23 Nisan 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

23 Nîsan 193» CUMHURİYET Biiyflk Denlz Huvvetlerl Ingiltere Fransa ve Almanya | Son istatistikler Ingiliz Fransız Italya filoları Akdenizde [y«an|Abîdinjf>aver | huvvetlerinin hasımlarına a nasıl vaziyet alabilirler ? 0 Ç°k f ^ olduğunu gösteriyor Akdenizdeki Ingiliz filosu bir manevra esnasında da sahil muhafızı ve ihtiyat olarak ayrılAjanslar, İngiliz ve Fransız donan mışlardır. Bunlar muhtelif üslere taksim malarının yeni bir şekılde toplandıklarını edilmişlerdir. ve aralarında bir vazife taksimi yaptıkFransanın Atlas Okyanusu filosu 5 lannı haber verdiler. Bu tecemmü ve zırhlıdan, 1 tayyare gemisinden, 3 kruvazörden, 4 muhrib, 5 torpitobot ve 2 detaksim şöyledir: 1 İngiliz anavatan filosu Şimal ve nizaltı filotillâsından mürekkebdir. Ak deniz filosu 2 zırhlı, 8 kruvazörle 1 deniz Manş denizlerinde, 2 Fransız donanması, Cebelüttarık tayyare gemisinden, 4 muhrib, 2 topitoda dahil olmak üzere, garbî Akdenizde, bot ve 6 denizaltı filotillâsından müteşek3 İngilterenin Akdeniz filosu, Mal kildir. Diğer gemiler sahil muhafızı ve ihti ta'dan itibaren şarkî Akdenizde. yat olarak, muhtelif Atlas Okyanusu ve Bu şekil, İngiliz ve Fransız donanmaAkdeniz üslerine aynlmıştır. Şimdi, Şilarının Alman ve İtalyan donanmalanna mal ve Manş denizlerinin îngiliz anavakarşı, en makul surette tertiblenmesi detan filosunun nezaretine bırakılması kamektir. rarlaştırıldığına göre, Fransanın Atlas * * * Okyanusu filosunun Akdenize geçeceğini Evvelâ, dört devletin deniz kuvvetlerî kabul etmek lâzım gelir. ni hulâsa etmek münasıb olur. Bu hulâîtalyan ve Alman deniz kuvvetleri de sada, yalnız, bugün harekete geçebile ikişer filoya aynlmışlarsa da bunlar harb cek kuvvetler hesaba dahil edilmiştir; halinde pek kısa bir zamanda birleşebiletezgâhta veya yeni indirilmiş olan gemicekleri için, bu donanmaların teşkilâtı ler haric bırakılmıştır: hakkmda malumat vermeğe lüzum görmüyoruz. Yalnız şu kadar söyliyelim kı sulh zamanında Alman gemilerinin bir • & kısmı Şimal denizinde, bir kısmı Baltık5 4 7 15 2 9 1 taki üslere bağlıdır. îtalyan donanmasıTayyare gemtsi 7 15 Ağır kruvazor 1 nın 1 inci filosu Tarant, 2 nci filosu Is12 46 Hafıf kruvazor 6 15 peçya harb limanmda bulunur. İtalyanın Muhrıb ve torpıtobot 175 72 29 133 Denizaltı gemısı 56 76 43 96 1 hafif kruvazörü, 1 mayn gemisi ve 1 gambotu 12 ada üssüne bağlıdır. Bu hulâsayı bir daha hulâsa ederek * * * iki tarafın kuvvetlerini bir araya toplar İtalyanjann Fiume kruvazörünün heybetli toplan 1 Deniz yollarının emniyetini elde münferiden veya müçtemian denize açı etmeğe çalışmak, lacaklar, îspanyol kıyılarile adalarından 2 Cebelüttank müstahkem mevkii ve hatta Japon adalarından istifade edene karşı îspanyadan ve Afrıkadan yapı rek açık denizlerde ticaret harbi yapa caklardır. Bu Alman gemileri zırhlılardan acak hareketleri önlemek, Şimalî Afrikadaki Fransız > ordusu,seri, kruvazörlerden kuvvetlidırler. Zayıfı İspanyol Fası olan Rifistanı ve Tancayı tepelerler, kuvvetliden kaçarlar. Bütün sür'atle ele geçirerek bu cihetten gelecek îngiliz donanmasında sür'atçe ve topça tehlikeyi ortadan kaldırabilir. Fakat İs bunlarla boy ölçüşecek yalnız 3 muharepanyada daha ciddî surette harbetmek be kruvazörü vardır: 8 tane 38 likle müehhez 31 mil sür'atinde Hud ve 6 tane âzım gelecektir. 38 likle mücehhez, 31,5 mil sür'atinde Orta ve şarkî Akdenizde Buralan İngiliz donanmasının harekât Rinavn ile Ripals. İnaıüzler, bu ele avuca sığmaz Alman mıntakası olarak ayrılmışür. İngiliz zırhlı filosunun Maltayı bırakarak İskenderi zıhrhjılannı yakalayıp mağlub edebılmek \iâk güçlük çekeceklerdir. Çüukü ye •veya Portsaidi üs yapacağf tâhmin edilebılir. İngiliz donanması, Malta Mı bunların tek tek denize çıkmalan müm sır Filistin Suriye limanlanndan başta kün olduğu gibi beraberce filo halinde jirid olmak üzere Yunan adalarından da toplanmaları da mümkündür. Toplu hareket ettikleri takdirde 3 îngiliz muharestifade edecektir. be kruvazörü bunlardan zayıf olur. Di İngiltere, Akdeniz filosunu kaç zırhlığer îngiliz gemilerinin en serii Ku\in dan terkıb edecektir? Bu sualın cevabı Elizabet sınıfı 25 mil sür'alindedir. Bu basittir. İtalyanın zırhlı filosunu ezecek sür'at Almanları yakalamağa kâfi de kadar. Bunun için de Kuvın Elizabet sığildir. O vakit Fransızlann Dönkerk sisnıfı 5 drednotla diğer 1 zırhlı bol bol temi iki yeni zırhlısını, İngiliz filosuna ilkâfidir. Akdenizde, sulh zamanında bu hak etmek, onların yerine garbî Akdenize sınıftan 4 zırhlı ile biri ihtiyat olmak üde iki îngiliz zırhlısı göndermek kabildir. zere Royal Şoverayn sınıfından 2 zırhlı Bu Fransız zırhlıları, saatte 31,5 mil giyani 6 gemi vardır. Kuvin Elizabet sınıfı, derler ve 8 tane 33 lük top taşırlar. An31,000 tonluk 25 mil sür'atinde, 8 tane cak, o zaman, 5 Alman zırhlısına karşı, 38 lik top taşıyan kuvvetli gemilerden hem sür'atçe, hem topça üstün bir seri fimürekkebdir ve yepyeni bir hale konullo teşkil edilebilir. Almanların 26 mil muştur. Bunların 6 tanesinde 48 tane 38 sür'atme ve 36 tane 28 lik topuna karşı, lik top vardır. İtalyan zırhlı filosu, 38 lik İngiliz Fransız seri filosu da, 31 mil toplarla mücehhez olan bu İngiliz filo sür'at ve 20 tanesi 38 lik, 16 tanesi 33 lük suna karşı kat'î neticeli bir deniz muha olmak üzere 36 ağır top çıkarabilirler. rebesine girişemez. Bu takdirde, Almanlar, bir deniz muhaŞu halde şarkî ve merkezî Akdenizde rebesine girişebilirlerse de tabiye ve tıp de vaziyet aynidir. İtalya, Adriyatik ağ üstüniüğü İngiliz Fransız seri filosunzında, şarkî Sicilyada, Libyada ve 12 dadır. Böyle olmasına rağmen, Alman adadaki üslerine dayanarak akınlar ve zırhlı filosunu yakalayıp imha etmek çok baskınlar yapacaktır. Libya ile muvasala müşkül bir iş olacaktır. yı temıne çalışacaktır. Buna karşı Ingıliz Almanların, zırhlılan ve kruvazörleridcnanmasına düşen vazife şuniardır: e yapacakları ticaret harbi haricinde, 1 Deniz yollarının emn.yetini elde etmek, 2 İtalyanın Libya ile muvasalasını kesmek, 3 Mısır ve Süveyşin İtalyan kuv vetlerine karşı müdafaasına iştırak etmek, 4 İcab ederse İtalyanları 12 adadan atmak. Fransız ve İngiliz filolarının yapacakları Fleet in being Uzaktan abluka ile İtalya Akdenizde mahsur bir hale ge* rilecektir. İtalyanlar, Adriyatik ağzmı kapıyarak bu iç denizi «Mare Nostrom Bizim Deniz» dedikleri hale getirebi lırlerse de, bu deniz de kapalı bir deniz yani bir çıkmaz sokaktır. denizaltı harbi de yapacakları muhakkaktır. Bu, bir çetin mücadeledir ki Büyük Harbde, nihayet Alman denizaltı gemilerinin mağlubiyetile neticeleamişti. İngiltere, denizaltı harbine karşı şimdi daha iyi hazırlanmış vaziyettedir. Almanya, Şımal denizinde, İngiliz denızüstü filosunun koyacağı uzak ablukaya karşı, Okanuslarda ticaret ve denizaltı harbi ablukasile, yani daha uzaktan bir abluka ile mukabele etmek istiyecektir. Fakat, İngiliz ablukası daha filî ve daha müessir olacaktır. Çünkü, İngiliz adaları, coğrafî, sevkülceyşî bakımdan Almanyaya gidip gelmek için kullanılan denlz yollarının önünde tabiî bir mania halinde yükselmektedir. Bu yüzden İngiliz ablukasını yarmak hiç de kolay değijdir. Baltıkta da, Sovyet Rusya harbe girıne^se, İngiliz denizaltı gemilerinin mahdud faalıyetine ve bunlara karşı Alman fılotillâlarının mukabelesine şahid olaca 1 Son sistem bir Alman tahtelbahiri san harbi de denilen ticaret harbi yapacaklardır. Hemen söyliyelim ki totaliterlenn sevkülceyşile deniz hakimiyetini kazanmak imkânı yoktur. Buna mucabil, uzaktan abluka, Büyük Harbde olduğu gıbı, cîüşmanı yavaş yavaş dermansjz bırak'r. Bu sevkülceyşın kusuru, uzun zamana muhtac olmasındadır. I t sak şu neticeye varırız: Ingiltere Ftansa 22 Zırhlı Tayyare gemisi 11 Ağır kruvazor 22 Hajıf kruvazor 58 Muhrib ve torpıtobot 247 Denizaltı gemisi 132 AlmanyaitaJya 9 1 7 21 162 139 Görülüyor ki Alman İtalyan grupu yalnız 7 denizaltı gemisi bir fazlalığa sahibdir ve diğer sınıflarda İngiltere Fransa grupu ezici bir üstünlüğe sahibdir. Yalnız İngiliz donanmasının bir kısmı, Avrupa sularında değil, müstemleke denizlerinin üslerindedir. Bugünkü filo taksimatına göre, İngilterenin uzak denizlerdeki gemileri 20 kruvazörle 1 tayyare gemisinden, 20 muhribden ve 15 denizaltı gemisinden ibarettir ki bunları yukarıki yekundan çıkanmak lâzımdır. Fransanın da, müstemleke denizlerinde 2 hafif kruvazörü vardır. Buna mukabil İtalyanın da dört zırhlısından ikisi henüz büyük tamir görmekte olup bu yıl içinde ikmal 2 İspanya bitaraf kaldığı takdiredileceklerdir. Ayni zamanda 3 İtalyan de. hafif kruvazörü şarkî Afrika sulannda İkinci şıkka göre, İngiliz Fransız dodır; bu kruvazörlerden biri esasen yukananmalarının işi çok daha kolaylaşır; farıki hesaba ithal edilmemiştir. kat, biz, İspanyanın da, Almanya ve * * * îtalya müttefik olarak harbe girdiğlni İngiliz ve Fransız donanmaları hazarî kabul ederek vaziyeti ona göre tetkik edeteşkilâta göre ikiye ayrılmışlardır: ingil lim. İspanya bitaraf kalırsa, İngiltere ile terenin anavatan filosu gibi Fransanın da Fransa, denizde daha rahat çalışırlar. Atlantik filosu vardır ve her ikisinin de Bu takdirde, îspanyol donanması da, Akdeniz filoları mevcuddur. İngilterenin totaliterlere iltihak edecektir. Uzun dahianavatan filosu 7 zırhlıdan, 6 kruvazör lî bir harb dolayısile gerek gemileri, geden, 2 tayyare gemisinden, 4 muhrib ve rek mürettebatı hayli zayıflamış olan bu 1 denizaltı filotillâs'ndan mürekebdir. donanma bir infilâk neticesinde ağır yaAkdeniz filosu da 6 zırhlıdan, 7 kruva ralı 1 zırhlı ile 1 ağır kruvazor, 5 hafıf zörden, 1 tayyare gemisinden, 4 muhrib kruvazor, 14 muhrib, 9 torpidobot, 8 deve 1 denizaltı filotillâsından müteşekkil nizaltı gemisi ve diğer muavin gemilerdir. Diğer gemiler ya tamirdedir, yahud der. mürekkebdir. ispanya donanmasınu karşı tarafa iltihakı, îngiliz Fransız donanmalarınm sayı üstüniüğü üzerinde müessir olamaz. Kaldı ki harb umumileştiği takdirde, İspanyol donanmasına muadil, hatta üstün deniz kuvvetlerinin İngiltfre Fransa tarafına iltihaıkarı beklenebilır. îspanyanın kendi taraflarına geçmesi, bu memleketin coğrafî sevkülceyşî vaziyetinin ehemmiyeti itibarile totaliterler için, büyük bir kıymet ifade eder. Çünkü, bu sayede İspanyol kıyılarında ve aaalarındaki üsler ve limaıılardan ı=tiYukarıdaki cetvel, îngiltere ve Franfade ve Cebelüttarıkı tehdid edebilirler. sanın Almanya ve İtalyaya karşı, deniz *** kuvvetleri bakımından büyük üstünlüğüAradaki kuvvet farkının büyüklüğü Alnü ve deniz hakimiyetinin, îngiltere ile manlara ve İtalyanlara ne münferiden, ne Fransaya aid olacağmı gösterir. Bununla beraber, İtalya ve Almanya, hava kuv de beraberce açık deniz muharebelerı vetlerinin de yardımile bilhassa muhrib yapmak cesaretinı vermez. Büyük Harbfilotillâları ve denizaltı gemilerile İngi deki vaziyet gene tekerrür edecektir. O liz Fransız donanmalanna karşı çetin zaman İtılâf donanmaları, itt.fak donanbir mücadele yapabilecek kudrettedirler. malannı umumıyetle harb lıman!ar.na Bu mücadele, hele Akdenizde büsbütün hapsetmişti. Alman ve Avusturya don^nmalarınm zırhlı filoları akınlar yapmak çetin olacaktır. için nadiren denize açılırlardı. En büyük * * * bilhassa denızahı Totaliterlerle demokratlar arasında faaliyeti fılotillâlar, gemileri gösterirlerdi. Bugün Avusturya bir harb çıkarsa, Fransız İngiliz grupunun deniz kuvvetlerinin üstüniüğü karşı yerine İtalya kaim olmuştur. Yalnız şu sında, Alman İtalyan donanmalan ne farkla ki Avusturya donanması, Adriyatik gıbi kapalı bir denizin dıbinde ve heyapabilirler? men hemen abluka edilmiş vaziyette olVaziyet iki şekilde münakaşa edilebiduğu halde İtalyan donanması, coğrafî lir: 1 İspanyanın Almanya İtalya iîe sevkülceyşî bakımdan daha serbest bir halde ve daha iyi bir vaziyettedir. beraber hareketi halinde, Garbî Akdenizde Evvelâ garbî Akdenizde neler olacağını tetkik edelim. Fransız donanması garbî Akdenizde Cebelüttarık Tulon Bizerta harb lımanlarına ve diğer yar dımcı üslere dayanarak bütün kuvvet ie garbî Akdenize hâkim olmağa çahşacaktır Burada ikisi tamirde 4 İtalyan ve 1937 de uğradığı ağır hasarat tamir eduebılırse, 1 ispanyol zırhlısına karşı 7 Fransız zırhlısı vardır. İtalyanın iki zırhlıs'nın tamirîeri bitmiş olduğunu kabul etsek bile italya 5 zırhlı ile 7 Fransız zırhlısına üstünlük iddia edemez. Bilhassa Fran san:n Dönberk ve Strasburg zırhlıları yepyeni ve çok kuvvetli gemilerdir. (Fıkrimizce İngiliz Anavatan filosuna iltihak edecek olan) bu iki ger.ıinin kuvvetli zırhlıları, bilhassa 31,5 mılı bulan sür'atleri, Fransız donanmasına büyük bir tabiye üstüniüğü temin eder. 7 Fransız zırhlısının 68 ağır topuna mukabil, İspanyol zırhlısı da dahil olmak şartile, 48 ağır top vardır. Lüzum gördükleri takdirde Fransız filosunu Ingiliz donanmasının bir Şimdi iki tarafın deniz sevkülceysini zırhlı fırkasile takviye etmek kabilse dc, tetkik edelim: 7 Fransız zırhlısının karşısında İtalyanlar, DemokraÛarın sevkülceyşî büyük bir deniz muharebesine cesaret eİngiltere ile Fransa, gerek Şımal deniderrıezler. zinde, gerek Akdenizde meşhur «Fleet in Bu itibarla garbî Akdenizde Fransız being Uzaktan abluka» sevkülcey$ını donanması hâkım olacak ve İtalyanlar, tatbik edecekler ve bunun için de, zırhlı filolarını en münasib gördükleri limaniar Sicilya, Sardenya, Balear adaları ve İs da, her an harekete hazır bulunduracdk panyanın Akdeniz sahillerindeki üsler ve deniz kuvvetleriîe lar, deniz hakimiyetini bilfiil kruvazörler, lımanlardan hafif muhribler, denizaltı gemileri ve hava filo hava kuvvetlerinin de iştirakile Fransız larile kontrol edeceklerdir. ve İngiliz deniz yollarına ve münakale lenne akınlar, baskınlar yapacaklardır. Totaliterlerin sevkülceyşî Bu akınlar ve baskınlar, Fransız ve İnAlmanya ile İtalya, deniz hakimiyetini, kat'î neticeli muharebelerle kazanamı giliz münakalâtmı büsbütün durduramaz; yacaklarını düşünerek deniz ve hava fakat çok müşkülâta uğratır. kuvvetlerini beraber çalışhrmak suretile Burada Fransız donanmasına düşen akınlar, baskınlar, denizaltı harbi ve kor vazife ikidir: Şimal denizinde ve Atlas Okyanusunda Şimal denizinde kalacak olan İngiliz donanması, 56 zırhlı ile 3 muharebe kru vazöründen mürekkeb olacaktır. Bunla rın vazifesi hayli güçtür. Çünkü Alman yanın 26,000 tonluk, 9 tane 28 lik topla mücehhez 2 zırhlısı ve 10,000 tonluk, 6 Neticede, deniz harbini, denizde kuvtane 28 likle mücehhez üç ceb zırhlısı vetli olan taraf kazanacaktır. 27 ve 26 mil sür'atinde hızlı gemilerdir AB1DİN DAVER Buniar, 6 seri kruvazörle berabe