31 Aralık 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Müjde Beyoğlunun en kibar ve en temiz lokanta ve pastanesi olan : ROMANS acılmıstır. Her akşam klâsik müzik. Yenı sene aksamlnl hoş geçirmek istivenler için en iyi bir lokal. Beyoğlu İstiklâl caddesi ( S ES Sİnemasl karsısında) lîJ linCU umhuri Sdyt '. D ü 9 0 Miguel de Cer^^ls DON 1942 V. KİSS.T VARöS^ Çeviren: HAMDİ İkinci cildi çıkM Resünli olarak fiatı 150 kuruş. \ ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhurıyet, İstanbul . Posta kutusu: tstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti . 24298. İdare ve Matbaa klsml 2429924290 HİLM1 KİTABEVİ Zelzelenin bilânçosu Sıhhat Vekili, felâket yerinde gördüklerini ve alınan tedbirleriMecliseanlatt Kotelnikovo Ankara 30 (a a.) Büyük Mlllet Meclisinin bu günkü toplantısında Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekili doktor Hulusi Alataş, yer sarsıntısı felâketine maruz kalmış olan mıntakalar hakkında şu beyanatta bulunmuştur: cSayın arkadaşlarım, Birincikânunun yirmlnci pazar günü vukua gelen ve Tokad vilâyetiıün Erbaa ve Niksar kazalarında büyük hasara ve 493 yurddaşımızın ölümüne sebeb olan yer sarsıntısı hakkında nıalumat vermek ve lzahatta bulunmak istiyorum: Kurban bayrarmnın üçüncü gününe rastlıyan 20 birincikânun pazar günü saat 17 de memleketin bir çok ycrlerinde ve Ankarada da duyulan yer sarsıntısı Tokad vilâyetinin Erbaa ve Niksar kaza merkezlerile bunlara bağlı köy ve nahiyelerde büyük hasarlar yapmış, zelzeleyi müteakıb Erbaada çıkan yangınlar hasarı artırma istidadını göster(Arkası sahife 2. sütun 5 te) Nafıa Vekili General Ali Fuad Cebesoy Moskova 30 (a.a.) Sovyet haberler burosunun hususî tebliği: 29 ilkkânunda kuvvetlerlmiz Kotelnikovo çehrini ve buradaki demıryol durağını ele geçirnuşlerdir. Düşmandan, uçak malzemesi olarak büyük ganimetler elmmıştır. Bunlar arasında tamamen sağlam halde 17 uçak ve bir motörlü kol teşkili vardır. Alınan ganimetlerin sayılması henüz bitmemiştir. Orta Don çevresinde ve merkez cephesınde kuvvetlerimiz taarruz çarpışmaan yapmağa devam etmişlerdir. Bnslann kış taarmzlannda çok lşlerine yarayan süvari alaylanndan biri hücnm esnasınd» \ düştü İ Nafıa Vekili, zelzeleye maruz bulunan Sovyet Başkumandanlığı Almanlardan yerlerde yeni tipte evler yapılacağmı büyük ganimetler alındığını bildirîyor ve plânlarının hazır olduğunu söyledi Mühim kısmf tabi tutuldu İstanbul Vılâyetinden tebliğ edllmiştir: Her turlü san'at ve ticaret erbabının faaliyet sahalan haricindeki maddeleri ve tuccar olmıyanların her hangi bir malı ticaret kasdlle stok etmelerinin yasak edilmesi hakkmda Mıllî Korun(Arkası Sa. 3, sütun 5 te) beyannameye Stalingrad şehrinde muharebeler Sıhhat Vekili Dr. Hulusi Alatas Cemiyetlerin iç kuruluşu da değişiyor ir harb yalnız askerlik bakımından değil, sosyal bakımdan da üzerinde duralmağa değer bir olaydır. Hele şimdiki harb gibi bir çok milletleri birbirine katan büjük bir kasırgada. askerî gelişmelerin öteki sosyal gelişmelerden daha ön«mli olduğu hiç de ileri surulemez. Modern sosyoloji bilginlcrine gore harbler ve ihtilâller, cenujeti yeni bir yaşayış düzetıine hazırlıyan geçici krizlerdir. Harbler ve ihtilâller olmasa>dı, insan topluluklarmın bir îevije değişen haşat şartlanna uyması ya çok geç olur, \ahud da cemijetler kronik bir düzensizlik havasından hiç bir zaman kurtulamazlardı. Bugun do\üsen nıiHetler, türlü yükler allıada bunalmıs gibidirler. Daha diine kadar Demokrasi raemleketlerinde rahat ve hur bir hajat siıren milyonlarca insan, şinıdi rahatlanndan ve hürriyetlerinden sojunmus olarak her özveriye hazır biı halde ateş, kum, çamur yağnıurıına karsı goğüs gerraek zorunda bulunuvor. Harbden once harbe hazırlanan Mihver de\letleri, bir çok sosyal değisiklikleri o zamandan başarmışlardı. Halbuki bir hastalığa yakalanır gibi harb baskınma uğrıyan Demokrasiler, harbin sosval akıfcetleıine harb hareketlerile beraber günü gunüne boyun eğdiklerinden oralardaki gel'şmeleri daha çok dikkate dcğer saj ılmalıdır. Bu arada İnçilterenin yeri ön plândadır. Genis somürge ve dominyon kaynakları saj esinde son elli yılın ekonomik buhranlarından en az zarar gören bu Kahire 30 (a a ) Ortaşark Ingiliz devlet. büjük fakat nispeten fakir en tebliği: düstri memlcketlerinî kenıiren iş ve serVadıElKebır'in batısında, düşman maye arasındaki ahenksizlikten fazla mevzılerinin onünde hareket etmekte zarar görmemişti. İçtimaî sınıfları bir olan devriye kollanmız düşman taşıtları birir.den ayıran farklar, İngilterede, her ile çarpışmışlar ve bunlardan bir kısmıyerde olduğundan yüksekti. Sömürge m tahrıb etmişlerdlr. Kara harekâtına lerdeki miljonlarca ecirin emeği karşı aid bılduilecek başka bir şey yoktur. lığı imparatorluk kasasına giren servel. S inci ordu iki koldan ilerlemek Londradaki işsizlpri kazan kaldırmaktan istemis alıkoyujor, Avam Kamarasındaki komüBerlin 30 (TP.) Beynelmilel hanist meb'usların sayısı mostralık olmak(Arkası Sa. 3, sütun 5 te) tan ileri gidemijordu. İşsiz kalan b'r İngiliz işçisi, hükumetten yardım diye, meselâ çahsan bir Çinlinin haftalığından daha çok para ahyordu. Böjle olmakla beraber İngilteredeki içtimaî sınıflar kazanc. yaşayış ve asalet imtij azlan bakıtnmuan yüksek duvarlarla birbirinden aj rılmış buhınuyordu. Harb. bu duvarları hızla kemirmektedir. Muharrir Priestley'in yazdığına gö Eski Başvekil Chaufemps da Giraud'ya iltihak etti Fransız kuvvetleri kumanJuin tayin edildi danlığına General Moskova 30 (a.a.) Sovyet öğle tebhğine eJc: Stalıngradın fabrika mahallesinde düşmanın mukavemetini yenen blrllklerimiz 82 blokhavzu ve sığınağı ele geçırmişlerdir. Almanlar, burada subay ve er olmak üzere 300 kişi kaybetmişlerdir. Stalingradın şimal batısında kuvvetlerimiz taarruzî hareketlerde bulunmuşlardır4 Bir birlık stratejık ehemmiyeti haiz bir tepeyı işgal etmiştir. Düşman 400 ölü vermiş, 8 topu tahrib edilmiş ve esirler alınmıştır. Almanlar bu tepeyi geri almak için karşı taarruza geçmlşlsr, fakat sğır kayıblara uğrıyarak gerl atılmışlardır. Stalingrad cephesinde kuvvetlerimiz taarruzî hareketlerine devam etmişler ve bir çok kalabalık kasabalan ele geçirmişlerdir. Stalingradda sokak moharebelerl: Bir Alman tanksavar tepn bln»iardakl Rus askerlertne ateş açıyor ~ Alman harm Kızılordu cephenin her kesiminde taarruz ediy or Berlin; Rusların büyük kuvvetlerle yapmakta olduğu hücumların püskürtüldüğünü bildirmektedir le neticelenen karsı taarruzlar esnasuıda düşmaıun elinden bir çok ağır ve hafif silâhlar ve esirler alınnuştır. Alman İtalyan Rumen ve Macar hava kuvvetleri düşmana İnsanca ağır zayiat verdirmişler ve tank ve sğır silâh itibarlle de hissolunur kayıblara uğratmışlardır. Macar kuvvetleri büyük mlktarda tabyalar tahrib ve içindeklleri de imha etmişlerdir. Merkez kesiminde, düşmanm tektük taamızlan geri atümıştır. Alman hücum kıt'alan bir çok düşman mevrilerini tahrib etmişlerdir. Ilmen gölünün cenub doğusunda, tank lann, topçunun ve hava kuvvetlerinin destekledlği yeni düşman taamızlan akamete uğratılmıştır. 13 Sovyet tankı tahrib edilmiştir. Volchov üzerinde v« Lenlngrad 8nlerinde, Alman hücum teşkilleri ve İspanyol gönüllü tümenine mensub kuwe t ler bir çok düşman tabyalannı yikmışlardır. Alman hava kuvvetleri dusman tasıt kollarını dağıtrnışlardır. Babkçılar yanmadasınm Snunde Al" raan uçakları, Sovyetlerin bir mayin ta« (Arkası sahtfe S, sfitun t ue)] Resmî tebliğ Moskova 30 (a.a.) Sovyet geceyarısı ebliği: 29 ilkkânun günü kuvvetlerimiz Staingrad cenubundaki taarruzlarını başan ile genişletmişler ve bu arada Kotelnikovo şehri ve demiryol durağı dahil olmak üzere Yaşkul idare merkezile Torgovoe ve başka bir sıra önemli meskun mahalleri İşgal etmişlerdir. Koelnikovo çevresinde düşmandan bir çok esir ve büyük ganimetler alınmıştır. Orta Don çevresinde ve merkez cephesinde kıt'alarımız taarruz hareketlerlne devam etmişlerdlr. 28 ilkkânunda Stalingrad çevreslnde 31 düşman taşıt uçağı düşürülmüştür. (Arkası sahife 3, sfittm 3 te) Şimalî Afrikadaki Trablusta Varlık vergisi Tediye müddeti pazartesi günü akşamı sona eriyor Varlık vergisi tedıyatı dün de geniş jntkyasta yapılmıştır. Dünkü tediyat miktarı 7,619,915 lırayı bulmuştur. Yarın öğle üzeri bıtmesi icab eden tediye müddeti pazartesi günü akşamma kadar uzatılmıştır. Tediye bugün öğleye kadaı devam edecek ve öğleden sonra şubeler yılbaşı tatili yaparak muameleyi keseceklerdlr. Pazartesı sabahı muameleye tekrar başlanacak ve müddet pazartesi akşamı saat 17 de sona ermiş bulunacaktır. Pazartesi günü akşamına kadar verilmiyen vergilere birinci hafta yüzde bir, ikinei hafta da yüzde iki zam yapılacak, bu müddetin hitammda vergi(Arkası Sa. 3 sütun 3 te) 8 inci ordu iki koldan ilerliyor Berlin 30 (a.a.) Alman ordul»rı başkumandanlığmın tebliğinde ezcumle şoyle denılmektedir: Terek çevresinde, tanklarm desteklediği şiddetli düşman taarruzları aiamete uğramıştır. 8 düşman tankı tahrib edilmiştir. Stalingradda ve Don çevresinde Sovyetler taarruzlanna devam etmişler ve ağır kayıblara uğramışlardır. 16 düşman tankı tahrib edilmiştir. Muvaifakıyetler I Askerî vaziyet Tunusta Müttefikler MedjelbabMan biraz daha geri çekildiler Eski Fransız Başvekili M. Chautemps Washington 30 (a.a.) 1940 yılında Amerikaya gelmiş bulunan eski Fransız başvekili M. Camille Chautemps, şimal Airikada Fransız makamlarma hizmetlerini arzetmiş ve General Giraud'nun, bugiin İçin en önemli iş olan Fransız birliği meselesini tahakkuk ettirebilecek yegâı* şahsiyet olduğunu söyledikten sonra şunları ilâve etmiştir: (Arkası sahife 3. sütun 6 da) Kotelnikovo'nun işgali ve neticeleri H. Emir Erhilet Yazan: Emekli General BIRMANYADA (Arkası .ahife 3. sütun 4 te) İngilizler Âkyaba 30 kilometre yaklaştılar Japonlar Çinde taarruza geçti Berline göre Amerikan sömürgeciliği r>ı Harkiye Nezareti Yeni Delhi 30 (a.a.) İngiliz ordusu gazetesi Amerikaıtıtı, B^nnanyada yeniden 32 kilometre Uerliyerek şimdi Akyab'a 40 kilometre me Âfrikaya yerleşmekte safeye kadar gelmiş bulunmaktadır. İngiliz hava kuvvetleri, bilhassa İrravaddy olduğunu yazıyor ovasındaki Japon hava alanlarile başka Rusların bildirdiğine gcire Kotelniko dolaylanndaki Mihver ordusunun dunıwo Sovyet kıt'alan tarafından zaptedil mu daha çok çetinleşmiştir. Bundan oaştniştir. Dünkü yazımda, Alman kıt'alan ka Kotelnikovvo, Kalmuk şehri Almantarafından bir taarruz kanadı olarak tu ların Rus cenub kanadına yapmaki^ oltulmakta olan bu mevkiin cenubdan ve dukları taarruza bir üs hiztnetl gördüğü atıdan çevrilmekte olduğunu ve dola için bu mevkiin Ruslar tarafından zapısile Volga ile Don arasında yarı ku tile onların eline bir çok yiyecek, müsatılmış bir halde olan takriben 22 tü himmat, silâh vesaire geçmesi ihtimali menden mürekkeb Mihverordulan için mevctıd olduğu gibi bu yandan Alman üyük bir tehlike bulunduğunn anlat taarruz jmkânlarmı da ortadan kaldırmaktadır. Görülüyor ki Ko<elnikowomıştım. \ Şimdi Kotelnikowo'nun Ruslar tarafın nun zaptı bir çok cihetlerden Ruslar Berlin 30 (aa.) Alman tebliği: an zaptı ise onların cenubdan asağı için faydalı ve önemlldir. Alman denizaltılan Asor adalan yaBu olayın Stalingrad cenub batısında kininde dağıtılmış olan bir düşman kaDoa ve Rostov istikametlerinde büyük bir adım atmaları demek olduğu için bü>ük Rus taarruzunun başladığı tarih filesinin bakayasını takib etmişler ve m olay sebebile hem bu mıntakalar ten takriben 6 hafta sonra gerçeklesme hacimleri yekunu 21 bin tona baliğ olan (Arkasi Sa. 3. sürnn 7 de) 4 gemi daha batırmışlardır. Kafile şimdıehlikeye düsmüs, hertı de Stalingrad ve Simal ve Batı Atlantikte Almanlar yeniden biı çok genti batırdıklarını iddia ediyorlar * ^ 1 harbinden resimler: Yeni Glne ormanlannda Amerikan nrhlı kuvvetleri Berlin 30 ( a a ) Deutsche Diplomatische und Politische Korrespondenz gazetesi şunları yazmaktadır: «Amerika Birleşik Devletlerinin genişıeme siyaseti, bütün dünyada ehemmiyetli üslerin ve bu arada Atlantikteki İngiliz adalarında, cenub AmerikaÇinde Japonlar iki koldan da, Groenland'da, İzlanda'da, Bahreyntaarruz ediyorlar de. Musavva'da, Lİberyada ve Fransız Çungking 30 (a a ) HsİsMui'den şimal Afrücasındaki üslerm işgal edılgelmekte olan Japon kuvvetleri 24 ilk mesile açığa vurulmuş bulunmaktadır kânunda Kvanoteye girmişlerdir. Şehrin Bahis mevzuu olan şey, Reis Rooseçimal doğusunda muharebe devatn et velt'ın siyasî programıdır. General demecmde, Amerıkanın mektedir. Japon kuvvetleri Susung'u Marshall'm aldıktan sonra 25 ilkkânunda Taihu şeh bütün dünyada sistematik bir şekilde (Arkası Sa. 3, sütun 3 te) (Arkası Sa. 3, sütun 5 te) düşman tesislerini bombalamağa (Jevam etmektedir. İngiliz resmî tebliği, düşmanm biraz ateş teatisinden sonra Rathedaun'dski çarpışmayı bırakmış ve savaş yerinden ayrılmış olduğunu bildirmektedir. Bu nasıl karar? Karne sahiblerinin fırmlara taksimihalkı büyük müşkülâta sokacak bir ^edbirdir zamanmda değiştirilmelıdir Son zamanlarda İstanbul Belediyesinin vermiş olduğu bir karar gazetemize pek çok şikâyetler getirmi;tir. Beledlyenin karan şudur Önümüz deki aybaşından itibaren herkes akmegini mahalle birliğinin kendisins 2ostereceği fırından alacak ve o fırm ye kadar 19 gemi kaybetmiştir. Bunlarm tonajları yekunu 106 bin ^ondur. Bundan başka Alman denizaltıları şimal ve cenub Atlantikte hacimleri yekunu 73.300 tona baliğ olan 15 gemi batırmışlardır. Bu suretle Alman denizalıt silâhı dün bildirilmiş olan muvaffakıyetlere ilâveten hacimleri yekunu 100 300 tona baliğ olan 19 düşman gemisi daha batırmışlardır. Amerika da 750 gemi yapmış Washington 30 (a.a) Amerikan inşaat tezgâhlan cemiyeti reisi M. Gerrish Smith, bu tezgâhlann 1942 senedan başka yerde karnesi muteber ol~ sinde 8 milyon ton hacminde 750 ticareb mıyacaktır. gemisini denize indirmış olduklarmı ve İstanbul halkının pek haklı olarak randımanlannın 1941 e nazaran yedi endlşesini ve şikâyetlerini mucib olan misli fazla olduğunu beyan etmiştir. bu kararın yalnız yersizliği değil. M. Smith, şunlan ilâve eylemiştir: tstbık kabiliyetı bile olmadığı aşi« Reisicumhurun 1943 senesi için (ArUası Sahife 3, Sütun 5 te) İEtemiş olduğu 15 milyoın tonu verebıleceğimlze büyük bir itimadnnız vardır.»