9 Haziran 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Müessesemiz tarafından çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan 150Kr. Viyana Dönüşü 150 > Kadm Avcısı 100 > Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Türkler için söylenen buyük sözler 25 Cumhuriyet Matbaasi M. Turhan Tan'ın Onyedinci yıl sayı: 5775 umhuriye İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgnf v» mektub adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: îstanbuL No. 246 Telefom Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 KALENDOGDAF Pazar 9 Haziran 1940 ^ ŞEKUvıNEVh HER YERDE ARAYINIZ <5S,EHETEMİNAm Oise nehri boyunda 4000 tank ve bir milyon askerle yapılan dünkü müthiş hücum ikinci müdafaa hatlarında tahdid edildi uazzam Bir Alman Taarruzu Halk müttefiklere yardım için Roosevelt'le beraber... Beynelmilel Muvazene, mevhum Bir kuvvet değildir, Ve olamaz! Büyük devletlerden herhangi birinin ihtirası Balkanlar utikametine teveccüh ettiği gün, ucu bucağı gelmez bir kızılca kıyametin koptuğu gün olur. Niçin? Çünkii milletlerarası muvazenesinin bozuluçu burada en hassas noktasına dokunmuş olur. Balkanlarda ve Akdenirde statükoyu muhafaza etmekten baska selâmet çaresi yoktur. Amerikada tezahürat 1 Portekize gelen Amerika Amiralı, Amerikan donanmasının harekete hazır olduğunu söyledi Müheyyic tafsilât Alman (ırkaları omuz omuza sel halinde hücum ediyordu 15 metreye kadar inerek saatlerce bombardıman eden 150 şer tayyarelik müttefik filoları Almanlara korkunc zayiat verdirdi 2000 tayyare verildi, 6000 daha yapılıyor Amerika Cumhur Reisi Roosevelt Bitaraflara sablan tayyarekar de müttefiklere verilmek isteniyor Nevyork, 8 (a.a.) Nevyork Times gazetesinin Vaşington muhabiri bir FranMüttefiklere 8 bin tayyare »atıldı sıı tayyare gemisinin bir Kanada limaLondra, 8 (a.a.) Müttefikler Ame nına gelerek 50 aded Curtisswright bomrika Birleşik Devletlerine sekiı bin tay bardıman tayyaresi yükleyeceğini bildiryare ısmarlamışlardır. Bunlardan iki bi mektedir. Birleşik Amerikadaki mutterü teslim olünmuştur. Tank imalâtı hak fiklerin mubayaa komisyonu evvelce mekında tehkikatta bulunmak üzere Ka selâ İsveç gibi bitaraflarca sipariş edilnadalı mühendisler, pek yakında, Ingil mis olup yeni inşa edilmiş bulunan tayf Arkası sahife 4 sütun 7 de] tereye geleceklerdir. MA N Şia Nevyork, 8 (a.a.) Bütün matbuat, muhalif matbuat da dahil olmak üzere Ruzvelt'in müttefiklere mümkün olan bütün malzemenin verilmesine dair olan kararmı hararetle karşılamıştır. Ruzvelt'in kararı hususî ve umumi bütün mekteb ve Üniversitelilerin tezahürariD talyanın harbe istirakile Bal le takviye edilmiştir. kanlar sulhunun tehlikeye girmesi ihtimaline karşı Moskovanın sesi daha yüksek ve daha kat'i aksetmekte gecikmedi. Bir zamanlar ltalya bilhaasa Rusyayı kasdetderek BaiWnlara karicden gelebilecek tecavüz ve istilâ hareketlerine asla müsaade edemiyeceğini mükerreTen ve kuvvetl* ilân etmiîti. Hakikati halde Balkanlara Almanyanın inmesi dahi ltalya için büyük bir tehlike teşkil edeceği muhakkak olduğundan o zaman ltalyanın umumi mahiyetteki bu ilânlarının Almanyaya da şamil sayılmasında mantıksızlık olamazdı. Bu Balkanlarla onu çevreleyen sahalar hakikaten çok dikenli mıntakalardır. ltalyanın o zamanki iddialannı ciddiye alsak böyle bir hareket hattile bu devletin kendi menfaatlerine uygun bir yolda yürüdüğüne hükmetmek mümkün olurdu. Çünkü Balkanlar demek, Adriyatik ve Akdeniz demektir. D \ Dünkü harekât saha stnt gosterir harita n Diaki taarraı ve hava harekâtı Paris 8 (a.a) Havas saat 24 te bildiriyor: Yalnız 150 kilometre genişliğinde bir cephe üzerinde, bu sa. bah, dört bin tank ve bir milyon kadar insan hücuma kalkmjştır. Alman askerleri, ecdadlan Tötonlar gibi, omuz omuza ileri jrürii» mekte ve tehlıkeden en ziyade sarhoş olanlar, en ziyade ayık kalanları, Fransız makineli tüfeklerinin ve toplannın ateşi altında ilerlemektedir. Almanlar, sabah şafakla beraber, Fransız kıtalarımn dün akşam istinad noktalarını tahliye etmiş oldukları Amiens ve Roye'un cenubundaki mıntakadan ileri atılmışlar ve solda Bresle nehrine dayanmak suretile Aumale ile Noyon arasmda tesis edilmis olan yeni mevzilere çarpmışlardır. Fakat aynı zamanda ve aynı sefeeblere munzam daha şamil alâkalardan dolayı Balkanlar ve havalisi Ingiltere ile Fransa için de aynı hayatî ehemmiyeti haiz olduğu gibi bilhassa Rusya için diğer devletlerinkine faik bir emniyet kıymetini taşır: Umumî heyetile Balkanlar, Yakın?ark ve Akdeniz bakımlarından. Büyük devletlerden herhangi birinin ihtirası Balkanlar istikametine teveccüh ettiği gün, ucubucağı gelmez bir kızılca kıyametin koptuğu gün olur. Niçin?.. Çünkü milletlerarası muvazenesinin bozuluşu burada en hassas noktasına dokunmuş olur. Balkanlarda ve Akdenizde statükoyu muhafaza etmekten başka selâmet çaresi yoktur. Milletler arasındaki muvazene kanunu kat'iyetle bunu âmirdir. Görüyorsunuz ki bu muvazene kanunu mevhum bir kuvvet değildir. Bu kuvvet, milletlerarası hayatmın en açık ve en kahir realitesini teşkil eder. Yeni harb şimdiye kadar olan safhalannda daima cihanşümul olabilecek bir mahiyet saklamakla beraber Almanyanın Fransa ve Ingiltere ile mücadelesi şekline inhisar ettiği müddetçe bu cihanşümul mahiyet filî bir sahaya intikal edememekte idi. Fransa ile Ingilterenin muvaffakiyetle mukabeleleri devam ettiği müddetçe vaziyet bu şeklini muhafaza edebilirdi. Almanya ölçüsüz hesablannda muvaffak olamayınca ise mesele kalmazdı. Almanyanın son Holanda, Belçika ve Lüksemburg istilâlarını takiben şimalî Fransaya girmesi ve Manş sahillerine ulaşarak şimdı kat'î mahiyetli olmasını istediği en şiddetli bir harbe tutuşması butün dünya milletlerinin gözlerini dört açmalanna sebeb oldu. Niçin?.. Çünkü milletlerarası muvazenesi en tehlikeli surette bozulmak ihtimallerile göründü. Amerika, ayaklanYUNUS NADİ [Arkası sahife 3 sütun 3 te] Müttefikler hesabına binlercesi birden yaptlan tayyafelet İtalya, tarihi hararmt nihayet yarın veriyorl Mussolini müttefiklere kısa bir mühlet tayin ve arkasından harb ilân edecekmiş Sir Stafford Cripps Bukreş'e vardı Ingilterenin yeni Moskova elçisi Sofyada da siyasî temaslar yapb Sofya, 8 (a.a.) Sofya İngiliz elçiliği bıldiriyor: Moskovaya sefir olarak tayin edilen M. Stafford Cripps, Atinadan hareket ederek Moskovaya gitmek uzere 6 haziranda Sofyaya gelmiştir. M. Stafford Cripps'in Sofyada hiçbır vazifesi yoktur. Maamafih. Bulgar merkezi hukumetınde bulunmasından bilistıfade, Heyeti Vekıle Reisi Profesör Filov'u ve Hariciye Vekili İvan Popofu ziyaret etmiştir. M. Cripps, hafta sonu taülini Bükreş İngiliz elçisi nezdinde geçinnek üzere bu gün mezkür şehre müteveccihen hareket etmiştir. Paris 8 (Hususi) Almanlar bugün oğleden sonra cepheye 20 fırka takviye kuvveti getırmiş ve bunların iştirakile kuvvetb. hücumlarda bulunmuştur. Fran sız kıtaatı, nispotsiz kuvvetlerin hücumu kar^ısında araziyi adım adım müdafaa ederek kumandanlığm plânı mucibince evvelce tespit edilen mevzilere çekılmektedir. Cehennemi bir manzara 150 müttefik bombardıman tayyaresi, Bu insan kütlelerine açılan seri otomatik silâhların ateşi dola* Fransız ve İngiliz avcı tayyarelerınin refakatinde düşman kuvvetlerine hü yısile ve ayni zamanda, muharebe meydanına 15 20 metre yükcum ederek Alman motörlü kıtaatını ve sekten kelimenin tam manasile hâkim olan, piyade hücum dalgapiyadeleri top ve mitralyöz atesine tut iarını mitralyözliyen, topla tanklara hücum eden ve kollar üzerine muştur. Duşmana ağır zayiat verdiren bombalar atan Fransız ve îngiliz hava kuvvetlerinin kütlevî mütayyareler, ayrıca Somme nehri üzerin dahalesi dolayısile, Almanlarm kayıbları muazzamdır. deki bütün köprüleri tahrib etmişlerdir. Geri çekilme emri Düşman motörlü cüzütamları üçer Fransız kıtaları, adedce azhklarma rağmen, kısa ve şiddetli FArkası sahife 4 sütun 1 de] mukabil hücumlarla mevzileri kurtarmak için istinad noktalarından dışarı çıkmakta tereddüd etmemişlerdir. Fakat, akaşma doğru, Alman kuvvetlerinin bu sıkı seylânı karşısında, kumandanlık, geri çekilme emri vermiş, bu emir, tam bir intizamla yapılmıştır. Fransız > Ordusunun sözii «Ricat yok, mevziî bir çekilme vardır, vaziyet şayanı memnuniyettir» Paris 8 (a.a.) Fransız askerî sözcusu, bu akşam Reuter muhabirine şu beyanatta bulunmuştur: • Muharebe devam ediyor. Neticey henuz bilmiyoruz, fakat vaziyet şayanı memnuniyettir. Ricat yoktur. Yalnız mevzuu bahîs olan AumaleNoyon hattı üzerine stratejik bir geri cekilmedir.> Aisne üzerindeki taarruz Almanlar, gene bir çok taze fırkalar ve tanklarla, Aisne üzerinde de şiddetli bir taarruza kalkmışlardır. Çarpışmalar, burada da şiddetli olmuş ve bazı noktalarda, Almanlar Aisne'ye varmışlar ve cenub sahilinde küçük bir köprü başı tesis etmişlerdir. Bu köprii başı ,halen şiddetli bir Fransız mukabil hücumuna hedef teşkil eylemektedir. ' Bulut halinde gezen hava füolarımn bombardımanları Hava kuvvetleri, kara kuvvetlerile sıkı surette işbirliği yapmıştır. Hava kuvvetlerinin faaliyeti, Almanlarm hemen gerilerinde çok şiddetli olmuştur. Fransız bombardıman tayyareleri, ingiliz bombardıman tayyarelerile sıkı irtibat halinde, bulut ha/inde avcı tayyarelerinin himayesinde 150 tayyarelik filolar halinde, Alman kolları. insan ve tank dalgaları üzerine muazzam infilâk bombalan yağdırmışlardor. Berlin bombardıman edildi Amerika ile seferlerıni tatıl eden İtalyan vapurlanndan Konte di Saıoia ve cenub cephesi kumandanı Mareşal De Bono Nevyork 8 (Hususi) Romadan bildirildiğine gore, İtalya Başvekili Mussolini pazartesi günü bir nutuk irad edecektir. Tahminlere gore Mussolini müttefiklere kısa mühletli bir ültimatom verertk derhal harbe girileceğini ilân edecektir. Yugoslav Sovyet yakınlaşması Flandres kahramanlarına madalya veriliyor Londra, 8 (a.a.) Resmî gazete dün aksam harb hizmetleri için donanmaya verilen madalyalann ilk uzun listesini neşretmiştir. Ouvres üssü kumandaru Vis Amiral Bertrame Rome Ramsay'e Bar.yo nisarunın «ovalye rütbesi tevdh edilmiftir. Laval'in Roma seyahati İtalyan dostu olmakla maruf eski Fransjz Başvekili Laval'in hususi bir memuriyetle Romaya seyahat edeceği hakkındaki sayialar salâhiyettar FrarıBükreş, 8 (a.a.) Rus Yugoslav sız mehafilinde tekzib edilmektedir. Şa ticaret muahedesi müzakeranna iştirak yıayı çıkaran İtalyan mehafilinde ise etmiş olan Sofya Sovyet elçisi M. LavFransız Başvekilinin emrile Laval'in Ro rentiyef, Moskovaya gitmek üzere dün mayı ziyaret edeceği, fakat Fransanın Bükreşten geçmiştir. Bükreş Sovyet elartık çok geç kalmış bir vaziyette bu çiliği ile rabıtası olan mehafilde söylelıınduğu beyan edilmektedir. nildiğine göre, Lavrentief Moskovada Romada hava hücumu korku*u Rus Yugoslav politik itılâfı hakkında Nevyork, 8 (Hususi) Romada hava gorüsmeler yapacakür. [Arkan cahifo 4 süton • «a] [Arkan sahife 4 sütun 7 de] M. Lavrentiyef yeni müzakerelerin ihzarı için Moskovaya gitti Framız hava fıiolan taraf\ndan bormardtman