5 Eylül 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Son dakika ) Nevyork 5 (Sabaha karşı) Amerikalıların Avrupaya seyahat etmeleri tahdid edilmiştir Avrupaya gitmek istiyenlere ancak hususî müsaadelerle pasaport verilebilecektir. Bunlar da yalnız diplomatlar ve seyahatlerinin zaruretini ispat edenler tarafmdan alınabilecektir. yil umhuri Hll llllllllll llll lllllllllllllllllll lllllllllllllltl III lllllllllllllllllll I IIIIIIH Mllllllllllllllllll I llll IIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII on T dakika • no İSTANBUL CAĞALOGLU ODU& Telgraf ve mektub adresl: Cumuurlyet tstanbul Posta fcutusu: istanbta No 246 Telefon: Ba$muharrtı ve evl: 22366 Tahrtr heyetl: 24298 tdare ve matbaa fcısmı 24299 24290 « . R r ..| ı QOQ *>«"' 0 CjlUI I 0 O 0 Lotıdra 5 (Sabaha karşı) Geç vakiMçâpredilen îngiliz tebliği: «Hava kuvvetlerimiz bu akşam Wilhelmshaven'le Kiel kanalı ağzındaki Bruns bittel limanlanna hücum ederek Alman harb gemilerini bombalamışlar, iki Alman harb gemisini ağır zayiata UCT?>tm?slardır. İngiltere ve Fransa harekete geçtiler Almanyada vergilere yüzde şiddetle bombardıman etti elli nispetinde zam yapıldı Çarpışma devam ediyor Polonyada Çek lejyon 70 Alman tayyaresi birden alayları teşkıl ediliyor dün akşam Varşovaıjı IIIIIIII1IMIIIIIII1II llll »• « » llllllllllllllllllllll llllllll tlll lllllllll lllllllll IIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIiniNIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIII I nııııııııılllllllllllllllllMIIIIMIIllllllllllllllllllHlHlMnn Bir ingiliz gemisi torpillendi Cenubî Amerika sularında ingiliz zırhlısı, bir Alman şilepini batırdı İNGİLİZ VE FRANSIZ TEBLİĞLERİ Fransız tebliği Paris 4 (a.a.) 4 eylul sabahı verilen 1 numarah tebliğ: Kara, deniz ve hava kuvvetlerinin heyeti umumiyesi, harekete geç*niştir. 2 numarah tebliğ Paris 4 (Hususî) Pu gece aşağıdaki iki numaralı Fransu resmî tebliği neşredilmiştir: « Hududda temaslar tedricen inkişaf etmiştir. Donanma kendisine tayin edilen mevkilerde vaziyet almıştır. Hava kuvvetlerimiz icab eden istikşafatta bulunmuşlardır.» tngiliz tebliği Londra 4 (Hususî) Harbiye Nezareti tarafından neşredilen bir numarah resmî tebliğ İngiliz tayyarelerinin Alman hududunda keşif uçuşları yaptıklarını ve bu münasebetle Almanyaya altı milyon nüsha beyanname attıklarını bildirmektedir. Alman tayyareleri müdahale etmemişlerdir. Donanmamız, bütün denizlerde faaliyettedir, fakat henüz kayda değer mühim bir hâdise cereyan etmemiştir. ingilterenin Almanlara ihtarı «(Şimdi ve her saatte sulh istemek hakkına maliksiniz. Sulh taraftarı bir hükumetle hemen barış imzalamaya hazır ve amâdeyiz» Leh tebliği Varşova. 4 (Hususî) Bu gece neşredilen resmî tebliğ şunları bildiriyor : « Sarkî Prusyada cereyan eden siddetli muharebeler neticesi^de vaziyette hiç bir depisiklik hasıl olmaroıştır. Danzig'deki Westerplatz el'an Polonvalıların elindedir. Hava kuvvttlerimiz Alman tecemmüatını muvafakiyetle bombardiTian ve iki tank kolunu tahrib etmislerdir. [Arkast Sa. 5 sütun 3 fel """" Leh Başkumandanı Mareşal Rydz Snigly çalışma odasında Londra Westmmster hastanesi önune hava taarruzlarına karşı kum torbaları konuyor. Paris Bir Fransız gazetesinin vitrinleri önündıe birıken halk günün son haberlerini okuyor. Şimdiki halde Avrupa harbi Amerikada heyecan İçinde Amerikalı yolcuların bulunduğu geminin batırılması çok fena bir tesir husule getirdi Ankara: 4 (Başmuharririmizden) aşlangıcın manzarası itıbarıle öyledir, şimdıkı halde harb, bir Avrupa harbidir. Fakat aylardanberi bütün dünyayı meşgul ederek şimdi de en uzak memleket ve milletleri bile hoplatan bir Avrupa harbi. Şımalî Amerika halkının harbe İngiliz ve Fransız iştiraklerini sabahın saat dörtlerine kadar halecan ve heyecanla beklemiş olduğunu gördük. Bu manzara göstermeğe kâfidir ki 1 eylulde Almanyanm Polonyaya taarruzile başlıLondra 4 (a.a.) îstihbarat nezareyan ve 3 eylulde îngiltere ile Fransanın tine gelen bir habere göre içinde 1400 yolAlmanyaya karşı harb haline geçmelerile cu bulunan «Athenia» vapuru Hebride atakib olunan macera cihanşümul bir müca dalarının 200 mil garbinde torpillenmiştir. delelenin başlangıcı kuvvet ve mahiyetini Gemı, batmıştir. haizdir. «Athenia» transatlantik vapurunda Pek çok milletlerin telâkkilerine göre başlıyan harbin sebebi M. Hitler tarafından hâlâ öyle iddıa olunduğu gıbı yalnız Danzıg ve Koridor vaziyetlerinin ıslahı zaruretinden ibaret değildir. Fransız ve İngiliz demokrasileri son dakikalara kadar Alman Leh ihtilâfına sulhan bir hal çaresi aradılar. Bütün bu teşebbüslere rağmen Almanya Polonya üzerine atılmış ve karalarda, denizlerde ve havalarda garb demokrasilerile boy ölçüşmeği göze almıştır. Bu vaziyet karşısında bütün milletler hayat ve istiklâllerinin tehlikeye maruzkalması ihtimali endişeleri içinde huzursuzluk duyuyorlar. Cihan efkân umumiyesini heyecana düşüren bu hal, şimdiki halde Avrupalı bir mahiyet arzetmekte, fakat ilerisi için bütün dünya milletlerini tetik üzerinde tutan muhtemel sürpriz inkişaflarına gebe görülmektedir. Başlıyan harb hesabma bugün için elirnizd =u malumat unsurları var: 1 : Almanva, Versay muahedesinin son pürüzlerini düzelttirmek ıstırarile kuvvete müracaat ettiği iddia^^^^d'r. Bu mak'ad Beyannamenin metni Amsterdam 4 (a.a.) İngiliz tayareleri Alman Hollanda hududuna birkaç bin beyanname atmışlardır. «İngilterenin Almanyaya ihtarı» başlığını taşıyan bu bevanamelerde şöyle denilmektedir: « Almanlar, Almanya hükumeti neticesini bildiği halde İngiltereyi soğııkkanlılıkla ve bilebile harbe sürüklemiştir. Alman. y^, dünyayı 1914 ten daha büvük bir felâkete sürükliyecektir. Hitler, sulh emelleri beslediğine dair dünyaya teminat vermiştir. Fakat bu teminat sahtedir. Hitler, gecen eylulde de, «Avrupada hic bir arazi talebinde bulunmıyacağız.» demişti. Nazi sansürü, uzun bir harbe dayanacak vasıtalardan mahruTi bulunduğunuzu sizden sakladı. İflâsın arefesinde bulunuvorsunuz. Bizim ve müttefiklerimizin tükenmez insan, silâh ve yiyecek ihtiyatlarımız vardır. Sonuna kadar gitmeğe azmettik. Darbelerden sarsılmıyacak kadar kuvvetliyiz. Nefesimiz tükenmeden sizi tamamile mahvedecek vaziyetteyiz. Şimdi ve her saatte sulh istemek hakkına maliksiniz. Biz de sulhu ÜTiid ediyoruz ve sulh taraftarı olması sartile herhangi bir Alman hükumetile sulhu imza etmeğe hazırız.» Lehliler, Alman tayyarelerinin zehirli gaz ve şeker attıklarını iddia ediyorlar LEHALMAN cephesinde bugünkü harb vaziyeti Yazan; ABİDİN DAVER „ ıııllllllMIIIIIIIIIM III 111 • 1 1 1 1 1 1 • 11111 IIIIIIIIII1IIIIIIIIMIIII lllirillllllllllll IIII1IIIM1IIIIIIIIIII1II1IIII1IIIIIIIMII1IIIIII «Athenia», «Donaldson Atlantic îtine» kumpanyasına mensubdu. 13.581 ton hacminde olan bu gemi 1923 senesinde inşa edilmişti. «Athenia» Glasgovvdan ayrıldıktan sonra Liverpula uğramış ve buradan cumartesi günü saat Liverpuldan binen 101 Amerikalı ile 16 da James Reid'in kumandasında MonGlasgowdan binen 145 Amerikalı yolcu treal'a hareket etmiştir. bulunduğu anlaşılmaktadır. Vapurun sahibleri, gemideki yolcularla Glasgow limanında mukayyed bulunan [Arkast Sa 5 sütun 1 de\ Bir Alman silebi batırıldı MACARISTAN Dün YUNUS NAD1 lArkası Sa. 6 sütun 4 te] İngiltere deniz ihtiyat erleri kendilerini garnizonlarına götürecek olan otobüslere binmeğe hazırlanıyorlar Montevideo «Uruguay» 4 (a. a.) Ajax İngiliz kruvazörü Alman Olinda şilepini Riogrande acıklarında batıınııs. geminin tav fasını esir etmiştir. Bu tavfa Santgerald İngiliz vapurile Montevi doe|yaseykolunmuştur. akşama kadar gelen Alman taarruzlarının istikaTietlerini ve Leh süvarisinin Lezno istikametindçki akınını gösterir harita (Çizgili kısun, Leh harb sanayi mıntakasını gösterir) (Yazısı 6 ncı sahifemizde)