Bu kadının teni, kendi renginde İki gün fasıladan sonra dün şehrimizde yapılsa, şu kadınln ağzı burnu doğru yeniden iki tifüs vak'ası kaydoiur.m'dş kadar bu teşküât, sosval bir teskilât gerek sergideki eserleri tetkik ettiğim, gerekcse sergi kataloğunda birlik mües. resmedilse, ağac gövdeleri tabiatte ol tur. Hastalar derhal tecricl edüertk lâsislerinin listesini gözden geçirdiğim duğu gibi çizilse, balta tutan kolu ana zım gelen sıhhî tedb'.rler ahnnvştır. matinclerden itibaıta vakit ümid ve heyecanımm boşa gitti tomik bir Tr.antlkla normal gösterilse, Sıhhat Müdürü Dr. Şuîy.b Arm, mü. ğini görmekle katmerli azab ve ıstırab çocuğun çehresindeki Rörpe ismöt yaşa. ıtttişlerle beraber muhteîif yerierde tefülsa ve işte şu kadlnın elbisesindeki tişlerde bulunarak mücadels vaziyetıni duydum. ^ Çünkü bu yeni birliğin reisi olan krepsaten tahta gibj gösterilmese a r . tetkik etmi§tir. Çallı müstesna olmak üzere mesleğin tistler tabiati aynen taklid etmiş olurlar. Kampa alınan mükellefler eli öpülecek üstadlarlndan hiç birisinin dı. Halbuki bugünkü modern san'at t e . (Olüzikli korr.edi) Varlık vergisi borclarını öderaiyün ne eserj vardır, ne de ismi... Rubu asır lâkkisine göre artist mutlaka kendi O R L O V \ llk mazisi ve başarıları olan Güzel San. duygu ve telâkkisini işe hâkim kılacak mükelleflerden 24 kişi daha ssvkedilnısk atlar Birliği İstifini bozmadığı gibj D ve taklidcilik tehlikesine düşmeden üzere Demirkapı kampına ceibedılmişgrupu da gene yerinde duruyor, cYeni. kendi duygu ve tahassüslerini ifade ede. lerdir. • • Türkrc sözlü ve şirktlı İMI cektir ki san'atın yegâne jnkişaf ve yük. ler» adındakl teşekkül gene bakl.. Ne güzel düğün! Bana kalsa yarım asırdanberi fırça. seliş yolu da budur.. anlaşıldı mı efen. Kadıköyünde, Inci gazinosunaa, Kızıllarjle Türk ressamllğının şahsiyetini dbn?..) Bana kalsa vicdana hltab edebilir bir cyın admı kullanmak suretile müsaade ayakta tutabilmiş günün üstadlarını yani Sami Yetik, Ali Sami Boyar, Hik. zerre bulunmıyan bu cevabiar çınlçlp olmaksızın bir sünnet düği'nü tertib e. S İN EM A SIN D A met Onad, Şevket Dağ, Feyhaman, Ali lak ifadesile aczin kitaba uydurulması aildiği haber alınmış V3 düğün VılâCemal, Hasan Vecih vesaire gibi üs uğrunda zoraki sarfedilen boşuna gay. yetçe menolunmuştur. Bugün matinelerden itibar^n tadlan heykeltraş Nejadı bağrında bir retten başka bir şey değüdir. Çünkü Ustündağ ve Vergin 2 büvük film birdcn leştirememiş bir teşekkül bizim için ide. karikatürden değil resimden bahsediyo. ailelerinin teşekkürleri al bir teşekkül değüdir. San'atın müşte. nrz rek gayesindekl türlü hedef tekür. Bu Neüce olarak şu noktayı isaret etmek Talihsiz knlarının feci akıbetine karşı tek hedefe yürüyebilınek için bize çe isterim ki san'at telâkkisindeki bu aca. muhterem Hariciye Vekili, Vali, Parti şidli isimler değil; çıplak ifadesile «bir yiblikleri artlk önlemek tereddiye yol Ba^kanı ve yüksek askeri ve sivil rical Iik» lâzlmdır Bu birlik temin edildik almış gencleri bu çıkmaz yoldan çevir ile tamdıkları ve tanımadıklan pek çok ten sonra ona dahil olarak çalışan muh mek lâzlmdır. Zira halkımizln bediî %ziz dostlar tarafindan her suretle gcstellf görüş sahiblerini blz ho? görür ve kültür mürebbiliği vazifesini eline vere. terilen geniş alâka ve belirtilen derin Türkçe sözlü bir orkestrada muhtelif aletlerle tek ga. ceğimiz gene san'atkâr nesilde her zateessür; tek teselli olarak Üstündağ ve CHARLES BOYER yeye çalışanlann ahengini bulabilirlz ki mandan daha ileri bir oîgunluk ve şuu. Vergin aileleri efradını ayakta tutabiJEAN ARTHUR ra muhtacız. ideal olan da budur. liyor. ¥** Y. Miman Bu asil duygulu lutufkâr zevatm hepYepyeni bir isimle ortaya çıkarak bî. Sedad Çetintaş sine ayrı ayn teşekkür etmeği ve minnetlerini sunmayı; içinde yaşadıklan şartlara göre manevl takaUsrinin ve maddî imkânın hakikaten üstünde bulan BETTY DAWİS babası Muhiddln Üstündag ve eşi Nureddin Vergin bu vazdfenin ifasmda LESLİE HOVVAKD muhterem gazetenizin yardım ve tavassutunu rica ederler. Mahkeme karariîe ayrıhnca hasretine dayanamamış! Bundan e\ \ elki bir yazıda Mussolini'nin politika mey. canından çekiimesini takib eden günlerin İtalyaslndaki içümaî meseleyi göstermeğe çalişmiîtım ( * ) . Bu makalede hâdiseyi tarihi usulün gözlüğü ile belirteceğim. Gerek muhtelif memieketlerin içtimaî meselelerine aid olmak üzere bu sütun. larda yazdiğımız makal^'.erds (1), gerek içtimaî meseleyi sosyolojik bir usulle yoklayan neşriyatta (2) görüldüğü gibi içtinıaî mesele, tabir olarak çok dar bir mana ifade eder: Ondokuzuncu asrın iş ve sermaye münasebeüerini tanzim meselesi. Bu meselenin haricî ve ruhî şartlan İtalyada pek geç görülmüş, İlk defa 1867 de «Emekçilerin beynel. milel derneği» kurularak, bugünlîü İtalya ve AngloSakson mücadelesinin ve dahilî kargaşalıklarm cereyan ettiği Milano, Napoli ve Kataııia'da şubeleri açılmlştı. Sonraları şimalî İtelyada cDaha İyi bir vaziyet elde etmek İçin birlik». «Mukavemet birlikleri» gibi h e . yecanlı başlıklar altmda amele teşekkülleri kuruldu. Bunların içinde en mü. himmi 1874 te teşekkül eden «Matbaa ameleleri millî birliği» idi. Bu teşkilâtlanma yanında bir taraftan amele istihlâk kooperatifleri, öbürtaraftan İtalyan kooperatifçiliğine mans'is olan *Emek kooperatifleri kuruldu. Bu arada zirai amele birliklerinin fube'erine «fasçi» isminin verildiğini de bi'hassa kaydede. lim: Zira bu isim, bilâhare Mussolini tarafindan usturevıleştirılecektir (3). Nihayet 1880 de İtalynn parlamentosuna gönderilen sosyalist bir meb'us, bütün bu yirmj yıüık bocalaTiaların siyasî n e . ticesini teşkil eylemlştir. r r > w % ^ m Ziyaeddin Fahri Fmdıhoğlu E L HA M R AMa l V n i . G A KIZ3 2Dr PİNPON ÇEMSERLİTAŞ Siz Amerikada yapılan otobüsleri dır. Pransızcada da «faisceau> taranda beğeniyorsunuz amma bızim burada siyasi fırkalarca kul yaptıklanmız daha iyidir. Amerikadan lanılan lâtince fascis getirttiklerimiz, galiba harb zamanı ima. kelimesi, dağınık şey lâtı olduğu için pek sağlam yapılmamış. lerin bir araya ge Bazı yerleri kopuveriyor. halinde iker. bu tarıhte siyasileşti vc tirilraes; ve bir zümre haline sokulma. O vakit, L'mumî müdüre şu şaka ile «İtalyan emekçiler fırkası» vücude ge slnı ifade edip eski Roma Imparatorlu cevab vermiştim: tirildi. 1893 te Recyo'da toplanan ğunda devlet ricalinin önünde yürüyen O halde gazetelerle jlân edelim de kongrede bu teşkilâtlanma daha çok ve elinde dağınık dallarn toplu olarak bundan sonra Amerıkalılar, otobuslerini mükemmelleşti. Artık bundan sonraki sarıldığl bir balta taşıyan zabitlsre v e . size yaptırsınlar. İntİhablarda diğer fırkaiaria çarpışan rimiş bir unvandı. 1880 de İtalyan zirai bir sosyalist fırka karş:sındaylz. 1893 amelesi, bu kelimeyi şube, ocak rr.ana. Birkaç giindür, Büyükdereden yeni 1919 araslndaki yirrai beş yıl zarfında sme kendi teşkilâtlarma ad olarak kulotobüsleıle gidip geliyorum. Bir saat sosyalistlerin İtalyan parlamentosunu landlrlar. Birinci Dünya Harbi sonunda kadar süren bu yolculukta, her iki cins ele geçirrce ve parla.nento yolu ile tos bu kelime müfrit sosyalizmle koyu nas. otobüsleri iyice tetkike imkân buiuyo. yalist cemiyeti kurma gayretini şu ra yonalizm arasında bir terkib yapan mu. rum. Amerikadan getirlilen ctoljüslerin kamlarda okumak mümkündür. allim ve gazeteci Mussolinı'nin termino. bazı yerlerinin neden koptuğunu anlaİntihab senesi Sosyalist meb'us sayısı lojisinde önemli bir yer kazandı. So. mak için, bir iki defa emlara binmek 1893 6 nuna «ist» ve «izm» getiıilerek «fa kâfldir. 1897 16 scisme> tarzında siyasî, İktısadî ve içti. Bn otobüslerde 29 oturacak yer. niha. 1907 32 maî bir doktrinin adı bi!» oldu. Anatole yet bir o kadar da avakta duracak ver 1913 52 France'm «Epikür'ün bshçesi» nde d e . vardır ve bunların alacağı yolcular i ç . 1919 105 diği gibi yalnız insanlarm değil. kelime. lerinde yazılıdır. Halbuki otobiislere 109 Bu son sayının ayni yıldaki 535 İtaiyan lerin de bahtli ve bahtsiz olanlan var, kişi biniyor. Bu hesab harici yük o k i . meb'usunun dörtte birinden çok ve üçte Yirmi bir yıl kara ^ömlek içinde parlak dar ağırdır ki tekeriekler çamurluklara birinden biraz az olan nisbeti, 1880 dekj bir saltanat süren bu kelime, şimdi sürünüyor. Bu sürünme yüzündfn te. f bir ve 1893 te altl meb'us sayisile mu bshtl kara bir gün yaşamak adır. Bu kerlcklerin de, çamurhıkların c'a nc ha. kayese edilirse 25 senelik teşkilâtlanraa. vesile ile Roma imparato'hığunun fascis le (telecefini erbabı biiir. nm. demokrasi mekaniz'nasmın işlemcsi lerile, Osmanlı İmoaratorluğunun «Teneticesinde verdiği netirenin oldukça berdâr . Baîtacı» ları aras'.nda bir mü Ayakta duranlar kayı.şlara tifter çif. nasebet bulunup hulunmadlŞı, Rpraa. tcr asılıyorlar. Bu Ha yelişnıiyur: kayış. rrühim olduğu görülecekdr. Bizans müesseselerile Osmanlı müesse ların tavanda bafll olduğu çubuklara da Bu yirmi beş yıllık inkişaf içinde güsarılıyorlar. Bu kadar sıklete dayana. nümüzün İtalyasmm ve dünya hâdisele seleri arasırdaki münasebete aid umıi? mî bir mesele ile alâkah göriilabilir. Bu mıyan çubuklar, yavış yava? gevşiyor, ri itibarile adı geçen Mussolini nın oynadığı rol bilhassa dikkati çekebilir. elâka üzerinde düvonerek olan'ar. Roma esniyor, yerinden oynnyor: bir ucundan Gerek bu rolü, gerek faşizmin içtimaî nm fascis'Ierini, bu sırada intişar eden takılı bukmduğu halkad? ı çıkıyor. Bazı yolcular da, (Ü7.unılu lüzıımsuz, meseleyi telâkki ve hallediş tarzınl bir «İslâm Ansikîopedisi» nin 14 üncü fasi. pencere perdclerinin inrocik tellerini tubaşka musahabenin mevzuu yapacağım. kü^ünde muhterem profesör oğlunun yazdığı «Baîtacı» maddesindekl tuyorlar; tabiî bunlar, perde'erin inip (1) Bk. Cumhuriyet gazeiesi: 11 ma İzahatile karşılaştlrma tfcrübesine gire. çıkmasma mahsus ulduğu için yerinden yıs, 23 mayıs, 19 temmuz, 2 ağustos. bllirler. Meselenin sosyolojisi üzerinde çıkıyor, yahud da kopuyor. (2) Bk. İçtimaî meselenin tarihçesi, İş duracak olanTara kıvrr.etli Arabaların arka (arafı yükün ağırlı. Köprülüoğkınun <Bizans müessesahnm ğından yokuşlarda yere vtıruyor Şofrirle Mecmuasl 1942, sayı 2633. üzerme tesiri> biletçi ikide birde. (3) 1880 de İtalyan reneberlerlnln bir. Osmanlı müesseseleri lik'.erine verilen bu «fasci» İsminin uzun isimli pek mühim ve rehber eserini tav. Biraz öne geliniz baylar, diye rica ve biraz da garib taritıî bir an'anesi var. siye etmek isteriz. ediyorlar. Fakat aldıran ynk; zaten a!, dırmağa da imkân yok. Çünkü 30 kişi. lik yere en az 60 kişi ıskarra dolımıştur. Ilele cumaıtesi ve pazar RÜnleri, bu oto. biisler o kadar çok doluyor kl artık kı. milrfamağa doğil; nefes almağa bile imkân kalmıyor. Amerikan fabrikalan, hu otobüsleri yaparlarken, böyle yüz kişinin ayakta I seyahat edeceğini, yolcııların perde tel. I lerine vanncıya kadar, e'lerine ne geçcr. : se sarılacaklannı elbetta düsünmemişlerdir. Malura ya herşejin bir hesabı Yeni yüz senelik Türk edebiyatınin vaıdır. Koca yolcu vapurlarında bile bir kahramanlık şiirlerini bir araya topistiab haddj aranırken bir otobüse iiç otobüsiin bile zor alacağı kadar yolcu layan bu çok kıymetli kitabı bütün binerse herşey kopar, herşey çabuk yıp. okuyuculaonmıza tavsiye ederiz. ranır. Akbaba yavlnmin beşinci kitabı olan bu eser bugün satlşa çlktl. Fiatl 75 K. Tramvay İdaresinin otobüsleri, bu Umum sn*'ş merkezi: İstanbul, Ankara caddesi (AKBABA^ idarehanrsi. kadar tıklım tıklım dolarak sefer yapmakta devam ederlcrse, bir kaza olmak ve bu kazada faıla knrban vermek ihtimali artacafı gibi, arabaların çamurluk. lan, lâstikleri, amortisörltri dc pek çabıık harab olur. Yazan: Prof. • • • • • • • ••••• 3 KAHRAMANUK Siirleri Kendi Ağzından XIV l^CU ASfRDAN BUGÜNE KADAR RIZA TEVFÎK Hayatı Felsefesi Şiirleri B\ı eser, gurbette geçen yirmi yıl gibi upuzun bir hayattn n'kâyesidir. RIZA TEVFİK'İn bundan yirmi yll önce, nasll ve ne gibi şartîar ahlnda İstanbuldan ayrlldlğlnı, Mlslrda Camiül Ezher molia*LariJo münakaşaiarlnl, çölde Bedeviler araslnda geçirdigi günleri, Zemzem suyu İie Kâbeyi yıkayışlnl, Amerika seyahitini, eski günlerini, Ha'.Je Edible tanişmasinı. İttihad ve Terakki ile mücadelelerini, FİLOZOrun KENDİ AĞZlNDAN anlatan bu eser, avnl zamanda Şair EIZA TT.VFİK'in tSerab: Ömrüm», «Kaside'İ Kadriye» gibi türkçemizde hiç çlkmamlş en yeni şiirlerinden maada doğru ve tam olarak yazümlş bir çok diğer şiir!erirı: taşlmaktadlr. 250 sahife, 1 SÂADET GECESİ Muhterem Bay Hulkidcn seferdcki otobüsicrin sayısını îrttırmasını, buna îm. kân yoksa arabalara bu kadar fazla yol. cu alınmaması için biletçilere kat'î emir. ler vermesinj halkuı çe'âmeti ve bu pa. hah otobüslerin .tabir caizse. sıhhati namına dilerim. CUMHURİYET Bursa Halk \akliyal Komandit Şirketi Emin, Seri, Uygun şarttarla her türlü nakliyatı kabul eder. M er ke z i : Bursa, Tuzpazarı I 2 ŞEHVET ESİRİ ÇalaKalem Fn güzel resimler, en eğle:.celı ve faydall yazllar. Müdürü: SADUN GALIB SAVCI 14 AĞUSTOSTA ÇIKIYOR. REMZİ 15 resim KİTABEVİ 125 Inıruş Abone seraiti Senelik Altı ayhk Üç aylık Bir aylık Nüshası 8 kurustur. Türkive icin Haric ıcin 225U Kr. 4C3C Kr. li'at) » 2500 > 550 . J400 . 240 . Yoktur Dikkat Gazetemize gönderilen evrak ve yazılat neşredilsin edilmesin iade edilmez ve »ivaından mes'ulivet kahul olnnmaz. mek için geldiler. Ben, bizim şatoda ölen son Cernogratz'yım. On^ar seslerini bana işittirmek için geldiler. Bakm nasıl bağ rışıyorlar! AJANLARI: Mudanya, İskele civan İstanbul, Tütüııgümriik, • • 1. monrular sokak N'o. 26 Tel: 22440 Telçraf: Halknak • • Satılık oîobüs ve kamyon 2 Opel 39 model, bir Şevrole 38 model, otobüs lâstikli, bir 38 ımodel Şevrole kamyon lâstiksiz. Müracaat: Edirnekapı Metin otobüsleri. D İK K AT Bilumum Otomobil ve Buz Dolabı için Vantilâtör kayışı, Radyatör su boruları Avrupa ayannda imal edihnektedir. SALİH FEYZİ MANGO Çanklrl Cad. Yelken sokak No. 4 Telefon: 3271 Ankara Sümerbank Hereke İplik ve Dokuma Fabrikası Müdürlüğünden: Fabrîkarr.lzda yeniden inşa edilen mamul ve gayrimamul ambar binası ahşab raflsr:rjn imal ve yerine vaz:ı malzemesile birlikte ve vahidi fi. at üzerinden kapalı zarf usulile ihaleye çıkarılmıştır. Keşif bedeli tahminen (16500) lira ve ilk teminat akçesi (1250) liradır. Ihalenin 14 ağustos 943 cumartesi günü saat 11 de Müdiriyet binasında yapılacağı ve izahat almak istiyenlerin hergün kontrol şefliğine mürscaatleri. lîüessese ıhaleyi di'ediğir.e yspmakta serbesttir. Kışın sakin havasmda kurd'arin ulumasi, dalga dalga yükseliyor ve şatonun duvarlarım deıerek içeri giriyordu. İh= tiyar kadın yatağında arkası üstü yat Küçük tino köpcği, biıdenbire. oturdu. mış, yüzünde uzun müddetîenber öz!e. ciur, yaoancı biri ıg:n olmaz, olur mu kendisıne yol vereceğim, diyordu. ü za: mana kadar bekliye.im, çünkü bugün ğu minderin üzerinden yere İnmiş, ka nen bir Eaadetin tebessü.nü ile bakıyor. hiç! napenin aitına gi:erek titremege başla. du. Baronese: Kadm;n. bu son sözlcri soylerken, lerde onsuz ede.Tiem, işim çok. karşlslndakileri aşağı görür bir hali Fakat Barones yılbaşmdan evvel de mıştı. Ayn: dakikada şatonun bahçesin Çıkın dışarı, dedi. Artık yalnız devardı Muhteşem giyimli, şışman Ba. tekbr,,.ia kalmak naiib oldu. Zira, No. den köpeklerin havıa:naya başı'adlkları ğilim. Ben» o büyük aiıenin eiradı a r a . rones, o zamana kadar konuşnadan du elden sonra başhyan müihiş bir soğuk duyuldu. Uzaktan da bir a'ay köpek sındayım... rurken sayglsız bir şekilde konufrnaya üzerine ihtiyar mürebbiye hastaı'andı, uluması geliyordu. Bıron: Barones, misafirlerinin yanma geldıği karışmış olan İhtiyar kadma öfkeli öf odaslna kapandı. Bu hajTanlara ne oluyor? diye sor. zaman: keli baktı. Sonra: Barones senenin son gecelerinden bi. du. Ölüyor galiba, dedi. Bari bir dok Cernogratz hikâyelerini pek iyi büi rinde ocağın etrafında toplanan mi?afir. O zaman. dışarı kulaiı kabartan oda yorsunuz siz, Fraulem Schmidt, dedi. lerine: halkı köpekı'eri koıku ve hiddetle ulu tor geürtsek. He±e bu müthiş uluma! Sizin ai»e hikâyelevine bu kadar meraklı Aksilik, diyordu. Bu kadar zaınan. maya sevkeden sesi farkeitiler. Baron: Para vereceklerini bılsem bu ölüm mu. sikisine dayanamam. o'duğunuzu hiç bilmiyor.ium. Kurtlar! diye haykırdl. dır bizimle beraber, bir kere olsun Her neyse, dofru olmadığı muConrad: İhtiyar kadın: hastalandığml, yani işini göremiyecek Hayali kuvvetli olan Hamburglu tüchakkak. Burasını aldığımızdanberi böy. Bu musiki para ile almamaz, dedi. Ben de Cernogratzlardanırn c'a on,derecede hasta yattığını bilmem ben bu car: ie bir şey olmadığını da ^ördük. Geçen Bu sırada bir çatırdl duyuldu. Barcn: kadmın. Tam evin bu kadar kalabaUk baharda kaynanam öldüğü zaman hepi dan, dedi. Yüzlerce kurd, dedi. O ne o? diye sordu. O zaman hep bir ağızdan: oı'duğu, yapılacak bir çok işler bulunrriz dinledik, hiçbir ulunıa falân işitBarones, izah edemejigi bir his^'e, v°Koruda bir ağac devrılrnişti. Odayı bir medik. Hasılı, evin itibanm arttıran bir Cernogratz'lardan mıslnız? Siz! duğu sırada hastalanacağı tuttu. Tabii, rinden kalktı, misafirıerini yalnız bıraan boğucu bir sükut doldurdu. Sonra nidasl yükseldi. aclyoruz kendisine, acımyor değiliz; famasaldan ibaret bu. karak dışan çlktı, ihtiyar mürebbiyebankerin karısı söze başladl: kat bu hastalık doğrusu bizira de çok Kadın anlattı: Ak saçlı ihtiyar bir mürebbiye clan nin senenm son saatlerini saydığı küçük Soğuktan, dedi, ağaç'.ar devruiyor. Aüemiz fakir düşünce ben dışanda cammızl sıkıyor. Amalie: odaya gitti. Kış gecesinuı zehir gibi so. Kurdlarm da böyle surü sürü akın etme. Hikâye sizin anlathğımz gibi değil, ders vermek mecburiyetinde kaldım. Bankerin karısı: ğuğuna rağmen, pencere açıktl. Barones, dedi. Uluma şatoda herhangı bir kımse Kim olduğumu anlamasınJar diye ken Evet, dedi, can sıkar tabiî. Zater. hayretle bir çığ'lk atarak pencereyi ka leri soğuktan dolayıdır. Senelerdenberi eldüğü zaman işitilmez. Burada Cernog. dime başka bir isim intihab ettim. Sizin böyle şiddetlj soğuklnra ihtiyarlâr pek böyle şiddetli kış olmadl. pamağa atıldı. İhtiyar kadın: ratz ailesinden biri ölecek olursa o za yanınıza girdiğim zaman, bir gün olup dayanamazlar. Bu sene de müthiş bir Barones de bütün bunların soğuktan Açık dursun, diye seslendi. man uzak. yakın her taraftan kurdlar buraya geleceğimi, doğrusu hiç aklıma kış oldu ya. Kadmın bu sözlerinde, sesindeki bü oıduğunu derhal tasdik etti. İhtiyar iîfclir, crmanın ucunda, tam ölü.Ti saa getirmemiştim. Baron: tün zaylflığa rağmen, Baronesin şim Fraulein üzerinde doktorun müdahaletinde ulumaya başladılar. Şatoda, köyde, O susunca ortallğı derin bir seisizlik Seneı'erdenberi kânunuevvelde diye kadar ondan hiç işitmediği bir emir sin e lüzum bırak.nadan kalb sektesi de civardaki çiftüklerde ne kadar köpek aldı. Sonra Barones lâkırdıyı başka bir böyle don görühnemiştir. dedi. edasl vardl. açık pencereden giren soğuktan ileri varsa onlar da kurdlarm sesmı duyar mevzua çevirdi. İhtiyar mürebbiye oda. Barones: gelmişti. duymaz bir uluma tutfjrurlar. Sonra, dan dışarı çıktığı zaman hepsi, kadmın Soğuktan öleceksin! Sonra, pek de ihtiyar, diyordu. ölünün ruhu vucudun'îan çıkarksn bsh anlattlkı'arına inanmadıklarml gösteren Keşki bir kaç hafta evvel yol verseydim, Zaten ölüyorum. Hiç oîmazsa uluÇeviren: çedeki ağaclardan biri devrilir. Bütün lâkırdn'ar söylediler. Barones: o zaman hastalanıp burada kalmazdl. Ne maları işiteyim. Onlar ta uzaklardan V. Gültekin bunlar Cernogratz'lardan biri ölünce I Yılbaşı eğlenceleri biter bitmez o, Wappi, ne var? sırf bana ailemin ölüm muslkisini dinlet. Conrad kızkardeşine: Şato hakkında ötedenberi anlatılan hikâyeler falân var mı acata? diye sordu. Conrad zengin bir Har.ıburglu tüccardı, fakat son derece pratik bir aüeuin şair istidadlı bir evlâdı olarak dünyaya gelmişti. Barones Grübel tombul cmuzlarını sükerek: Bu gibi eski binalar hakkında dai. ma türlü türlü hikâyeler anlatırlar, dedi. Hikâye uydurmak zoç da değil, para ile pulla da değil. Burası için de diyorlar ki, şatoda biri ölecek olursa köydeki bütün köpeklerle ormanda ki vahşî hay. vanlar sabaha kadar ulurlarmış. Herhalde hoş bir şey değil, değil mi? Hamburglu tüccar: Romantik bir şey, dedi. ^ = rsüçük hikâye Olüm musikisi Sak'den