28 Nisan 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

28 Nisan 1942 CUMHURİYET Meciiste Hitler'in nutkundan İktısadî Devlet teşekkülleri memurları tekaüd sandığı lâyihası üzerinde çıkan manaîar uzıiüî müzakereler yapıldı lman Devlet Reisinin siyasa bir âdeti vardır, bcllibaşh nutukları ya büyük hareketlere girişmezden az önce ve yahud bu neviden bir başarıya varıldıktan sonra, Rayhştag vasıtasile millete hesab vermek üzere söylenmiştir. Nisanın 26 suıda Almanya böyle bir olaya şahid olmadığına göre acaba Hitler'i, tâ cepheden gelerek Kroll Opera sahnesinden söz söylemeğe ihtiyac hissettiren sebeb ne olabilir? Akla, evvelâ şark cephesinde büyük Alman taarruzunun başlamak üzere olması geliyor. Acaba, kışlık hatlannda Rus saldırılarına şiddetli bir mukavemet göstererek, baharın ilk emarelerile beraber takviye edilmeğe başlanan Abnan ordusu şu veya bu kesimde, düşmanına yüklenmek arifesinde midir? Hitlerin sözlerine buna dair yakın bir işaret joktur. Alman Devlet Şefi ve Başkumandanı harbden umumî olarak »bahsetmiş ve geçen kışın çetin derslerinden ibret alınarak gelecek yıl için daha geniş hazırlıklara şimdiden başlandığını haber vermiştir. Alman Führer'inin, şark cephesinde harckâta başlamadan evvel, gene bir sulh taarruzu yapacağmı umanlar aldannııslardır. Bilâkis Hitler, herhangi bir anlaşma ihtimallerine uzaktan bile temas etmcdikten başka, yarınki dünyaya dair mütalealarını, İngiliz imparatorluğunun artık rnutlaka yıkılması lüzumuna istinad ettirnıiş ve bunu da evvcl beevvel Sovyetler Birliğine en ağır darbeyi indirerek başarmak azminde olduğunu göstcrmiştir. İngiltere ile müttefiklerinin en bellibaşlı ümidlerinden biri ise, Rusyanın bu darbe altında çoknıesine karşı gclmek ve böylece harbi tekrar kışlatmak ve Müttefiklerin mukabil taarruzu için bugünkünden daha müsaid bir zemin hazırlamaktır. Bu yüzden son güıılerde Müttefiklerin Avrupada yeni bir cephe açmalan meselesi bütün hararetile bahis mevzuu olmakta ve İngilterenin en tanınr..ış şahsiyetleri bu işin başarılması lehinde en hararetli tavsiyelerde bulunmaktadır. Çünkü bu şahsiyetler Sovyetler Birliğine indirilecek darbenin, harbe son verebilecek kuvvette olmasından endişe ediyor ve çok büyük bir fedakârhk pahasına da olsa ikinci cephenin açılmasını iltizam ediyorlar. Fakat, bir dava iltizam etmek başka, ona ameli bir mahiyet vererek gerçeklestirmek de bambaşka bir iştir. Her Hitler, Sovyet Rusyaya en ağır darbeyi indirmek için hazırlandığını söylemekle bu davayı iltizam edenlere açıktan açığa meydan okumuş ve elîerinden gelen bir şey varsa yapmakta tereddüd etmemelerini anlatmak istemiştir. Acaba Müttcfikler de buna karşı dişleıini sıkarak ve her şeye katlanarak ikinci bir cepeh açmağa teşebbüs ederler mi? Bunu bilmiyoruz, fakat Müttefiklerin bildiği bir şey varsa şark cephesi yıkılırsa harb seyrinin kendi bakımlarmdan çok tehlikeli bir safhaya gireceği ve buna mâni olmak için bir şey yapmak ıstırarında bulunduklarıdır. Her Hitlerin nutkundan anlaşılan sarih bir hakikat, onun Sovyet Rusyaya karşı büyük bir taarruza girişeceği ve bununla Avrupa harbini kat'î bir neticeye götürmek İstediğidir. Üzerinde tereddüd edilmiyecek bir nokta varsa budur. Acaba her hangi bir dahilî meselenln buna mâni olması muhtemel değil midir? Fakat Alman rnilletinin girişmi» olduğu hayat ve memat savaşını bir neticeye bağlamak için hiç bir gayreti esirgemiyeceği de meydandadır. Bütün bunlar, dünyanın, mukadderatı tayin edecek hâdiselere doğru hızU adımlarla yürüdüğünü gösteriyor. Tarih yeni bir isükamet almak üzeredir ve bütün dünya bu isükametin belirmesini bekliyor. Ankara 27 (a.a.) Büyük Millet] müdürlüğü 1941 mali yılı bütçesine 18 Meclisi bugün Şemseddin Günaltaym bin 450 lira munzam tahsisat verilmesine reisliğinde toplanmıştır. dair kanun lâyihalan kabul olunmuş1941 mali yılı muvazenei umumiyesine tur. İktısadî devlet teşekkülleri memurdahU bazı daıre bütçelerüe, Devlet De ları tekaüd sandığı hakkındaki kanun nizyoüan İşletme ve Orman Umum mü. lâyihası üzerinde uzun müzakereler cedürlükleri 1941 mali yılı bütçelerinde reyan etmiş ve 16 maddesi kabul *e bir değişiklik yapılrrtasına. Posta ve Telgraf maddesi encümene verilmiştir. ve Telefon Umum müdürlüğü 1941 mali Büyük Millet Meclisi çarşamba günü yılı bütçesine 1,050,000 ve Vakıflar Umum toplanacaktır. Günün hâdiseleri (Başmakaleden devam) göre, Suriye misali meydanda, fırsat ve imkân elveren her yerde AngloSaksonlar Fransız müstemlekelerine el uzatmaktan geri durmıyacaklar ve böyle böyle tâ şimali Fransaya kadar gclmeğe çalışacaklardır, ve bunları yaparken hep Hür Fransızlar paravanasmı önlerinde tutarak yürüyeceklerdir. Merkezi Afrikadaki Hür Fransızlar nezdine bir Anıerikan konsolosu gönderilmesi Fransanın şüphelerini takviye etmekten hâli kalmamış ve zaten Amerika merkezî Afrikayı bir istinad noktası japmak istediğini gizlememiştir. Nereye karşı hareket için istinad noktası? Tabii yavaş yavaş diğer Fransız müstemlekelerine doğru yayümak için istinad noktası. Hiç olmazsa o türlü teşebbüslerden Vişi Fransasının anladığı mana budur. Artık bundan sonra hâdiselerin bu yolda inkişaflarını bekliyebiliriz. Nitekim bunların pek yakın bir istikbalde meydan alacak bir tanesi ufukta şimdiden teressüm etmeğe başlamıştu: Madagaskarın AngloSaksonlarca tasarlanan işgali ihtimali. L'zakşark vaziyetleri çorab söküğü çabukluğu ve kolaylığile tevali ederek oıada harb Hindistan kapılanna dayandı ve şimdiden Hind denizine yayıldı. Tam bu sıralarda Japonyanın Madagaskarı işgal etmek istediğine aid olarak Vaşingtondan ve Londradan haberler aksetmeğe başlamış olmasını bu adanm AngloSaksonlarca işgal edilmek istenildiği manasuıda telâkki etmek yanlış olmazdı. Hakikatte Hind denizüıde ve umumî olarak Uzakdoğuda Avustralyadan gayrı dayanacak yerleri kalmamış olan AngloSaksonlar için Madagaskaruı ehemnüycti büyüktür, ve onların orasını bir takribl%ele geçirmek istiyeceklerinde de şüphe yoktur. Son güıılerde cenubî Afrika dominyonu Fransa ile münasebetlerini kesti. Bir çokları bu hareketi Madagaskarın işgaline el atmak için bir başlangıc telâkki ettiler. Muhakkak olan şudur ki Hind denizinin cenub garbında ve Afrika kıtasının cenub şaıkındaki bu bü>ük Fransız ada raüstemlekesi pek yakında büyük hâdiselere sahne ohnağa namzed göriinüyor. Madagaskar diyip de geçmiyelim: Bu ada yüz ölçüsü itibarile Fransadan biraz büyük ve Türkiyemizden bir parça küçük kocaman bir ülkedir .ve büyük zenginlik kaynaklarile dört milyon nüfuslu bir memlekettir. Onun işgaline teşebbüs olunmasının yalnız bir protesto ile kalmasma ihtimal verilemez. Eğer cenubî Afrika dominyonu Madagaskarı almağa giderse bunun pek kolay olmıyacağını bilelim ve adanm yeni bir harb sahnesi halinde ortaya çıkacağmı şimdiden tahmin etmiş bulunalım. r Şehrimizde Çocuk bayramı J fse/er/frâs/nd Kişi istiskal edelim vvclki gün dostlarımdan birinin oturduğu apartınıanın onündcn geçiyordum. Hava • soğuk ve riizgârlıydı. Her bildik evin önünden geçerken olduğu gibi, onun, oturduğu apartımanın önünden geçerken de penceresine baktım. Ne göre' yim? Pencere açık; dostumun göğsii bağrı da açık. Kendini ruzgâra vermiş duruyor. Uzaktan konuşmasını scv. mem. O beni gördü; işaret etti. Ben de elimi salladım. O kadar kalsa i y i ; olacaktı. Seslendi: Nereye? İşe gidiyorum. Gel iki çift lâf edelim. Girmesem kızar, girsem ben gecikirim. Dostumuzu kızdırmamak siyasetinl tercih ettik ve girdik. Bu saatte evdesiniz? diye sordum. Evet! dedi, öğleden sonra çıkmadım. İjşümüyor musunuz penccre önünde? Üşümek de lâf mı? Donuyorum. O halde? Bahan bekliyorum kardeşinı, baharı! O kadar goreceğim geldi, öyle gözümde tütüyor ki; tarif edemem. Bu mendebur. bu yılısık, bu münasebetsiz kış gidemedi de onu istiskal ediyorum sanki! Dün de kadın okuyucularımın vekili olduğunu söyliyen birinden bir mektub aldım. Bahann gecikmesinden, güneşin hâlâ saklanmasından şikâyet ediyor ve kış ortasında bir defa yaptığım gibi tekrar Tanrıya şekvacı olmaml isüyordu. Belki bir alaydan ibaret olan bu mektub, dostumun o sözlerile birleşince bana bu satırları yazdırdılar. Dünya demiyelim; bizim dünya olçüsünde lâf etmek haddimiz değil; lâkin İstanbul şimdiye değin bu derece sürekli, bu kadar şiddetli kış görmeiü. Yaşlılara sordum. Hiç biri böyle bir sey hatırlamıyor. Gerçi Halicin 310 tarihinde donduğunu bilenler var ama, o sene de kışın bu seneki kadar uzun sürdüğünü söylemiyorlar. Bu bir belâ idi. Allah beterinden esirgesin. Şimdi Haktan beklediğimiz bize bu kışm siddetini nnutturacak güzel bir bahar, tailı bir yaz ve sulh ve sükun içinde bir sonbahar lutfetmesidir. Bütün ümidiıniz oradadır. Kalorifer. soba ve mangalların ısıuımadığı kemiklerimizi ısıtacak güncş istiyoruz. Ilık bir bahar, sürekli bir yaz, bereketli bir güz bekliyoruz. Bunlar olursa ne âlâ, olmadl mı Hocanm: Ümidim bir şu dağın ardında kaldı. O da boş çıkarsa sen o zaman dinle feryadı! .Dediği gibi feryadı vereceğiz ve h e p ' bir ağızdan: «Kıj geldi firâk açmadadır sîneye y&re cVııslat yine m\ kaldı güzel bnşka hahâre.y Şarkısını söyliycceğiz; hem de galiba suzinak makamindan! Bekliyelim. Dostumun yaptığı gibi bahan bekliyelim ve hep birden kışı istiskal edelim. Çok geldi artık değil mi? 1 (Baş tarafı 1 inci sahifede) Çungking 27 (a.a.) Çin tebliğinin cephesinde ev\elki gün 40 uçak kaybet bildirdiğine göre, Salveen cephesinde çok mişlerdır. Bunların 37 tanesi hava savaş şiddetli çarpışmalar yapıhnaktadır. Holarında düşürülmüştür. pingden gelen 3 Japon kolu, Hunhing, Fin cephesinde kanlı muharebeler Konghaiping ve Mongsuno istikametinde Helsinki 27 (a.a.) Bugünkü Fin ilerlerr.ektedir. landiya tebliğinde .ezeümle deniliyor ki: General Stihvell'in neşrettiği tebliğ Doğu cephesinde küçük bir düşman çöyle demektedir: teşkiii Poventze şimalinde Stalin kanaToongu'nun Çin kuvvetleri tarafından lında hatlarımızı yarmağa teşebbüs et istirdadı ve Koping'üı zaptından sonra, miş, piyademiz tarafından püskürtül Çin sefer kuvvetleri, bu çevrede şimale müştür. Ayni zamanda topçumuz bu ilk doğru ilerliyen Japon makineli kuvvetteşkiü takib eden daha kuvvetli bir teş lerinin muvasalasmı kesmiştir. kiii tahrib etmiştir. Lovni bölgesinde Japonlar Mandalaya 130 düşmanın zırhlı arabalarla desteklenen kilometre yaklaşmıslar hücumları kanlı kayıblarla püskürtülrr.üştür. Dünkü savaşlarda düşman sekiz Vişi 27 (a.a.) Ofi: Gelen haberlere yüz ölü vermiştir. Ayrıca dört zırhlı ara göre Saluen boyunca ilerliyen Japonlar ba tahrib edilmiştir. Mandalaya 130 kilometre kadar yaklaşmışlardır. Almanlar cepheye 2 6 motörlü f cephesı harekatt. İstanbulun muhtelii semtlerüıde, / ve Halkevlerinde çocuk bayramı toplantılan, program mucibince devam etmektedir. Çocuk bayramı Beykozda çok parlak olmuştur. O gün bir vapur tutulmuş, muhtelif iskelelerden 200 kadar çocuk almarak Beykoza gidilmiş, töreni müteak:b Kavakta Boğaz komutanı ziyaret ediîmiştir. Bundan sonra, Marmarada bir deniz gezintisi yapıhnış, Kınalıadaya çı kılmış, tekrar Boğazda cevelândan sonra çocukkr yerlerine bırakılmıştır. Bayrama iştirak eden yavrulara yemek veriîmiş, hediyeler dağıtılmış ve muhtelif eğlencelerle gönülleri hoş edilmiştir. Bu güzel teşebbüste kaymakam ve Hisar nahiye müdürile, Çocuk Esirgeme Kurumu başkanı Şinasi Kızıltan bilhassa faaliyet göstermişlerdir. Resmimiz bir arada eğlenen 200 çocuktan bir kısmını göstermektedir. Halkın iaşesi için almacak tedbirler Dünya nereye gidiyor ? tiimen gönderdiler Vişi 27 (a.a.) Stokholmden bildirildığine göre Rus menabii Donetz bölgesme Alman zırhlı ve motorıze kuvvetlerinin geldiklerini bildırmektedir. Bu menabıe göre şari cephesinde Alman ların 26 motörlü tümeni vardır. Ruslar acele olarak Sibiryadan takviye getirmektedirler. Almanlar Rus hatlan gerilerine tayyare hücumlan yapmaktadırlar. Çinde tam seferberlik Çungking 27 (a.a.) Resmen bildiriliyor: Milli seferberlik hakkındaki kararname 5 mayısta mer'iyete girecektir. Bu kararnanne hükumete insan mevcudunu, harb malzemesini, fiatları ve sennayeyi kontrol için hemen hadsiz salâhiyetler vermektedir. Leningrada ağır bir hava akını Londra 27 (Radyo saat 15,15) Sovyetler tarafından neşredılen tebliğe göre Alman tayyareleri kıştanberi Leningrada en şiddetli hava akmını yapmışlardır. 63 bombardıman tayyaresi bu hücuma İştirak etmiştir. Bataryalar 9 Alman tayyaresi düşürmüşlerdir. Bir Japon gazetesi Sovyetlerin tam bir bitaraflık siyaseti takib etmesini istiyor Tokyo 27 (a.a.) Hoşi Şimbun gazetesi Sovyetler Bîrliğinin hareket hattına dair yazdığı bir makalede bilhassa şöyle diyor: «Japonya aylardanberi Moskovada bulunan Sovyet büyük elçisinin vazifesi başına dönmesini ve yahud yerine başka birinin tayin ediîmesini istemelidir. Bitaraflık siyaseti icablanna göre iki memleketin tam bir tarafsızlık siyaseti takıb edebümeleri için Sovyetler BirLğinin daha faal davranması lâzımdır. Halbuki Rusya üç aydanberi Tokyo elçiliğini başsız bırakmıştır.> Sovyetler iki köyü gerî aldılar Moskova 27 (a.a.) Röyter bildiriyor: Sovyet tebliğine ektir: Tanklar himayesinde hareket eden Sovyet piyadesi Kalinin kesimindeki düşman kuvetlerine bir baskın yaparak İki köyü geri almış ve 300 Alman öldürmüştür. 2 havan topu, 1 top ve 3 tank tahrib edilmiştir. Birkaç esir allnmıştır. Ayni cephenin başka bir keslminde Almanlarm müstahkem mevzilerl tahrib edilmiş ve büyük bir tank kolu Sovyet topçusu tarafından dağıtılmıştır. Düşmanla yapılan kanlı bir çarpışmada bir Sovyet taburu 35 tanksavar topile 12 sahra topu, 10 uçaksavar topu, 9 zlrhl otomobil, 19 mitralyöz ve 17 müstahkem mevzil tahrib etmiştir. Almanlar asker bakımından da ağır kayıblara uğramıştır. Ankaranın şükran borcu (Baştarafı 1 inci sahifede) mazhardır. Yakn tarihe aid bu gelişmelerle o zaten ebedileşmişti, bugünkü dün yanin hâdiseler mahşerinde adı Büyük Milli Şefimizin şanlı adile beraber bale ve istikbale aksederek şerefli talih yolunu takib ediyordu. Ankara Belediyesinin karan samîmî Bir Alman denizaltısı batınldı Moskova 27 (a.a.) Röyter: Gece bir çükran borcunu yerine getirmekle kabnamıs, Millî Şefimizin etrafında dayarısı neşredilen Sovyet tebliği: 26 nisanda cephede kayda değer mü ima diri, daima uyanık duran millî hehim bir değişiklik olmamışür. 10 Sov yecanı bir defa daha alevlendirmiştir. Bunun içindir ki biz de Ankaraya şükyet tayyaresi kayıbdır. Barentz denizinde gemilerlmiz blr ran borcumuzu yerine getiriyor ve onu hararetle tebrik ediyoruz.] düşman denizaltısuııı batırmışlardlr. Ankara 27 (aa.) Ankara Belediye Meclisi bugün Vali ve Belediye Reisi (Baştarafı 1 inci sahifede) Nevzad Tondoğanın reisliğinde yaptığı «Mutaarrızların memleket faydaslna bir toplantıda güzel kararlarmdan birini çalıştıklarını tahmin etmek 'bir delilik vermiş, baş şehrin en hâkim ve en güzel olur. Hindistanı kurtarmak için başka sahasını Cumhur Reisi Milli Şef Inönüdevletlerin yardımıru aramamakhğimız nün tarihî adlarile şereflendirmiştir. lâzı mgeldiğini her vakit söyledim. BöyUzak ve yakon tarihlerin binbir menle bir yardım istemek daima müdafaa kıbesini okuyan Ankara kalesinin önünettiğim şiddetten çekinme siyasetile deki geniş, güzel, yemyeşil saha bugünuygun düşmez. Ben bu siyasete her va den itibaren cismetpaşa parkı. adını alkitten ziyade İnanıyorum. Japonlara mıştır. karşı bir düşmanlığım yoktur. Fakat Nevzad Tandoğan, Belediye Meclisine Hindistana karşı besledikleri düşüncesunduğu ve bugün okunan tekUfinde, leri endişesiz karşllıyamıyorum. Hür Ankaranın Millî Mücadele tarihindeki birer insan gibi kendilerile hiç bir mükahraman ve muzaffer hatırasını ebedinazaaji mucib ihtüâfımız olmadığmı nileştirmek için Büyük Millet Meclisinin çin görmüyorlar? Hindistanı rahat bıikinci toplantı devresinde Malatya mebraksınlar. İyi niyetlerle geldiklerini söylüyorlar, acaba kendilerinin maruz bı usu olan İsmet Paşanm 13 ilkteşrin raktıklarl bu yakma ve yıkma siyase 1339 tarihli kanun teklifleri üzerine Antine müstahak olmak için Çin ne yap karanın müstakil ve genc Türkiye Cumhuriyetinin ebedî devlet merkezi olmak mıştır?> şerefıni kazandığuu hatırlattıktan sonra, Hindistana niçin yabancı asker tezkeresi<i şu cümlelerle bitiriyordu: Hindistanda kaynaşma Ankara Belediye Meclisrnin karan ömer Rıza DOĞRUL Bir idam karan Meciiste Ankara 27 (Teleforua) Kocası Hakkıyı zehirlemek suretile taammüden öldürdüğü sabit olan İspartamn Sütçüler kazası Ayvalı köyiinden İsmail kızı Gülsümün ölüm cezasma çarptırllması hakkındaki tezkere Adliye Encümeninde görüşülerek mazbata umumî heyete verildi. Orman ve zeytinliklerin işletilmesinde memurlara yapılacak kredi Ankara 27 (Telefonla) Vakif meraba suları ile ormart ve zeytinliklerin işletilmesi hakkındaki kanunun 5 inci maddesine şu fıkra eklenmiştir: •«5000 lira dahilindeki satışlarda Ticaret Odalanndan musaddak olmak üzere işletme idare komisyoıılarınca kabul edilen diğer iki tüccann da imzasmı taşıyan 61 günlük bono, pazarlık günündeki borsa kıymetinin yüzde 73 i nispetinde ve en çok üç aylık vâdeli olmak üzere borsada kote edilmiş millî esham ve tahvilât, resmt dairelerle sermayesine devletçe iştirak edilmiş müesseselerin daimî memurlanna kefaleti müteselsile mukabilinde kredi muamelesi yapılacaktır.» geliyor ? Ahmedâbad 27 (a.a.) Mahatrr.a Gandi, Harijan gazetesinde yazdığl bir makalede Hindiîtana yabancı askerler gelmesini tenkid eımekte ve şunları sormaktadır: •Hindistsnın milyonlarca insanı arasmda sayısız miktarda asker talim ettirilemez mi? Bunlar bütün dünyadaki başka askerler kadar İyi olamazlar mı? Bu takdirde neden burada yabancılar bulunsun?» Allahâbad'da büyük bir nümayiş Elîm ziya Askerî yazarımız sayın General Hüsnü Emir Erkiletin kayınpederi ve İş Bankasl müfettişi Zeki Aykanın babası mütekaid Yarbay, MEHMED EMİN AYKAN 25 nisan cumartesi akşamı vefat etmiş ve cenazesi dün öğle vakti Fatihte Kıztaşı civarındaki evinden kaldırılarak, namazı Fatihte kıhndıktan sonra Edirnekapı Şehidliğine gömülmüştür. Kendisine Allahtan rahmet diler, damad, oğul, torun ve tekmil ailesine taziyetlerimizi sunarız. Allahâbad 27 (a.a.) Siyasi bir Hind teşekkülü olan Mahasabha'nın azası pazar akşamı Allahâbad istasyonunda bir nümayiş tertib etmişlerdir. Nümayişçiler eski Madras BEşvekili Rajagonalnhasdar'ı karşılamak için siyah bayraklarla istasyona gelerek Başvekilin MüsAnkarapın hükumet merkezi oluşu lürr.an Birliğinin infiradcı temayüllerinin tanmmpsı hakkmda Madras Kon hakkmda Türkiye Büyük Millet Mecligresi partisine tevdi ettiği karar s\ıre sinin 13 ilkteşrm 1339 tarihli tarihî karatini tasvib etmediklerini göstermişler rını bu mes'ud fırsattan faydalanarak aynen neşrediyoruz: dir. «Ankara şehrinin Türkiye devletinin Eski Başvekil gelmemiş fakat Pandid Nahru bu nümayişe itiraz etmek için is makarn idaresi olması hakkındaki Matasyona gelmiş ve birkaç nümayişçinin latya meb'u.su İsmet Paşa HazreUerielinden siyah bayrakları almış ve bu nin 2/188 numaralı teklifi kanunisi üzenu bir karaaşahk takıb etmiştir. Bir rine Kanunu Esasi Encümenince tanzim olur.an 10 10 330 tarihli mazbata 13 19/ kişi tevkif edilmiştir. infilâk etti Eski Başvekil bundan sonra gelen 339 tarihli 35 inci içtimaın ikinci celseVaşing^on 27 (a.a.) Bahriye Nazırtrenden de çıkmamış, bu aralık bir sinde bilkıraa aynen kabul edilmiş ve kargaşa'ık daha olmuş, fakat Nehru Ankara şehrinin Türkiye devletinin ma lığınm bildirdiğine göre, «Stirtevant» Anun bir hitebesl üzerine nümayişçiler karn idaresi olması ekserlyeti azimeyle merika muhribi dün Florida açığında bir denizaltı inıilâkı neticesinde batmıştır. takarrür etmlştir.» sükunetle dağılmıştlr. «Ankara kalesinin önündeki tarihî geniş sahayı imar kararmı almış olan meclisinizin bu imar sahasının, namını ebediyete kadar yaşatacak olan Reisicumhurumuz, Millî Şefimiz Ankara mebusu İsmet İnönünün Ankarayı devlet merkezi yapmak için Büyük Meclise sunduklan tarihteki tekliflerinin taşıdığı isimlerine izafeten ve hatırayı tebcilen «İsmet Paşa parkı» adı verilmesi suretile şereflendirilmesini arz ve teklif ederim.» Vali ve Belediye reisi bu teklifi bütün azanın şiddetli ve sürekli alkışlarUe karşılanmış ve Milli Şefin güzel hükumet merkezimizin asil varlığına yeni bir şeref katan ve onu ebedileştiren adlan üzerinde heyecanlı tezahürler yapılmıştır. (Baştarafı 1 inci sahifede) (Baş tarafı 1 inci sahifede) yakacak ve ısınacak maddelerini alacak zamanında da, istılâ, kan ve olüm yollave tevzi edecektır. rı oluriar.> demiştir. Bütün bu teşkilâtın haricinde bugünBundan sonra sozüne devam eden Cekü ofislere ilâveten mahrukat ofisi, mil Bilsel, Yavuz Selımin kara yolile dağıtma ofisi, inşaat ofisi gibi teşekküller yaptığı buyük seferlerden bahsetmiş ve de kuruiacaktır. bu buyük Türk kahramanmdan bahseSadeyağlara konulan nark derken: «Eğer ömrü vefa etmiş olsaydı, Fiat Murakabe komisyonu dun Bolge bir hukümdara yetişmiyecek kadar kuİaşe müdürü Mümtaz Rekin başkanlı çük gördüğü dunyanm gidışini belkı değında toplanarak saat 20 ye kadar devam ğiştirecekü!» demiştir. eden bir içtima yapmış ve sadeyağı topHatib, müteakıben sömürgeci millettan ve perakende fiatlarile yakacak lere sozü getirerek Avruparun yo!u Bermaddtleri meselesini tetkik etmiştir. Ti lüıden geçer nazariyesini anlatmış ve caret Vekâletince istihsal mıntakalarında Almanyanın şimdi bu nazariyenin tatoptan fiatları veriîmiş olan sadeyağlar hakkukuna çalışüğını işaret ederek söiçuı komisyonca, yağ taclrleri ve şehrin züne şöyle devam etmişür: tanınmış bakkalları çağırılarak görüşül« Bu harb, insankğın gördüğü en umüş ve yağ tipleri Maraş, Urfa ve Diyar zun harbi değil, fakat bırakacağı tesirler bakır, Trabzon, Kars ve Ardahan malları itibarile en büyuk harbi oiacakUr.> ohnak üzere nevilere ayrıhTiıştır. Bu neCemil Bilsel, mütsakıben bu harbin vilerin mahalli fiatlarına şehrimize gemenşelerinden bahsederek. 1914 harbine linciye kadar yapılan masraflar ve yüzişarette bulunmuş ve bu arada demiştir de beş kâr ilâvesile toptancı, yüzde 10 ki: kâr ilâvesile de perakendecilere mahsus € Tarihte yenen, daima yenilene kıyfiatlar verilmişür. Kat'i miktarı bugün taayyün edecek olan bu fiatlar geçen se mıştır. Her barış, yenenin yenilene kıymasile bitmiştir. Fakat hiç olmazsa aneki fiatlardan biraz yüksektir. dalet iddıasile ortaya çıkanların bu yolKomisyon Belediyede müteşekkil mahda yürümeleri lâzımdı. Halbuki bu olrukat komitesinin odun ve kömür fiatmadı ve harbe gıren dort devlet ki bunlarına zam İçin teklif ettiği formülü tetYUNUS NADI kik etmiş, fakat bu hususta bazı tetkik lar arasında biz de vardık çok ağır şartlarla sulh akdine mecbur edıldi. ler yapılarak kat'î kararın bilâhare veBu harbe geçen harbin haksızlıkları rilmesi muvafık görü'.müştür. sebeb olmuştur. Bugün iki milyara yaZeytinyaği satışı serbest kın insan harb halinde bulunuyor. Biz, (Baştarafı 1 inci sahifede) Ticaret Vekâletinden Vilâyete yapılan hükumetimizın büyuk basiretı sayesinde olmak üzere adlî salâhiyetler istediğini bir tebliğle dünden itibaren yarım, bir bu harbin içuıde bulunmuyoruz. Fakat ifade eden klsmıdır. buçtık, İki buçuk ve dört asidli yemek tesirleruıin dışmda değiliz. Eğer alev, Mahkemelerce verilen hükümlerin Rus Uk zeytinyağlarln s^tışı serbest bırayada harbeden Alman askerlerini bek kılmıştır. Satış, Fiat Murakabe Komis bizim içimize kadar gelemediyse, bunun liyen mukadderat kadar çetin olrnadığım yonunun tesbit etmiş bulunduğu fiat sebobi, hükumetimizin gerekli bütün belirten misaller Hitlerüı adalet ciha lar dahilinde yapılacaktır. Sabunluk tedbirlerini vaktinde almış olmasıcır.» Cemil Bilsel, gene dünya yolu mevzuzını eski ve tozlu fcir takım formalite yağların satışı serbest değildir. una avdet ederek; «Dünyanın gituği yol lerden temizlemeğe karar vermiş azimli ve cür'etli bir ıslahatçı rolü oynamak Piyasaya ç ı k a n l m ı y a n manifatura başka bir yol olabilir» dedikten sonra, B. FELEK e»ya»ı Millî Şefimiz inönünün Millet Meclisini isıediğini göstermektedir.> Ruzvelt bugün nutuk Şehrimizde bulunan Fiat Murakate açarken, «Cihanın muhtac olduğu banşın News Chronicle gazetesi de başyazıUmum Müdürü Mahmud Seyda dün bir gün Türkiyenin delâletile tahakkuk söyliyecek smda şunları yazlyor: <Hitlere verilecek bir tek cevab var İthalât ve İhracat Birliklerinde, Tica edebilmesi imkânından» bahsetmesme Vaşington 27 (a.a.) Reis Ruzvelt dır: İngiliz hava kuvvetleri tarafından ret Vekâletj murakıblarınm iştirak et sözü getirmiş ve böyle bir ihtimalden en yannki salı akşamı mtlle:« radyo ile indirihnekte olan darbelerin daha ziya tiği bir toplantıda bulunmuş ve bu top büyük iftiharı Türk milletinin hissede bir demeç yapacaktır. de Eik'aştırılması ve şiddetlendirilmesi. lantıda ithalât Tnaddelerinin umumî fi ceğine şüphe olmadığmı belirterek konBundan başka batıda Almanyaya karşı at murakabesi üzerinde görüşmeler ya feransını şu sözlerle bitirmiştir: Evlenme yapılacak taarruz hazlrlıklarma hız ver pıbnış ve bazı esaslar tesbit edilmiştir. « Söylenen nutuklardan anhyoruz ki İktısad Vekâleti İstanbul mmtakaa Manifatura İthalât Birjjği idare heyeti bütün muharibler, yeni dünyada adamek de lâzımdır.» de Fiat Murakabe Umum Müdürile gö letin hüküm sürmesi uğruna harbet iş müfettislerinden ve eski muharrir arDaily Express, başyazısında şöyle dlrüşerek piyasadaki manifatura darlığını tiklerini lddia ediyorlar. Eğer bu id kadaşlarımızdan Agâh İzzet Yazgaç'ın yor: kızı Nejad Yazgaçla kıymetli genclerlgözönüne koymuş ve mart başındanberi «Artık Hitlerin Almanlara verecek piyasaj'a çıkarılmıyan manifatura eşya dia doğru ise, yarının barışı ancak ar mizden yüksek mühendis Ekrem Ulsokasından savaş getümiyen bü barış kuvvet İlâcı kalmamıştır. Hitler Alman smln taksiminin bir an evvel yapılmayun evlenme törenleri dün akşam Orduolabilir. Bugün dünyanın mukadderamilletinin bütün haklarını elinden al smı istemişlerdir. evi salonlannda yapılmıştır. Genc evtlnı ellerinde tutanlar, böyle bir neümlş ve millete yeni bir kıs harbine lilere saadetler dıleriz. ceye varmak suretile aralarlnda uyuşhazırlanmak gerektiğini anlatmıştır.> tukları takdirde bütün insanlık kendileNevyork gazetelerinin tefsirleri rine minnettar olacaktır.» Nevyork 27 (a.a.) Hitlerin nutku ve Mülga Harbiye Nezareti hesab ve Cemil Bilselln nutku, Halkevi salobilhassa «Almanya harbi kaybettiği nunu dolduran çoğunu üniversiteli genc muamelât müfettişliginden emekli Baştakdirde bunun Almanyanm yok olması lerln teşkil ettiği kesif bir kalabalık ta vekâlet arşiv dairesi tasmf heyeti medemek olacağı» hakkındaki kısım üze(Baştarab 1 inci sahifede) rafından şiddetle alkışlanmıştır. murlarından Galib Çoker dün gece rinde tefsirlerde bulunan NewYork TİMevlânm rahmetine kavuşmuştur. Mernmız ve biri Boston bomba uçaklarımız mes gazetesi şöyle diyor: hum donanma K. adli hâkimi Fahri «Bu demeç, bir fstihin, kendisini fa tarafından olmak üzere 10 düşman avÇokerin babasıydı. 313 Yunan harbintih telâkki eden bir millete yapacağı ası tahrib edüdigi anlaşılmıştır. Bomba uçaklanmızdan ikisi ve avcılarınuzden itibaren bütün harblere iştirak etdemeç değildir.» dan 9 u noksandır. miş, matbuata da hizmeti geçmişti. MilHerald Tribune de şöyle diyor: (Baştarafı 1 inci sahifede) lî mücadelenin son devresinde Anka«Hitlerin nutkundan sonra, AlmanIngilizler Rostock'a yeniden rada (Hâkimiyeti Milllye) gazetesinde yadaki hoşnudsuzluğun toplanma kamphücum ettiler Hdnci devrede daha ziyade merkezsermusahhihti. Allah rahmet eylesin. larma göndermek gibi ceza usullerini Berlin 27 (a.a.) Askeri bir memba den hücumlarda bulunrr.ak hatasına dü*** kifayetsiz telâkki ettirecek kadar büyük dan bildiriliyor: şen İstanbul takımınm her tarafı tamaolduğunu zannetmemek imkânslzdır. Uludağ Meteoroloji Enstitüsü şefi Ekİngiliz bomba tayyareleri dün gece mile kapanmış bir kale önünde gol yapKeza halk kütleleri arasmda şiddetli Rostock'a karşı taarruzlarına devam et nıak İçin baş vurmadığı çare kalmadı. rem Karay ile Balıkesir Merkez Hastatedbirler almak için kanunî salâhiyetmişlerdir. Soldan yapılan hücumların sağa nak nesi rön'.gen rr.üteh3ssısı Dr. Salâhaddin lere baş vuracak derecede büyük gerledilmesinden sonradir ki, Küçük Fik Karaym babası Nevrokop eşrafından, İngiliz hava kuvvetleri 42 ginlik ve kajTiaşma mevcud olduğuna rethı, Arifle anlaşması neticesinde İs sabık muUsarrıflardan Mehmed Rıza inanmamak elden gelmiyor.» uçak kaybettiler tanbul takımının oyunu ıslah edilmiş Karay vefat etmiştir. Cenazesi bu güa Berlin 27 (aa.) Alınan haberlere Bir tsveç gazetesine göre oldu. Merkez muhacim mevkiinde cıva ilundi vakti Erenköy Zihnipaşa camiinStokholm 27 (a.a.) Stokholm Tid göre ingiliz hava kuvvetleri evvelki gün gibi sağa sola koşan Melih 11 İnci da den kaldırılarak Sahrayıcedid kabrisningen gazetesinln Berlin muhabirine batı cephesinde ve Akdenizde, 35 i hava kikada İlk ve 22 nci dakikada İkinci tanına defnedüecektir. göre, Reichstag, Alman milletine duru savaşlarında ohnak üzere, 42 uçak kay sayıyı yaparak takımına galibiyeti te| YENİ ESERLER ] mun vahimliğini anlatmak için toplan betmişlerdir. min etti ve netice değışmiyerek İstanmağa çağırılmıştır. Berlin 27 (a.a.) Alman radyosu bil bul muhteliti dünkü maçı 20 kazandl. Foto Magazin Muhabir, Hitlerin harbi bu yaz bi diriyor: Kupa, Ankara takımına verildi tirmek ümidinde olmadığmı kaydettik10 ile 25 nisan arasmda Alman deniz Foto Magazinın (70) inci nüshası Bri. Üç günlük müsabakalar sonunia, gol ten sonra şöyle diyor: ve hava kuvvetleri denizlerde 550 bin sayısı bakımından Ankara takımı faik gitte ve Lana Turner'in enfes resimle«Bütün Berlin muhabirleri şu nokta torJuk 83 AngloSakson ticaret vapuru vaziyette bulunduğundan kupa, Harıciye rile süslü olarak çıkmıştır. Gittikçe teda ittifak ediyorlar: Hitîere hududsuz bir nu batırmışlardır. Vekıli Şükrü Saracoâlu tarafından An kemmül eden bu mecmuanın bu sayısm. salâhiyet veren demeç, Hitlerin böyle Amerika kıyılannda 152 Müttefik kara muhtelitine verildi. Şu hesaba göre da: Ankarada san'at hareketleri, san'at, bir anda cepheden ayrılmasmı gerekmaçlar İzmir İstanbulu, Istanbul da politika, Mehmedciğin destanı, Şehzagemisi batınldı tirdiğine bakllırsa, her halde çok önemli kupayı kazanan takımı yenrnek gibi ga debaşınm hususiyeti ve resmi, Fedai Ca Vaşington 27 (a.a.) 7 ilkkânundanaddedilmiş olmalıdır.» sus romanı, mizahl fıkralar ve Londra beri Amerika sahilleri açığında kaybe rib bir netice ile bittl. Halkevinin resimleri. Piatı on kunıştur. B. K. dıien Müttefik gemilerinin adedi şimdi Yaylalarda köy teşkilâtı Tavsiye ederiz. 152 yi bulmuştur. kurulması isteniyor Çocuk Sesi Bahriye Nezareti tarafından bildirilen 50 metre yerin altında Ankara 27 (Telefonla) Yurdun son torpilleme hâdisesi Atlantik sahili Küçüklerin sevimll gazetesi «Çocuk tren kazası baza yerlerinde yaylalara çıkmak itiya açığmda cereyan etmiş ve orta tonajda Sesi» yeniden çıkmıya başladı. Bu yeni dının bulunduğu ve halkm aylarca yay bir Amerikan şilepi batmıştır. Şilepüı Jersey City 27 (a.a.) Jerseyden serinin ilk sayısı altı sahifesi üç renkli lalarda kalmakta olduğu malumdur. Bir butün mürettebatı kurtarılmıştır. Nevyorka giden şimendifer hattı 50 resimlerle süslü ve diğer sahifeleri bütün köyden daha kalabahk olduğu halde metre yerm altında tünelin en derin mekteblileri ilgilendirecek hikâyeler, roBir İngiliz muhribi battı yaylalarda ne kasaba, ne de köy teşkilâtı Londra 27 (a.a.) Amiralhk dairesi noktasında iki trenin çarpışması netice manlar, özlerle dolu olarak neşredihnişmevcuddur. Bu maksadla Meclise veri Southwnld muhribinin battığını bildir sinde beş kişi ölmüş vs en aşağı 100 kişi tir. Küçük karilerimize tavsiye ederiz. len bir kanun tekılfinde belediye ve köy mektedir. yaralanmıştır. 1 mayıs cumadan itibaren hududlan dahilinde olmıyan yaylalarda Muhlis Sabahaddin Opereti köy teşkilâtı kurulması için köy kamınuna bir fıkra eklenmesi istenmektedir. İ. Toto, Celâl Süruri iştirakile Şehir Tiyatrosu Komedi kısmında devamlı Bir Amerikan muhribi operet temsilleri. tlk operet: Hitler'in nutku Hava taarruzu faciaları ölüm Istanbul takımı Ankarayı 2 • 0 yendi f Ordıılar Çarpışırken Türkçe Sözlii Güzelliği hiç bir filmle ölçülemez, görenleri hayret ve takdir içinde bırakacak film şaheseri (Kadınların beğendiği) Yazan: MAHMUD YESARİ Beste: MUHLİS SABAHADDİN Gişe her gün 14 ten sonra açıktır. PEK YAKINDA