1 Temmuz 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
PERDE SAHNE Aylık Sinema ve Tiyatro mecmuası Temmuz sayısı zen^in resim ve yazılarla çıktı 18 inci yıl sayı: 6069 u m h u r iye t İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgral ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul . Posta kutusu: İstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa tasmı: 24299 24290 Dünya muharrirlerinden tercümeler, serisi: 46 '47 ERİCH MARİA REMARQUE Uç ÂntSfda: Salı I Temmuz 1941 { Milli Şefimizin avdetleri ] Fevkalâde Alman tebliği Lemberg ve Minsk dün zaptedildi Polonya cephesinin ortasındaki iki Sovyet ordusunun ihatası tamamlanıyor Baltık denizi sahillerinde Jiebari şehri alındı ve bir Sovyet fırkası da ihata olundu Reisicumhurumuz tsmet Inönünün Ankaraya avdetlerine aid intıbalar: Milli Şef Ankara garında kendilerini karşılayan devlet erkânile neş'eli bir musahabe esnasında, solda, Hipodromda, at yarışlarını ve bisiklet müsabakalarım takib buyuruyorlar. Berlin 30 (a a.) Alman orduları başkumandanhğının fevkalâde tebliği: Gahçyada ılerliyen kıt'alarımız Lemberg"ı işgal etmişlerdir. Cephenin ortasında Sovyet ordularmın muhasarası sıklaştırılmıştır. Şimai cenah. düşmanı durmadan takib elmektedlr. Sahilde Jieban şehri işgal edilmistir. Minsk işgal edildi Nevyork 30 (a.a.) Columbia Bro Anti konıiııterııc avdet Şimdiye kadar geçirilen kanlı tecrübelerin ilham edebileceği salim fikirlere tutunarak biitiin milletlere hayat hakkı verecek ve beşeriyete nisbî huzur ve saadet getirecek hakikaten âdQ yeni bir nizam ile makul y«» devamlı bîr sulha »vdet çarelerini düşiinmek lâzımdır lmanya ile İtalya arasında akdolunan çelik itüfaktan once gene bu iki devlet arasında gurultusü senelerce sürmüş bir antikomintcrn paktı vardı ki adı üstünde komünizmle mucadele gayesini güdüyor ve tahsisan merkezi Moskovada bulunan entemasyonal komünist teşkilâtını hedef ittihaz etmiş bulunuyordu. Bilâhare Japonyanın ve diğer bazı Avrupa memleketlerinin de dahil olduğu bu pakt esasen Rus aleyhtan siyasî bir teşekküldü, ki Alman} anın Sovyetlerle akdettiği 23 ağustos 1939 tarihli ademi tecavüz muahedcsinden sonra resmen ilga edilmemiş olmakla beraber bütün Mihver memleketlerinde filen ve anlaşılan muvakkaten terkolunarak bir kenara atılmış ve onun yerine Rusyayı da kollayan üçlü pakt ikame olunmuştu. Almanya ile Sovyetler Cumhuriyeti arasında başlayan yeni harb üzerine antikomintern paktının yeniden ihya olunmak gibi merasime tâbi olmak ihthacı duyulmaksızm kendiliğinden canlanıverdiğini gorüyoruz. Başta Ispanya olmak üzere Avrupanın muhtelif memleketlerinden ve Japonyadan AlmanRus harbinde Ruslara karşı çarpışmak üzere süzde gönüllü,. hakikatte ise rewni devlet teşekkülİerinin ınalumat ve muzaheretleri altında, azçok ehemmiyetli kuvvetler tertib ve tensik edilmekte olduğıınu telgraf haberlerinden oğrenmekteyiz. Alman Rus mücadelesi gibi miljonlarca kdşilik en modern silâhlarla mücehhez muazzam ordu gruplannı çarpıştıran, tarihte şimdiye kadar misli gorulmemiş derecede büyük bir harbde şuradan buradan gelecek üç beş gönüllü alayrmn oynayacağı rol devede kulak kabilinden bile sayılamaz. Alman Rus harbine bu suretle gösterilmek istenilen alâkanın daha ziyade propaganda maksadına hizmet eden siyasî bir mahiyeti haiz olduğu şüphesizdîr. Asherî vaxiyet Boğaziçinde dünkü askerî tecrübelere dair iki safha: YukanHa Münakalât Vekili Cevdet Kerim İncedayı, Genellnırmay ikinci başkanı Orgeneral Asım Gündüz, ordu müfettişi Orgeneral Fahreddin Altay, kolordu kumandam Korgeneral Mustafa Muğlalı ve diğer zevat yemekte, asağida: Motörlü vesait Anadolu yakasına naklediliyor Dünyanm görmediği kanlı muharebeler Minsk ve Lemberg mıntakalannda cereyan eden muharebeler iki tarafın da mukadderatını tayin edecektir Sovyet tebliği bildiriyor: Alman ve Fin orduları taarruza geçti Ninsk ve Lutsk istikametlerindeki yarma hareketleri tevkif edildi Bir hafta zarfmda Almanlar 2500 tank, 7500 tayyare kaybettiler 30 bin esir verdiler Boğaziçinde askerî bir deneme yapıldı" Muhtelif birlikler. Istanbul şehrine uğramadan Rumeli kıyısuıdan Anadoli yakasına muvaffakiyetle geçirildi *« 1 H. Emit* Erkilet Yazan: Einekli General M$ ESTONYAİ /</ %PİSkov "* * Bütun Alman ku\\etlerinin bujük erkânıharbiye reisi Mareşal Keitel ( Arkası sahife 5 sütun 1 de ) oBjejetik fp: ^ ^ v KAUN& 5mo/ensJ< MO5KOVÎ i Mohı/pv i Prıânska Oreî /Bstjnov/ç l \ '.ıtomır o Prıhk, ^{<*±zf////Â r °Berd,toçe ı T v ^ ' ATc^eçcp • ^^^^^ i o îKurov °Vınn,Uo f Zaten Alman Devlet Reisinin Rusyaya °Vınn,Ua *Q ^^^ i karşı harb ilânı beyannamesinde SovyetDınyepefroviSS I ler Cumhuriyeti Almanya için tahribkâr 0 Zı'novyesk VI komünist tahrikâtı yapmakla da itham <TV 4 ' I I edilmekte ve bu mevzu üzerinde ehemmiyetle ve ısrarla durulmakta idi. Antikominterne dahil memleketlerden İtalya ı ı ı M ' ı • ı i ı • ı 111 'r /• f ile Macaristan ve Rumanya Rusyaya Alman Taarruzlan karşı filen muhasım vaziyet almışlardır. .. moto'lu Kollaı İspanya ile Japonya da şimdilik gönüllü Sovye/ Ordulan teşekkülİerinin vücude gehnesine müsaade veya muzaheret etmekle antikoHW HuduHar. %KAJİADIMİZ mintern paktına bağlılıklaruu göstermiş bulunuyorlar. Etraftan bu suretle yalnız ihyasına değil, ayni zamanda takviyesi Bütün şark cephesi boyunca devam eden harekâtın inkişaf seyrini gösterir harita ne ehemmiyet verilen antikomintern Haziranın 22 sinden 27 sine kadar nıuharebenin birinci günü 1811 uçak paktile Alman Rus harbine hususî bir levam eden Alman Sovyet harb ha Lmlıa edebildiklerini bildiriyorlar. Almahiyet verilmek istenildiği zâhirdir: Komünizmle mucadele mahiyeti ve onu eketlerine dair olarak bildirilen fev manlar bu işi baskınla yaptıklannı idmahiv ve tahrib ermek gayreti. Kimbi alâde Alman tebliğlerile en son haber dia etriklerinden onların muharebcnin lir, bu mahiyet ve manzarasile yeni dün erden çıkardığımız neticeler şunlardır: birinci gününe aid zayiatı nispeten az ya harbinin Rusyadan gayrı alâkadar1. Almanların 22 haziran sabahı saat olmak icab eder. Gene Almanlara göre. te Sovyetler Birliğine havadan ve tahrib olunan Sovyet uçaklarının sayısı ları arasında ve bütün insanlık âleminde aradan yapmış oldııklan taarruz, Al 23 haziranda 2582 ye ve muharebenin yeni bir istikamete teveccüh edebilecemanlara göre, tam bir baskın halinde 7 nci günü ancak 4700 e baliğ olmuştıır. ği bile belki hesab edilmistir. Demek oluyor ki Almanlar, muharebeBovle düsünmek için Rııdolf Hess'in muvaffak olmuşrur. 2. Hücısmu evvelden tasarlıyarak ha nin birinci günü en çok Sovyet uçağı İneilteredeki sulh tesebbüsünü hatırlarlamıs olan Alman uçak filoları 22 tahrib etmişler ve diğer günlerde günmak bile kâfîdir. Gerek Alman. gerek aziran fecirle beraber yaptıklan akın de vasatî ancak 480 er Sovyet uçağı YUNUS NADİ arda Sovyet uçak kuvvetlerinin çoğu ifuaya muvaffak olmuşlardır. Bıınıcn (Arkası sahife 5 sütun 3 te) nu yerde gafil yakalıyabildiklerinden ( Arkası sahife 5 sütun 1 de ) r Moskova 30 (a.a.) Sovyet istihbarat ofisinin akşam tebliği: 29 haziran gunu Fin ve Alman kıt'aları Barentz denızınden Finlandiya körfezine kadar bütün cephe üzerinde taarruza geçmışlerdir. Bu kuvvetler hudud boyundaki tahklmatımızı yarmağa çalışıyorlar. Alman ve Fin kıt'alarının mükerrer hücumları kıt'alarıVışi 30 (a.a.) Refmî bir kaynakmız tarafından tardedılmiştir. Düşman, tan bıldirildiğine göre, Fransız hükugündüz cereyan eden muharebeler nemeti. So^'etler Birliğile diplomatik müticesinde cephenin bir çok noktalarınnasebetlerini kesmiştir. »da yüzlerce ölü bırakmıştır. Topçumuz Fransa, yeni nizama girdi mi? tarafından takib edilen düşman kendi Ankara 30 (Ankara Radyo Gazetesi) müstahkem mevzileri gerisine çekilVişiden hayret verici bir haber gelmiş miştir. tir. Bu habere göre, Vişi hükumeti Sovyetler Birliğile münasebatı kesmeğe k,a Vilno Dvinsk istikametinde, Şole, rar vermiştir. Görünüyor ki, Vişi Fran Kedani, Ponejef ve Kovno mıntakalasanın mukadderatını Almanyaya bağla rında yapılan muharebeleri müteakıb yeni mevzilerine çekilen kıt'alarımızı mış ve yeni nizama girmiştir. cenahlardan ve arkadan vurmak maksadile seyyar düşman cüzütamlarının yaptığı teşebbüsler akamete uğramıştır. Kıt'alarımızın şiddetli mukabil hücumlan ve seyyar düşman kıt'alarına insanca ve bilhassa malzemece büyük zayiat verdirmiştir. Minsk istikametinde kıt'alarımızla tayyarelerimiz bir gedik açmağa muvaffak olan motörlü düşman kuvvetle(Arkası sahife 5 sütun 4 te 1 Fransa da Sovyetlerle siyasî münasebatı kesti Birinci ordu müfettişi Orgeneral Fahreddin Altay, muharrir arkadaşmuza tecrübeye dair izahat veriyor Dün Boğaziçinde, küçük mikyasta, bir askerî deneme yapılmış, Trakyadan geen askeri kıt'alann İstanbul şehrine uğramadan boğazın her hangi bir yerinden karşı Anadolu sahıline en iyi ve azamî sür'atli şekılde geçirilmesi tecrübeleri icra edilmistir. Tecrübe fevkalâde yi netice vermiş, motörlü ve diğer birliklerin bir çok vasıtalarla ve sür"atle nakli muvaffakiyetli olmuştur. Manevrayı Münakalât Vekili Cevdet Kerim İncedayı, genelkurmay ikinci başkanı Orgeneral Asım Gündüz, ordu müfettişi Orgeneral Fahreddin Altay, bir çok kolordu ve fırka komutanı general, Amiral, Vali Dr. Lutfi Kırdar diğer zevat takib etmiştir. Öğle yemeği Emirgânda bir bahçede yenilmış ve bu zevattan maada Denizyollan umum muduru İbrahım Kemal Baybora, Limanlar umum mudurü Raufî Manyaslı, Liman Reısi Befık Ayantur, Vali Muavini Ahmed Kınık. Emniyet mudurü Salâhaddin Aslan Horkut. Şirketi Hayriye umum mudurü Sadi A kant ve sair zevat bulunmuştur. Tecrübelere öğleden sonra muhtelif safhalarda devam edılmiş ve ayni zevat tarafından vapurlarla takıb olun muştur. Moskovanın yeni bir tekzibi Boğazlara dair ifsaata cevab Birkae söz y^îâö M. Lozovski Almanyanın ntaksadı, Türkiyeyi Sovyetler Birliğine karşı tahrik etmektir» diyor Moskova 30 (a.a.) İlk gazeteciler toplantısı dün Sovyet İstihbarat bürosunda yapılmıştır. Sovyet istihbarat bürosu şef muavini Lozovski bu münasebetle bir nuruk söyliyerek demiştir ki« Sovyetler Birliğinin Alman naziüği tarafından tahriksiz bir tecavüze uğradığı malumdur. Naziler hücumlarını hskh göstermek için uydurma sebeblere nıüracaat etmişlerdir Almanyanın Sovyetler Birliğine harb ilânı münasebetile Hitler'in söylediği nutukta büyük capta bir ve muhtelif çaplarda da 99 valan vardır. Bu yalanlar Göbbels'İn ( Arkası sahife 5 sütun 6 da ) Deniz bayramı B u gün deniz bayramıdır. Kendi sulanmızda şanlı bayrağımızm mutlak hâkimiyetini selâmlıyan bu bayramı denizcilerimiz sevincle kutlarken, onlarla beraber bütün Türk milleti de kalbinde duyacaktır. Biz 1 temmuzda büyük kurtuluşumuzun ahenğini tamamlayan kuvvetli bir sembol görüyor ve her sene onu iftiharla, göğsümüz kabararak alkışlıyoruz. lstiklâlini müdafaa eden yaralı Türk aslanı, yirmi sene evvel düşmanlarile «vatanın harimi ismetinde» boğuşuyordu. Fakat onları ayağımızm altında yere sermekle iş bitmiyecekti. Harikulâde bir irade hamlesile şahlanan millet, asırlardır sürüyüp giden kos koca bir imparatorluk ankazımn pürüzlerini de temizlemek mecburiyetinde idi. Düşmanı yurdumuzun «harimi ismetinde» boğmakla karalarımızın ve havalarımızm hürriyetini bilfiil ktırtarmış oluyorduk, Fakat daha bir çok kurtartlacak hürriyetlerimiz vardı. Denizlerimizin hürriyeti başta geliyordu. Işte, evlâdlarınm sonsuz fedakârlığı sayesinde yurdunu temizleyen millet, ^gen'e seçkin evlâdlannın zekâ ve iradesi sayesinde denizlerine de kavuşmuj^ oldu. • *% Ana vatanı üç taraftan çevıeleyen mavi sular, ebedî hürriyetimizin eşsiz bir, s*?Tnjbolüdür. O sularda, asırlarca müddet bir yabancj gibi dolaşan şanh bayrağımız, on sekiz senedenbîrj^âhillerimizin gâne hâkimidir. ^ « " Türk denizcileri! O bayrak sölarımızda dalga^ landığı müddetçe, biz istiklâlimize sahib kalacağız.' Bayrammız kutlu olsun! N.
