23 Aralık 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

Simal cephesindeki Sovyet ordusu ric'at etmeğe başladı (Baştarafı 1 inci sahifede) Ruslar, bir kasabada 20 mitralyöz kay betmişlerdir. Aglajaervi'de Finlandiyalılar, 9 tank, 2 top, 3 hafif tank, birkaç kamyon ve 20 mitralyöz zaptetmişlerdir. Bieska ile Rapola arasında bulunan bütün Sovyet bataryaları tahrib edilmiştir. Salla'da muharebeler devam etmekte ve Sovyet kuvvetleri, cephenin her noktasında azim zayiat vermek suretile ric'at eylemektedirler. Petsamo mıntakasında Finlandiya kıtaatı, Hoeijhenjoervi'ye vâsıl olmuştur. Bu nokta, Jordan nehrinin öte tarafındadır. Denızde Sovyet donanması, Kotha açıklarında faaliyet göstermiştir. Finlan diya bataryaları, Sovyet gemilerini çe kilmeğe mecbur etmiştir. Düşman tayyareleri, sivil ahaliye ta arruz etmekte berdevamdır. Kantutio modi'de bir kadın telef olmuştur. Joenosioki'de kadın ve çocuk olarak 50 yaralı vardır. Sortovola'da siviî ahaliden 2 kişi öl müştür. Matkojaka'da kadın ve çocuk olarak 5 kişi telef olmuştur. Finlandiyalıların tayyare defi toplarile tayyareleri 6 Sovyet tayyaresini düşürmüşlerdir. 23 Birincikânun 1939 CUMHURIYET S Havalarda Harb (Ba$ tarafı l tnct sahlfedeT' Londra 22 (a.a.) Bir tngiliz bombardıman tayyaresi alevler içinde Bromhille kilisesi üzerine düşmüş ve kilisede bir yangın çıkmasına sebeb olmuştur. Tayyarenin mürettebatını teşkil eden 4 kjşi ölmüştür. Yeni harbde Japonya (BaşmaJçaleden devam) IKI FIKIR Uzakşark Meseleleri f Yazan: Andre Dubosq j Kilise üzerine düşen tayyare Fin Başvekilinin beyanatı Helsinki 22 (a.a.) Ecnebi matbuat mümessillerini kabul eden Başvekil, Sovyetlerin yapmış olduklan taarruzun anî olduğunu ve mühim miktarda harb malzemesi bulunduğuna işaret ederek ev velden tasavvur edilmiş bir plân mevcud olduğunu söylemiştir. Harbin başlangıcmdanberi, ihtilâlci Finlandiya hükumetinin teessüsü gibi bir takım hâdiseler, Rusyanm emperyalist tasavvurlanndan başka Finlandiyanın içtimaî sistemini tahrib ederek bunun yerine komünizmi ikame etmek arzusunda bulunduğunu göstermektedir. Seri bir tecavüzü tarda kâfi gelecek miktarda silâh altında adamımız ve harb malzememiz vardı. Muvaffakiyetimiz, düşmanın zâfından değil, Finlandiyalılann kendi memleketlerini müdafaa etmesini bilmelerinden ileri gelmektedir. Kendisine bağlanan ümidlere lâyık olduğunu ispat etmiş olan Milletler Cemiyetinin kaTarından pek tabü olarak memnunuz. Milletler Cemiyeti, bu haksız tecavüz hakkında verilebilecek yegâne hükmü, vermiş ve bütün dünyaya düşmanımızın hareketindeki ahlâksızlığı göstermiştir. Muavin kuvvetlerle, silâh ve mühimmatla ve diplomasi tarikile bize yardımda bulunulacağını ümid ediyoruz. Harbin inkıtaa uğratmış olduğu işe de vam edeceğiz: Bu da, hiçbif ihtilâfa sü rüklenmeksizin istiklâlimiz dahilinde muslihane yaşamak.. miştir. Düşman şimdiye kadar mühim bir asekrî manayı haiz hiç bir muvaffakiyet elde edememiştir. Meselâ dün 350 den fazla Rus tayyaresi Finlandiya üzerinden uçtu. Fakat netice? Işte bilânço: 9 sivil Şimal denizindeki hava harbi ölmüş, 1 8 sivil ve bir asker yaralanmıştır. Oslo 22 (a.a.) Haugesunds DagbBazı yerlerde demiryolları hasara uğra lads gazetesi, Şimal denizinde Karmory mış fakat derhal tamir edilmiştir.» istikametinde şiddetli bir hava muharebesi cereyan ettiğini ve mitralyöz sesleri Fin ordusu başkumandamnın işitilmekte olduğunu bildirmektedir. Evteşekkürü velâ birçok tayyarelerin şimale doğru haHelsinki 22 (a.a.) Finlandiya orreket ettikleri, biraz sonra da 15 tayyadulan Başkumandanı Mareşal Mannçrherenin sür'atle cenubdan geldiği göriilmüşim gazetecileri kabul ederek şu beyanatta tür. bulunmuştur: Muharebeler, Norveç karasulanndan « Yabancı memleketlerden müessir ıızakta cereyan etmektedir. yardımlar görüyoruz. Bize bu yardım yapılıyor. Çünkü siz ve sizin memleketleriAmiral Darlan Fransaya döndü niz çok iyi biliyorsunuz ki, bütün milletler Londra 22 (Hususî) Fransız de için en aziz olan adalet ve istiklâl için çar niz kuvvetleri erkânıharbiye reisi amiral pışıyoruz. Dünyanın diğer bütün memle Darlan bugün Gortsmouıh'daki deniz ketleri de bunu biliyor ve çok müşkül o müesseselerini ziyaret etmiş ve yeni tip lan bu anda bizzat kendilerinin maruz muhTİblerin manevralarında hazır bulunbulunduğu zorluklara rağmen bize yardım muştur. ediyorlar. Amiral Darlan, fevkalâde muvaffakiSizden rica ederim, vatandaşlannıza yetle neticelenen bu manevralardan sonFinlandiya ordusu için bütün yaptıklann ra Fransaya hareket etmiştir. dan.sizleri ona göndermekle yaptığı alâBir hava muharebesi kadan dolayı Finlandiya ordusunun sonOslo 22 (a.a.) Royter ajansı bilsuz şükranlannı bildiriniz. Onlara bizim diriyor: namımıza «teşekkür ederiz» deyiniz.» Hagesund Dagblad gazetesinin yazdıSovyet tebliği ğına göre, dün şimal denizi üstünde, bir Moskova 22 (a.a.) Resmî tebliğ: Norveç şehri olan Karmoe'nin gaTbinde, Dünkü harekât, devriye kollan faalibir hava muharebesi olmuştur. önce, şiyetlerine ve keşif müfrezeleri arasında mu male doğru giden tayyare filotillalan gösademelere inhisar etmiştir. rülmüştür. Mitralyöz gürültüleri işitilmiş Kareli barzahında şiddetli bir topçu düve az sonra cenuba doğru son sür'atle giellosu olmuştur. den elli kadar tayyare görülmüştür. MuSovyet tayyareleri keşif uçuşlan yapharebe, havanın Norveç karasulan harimışlardır. cine tesadüf eden kısmında cereyan etMüteaddid mmtakalar üzerinde tayyamiştir. re musademeleri olmuştur. 10 Finlandiya İngiliz tayyareleri muharebe tayyaresi düşürdük. Rus tayyarelerinin dünkü bam bardımant Londra 22 (Hususî) Rus tayyareleri bugün Helsinkit'yi yeniden bombardıman etmişlerdir. Şehrin şimal kısmına bazı bombalar atılmış fakat ancak bir kaç kişi yaralanmıştır. Maddî zararlar ehemmiyetsizdir. Rüzgâr, Rus tayyareleri tarafından atılan beyannameleri denize uçurmuştur. Finler, son günlerde 30 Rus tayyaresi düşürmüşler, harbdenberi de 350 Sovyet tankı tahrib etmişlerdir. Cenubdaki Rus taarruzu Helsinki 22 (a.a.) Viborg berzahında dün Sovyetlerin giriştikleri şiddetli taarruz sonlara doğru hafiflemiştir. Ruslar pek büyük kuvvetlerle hücuma geçmişler ve mühim malzeme kullanmışlardır. Fin lândiyalılar büyük çaptaki obüs yağmuru Ruslar, şimalde de ric'at ediyor altında kat'iyyen hafiflemernişler ve bütün Sovyet hücurhlarını kırmışlardır. Rüs Stokholm 22 (a.a.) Finlandiyanın zayiatı çok ağırdır. aksayi şimalinde Ruslar, ric'at halindedir ve Finlandiya ordusunu tehdid eden büyük {ehlike bu suretle bertaraf olmuştur. Sıfırın altında otuz dereceye düşen ve daha ziyade de düşmeğe devam eden soğuklar Rusların her türlü nakliyatını Ankara 22 (Telefonla) İkinci ordu durdurmuştur. Ruslar, kanlı muharebelerden sonra ele geçirmiş olduklan mev müfettişi Orgeneral Izzeddin Çalışların, zileri terkederek birkaç noktada otuz ki talebi üzerine tekaüdlüğü Yüksek Tasdika iktiran etmiştir. lometre gerilemişlerdir. Izzeddin Çalışların 40 yılı dolduran Hiç izam edilmeksizin denilebilir ki Isveç askerî mahfillerinin fevkalâde kork askerlik hizmeti vatan müdafaasında geçtukları Rus harekâtı şimdilik akim kal miştir. Izzeddin Çalışlar, 1906 senesinde erkânıharbiye yüzbaşısı olarak üçüncü jnıştır. ordu emrine verilmiş, muhtelif fııka ve Finlandiyaya giden Isveç kolordulann erkânıharbiyesinde bulun gönüllüleri muş, Çanakkalede, Atatürkün AnafartaStokholm 22 (a.a.) D. N. B. ajan lar zaferini kazandığı vakit erkâıııharbliğini ifa etmiştir. sı bildiriyor: Dün, bin gönüllüden mürekkeb ilk IsBundan başka Büyük Harbde ikinci veç kafilesi Finlandiyaya hareket etm'tir. ordu erkânıharbiye riyasetinde ve umuFin erkânıharbiyesine mensub bir mî karargâh şube müdürlüklerinde mühim vazifeler deruhde etmiştir. zabitin beyanatı Izzeddin Çalışlar, Millî Cidalde vaziHelsinki 22 (a.a.) Reuter ajansı fe almak üzere Mudanyaya gelerek ls bildiriyor: tiklâl ordusuna iltihak ederek yar Finlandiya erkânıharbiyesinden yük bay olarak 23 üncü ve 61 inci fırkalarm sek rütbeli bir zabit Fin askerî vaziyetini kumandanlıklarını ifa etmiş ve 61 inci Reuter ajansının muhabirine şu suretle fırka ile lnönü ve Kütahya muharebele izah etmiştir: rinde gösterdiği büyük kahramanhk ve « Düşman, hatlarımızm her nokta muvaffakiyetleri üzerine albaylığa terfi sını ayn ayrı yoklayarak mukavemet de eylemiştir. recesini tartmıştır. Izzeddin Çalışlar, Sakarya harbinden Kareli berzahında Ruslann ilerlemesi sonra gruplar kolordu adını alınca, bine, evvelden hazırladığımız bir plân mu rinci kolordunun kumandanı oldu ve Afcibince müsaade ettik. Rahatça müdafaa yonda başlayıp düşmanın Akdenize dö edebildiğimiz ilk hattımıza kadar ilerle külmesile biten büyük taarTUzda bu koldiler. Son günlerde Ruslar bu hattı delme ordunun başında harb tarihimize şerefle ye çalıştılar. Ve bunun için mühim mik kaydolunacak muvaffakiyetli muharebe tarda kıtaatla harekete geçtiler. 1 000 den leri idare etti. Bilhassa 30 ağustos 1922 fazla tank kullandıkları halde pek acına günü, Ebedî Şef Başkumandan Atatür cak bir halde akamete uğradılar ve 250 kün bizzat idare ve büyük zaferlere isal tank kaybettiler. Toprakta tuzaklar kur eylediği hareketin yanıbaşında Uşakın duğumuz için bir çok tank avhyoruz. Bir şark sırtlannda Izmir istikametini setr ve tank gizli çukura düşünce toprak çökü müdafaa eden düşmana karşı «Çalışlar yor ve tankm üstü kökünden çıkan bir çok Muharebesi» adile İstiklâl harbi tarihine ağaç gövdesile örtülüyor. geçen muharebeyi kolordusile kazandı ve Geçen hafta şimalde bir kaç küçük bilâhare Atatürk, o günlerde kendi ha mıntakada müstesna olmak üzere Ruslar tırasında da büyük yer tutmuş oîan bu ilerlerr.ek şöyle dursun hakikatte yer kay muharebenin cereyan ettiği sahanın adını yani «Çalışlar» ı sayın kumandanımıza betmişlerdir. En mühim nokta Şalla îdi. Buradaki soy adı olarak münasib gördü. muharebeler müthiş olmuştur. Finlandiya Izmirin istirdadında oradaki birinci kıt'aları düşmanı bozgunluğa uğratmış ve kolordunun kumandanı olan general ayşimdi takib etmektedir. ni zamanda Izmir askerî valilik ve müs Sovyet filosu şimdiye kadar sahil ba tahkem mevki kumandanlığı vazifelerini taryalarımızla ciddî hiç bir muharebe yap de ifa etti. marmstır. Izzeddin Çalışlar, birinci Büyük MilMükemmel techizat ve bataryalarımız let Meclisinde ve ikincf Büyük Millet sayesinde, aded itibarile çok faik olan Meclisinin başlarında Aydın meb'usu idi. Fuslardan daha mühim muvaffakiyetler tstiklâl Harbini müteakıb muvazzaf as elde ettik. Muvaffakiyetimizin sırlanndan kerlerin vaziyetleri sulh halinde meb'usbiri adamlarımızın toprağı kanş kanş ta lukla kabili telif görülmediğinden kendisi mmaları ve kadın ve çocuklannın hayatı orduda kalmayı tercih ederek meb'us kendi cesaretlerine bağlı olduğunu bilme luktan istifa etti. leridir. Izzeddin Çalışlar, 20 haziran 1925 taÇünkü aksi takdirde kendi hayatlannın rihinde üçüncü ordu müfettişliğine tayin kıvmeti yoktur. edildi ve 30/8/1930 da Orgeneralliğe Hava harbindeki tecrübe, bize düşman terfi ve 22/11/1933 te ikinci ordu mükuvvetlerinin korkunç olmadığım göster fettişliğine naklen tayin olundu. Izzeddin Çalışlar tekaüd oldu Malum olduğu veçhile, Japon Amerikan ticaret muahedenamesinin müddeti önümüzdeki kânunusani ayının yirmisinde bitmektedir. Hâdiseler, yeni bir ticaret muahedesi akdi meselesine hususî bir ehemmiyet izafe etmektedir. Japonya, iki seneden fazla Çinde Ruslara karşı koymak için askerî kuvvetlerine lüzumu olan vesaitin büyük bir kısmlnı Amerikadan tedarik etmiştir. Çin harbi hitam bulmamış olduğundan, Japonya, hiç beklemeksizin Amerika ile yeni bir ticaret muahedenamesi akdinde menfaattardır. Fakat iş, bu kadarla kalmıyor. Japonyanın iktısadî vaziyeti gittikçe müşkülleşmektedir. İngiltere ve Fransa tarafından Alman ihracatına konulmuş olan ve Japonyanın Alman Japon itilâflan mucibince Almanyadan alması mukarrer malzemeyi almasına mâni bulunan ambargodan kat'ınazar, Japonya, Avustralva ve Kanadada bulmakta olduğu iptidaî maddeleri başka memleketlerde araştırmak mecburiyetinde kalacaktır. Zira, bu memleketler, memba ve vasıtalarını lngiltereye tahsis etmişlerdir. Işte, bu yüzden Japonyanın Amerikaya başvurması lâzımdır. Halbuki Amerikanın Japonyaya karşı son zamanlarda takib etmiş olduğu siyaset, sempatiden uzak bir siyasettir. Ja ponyanın Çinde tevessü ve intişan Ameetmedi rikada düşmanca bir zihniyet hasıl et Londra 22 (a.a.) Royter apansınin miştir. Maamafih siyasî bir ihtilâfın çıkHava Nezaretinden öğrendiğine göre, şiması, kat'î surette değilse de, şimdilik mal denizinde Norveç sahilleri açıklannda bertaraf edilmiştir. hiçbir İngiliz tayyaresi harbe tutuşmamışAmerikalılar, Japonya için Çindeki tır. gayenin oradaki Sovyet nüfuzunu kırmak Fransız tebliği olduğunu anlamışlardır. Paris 22 (a.a.) 21 tarihli akşam Japonya ile yeni bir ticaret muahede tebliği: namesi akdi meselesinde Amerikada iki Alsas Loren'de tayyare faaliyeti artdüşünce hâkimdir: Bazı kimseler, mümJaponyanın bütün Asyayı kucaklayan kün olduğu kadar sür'atle menafi teminı mıştır. bir siyasete öncülük etmek istediği kimse için muahedenamenin derhal akdedilmeFransız akşam tebliği nin meçhulü değildir. Garbda demokra sine taraftardırlar; bazı kimseler de JaParis 22 (a.a.) 22 kânunuevvel aksilerle mücadele eden kuvvetler Japonya ponya ile umumî bir anlaşma yapılması şam tebliği: Gündüz kara cephesinde heyeti umu yı bu Asya siyasetinin tahakkuk ettiril ve iki millet arasındaki bütün muallâk meselelerin halledilmesi arzusunu izhar miyesi itibarile sükunetle geçmiştir. mesi zaman ve imkânlarının geldiği sözIki taraf tayyareleri oldukça mühim lerile kendi zümrelerine almağa çalışa etmesini beklemek taraftandırlar. Japonyanın Sovyetlerin yapmakta olfaaliyet göstermişlerdir. caklan ve hatta çalışmakta bulunduklan dukları avanslar meselesinde henüz son Alman tebliği '• şüplıesizdir. sözü söylememiş olduğunu işrab etmesi Berlin 22 (a.a.) Umumî karargâh Fakat bütün dünya devletlerinin belki bu babda bir mâni değildir. Son matbuaşağıdaki tebliği neşretmektedir: at könferanslanndan birinde Gaimusho Garb cephesinde kayde değer bir hâ en realisti olan Japonyanın bugün için bünamına söz söylemeğe salâhiyettar olan dise olmamıştır. Şimal hududunda ve ln yük bir sergüzeşt olan böyle bir davayı bir zat, «Sovyetlerle birşey yapılmak icab gilterenin cenub kısmında keşif uçuşlan zaten kâfi derecede yüklü bulunan omuzeder» diyor ve bir ademitecavüz misakıyapılmıştır. Hududun muhafazasma tahlarına alacağına ihtimal vermek çok güç nm mutasavver olmadığını tasrih ediyorsis edilen Messerschmidt tipinde Alman du. tayyarelerile Fransız avcı tayyareleri ara tür. bulusında vuku bulan bir muharebe esnasın1 YUNUS NAD1 nanGerek içeride, gerekse dışanda kulak bütün Japonlar, kendilerine da bir Fransız tayyaresi anudane bir müverenlere şöyle diyorlar: dafaadan sonra yere inmek mecburiye« Japonyanın Sovyetlere kaışı ittitinde kalmıştır. Alman tayyareleri hiçbir haz edeceği hattı hareket, bazı devletle(Baş tarafı l tnci sahifede) zıyaa maruz kalmadan üslerine dönmüşra hâkim muavinliğine hukuk doktoru rin ve bilhassa Birleşik Amerikanın bize lerdir. Hikmet, Gürün Ceza hâkimliğine Dinar karşı takib edecekleri hattı harekete bağAlmanlara göre askeri vaziyet Ceza hâkimi Şükrü, Amasya azalığına Is lıdır. > Berlin 22 (a.a.) D. N. B. ajansına tanbul Sulh hâkimi Cevad. Samimiyetleri derecesi ne olursa olsun göre askerî vaziyet: bu sözler, efkârıumumiyeyi lâkayd bıra40 lira maaşhlar Garb cephesinde faaliyet 20 kânunu kamaz. Bilhassa Ruslarla Japonlar arasınYenişehir Ceza hâkimliğine Küreinihas da bir itilâf yapılmasının mutlak surette evvelde diğer günlerden daha hafif ol Müddeiumumisi Hâmid, Ankara hâkim gayrimümkün olduğu zannına kapılma muştur. Bazı yerlerde Alman ve Fransız liğine Izmir Müddeiumumî muavini Na mak lâzımdır. Böyle bir itilâfa ilk defa topçu düellosu kaydedilmiştir. dir, Alanya Ceza hâkimliğine Alanya şahid olacak değiliz. Uzaklara gitmeğft 21 kânunuevvel gecesi 20 kişilik bir Sulh hâkimi Sıtkı, Şile Müddeiumumili hacet yok, sadece 31 mayıs 1924 tarihli Fransız keşif kolu Spichern civarında vağine eski Hayrabolu hâkimi Tevfik, To itilâfnameyi pek yakmdan takib etmiş ozifesini görmeden uzaklaştırılmıştır. kad Sulh hâkimliğine Osmaneli hâkimi lan 20 kânunusani 1925 itilâfını hatırlaAlman ve düşman kuvvetleri birçok Hakkı, Afyon azalığına Söğiid Hukuk mak kâfidir. Probleme du Pacifique isimli keşif uçuşlan yapmışlardır. Kaisercelhu hâkimi Ali Rıza. eserimizde şöyle demiştik: l'ün garbında saat'12,10 la 12,30 arasın35 lira maaşhlar da 10 Alman Messerschmitt'i ile 12 Fran«1925 tarihli Rus itilâfı, tatbikat saAnkara aza muavinliğine Uzunköprü hasmdaki netayici ne olursa olsun, her sız Marane'si arasında şiddetli bir mücadele olmuştur. Bu musademede bir Fran eski hâkim muavini Sıtkı, Yaş Müddeiu iki tarafın anlaşma temayüllerini göstersız tayyaresi hasara uğratılmış ve Rhin'in mumî muavinliğine Ankara Müddeiumu mektedir. Bu temayüller manasız değil, şarkında cebren yere indirilinceye kadar mî muavini Rebia, Ankara Müddeiumu bilâkis, geniş ve korkunc bir siyasetin bir Alman tayyaresi tarafından takib e mî muavinliğine Kastamonu Müddeiumu hareket noktası da olabilir.» mî muavini Tâli, Alanya hâkim muavindilmiştir. Fikrimizi asla değiştirmedik. Asyah liğine Gülnar hâkim muavini Hayreddin, Fransızlara göre askeri vaziyet Küreinihas Müddeiumumî muavinliğine ların ağzında «Asya. Asyahlarındıı> keParis 22 (a.a.) Havas ajansına gö Çankırı Sorgu hâkimi îsmet, Nazilli Müd limelerile ifade olunan bu siyaset bahsine re askerî vaziyet: deiumumî muavinliğine Bahçe Sorgu hâ müteaddid defalar rücu ettik. Dün, Garb cephesinde kaydedilen bü kimi Nail, Edremid Müddeiumumî muaDünya, ortadan kaldmlmaları değil, yük tayyare faaliyetleri ancak bir tek vinliğine Divriki sorgu hâkimi Kâzım, telif edilmeleri icab eden bir takım tenevmusademeye müncer olmuştur. Bu mu Adana müddeiumumili&ine Pınarbaşı hâ yülerden vücude gelmiştir. Sulhun sırrı sademe, haftalardanberi cephede vuku kim muavini Memduh, Mersin hâkim mu ihtimal kendi dehalarına göre müvazenebulan ilk hava çarpışmasıdır. Bu hususta avinliğine Muş aza muavini Ismail, Muşa lerini vücude getirecek olan bir Asva ile henüz tafsilât alınamamıştır. Yayladağ hâkim muavini Kemal, Berga Avrupanın nisbî ve mütekabil nüfuz \e Gerek Fransız, gerek Alman avcıları, ma hâkim muavinliğine Sarıkamiş Sorgu hülulündedir. hatlann üzerinde ve gerilerde her iki ta hâkimi Fethi, Erzincan Sorgu hâkimliğine Herşeye rağmen Asya bloku, bizce teraftan havalanan birçok keşif ve fotoğraf Ardahan Müddeiumumî muavini Kemal. menniye şayan değildir. Tehlikeyi iktayyarelerini müteakıben şiddetle takib tısadî zaviyeden görmekte olan Ameetmişlerdir. Ancak bazı Alman keşif tay Sorgu hâkimliklerine tayin edilen rikahlarla İngilizler, pek muhtemeldir yareleri Fransanm şimaline, şimali garbisorgu hâkim vekilleri ki bunu bizden daha iyi anlayıp taksine ve garbına kadar uzanmışlardır. 30 lira maaşlı Gemlik Sorgu hâkimli dir ediyorlar. Amerikahlarla İngilizleCephede, bilhassa Bitche ile Vissem ğine Abdüssamed, Torbalıya Sorgu hâ rin Çin ve Japonya ile olan işlerinin mikburg arasında mutad keşif kollan faali kim vekili lzzet, Avanosa Azmi Temel, yası bizimkinin ayni değildir ve Tokyoca yeti olmuştur. Eğirdire Tevfik, Vana Cebelibereket Sor Japonya, Mançuko ve Çin arasında vügu hâkim vekili Kenan, Koyulhisara Şev cude getirilmesi istenilen ve bu üç memki, Seriğe Vandan Zülfikar, Adanaya leketin petrol, bakır ve kauçuk haric olKumandan Longsdorfun Erzincandan Adem, Incesuya Salim, E mak üzere, kendi yağlarile kavrulmalarıcenaze merasimi lâzığa Nedim, Kütahyaya Şefik, Nevşeh na medar olacak olan iktısadî anlaşma, Buenos Aires, 22 (a.a.) Admiral re Muhiddin, Boluya lbrahim, Cebeübe Ingilizlerle Amerikalıları endişe ve ezab Graf von Spee'nin kumandanının cenaze rekete Yıldızelinden Abidin, Niksara Hu içinde bırakmaktadır. merasimi, Alman mezarlığında Arjantin lusi, Kangala Alacadan Cevad, CihanbsyHer halde Vaşington ile Londra, bir ordusunun ve donanmasının birçok za liye Reşid Akif, Çankırıya Milâstan Mü kaç gündenberi Tokyoya karşı yeni itibitlerinin ve Alman harb gemisinin 300 nir, Anamura Haydar, Dörtyola Zühtü, lâfların akdini teshile yarayacak ve Jatayfasmın huzurile icra edilmiştir. Bahri Hınısa Mustafa, Uzunköprüye Hikmet, ponyanın Amerika ve Ingiltereyi Sovyetye silâhendazlanndan bir tabur, askerî ih Tosyaya Sıtkı, Vakfıkebire Şevki, Orhan lerle esaslı surette birleşmekle tehdid ettiramatta bulunmuştur. Arjantin bahriye gaziye Vefik, Osmancığa Şerefeddin, Baf mesine artık müsaade etmiyecek olan bir raya Servet, Zaraya Rüştü, Çivrile Ramiz, hattı hareket takibine başlamışlardır. yüzbaşısı Gracia bir nutuk söylemiştir. Erzincana Samsun Müddeiumumî muavipayitahtlar arasında Danimarkanın yeni elçileri ni Belkıs, Zileye Edib, Kandıraya Azmi, sıkıŞu halde bu oyunu başlamıştır. Bu çok bir siyaset vaKopenhag, 22 (a.a.) Danimarka Malatyaya llmi, Ofa Kemaleddin, Beypa ziyet, neticesi ne olursa olsun, harb üzeilk defa Berlin ve Londrada Danimarka zanna Halid, Nallıhana Nazif, Ayaşa Ne rinde zarurî bir takım akisleri olacağı için elçilikleri ihdas etmiştir. Bu tedbirin alm cib, Ilgına Irfan, Sivrihisara Kemal ve nazarı dikkatimizi celbetse yeridir. masına beynelmilel vaziyet âmil olmuştur. İHozata Nehri tayin edildiler. Le Temps'â&a ' ne zaman ve nasıl biteceği belli olmıyan Çin harbi ile meşguldür. Sonra Asya meselesi ayni zamanda bir pasifik meselesidir de. Çin işi bile Şimalî Amerika Birleşik Devletleri Büyük Cumhuriyetini Japonyaya karşı dikkatli olmağa sevketmiş iken istilâ hududlarınm genişletilmesi Amerikayı bu tarafa aid alâkalarında daha ciddî ve daha müspet kararlara götürmek ihtimali yok değildir. Japonya Çinde hâlâ uzun olduğu kadar çetin bir harble meşgulken Amerika gibi kuvvetli bir devletle yeni bir harbe daha tutuşmağı arzu etmez. Ondan başka Japonyanın Pzakşarktaki zor vaziyeti kendi isteklerine göre yürütebilmek için başta Amerika olarak diğer devletlerle hoş geçinmeğe ihtiyacı vardır. Malî ve iktısadî vaziyetlerini daha vahim buhranlardan korumak isteyen Japonyanın Amerika ile önümüzdeki 20 ikincikânunda müddeti bitecek olan ticaret mukavelesini tecdid edebilmek gayretini ilk plânda tutruğu anlaşılıy^r. Her ihtimale karşı Japonyanın Sovyetler Cumhuriyeti ile de iyi geçinmek istediği görülmektedir. Hulâsa Japonyanın şimdiki dünya hallerinden ve şartlarından azamî istifade elde etmek istediği açıktır. Fakat binnefis kendisinin içinde bulunduğu müşkülâta göre Japonya şimdiki halde yalnız istifade elde ederek yeni fedakârlıklara girişmekten uzak kalmağı tercih edeceğe benziyor ve vaziyet icabı galiba buna kendisini mecbur da görüyor. Mançuride ve şimalî Çinde Japonya geniş ekonomik imkânlara malik olmakla beraber unutmamalı ki iki yılı mütecaviz bir zamandanberi hâlâ bitmeyen bir harbin külfet ve masrafları altındadır. Avrupa harbi Japon ithalât ve ihracarmı çok kasmış olduğundan Şimalî Amerika ile ticaret mukavelesini yenileyebilmek Japonya için şimdiki halin belki en büyük işini teşkil ediyor, ve Japonya bu neticeye varabilmek için uysal yollarda yürümeğe başlamış bulunuyor. Abluka ve İngiltere ( ( Yazan : Y.~B. FİRTH Alman donanması bir meydan muharebesi yapamıyor, Çünkü böyle bir teşebbüste imha edileceğini biliyor. AU manya, İngilterenin ablukasından çekinmekte ve korkmaktadır. İngiltere ve Amerika, Japonyaya karşı, yeni itilâflar akdini teshile yarayacak bir siyaset takibine başlamışlardır. Adliye tayinleri Almanyanın, hukuku düvel ahkâmına muhalif olarak denizlere torpil vazetmesine Itarşı İngilterenin kararlaştırmış ol duğu mukabelebilmisil tedbirleri şimdi tatbik mevkiine konulmuştur. Son neşrolunan bir emirname mucibince bitaraf gemileıde bulunacak menşei yahud sahibi Alman olan mallar zaptedilecektir. ' Badema hangi eşya harb kaçağı sayıla cak meselesi kalmamıştır. Hertürlü Alman malı harb kaçağıdır. Zaten şimdiye kadar Alman limanlarına giden mallardan 500,000 tonu In « giliz limanlarına çevrilmişti. Yeni tedbirle Almanyanın haricî ticaretinin bakiyesi de imha edileceği ümid olunuyor. Yeni emirname, bitaraflarm muharib devletlere aid malları serbestçe taşımak hakkına müdahale ettiğinden bunların protesto etmesi bekleniyordu. Protestolar çok geçmeden geldi. Bitaraflar şüphe götürmiyen haklarının esas itibarile kaybol m maması için kaydi ihtirazilerini kullanmak mecburiyetinde idiler. Lâkin protestolar mutedil bir lisanla yazılmıştır. Bilhassa Vaşington'a gelen nota hiddet ve infialden âri idi. Amerika hükumeti isteseydi çok dehşetli ve şiddetli yazabilirdi. Ab' 'ca zamanındaki bitaraflarm bahrî ticaret hukuku meselesi tarihin muzlim sahifelerini teşkil eder. Meselâ 1914 le 1917 seneleri arasında bu yüzden az kalsın İngiliz Amerikan münasebatı bozulacaktı. Gene Napolyon devrindeki bu bahrî hukuk meselesinin sonu 1812 senesinde İngiltere ile Amerika arasında felâketengiz bir harbe varmıştı. Bugünkü harb vaziyetile 1806 ilâ 1812 senelerindeki ahval arasında garib bir müşabehet vardır. Şimdi biz Avrupanm diktatörü olmak isteyen Hitler'le harbediyoruz. Bundan evvel ise Avrupanın hakikî diktatörü Napolyon Bonapart'la harbetmiştik. O zaman dünyanm en büyük bahrî devletile en büyük kara devleti sonuna kadar harbetmeği tasmim etmişlerdi. Napolyon iyi biliyordu. İngilizler dahi bunu iyi biliyorlardı. Hitler ise gün geçtikçe bunu yavaş yavaş öğreniyor, fil balina ile döğüşemez deniliyordu. Belki böyledir. Fakat balina fille döğüşebilir ve yener. Deniz devleti, kâfi derecede de kara kuvveti olduktan sonra zafere doğru yürür ve sonunda galib gelir. Napolyon Sent Helen menfasında İngiltere beni şapa oturttu diye söylerdi. Bu harb dâhisi, berrî Avrupa ablukasını ilân ettiği zaman son derecede kuvvetîi idi. Avrupada İngiliz ticaretinin kökümi kurutmak için kâh Berlinden, kâh Milânodan emirnameler neşrederdi. Çünkü lngiltereye tehlikeli darbeyi indİTebilmek için başka çaresi kalmamıştı. Büyük hattıharb gemileri Trafalgar'da batmıştı. Korsan gemileri İngiliz ticaretini iz'ac etse de boğmağa muktedir değildi. Şîmdi de Hitler ayni vaziyette bulunuyor. Alman donanması bir meydan muharebesi yapamıyor. Çünkü böyle bir teşebbüste imha edileceğini biliyor. En iyi gemileri ancak korsan ve pusu faaliyeti yapıyor. Bunlar da sıkışınca (Admiral Graf von Spee) gibi bitaraf bir Iimana iltica ve orada kendi kendini batırıyor. Mıknatıslı mayin, döğüş değil katil âletidir. Hitler, İngilterenin abluka kudretini biliyor ve korkuyor. Çünkü gece gündüz bu heyulâ kendisini takib etmektedir. Âsabını yora yora bir gün mukavemete imkân bırakmıyacaktır. İngilterenin yeni tedbirleri karşısında Alman zekâsı, düşünebileceği her kötülüğe müracaat edecektir. Napolyon, Fransız tmparatorluğuna ilhak edemediği mem« leketleri kendisine tâbi etmeğe çalışmıştu Belki Almanya bunu taklid edecektir. Nazi matbuatı, şimdiden bitaraf memleketleri mütavaatkârane bitaraflıktan faal bitarailığa geçmeğe davet ediyor, bitarafların protestoları mutedil lisanla yazılmış olmasına homurdanıyor ve Almanya, hayat memat mücadelesi yapmakta olduğundan her vasıtanın mubah olacağmı ilân ediyor. Bunu Napolyon da yapmıştı. O zaman bütün Avrupanın karasına hâkimdi v« karadan denizlere hâkim olacağını iddia ediyordu. Filvaki İngiliz ticaretine büyük zararlar ika etti, lâkin sonunda mağlub oldu. Hitler, Napolyon mevkiinde değildir. Kâfi derecede petrolu, yağı ve demiri de yoktur. Demir madenlerine giden yol, tavır ve hareketi pek dostane olmıyan bil dost taTafından seddedildi, «ebedi» oldueu iddia olunan mihver de işlemiyor. Napolyon devrinde iki taraf da bitaraflann hukukunu çiğnemişlerdi. Fakat bu defa İngiltere bu mukabelebilmisil silâhını dikkatle kullanmalıdır. Geçen Umumî Harbde Lord Grey, ablukanın Amerika ile münasebatı kesmivecek bir surette kullanılması İngiliz diplomasisinin gayesi olmalıdır, demistir. Şu kadar var ki Amerika kongresi Amerikan vapurlarını harb mıntakalarına gitmekten menettiği için bozuşmak tehlikesi azalmıştır. İngiltere ile Fransa bu rica edilmiyen müsaadeyi kendi davalanna hak verdiein' takdir ederek hassas ve minnettar olmalıdırlar. OmVv TeleeraDtitaa d