8 Aralık 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

MOBİLYA Almak veya görmek istiyenler BOL ÇESİD ve 5TENİ STİL HARAÇÇI KARDEŞLER Lîmited Şirkefi Salonlannı bir defa gezmekle tatmin edilirler İstanbul, Fincancılar, Rızapaşa yokuşu No. 59/61/63. Telefon: 22060 Ticaret muahedesinin tatbikına dair layiha Üç yeni lıarlı hali knanyanın şark scfcriııi açması üzerine Sovyetlere her liırlü yardıma koşacağını ilaııla işe başhjan İngiltere bir müddet sonra Rus\a ile Almanyaya karşı sonuna kadar beraber harbetmek ve herhalde ayn ayn değil, birlikte sulh akde>lemek csaslarında bir de ittifak muahedesi akdetmişken bu devletin Busyaya karşı Almanya ile birlikte barbeden Finlandiya, Macaristan ve Bumanya ile harb halinde bulunmayışı en ziyade Rusjanın güzüne batan bir noksan gibi görünüyordu. Sovyetler İngilterenin bu üç kiiçük devlete karşı da harb ilân etnıesi Inzumunda defalarla ısrar etmeleri neticesi olarak İngiltere, ahiren Berliııde komiinizm aleyhtan misaka iltihak merasimine dahi iştirak etmiş olan bu iiç devlete müddeti dün gece bitecek bir ülHmatom tebliğ etmişti. Rusya ile filen harb halinde bulunan bu üç devletin İngiliz ültimatomuna cevablan bittabi nıenfi olduğundan bugünden itibaren İngiltere ile onlar arasında harb hali tahakkuk etmiştir. Bu yeni harb halinin ameli neticesi daha ziyade ingiltere ile diğer üç devletin diplomatik münasebetlerinin kesılmesinde görulerek bundan dolayı hemen bugünden jarına inkişaf edecek yeni harb vaziyetlerile karşılaşmıyacağıının biliyoruz. Eğer İngilterenin kendilerine harb ilânı zaruretinde kaldıgı Uç memleketin dış denizlerde bazı gemileri varsa bunlar ingiltere ve Amerika tarafından musadere olunurlar. Gene bu üç memleketin İngiltere ve Amertkadaki ji^jların* da bhlabi iki £ngloSsk"3i; devleti tarafından el konacak ve İngiliz •blukası bütün neticelerile bn üç devlete de şamil sayılacaktır. Böylece yeni harb hallerinin maddi olmaktan daha ziyade manevl bir tesirle sahneye getmekte olduğu meydandadır. Daha zijade manevî ve ahlakL Eğer milletlerarası işlerinin zaman zaıtıan hayret verici belirtiler gosteren cereyanında ahlâk aramağa imkân varsa! ingiliz ülümatomunun tek açık zarureti Sovyeüerin şikâyet ve taleljleıini nıüspet olarak karşılamasında ve bunun da Rus endişelerini gidermek mecburijetile girişümiş bir hareket olmasında görülür. Pek aceleye gelen İngiliz Rus ittifakı yalnız Almanyaya karşı tevcilı edilmis bir akiddi, ki yalnız Almanya ile harb ve sulbta birliği tazammun cdiyordu. Eğer hatırlarda kahnışsa o zaman Japonyanm Uzakşarktan Rusyaya karşı bir hareketi bile ingiltere ve Amerika için herhangi bir mecburijeti tatammun etmemekte olduğuna dikkat edilmişti. Ancak Rus mukavemetinin uzaması sayesindedir ki yavaş yavaş Bovyetlerin İngiltere nezdindeki bözlerioi daha müessir kılabilmiş ve şimdi İngiltere} i bu yeni harb hallerini ilâna süt üklemiştir. Nitekim Uzakşarka aid olarak Atnerikadan akseden son sözler arasında Japonyanm Siberjaya tecavüzü ihtinıali dahi bir harb scbebi olabileceğinden bahseden ifadeler görmeğe başladık. Ejer Japonya Alman şark seferinin ilk günlerinde, yani bundan beş altı, hatta üç dört ay evvel Uzakşarkta Ku«.yaya kaışı harekete geçmiş olsaydı bn halin AngloSakson âlemince fılî bir hnsumet Bebebi tcştd] etmesi çok şüpheliydi. İngiliz Rus ittifakı böyle bir vaziyeti bile derpiş etnıemişti. Japonyanm Uzakşarkta ve Pasifikteki emellerinin genişliği çirudi Amerikayı Japonyanm tazyikına cevketmekte ve Rus mukavemetinin Kzamasına dayanan Rus ısrarı da İngiltereyi yeni harb hallerini tatbika sevk ve icbar eylemiş bulunmaktadır. İsin ahlâk! cihcti itibarle ilk safhası fngiliz Rus ittifakının tam ve samim! olırası için Sovyetlerce gösterilen liirumıın yerine getirilmesindedir. InşilizRus ittifakı yalnız Almanyaya miinhasır kalarak Almanya ile birlikte Rıı«ya ile harbeden diğer devletleri bunun haticinde bıraktıkça bu ittifakın Sovyetlerce gayriciddî ve hattâ noksan telâkki olunması pek tabiî idi. Hakikaten böylelikle bn iHifak Rusyayı yalnız Almanyaya karsi âlet diye knllanan bir vesîka £İM telnkki olunabilirdi. Onrfatı dolayıdır ki Ruslar İneilterenin Finlandiyaya, Macaristana ve Rumanyaya da h*rb ilân etmesi liinımiında ısrar ettiler. ve İnçiltere nihayet hunu yaparak Rusvava karsı vaziyefinin ciddiyeHni isbat etmek zorunda kalmıs bulııntfn. Rusyanm bu hareketten be'Hed'çi dieer bir mantıkî neMce de sıı olanktır: Bundan sonra Ru«vava karsı hıısumet vaziveti alabilecek devletler çıktrğı takdirde AngloSaksonlar bu yeni husnmetleri de kendi husumetlerile karsıiamalıdırlar. Hakikaten riddî bir !lf : '' l kın 7anırî netiresi bu olıır Yeni vaziyetin dalıa 7İvade ah'âkî o Türkiye Almanya 18 umhu r i yet ,]fl ! b t l ö YENI HAYAT Ziya Gökalp Bir çok ilâveleri^^Mı. 40 Krş. İKBAL B E ^ ZİYA KI Z I t f t t M A İSTANBUL CAĞALOĞLU ^ ^ . Teljtfaf ve mektub adresı. Cumhurıvet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 PuZârtSSİ 8 Telefon: Başmuharrır: 22366. Tahrir heyeb: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Uzakşarkta ; nihayet harb başiadı Japonya; Havay, Filipin ve Dahu adalarına havadan B. M. Meclisinin yarınki Başvekâlet vekili Şükrii Saracoğlunun izahat vermesi muhtemel taarruza geçti Dün Japon tayyarelerinin anî baskınma uğrıyan, Amerikaya aid Filipin adalannın merkeâ Tokyo ayni zamanda Manila'da bir askerî üs ve garnizona mensub krfalar Amerika ve İngiltere = Şark cephesinde ye harb ilân etti Alman harb Havay akımndâ 350 tebliği kişi öldü, Honolulu 1 5 [•] açıklarında bir deniz muharebesi olmaktadır Almanlar Moskovanın Hariciye Vekili ve Başvekâlet vekili Şiikrü Saracoğlu Dün gece yarısından itiLarsn İngiltere ,• Ankara 7 (Telefonla) Meclisin alâkalı encumenleri, Almanya ile aramızdaki son tıcaret ve tedıye anlaşmasının tatbikına dalr lâyıhanın müzakeresini bitirmiş ve mazbatalar tab'a verilmiştir Lâyiha, yarın azaya tevzı edılecek ve Meclisin çarşamba günkü içtımaında görüstilecektir. Bu müzakere münasebeVaşington 7 (a.a.) Röyter: Bu aktile Başvekâlet vekili ve Hariciye Vekili şam neşredılen bir tebliğde bildirildığine Şükrü Saracoğlunun Mecliste anlaşma göre, Japonlar Havay adalarında Pearlnın esaslan üzerine beyanatta bulun Harbour şehrine bir hava akınile taarması muhtemeldir. ruz etmişlerdir. Almanya İle aramızda tlcarî mübadeJaponya harb Oân ett! lelere dair 25 temmuz 940 tarihli huVaşington 7 (a.a.) Röyter Japonya susl anl&şmanın 2 ay temdidi için teati Birleşik Amerikaya ve Büyük Britanedllen notalann tasdıkına dair lâvihanm j aya harb İlân etmiştir. ikincl müzakeresi yannki toplantıda Tokyodan buraya ge'en bir messja göyapılacaktır. re. Japon İmparator'uğu umumî karargâhı Japonyanm bu sabah fecir vaktinden İtibaren batı Pasifikte Birleşik Amerika ve Büyük Britanya ile harb ha TulaMoskova yolu kesildi GÖRDÜKLERİM = cenubundaki hatları Bizi berbad bir yolda binbaşı ve sefir von delerek bir ceb yapmağa muvaffak oidular Hentig karşılıyarak kasabaya götürmüştü Yazan: Emekli General v Şimalde Finler, H. Entir Erhilet mühim bir kasabayı Nıkolayeften Berislaw'a kadar olan tahrib ettıklerı ve 8000 den fazla da zaptettiler takriben 200 Km, lik mesafeyi, gece vak sınde nihayet hedefe varabıldık. Alman Hariciye Nezaretınde Doğu ışlen muduru olup . ınci ordu karargâhına gonderılmış bulunan Sefir von Hentig, Bağdaddan Çine atla gitmiş eski bir Alrnan zırhlı suvarı zabıtidir. Karaııhkta onun sevimlı, fakat enerjik yüzünü seçemiyorduk. Yolu bulmak için, bir kaç defalar, yağmurda arabadan çıkıp çamura batarak yol gosteren levhaları elektrık lâmbasile tetkıke, geçtığiTBtr köyterde evlerin kapısım çalarak yol bılen bir adam bulmağa mecbur olmuştu. Çunkü bir defasmda yan'ış bır ıstıkamete saparak hayli gitmiş ikan tekrar dönrneğe mecbur olduk. Bır kaç defalar arabamız yolda kayarak yerinde 180 derece donuvermiş ve onu tekrar doğru ıstikamete geurmek bir mesele olrnuştu. Işte binbaşı ve sefir von Hentigın enerjisi, serı kararlan ve asla üşenmemezliğıdir ki, her müşkulü yenerek ve her engeli aş^rak bizi nihayet ve bu gece hedefe vardırabilmişti. Şumı tekrar takdır ve sıtayışle soylemeliyim ki gerek Rumen ve gerek Alman işgalınde bulunan bütün köy, kasaba ve şehirlerde ve bütün yol kavşakJarmda okunaklı yönet tahtalan konnıuştu. Bundan başka, Alman sahra jandarması, bütün ehemmıyetli köy, kasaba ve şehir giriş ve çıkış yerlerile çok tlıemmiyetli yol kavşaklarında gece ve ktmdüz, yağmur ve çamurda, nöbet beklıyerek hem yol göstermek, hem de intizamı korumak ve izdiham ve tıkanıklığı gidermek işını temin ediyorlardı. Eğer bunlar olmasaydı ne biz ve ne de Moskova 7 (a.a.) Sovyet ögle tebliği6 ilkkânun gecesi, kıt'alarımız bütün bizim gibı geç ve geceye kalmış yüzierle Alman binek ve yük arabalarile top cephelerde duşmanla çarpışmışlardır. saire çeker (traktör) leri gecenin Berislaw yolculuğu harkete geçiyor Amerika ordu ve donanması y fevkalâde içtimaa çağırdı ve askerî kuvvetlere gizli emirler verdi Amerikada seferberlik başladı, bu gün mühim kararlar bekleniyor Londra 7 (a a.) Bu gece. geceyarısını bir dakıka geçerek Bujuk Britanyanm Finlandıyaya, Macarıstana ve Reis Jluzvelt, Japon hava kuvvetleriRumanya ile kendisini harb halinde te nin Havay adalarında PearlHarbour'a lâkki edeceği resmen ilân oîunmuştur. taarruz ettiğı haberini teyid etmiştir. Polis mudurlüğunün hususî bir şubesl(Arkası sahife 3, sütnn 2 de) ne mensub subaylar, seyyar poîis memurlan yardımile Finlandiyalı, Rumanyalı ve Macar evlerine baskın yaparak bunlan kamplara göndermek üzere haarlıklarda bulunuyorlar. Finlandiya, Macaristan ve Rumanya ile harb halinde! Berlin 7 (a.a.) Alman ordulan baş ti mütemadı yağan yağmurla bir çamur kanalı haüne gelmış fena, ve belirsiz kumandan'ıiğının tebliği: (Arkası sahife 3, siitnn 4 te) Donetz havzasında Alman ve İtaTyan yollar üzerinde almak bir mesele oldu teşkilleri, fevkalâde soğuğa rağmen mu Çunkü bıze yol gösterecek olan motosikvaffakiyetli mevziî taarruzlar yapmış letlı ]andarmanın makinesi bir saat sonra durmuştu. Üstelik tamir etmeğe çalardır. Doğu cephesinin bir çok yerlerinde hşması da bize beyhude vakit geçirtmişti. Bu suretle ve ancak yol başlanna So\ yet "taarruzları puskurtülmuîtür. Leningrad önünde Sovyet kuvvetleri konan o müteaddid, sarih ve iyi yazılmış nin, savaş tayyareleri ve tanklarla tak ıstikamet levhaları, yorulmaz şoforümuc yâptfğf'çutıf teşeUüüsn "~akim kaynıştır. Leningrad bölgesinde as geceyarısı Berislaw'da karşılayan binbaşı kerî hçdeflerin bombardımanına devam ve sefır von Hentiğ'in (bizi kendi otomoedilmiştir. Bütün doğu cephesinde, Ai bilme alarak ve şoförünü diğer otomobimsn savaş tayyareleri, duşman mevzı ie kıla\nız vererek) sevk ve idaresi sayelerini, asker topluluklarını ve demıryollarını bombalıyarak kara harekâtını müessir surette kuvvetlendirmiştir. Ladoga gölünün cenub doğusundaki 1 Sovyet hava üsleri bombalanmıştır. Onepa körfezinin batı sahilinde savaş tayyareleri bır fabrikaya ağır çapta tam isabetlerle hücum etmiştir. 29 ikinciteşrinden 5 ilkkânuna kadar Sovyet hava kuvvetleri 228 tayyaıe kaybetmişlerdir. Bunun 136 sı hava savaşlarında, 67 si tayyare karşıkoyma ateşıle düşürülmüş ve geri kalanı da yerde tahrib edilmiştir. Ayni müddet zarf nda yainız 21 Alman tayyaresi kaybedilmisrir. (Arkası Sa, 3, sütıın 3 te) Japon İmparatoru Hirohito f Sovyet harb ı tebliği 1 Kalinin bölgesinde Ruslar Alman mevzilerini zaptettiler Londraya göre harb ilânınm sebebleri Büyük Britanyanm Fınlandiyaya verdiği notada Finlandıyanın hiç bir tecavüzkâr maksadı olmadığına dair bundan evvel vuku bulan beyanat nazan itibara alınarak Rusyaya karşı muhasaraatın tatili istenilmiştlr. Daha yakın bir zamanda Finlandıyanın gitgide Alman kontroluna daha fazla glrdiği aşikâr bir hale gelmiştir. Ve Fmlandiyalılar, hiç bir zaman Finlandiyadan ma(Arkası sahife 3, sütun 4 te) Uzakşark Haritası Bugün 4 üncü sahifede Uzakşarkta kopaıt büyük fırtına Asıl bu badire ki kelimenin tam manasile «Dünya harbi>> olacaktır Yazan: N Abidin Daver Cumhuriyet'in bugün aziz okuyucularına sunduğu renkii harita, mühim askerî hareketlere sahne olmak üzere bu^unduğu hâdiselerin gidişinden anlaşılan Uzakşarktır. Japonya ile Amerika, daha doğrusu Demokrasiler arasındaki gerginlik bır ipin kopmasile neticelendıği takdirde, bu haritanın gösterdiğı dünya parcası, baştan aşağı harb sshnesi haline gelecektir. Japonya ile Amerika arasmdaki harb yalnız, bu iki deviet arasında bir mücadele olarak kalsa dahi gene Şımal buz denizinden itibaren Büyük Okyanus, bütün boyunca ve enince, hsrb sahası olacaktır. Halhuki bu harb, yalnız iki devlete münhasır kalmıyacak. İngiltere, Holanda Hindistanı, Sovyet Rus Renhli harita serimiz Leningrad yolundaki Alman mevzileride yarıldı Tebliğin zeyli Londra 7 (a a.) Sovyet tebliği ekinde, 12 gün devam eden muhaıjebeler esnasmda cenub cephesinde Sovyet hava kuvvetlerinin 102 Alman tayyaresi düşürdükleri, 147 hücum arabası, 86 top. 2600 den fazla piyade nakliye kamyonu (Arkası sahife 3, sütun 2 de) ız karanıklan ıçinde bu yağmur ve çorjıurda kabil değil yol alamazdı. Dnyeperi Berislaw'da Alman istihkâm kıt aları tarafından, orada bulunan Rus nehir mavnalarile suyun kabarıkhğmı temin eden bir sedden istifade ediVrek (Arkası Sa. 3, sütun 5 te) Mittî Piyango Dün Ankara Sergievinde büyük merasim yapılarak çekildi Posta ve Telgraf Yardım Sandığında bulunan 3862S4 numaralı bilet yirmi beş bin lira kazandı Ankara 7 (Telefonla) Millî p.yango buı;ün ikincı senesini bitirmiş olduğundan Sergıevındekı keşide sırasında mes.m yapılmıştır Havanın soğuk'uğuna rağmen salon hıncahınc dolu ıdı. Merasime İstıklâl marşıle başlandı. Mıllî piyejıgo idaresi meclisi reisi Nıhad Âlı Üçüncü bir nutuk vererek dedi kı: « Millî piyango bugün ikı yaşını doldurdu, üçuncü yaşma basıyor, gerçi ysşı küçüktür, fakat ikı yıl içinde sayın halkımızın kıymetli yardımları ve itimadı sayesinde zengin ettığı vatandaşlar kütlesi ve dağıttığı servet miktarı çok büvüktür. Nitekim geçen yıl 8,5 mil>on liraîık büet satmış ve bunun beş milyon hradan ziyadesini ikramiye olarak alka dağıtmıştır.» Nihad Âli, sözlerinin sonunda: « Bugün daha iyiye. daha mükem mele doğru gldeceğiz. Daha İyi: Daha çok kimsenin daha fazla servet kazanması: Daha mükerrmel: Mıllî müdafaa havacılık bütçesinde daha bol galir teminidir.> demiştir. Nıhad Âlinın alkışlanan nutkundan sonra radyoda safahatı bildirilen keşıv de pek eğlenceli oldu. Ayrıca fiHmler alındı. Bu günkü kesidede kazanan numai'jları bıldırıyorum: ?5.000 hra kazanan numara: 386,284 10.000 lira kazanan numaralar: 366256 244116 245205 5 000 Iıra kazanan numaralar: 075140 095714 104766 212662 219144 .Sm beş rakamı 92446, 86968, 82145, f.867C 67395, 33227, 25259, 19715. 11471 ve 03284 numaralarla biten kırk b'iet (Arkası sahife 3, sütnn " de) Galatasaray Ingilizleri dün 42 mağlub etti YUNUS NADt 'Arkası sahife 3, sütun l d e ) (Arkaa sabife 2 sütun \ de) ve. i * 2 mağlub oldu. Dün Galatasaraya yenilen misafir İngiliz futbol Ankara T (Telefonla) Misafir InGalatasaray takımı maça; Osman, Faeiliz profesyorıellerı Fenerbahçe İle yap ruk, Salım, Musa, Enver, Eşfak. Salât.ğı maçta 2 2 beı^bere kaldık^an son haddin. Arif, Cemil, Mustafa ve Gazanra dordüncü maçı 30 binden fazla seyırci fer kadrosile çıktı. Soğuk, fakat açık bir havada yapılan karşısında bugün Galatasarayla oynadı takımı ve sert cereyan etti. îngiliz takımı en sağlam oyunculan olan solacığından mahrum olarak sahaya çıktığından hücum hattında ZFruri bır değışıklik yapnuşü. Maçı İngiliz kafile reisi idare etti. mas> tahmınin fevkinde gozel, heyecarüı (Arkası sabife 3, sütun 7 de)