16 Mayıs 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

16 Mayıs 1937 CUMHURİYET SON TELEFON HABERLER... TELGRAF v« TELSiZLE Hâdiseler arasında lspanya Başvekili Kabeallero istifa etti Hunter Ingiliz muhribindeki infilâkm sebebi henüz kat'î olarak tesbit edilemedi Valencia 15 (A.A.) Başvekil Largo Caballero, istifa etmişrir. Valencia 15 (A.A.) Havas Ajansının muhabiri bildiriyor: İyi haber alan mahfiller, Largo Ca ballero'nun istifasım aşağıdaki sebeblere atfetmektedırler. 1 Barcelona'da son zamanlarda vukua gelen hâdiseler, 2 Uzun bir harbe dayanacak daha kuvvetli bir kabine teşkıli lüzumu. Sosyalist ve koraünıst partileri geçen lerde kabinedeki mümessillerinı geri çekmege karar vermişlerdir. Anarşist ve sosyalist amele sendıkalan dün Caballero dan yeni kabineyi teşkil etmesini istemiş lerdir. Siyasî mehfiller, yeni hükumetin süratle teşekkül edeceğini ve nazır adedinin azalacağını zannetmektedirler. Resmî tebliğ Salamanca 15 (A.A.) Karargâhı umumî tebliğ ediyor: Bask cephesinde kıtaatımızın ileri hareketi Sallube dağ silsilesinin garbma doğru inkişaf etmeğe devam etmektedir. Bu mıntakada birkaç sırt ele geçirilmiş ve birçok esir alınmıştır. Kıt'alarımız ayni zamanda Avvorebieta cephesinde de ilerlemektedirler. Hükumet tayyareleri ilk defa olarak bu cephede görünmüşler ve Guernica'yı bombardı man etmişlerdir. Madrid cephesinde, piyade ve topçu tuvvetlerinden mürekkeb bir yüriiyüş ko]u, tayyare ve topçu ateşimizle dağıtıl mıştır. Aragon cephesinde cumhuriyet tayyareleri cepheden uzak bulunan şehirleri bombardıman etmeğe devam etmektedir. Avcı tayyarelerimiz Saragosse'un tekrar bombardımanına mâni olmuşlar ve bu arada bir düşman tayyaresini ateşler içinde yere düşürmüşlerdir. Hunter nasıl kurtarıldı Valencia 15 (A.A.) Havas Ajansının muhabiri bildınyor: Ispanyol harb gemılerinin seri yardım sayesınde infilâkı müteakıb süratle bat makta olan Ingiliz Hunter torpido muh ribi tamamile mahvolmaktan kurtarılmıştır. Hunter'in mürettebatı gemiyi terkede rek sandallarla sahile çıkmağa teşebbüs etmiştir. Fakat Lazaganın bütün süratile kaza mahalline doğru yol aldığını görünce sandallardakıler muhribe dönmüşler dir. Biraz sonra Lazaga, su almakta olan torpitoyu Almeria limanma doğru çekmeğe başlamıştır. Makine dairesinde kalan 4 bahriye neferinin cesedleri henüz çıka rılamamıştır. Ingiliz Hardy ve Hyperion torpitolarile Arethusa kruvazörü vis Amiral Wells'in kumandasında Almeria'ya gelmiş lerdir. tngiliz eksperlerinin mütaleast Londra 15 (A.A.) Deniz eksperleri ekseriyetle Hunter infilâkmın bir mayne çarpma neticesinde vuku bulduğunu beyan etmektedirler. Eksperler, ecnebi memleketlerinden gelen haberleri büyük bir ihtiyatla karşıla maktadırlar. Akdeniz makamatınca hazırlanan ra por, Amirallığa gelir gelmez resmî bir tebliğ neşredilecektir. Hunter muhribi Cebellüttarıka getiri lerek kızağa çekilecektir. Avrupa zevki ve Türk ruhu undan on beş sene kadar evvel Türk matbuatında şunlan söylemek âdet olmuştu: «Dönüm devrindeyiz. Eski zevkler gidiyor, yerine yenileri gelmiyor. Türk evi şaşırmıştır: Eski mimarî, eski dekor, eski eşya, eski muaşeret yerine koyacağı şeyi bilmiyor.» Türk evi on beş sene bu yeni mimariyi, yeni dekoru, yeni eşyayı, yeni muaşereti arayıp durdu. Yeni mimarî olarak, cephesine eski Osmanlı kırması çiniler yapıştırılmış, güzelce sadeliği üstüne cicilibicili renkler ve süsler kondurulmuş acayib bir bina üslubu türemeğe başlamıştı. Yeni eşya olarak, eski evlerin tozları silincn nekadar sırma işlemeli bohçalan varsa masa örtüsü halinde ortaya çıkarıldı; oyma tahta kaşıklar, kaolla parlatılmış ibrikler, sedef kakmalı sigara iskemleleri Türk salonlarmda bir Ampir şamdanın, bir Onbeşinci Lui konsolun yanıbaşmda yer aldıiar. Yeni muaşeret olarak, «selâmünaleyküm, devletle, selâmetle...» yerine «bonjur ve bonsuvar» kelimelerile «gün aydın, tün aydın» icadları boğuştular. » Italya on iki adayı Iatlyanlaştırıyor 24 saallik vukuat Büyükdere yolunda feci bir kaza oldu Italyanlarm bu adalara ehemmiyet vermeleri, Bir otomobil köprüden sevkülceyş kıymetlerinden ileri gelmektedir yuvarlandı, bir çok yarah var Bugün vaziyet nedir? Kübik imdada yetişti. Kübik demek, yeni, güzel, sade, keseye ve modaya uygun herşey demekti. Alaca bulacamn, dermeçatmanın, yapıp yakıştırmanın, uydurmanın ve göz boya manın da adı kübik oldu. Badanacı, apartıman duvanna çiy, abraş renklerle birkaç biçimsiz müselles, iki yuvarlak, iki de kalın çizgi oturttu mu, en modern ve büyük mimar gururile boyalı ellerini beline koyup eserine hayran hayran bakıyor. Basık tavan, ufkî şekilde uzun pencere, bodur, yerden yapma, rahatsız koltuk ve masa mı, etajer mi, iskemle mi olduğu anlaşılmıyan ecişbücüş tahta parçaları, al sana kübik. Muaşeret te kübik: Parmaklarını havada sallıyarak, yahud gerdan kırarak selâm. Şapkasız, ceketsiz, yakalıksız, kıravatsız cadde ortalannda gezinti. Kübiği biz tamamile beynelmilel bir üslub sandık. Beynelmilel olduğuna şüphe yoktur, fakat tamamile değil. Her millet, kübiğe kendi ruhunu koymak için elinden geleni yapıyor; bizse Avrupanın müstemlekelere ihrac ettiği bayat kübik içinde bocabyoruz. Bütün Beyoğlu işte böyle bir günü geçmiş, yahud uydurma kübiğin çarşısıdır. Bir tek müessese müstesna: Yegâne dekor san'atkârı Salâhaddin Refiğin kurduğu Dekorasyon şirketi ve mağazası. Gittim, gördüm ve san'atkâr dostumuzla konuştum. Bende peyda olan büyük ümid şudur: Türk evinin beklediği millî ve modern zevk bu müesseseden çıkacaktır. Salâhaddin Refik Avrupa zevkine Türk ruhu üflemeğe çahşıyor. Bu zevk, artık, bizi biz olmaktan menetmiyecektir, ki müstakil milletle müstemleke arasındaki estetik anlayış farkı da bundan başka nedir? Mamak infilâkı Fransa Reisicumhurunun Dost hükumetin daveti Atatürke telgrafı üzerine bu kış Ankara 15 (A.A.) Mamak ba Mısıra gidecek ruthanesindeki infilâk dolayısile, Fransa Reisicumhuru M. Lebrun tarafından Reisicumhurumuza çekilen telgrafla verilen cevabın suretleri aşağıdadır: Ekselâns Cumhur Başkant Kamâl Atatiirk Ankara Mamak baruthanesindeki infilâkı ha ber aldnn. Felâketzedelerin ailelerinin matemine iştirak eder ve ekselânslarına <lerin sempatimi arzederim. Albert Lebrun Ekselâns B. A. Lebrun Fransa Cumhur Başkanı Ankara 15 (A.A.) Hariciye Vekili Dr. Aras, Ankaradan hareket etmeden evvel Mısır elçisi, kendisini Mısır hükumeti namına bu kış Mısıra davet etmiştir. Cumhuriyet hükumeti, bu davetten çok mütehassis olduğunu elçiye bıldirmiştir. Dr. Aras, bu kış bu davete icabetle Mısıra gidecektir. HariciyeVekilimiz, Almanya Rusya Sovyetlerin Almanyadan ithalâtı gittikçe azalıyor Paris Mamak mühimmat depolanndan birinde vuku bulan infilâk üzerine zuhur eden ve muvaffakiyetle söndürülerek insan zayiatmdan ziyade bir miktar maddî zayiata münhasır kalmış olan yangında felâkete uğnyanlann aileleri hakkmda ekselâns]an tarafından izhar edilen alâkadan dolayı pek mütehassis olarak, derin sempa trme inanmalannı ve yüksek ihtiramatımın iabulünü rica ederim. K. Atatürk PEYAM1 SAFA Moskova 15 (A.A.) tzvestia gaAlmanyada ahlâksız bir zetesinde bir makalesi çıkan haricî ticapapazın mahkumiyeti ret komiseri Rosengolz son seneler zarBerlin 15 (A.A.) Bornia mahkefmda Almanyaya yapılan Sovyet sipamesi, Heinrich Becker adındaki katolik rişlerinin mahsus derecede azaldığını kaypapazı vahim ahlâksızlıklanndan dolayı detmiştir. beş sene ağır hapse mahkum etmiştir. Bu siparişlerin bedeli 1931 senesinde bir milyar mark iken 1936 senesinde 47 milyona inmiştir. Sovyetler Birliğinin iktısadî istiklâlinin Kardeş Mınrtn taziyeti kuvvetlenmesi sayesinde ithalât bu suretAnkara 15 (A.A.) Mamakta vu le azalmaktadır. kua gelen infilâk kazasından dolayı MıSovyetlerin Almanyaya yaptıkları sisır Meb'usan Meclisi riyasetinden Büyük parişlerin bedeli geçen sene 58 milyon Millet Meclisi Riyasetine çekilen teessür marka çıkmıştır. 1935 senesinde bu miktelgrafile buna verilen cevab aşağıdadır: tar 145 milyon ve 1934 senesinde de 215 milyon marktı. Montreux'de kapitülâsyonlar muahedesinin imzası Abdülhalik Renda Türkiye Buyük Millet Meclisi Reisi Mısır meb'usan meclisi barut deposun<3a vaki acıklı infilâk kazasından dola yı'en hararetli taziyetlerini arz ve bu elim felâket münasebetile Türk milletine derin sempatisini izhar eder. reis vekili Ali Hüseyin Kamal Sıdkı Ekselâns Ali Hüseyin Paşa Meb'usan Meclisi ikinci reisi Eksperler komitesi müzakerelerini bitirdi Cenevre 15 (A.A.) Anadolu A jansının hususî muhabiri bildiriyor: Eksperler komitesi müzakerelerini bi brmiş ve metinlerle komite raporu kabul edilmiştir. Mamak baruthanesindeki infilâk münasebetile Mısır meb'usan meclisi namına göndermek lutfumta bulunduğunuz telgraftan ziyadesile mütehassis olan Türkiye Büyük Millet Meclisi, Mısır meb'usan meclisine en samimî teşekkürlerile hararetli şükran hislerinin bildirilmesini ricaya beni memur etmiştir. İzmit 15 (Telefonla) Nafıa Vekili Ali Çetinkaya. Eskişehirden buraya geldi. Vali vekılüe hükumet erkânı tara fmdan karşılandı. Ali Çetinkaya istasyondan deniz istikametine temdid edilen yeni hattı teftiş etti. Derince 15 (Hususî) Nafıa Vekili Ali Çetinkaya hususî trenle geldı. Buğday silosunu ve travers entrekne fab Abdülhalik Renda rikasını gezdi. Fabrikadaki faaliyet hakTürkiut Büyük Millet Meclisi kında alâkadar memurlardan izahat aldı. Rtisİ KAHİRE Nafıa Vekilinin Izmit ve Derincedeki tetkikleri Evvelki gün Cerrahpaşa hastanesi operatörü ve Universite doçentlerinden Fahri, diş doktoru Ruhi Vamıkla kızı, Beyoğlu ikinci sulhceza mahkemesi stajiyerle rinden Celile ve kocası tüccar Kara Os man,oğullarından Ragıb, doçentin hususî otomobilile Tarabyaya gezmeğe gitmiş lerdir. Gece saat 20 raddelerinde Hacı osman bayırından şehre doğru gelirlerken operatör Fahrinin şoförü Bedrı yokuştan bütün hızile gelen bir otomobil görmüş ve bir kazaya meydan vermemek için dırekRodostan bir gorunuş siyonu sağa kırmıştır. Bu sırada lâmbaları yanık olan otomobil süratle yanlanndan Onikiadanm İtalyanlar tarafından iş fusun yarısı Rodos adasında yaşıyor. Italya hükumeti adalarda ziraati iler geçmiştir. galının yırmi beşınci yıldonümü münase betıle 10 mayısta Romada bir müstemle letmek ve memleketi imar etmek için çok Fakat şoför, musademeye meydan verke jübılesı yapılmıştır. Bu münasebetle fadakârlık yapmıştır. memek için dıreksiyonu fazla kırdığmdan Rodosta ve dığer adalarda Italyanlarm Adalardaki şose şebeke*i ahiren ehem otomobil üç metroluk köprüden aşağı düşvücude getırdıklen eserler ve tahkımat miyelı derecede teksıf edilmiştir. Her a müştür. hakkında îtalyada birçok malumat neşre dada ve mühim noktada şubesi bulunan Büyük bir tesadüf eseri olarak otomodılmıştir. Avrupa gazetelerinden birınin Sicilya Bankasının nakdî muavenetı ve bılin camlan kinlmadığından kaza hafif Roma muhabiri Onikiadanm jübilesı mü rehberlığile tütüncülük ve şarabcılık çok atlatılmış, yalnız doktor Ruhi Vamığın nasebetile gazetesıne aşağıdaki tafsılâtı ilerlemiş ve artmıştır. îpekçilik ve sünger omuz kemikleri kırılmış, Celile iki Fahri gondermiştir: cılık dahi terakki etmiştir. ve Ragıb nisbeten hafif surette yaralan Rodosa ve dığer^adalara yavaş yavaş mışlardır. Şoföre birşey olmamıştır. 1912 senesi mayısmın ilk günlerinde General Giovanni Amegho'nun kuman İtalyan muhacirleri yerleştinlmektedir. Kazayı gören civardaki bir köy evin » dası altında bir İtalyan askerî kuvveti A Rodosta Paverogno ve Campochiaro is den köylüler imdada gelmişler ve yaralınadolu sahili önünde Rodos adanasına mınde iki İtalyan nümune köyü tesis e ları otomobilden çıkararak kendilerine yaihrac edilmişti. Muvakkat olduğu ilân e dılmiştir. İhtiyatlı ve tedricen olsa da İ tak yorgan vermişler ve yarahlar biraz dılen bu ışgal sonradan kat'ıyet kesbetti. talyanın fazla nüfusunun bir kısmı bu sonra yoldan geçen bir çimento kamyo 1923 senesi 23 temmuzunda Lozanda adalara yerleştınlmeğe çahşmaktadır. Fa nuna konarak şehre doğru yola çıkanlmışimzalanan muahede ıle Türkiye sayısı 12 kat iskân mmtakaları pek geniş olmadı lardır. değil 14 olan bu adalar grupunu kat'î o ğından gayrimahdud muhacir yerleştirileYarıyolda jandarmalann haber ver mıyecektır. larak İtalyaya terketmiştır. dikleri cankurtaran otomobilleri yetişmiş İtalyanlar Rodosa ve Koşot adasma ve yaralıları alarak hastaneye götürmüşO zamandanberi faşist Italya Egeo tür. Ege müstemlekesi adı verilen bu adaların, seyyah celbine çok çalışıyorlar. Akdeniz italyan împaratorluğunun şarkRodosun iyodlı membalan haricden Yaralılardan yalnız doktor Ruhi Vata her cıhetten muazzam bir kalesi olması gelen seyyahların rağbetini celbediyor. mığın yarası ağır olduğundan hastanede ıçın mütemadıyen çalışmıştır. On dört se Fakat, İtalyanlann bu adalara ehemmi alıkonulmuş, diğerleri evlerine yollan * ne bu adaların valıliğini yapan Moris yet vermelerinln en büyük sebebi bunla mıştır. Lago adaları imar ve tahkım için çok ça rın sevkulceyşî kıymetlerinden ileri geli Kazaya sebeb olan otomobilin kurşuni lışmıştır. yor. Şarkî Akdenizin haritasına bir gÖ7 renkte lüks bir hususî otomobil olduğu Şımdi yeni vali Quadrumvir de Necchı atmak bu adaların askerî ehemmiyet ni anlaşılmıştır. Tahkikata devam edilmekdahi aynı gayretle ımar ve tahkime çah anlamağa kâfidir. tedir. şıyor. Bu zat Rodosa gelmeden evvel îtalyan hava üssü haline getirilen Le Tramvay kamyon masademesi Romada 1936 senesi teşrınisanisine kadar ros adası, şarkî Akdenizin cenub sahihn Vatman İsmailin idaresindeki 253 nuKültür Nazırıydı. de ve Bingazi civanndaki Tobruk hava maralı tramvaya şoför Abdinin idaresin 14 adanın Italya için en büyük mah üssünün oynadığı sevkülceyş rolünü bu deki 4123 numarah kamyon çarpmışbr. zuru bu adalarla Jtalya arasında kültür denizin şimalinde oynuyor. Çarpışma pek şiddetlı olmuş, kamyonun münasebetı bulunmamasıydı. Çünkü halBir zaman Türkler Lerostaki müstah ön tarafı tramvaym sol ön tarafım parçakının ekseriyetı Rum ve Türk olan ada kem mevkii kendilerine tevcih edilmiş bir lamış, kamyon da hasara uğramıştır. lılarla italyanlar arasında dıl ve hars ci ok gibi telâkki edıyorlardı. Fakat görü Musademede kınlan camlarla vatman hetmden münasebet yoktu. Bundan baş nüşe göre Milâno mülâkatından Kon Ci îsmail, yolculardan marangoz îsmail ve ka adalı Rumlar Yunanistana ıltıhak için ano Türk meslektaşmm endişelerini ber Vebonie adında bir ecnebi tehlikeli suretısrar ve inadla çalışıyorlardı. te yaralanmışlardır. taraf etmeğe muvaffak olmuştur. İtalyan valılerinin uzun seneler zarfmŞoföre birşey olmamıştır. Yarahlar teLeros dahil olduğu halde 14 ada şar daki mesaisinin eseri olarak 14 adanın a kî Akdenizde milletlerin müstekimane an davi altma alınmış, şoför yakalanmıştır. halisile İtalya arasında bir derece kültür laşmaları yolu üzerinde dıkilmiş bir er.gel Çocuğu yaralıyan otomobil münasebeti \ucude gelmiştir. 2600 numarah bir otomobil Haydarteşkil edemiyecektir. Malumdur ki bir Memuriyetlere ve iktısadî mühim va anlaşma cereyanı hâlâ devam edip dur paşa yolundan geçmekte olan Sultanah medde Asmahmescid sokağında oıuran zifelere tayin hususunda yerlılerden ital maktadır. yanca okuyup yazmak şartı aranmakta Geçen 25 sene içinde Rodos ve diğer Hamdinin kızı yedi yaş^&da Müzeyyedir. Herhangi yerîi mühim bir işgüç sa adalar hayret edilecek derecede ttalyan ne çarpmış ve yaralamıştır. Şoför hakkınhib olabilmek için italyanca öğrenmeğe laştırılmıştır. 25 inci yılm jübilesi, şarkî da tahkikata başlanmıştır. Amerikan konsolosunun evini mecburdur. Bu sayede 14 adadaki yeni Akdenizde İtalyanlann vücude getirdiknesle İtalyan dili ve harsı aşılanmışhr. leri eserleri yad etmeğe bir vesile teşkil soyan hıraızlar İtalyan mektebleri, kütübhaneleri ve Bundan altı ay evvel Bebekteki Ameetmiştir. Dante Alighieri kültür teşkilâtı mütemarikan konsolosunun evine hırsız girmiş ve mühim miktarda gümüş eşya çalarak kaçdiyen çalışarak adaların İtalyatlaşması Kadıköy Su şirketinin satın mıştı. Agob, Vahram, Hamparson adınişinin gevşemesine ve durmasına meydan alınması da olan üç hırsız ikinci şube merkez mevermemişlerdir. Ankara 15 (Telefonla) Kadıköy Su muru Tevfik tarafından evvelki gece ya14 adanın mesahası, mühim bir yekun şirketınin satın alınması hakkmdaki mü tutmuyor. En büyük ada Gül adası ma zakereler bitmiştir. Nafıa Vekâleti, an kalanmışlardır. Hırsızların ikametgâhlannda çaldıklan nası ifade eden Rodostur. Bütün adala laşmanm parafe edılmesi için Vekiller gümüş takımlanndan bir kısmı bulunmuş rın umum nüfusu 137,000 kişidir. Bu nü Heyetinden salâhiyet istemiştir. tur. Kundakçı kadın bir mahalleyi yakıyordu Yedikulede Kürkçübaşı çıkmaz so kağında oturan Hayriyeye, görümcesi Yaşar bir meseleden dolayı kızmış ve yengesinden intikam almağa karar ver miştir. Bu yüzden Yaşar, dün kimseye görünmeden Hayriyenin evine yaklaşmış ve hazırladığı benzinli paçavralarla kâğıdlan kapınm üstüne yığmış ve ateş vererek kaçmıştır. E\in kapısı yanmağa başlaymca iş anlaşılmış, komşulann yardımile ateşin önüne geçilmiştir. Nişanltsım dört yerinden yaraladı Beyoğlunda Karnaval sokağmda otu ran 20 yaşlannda Eleni, nişanlısı terzi Teofil ile sinema dönüşü evine gelirken sokakta bir meseleden dolayı kavga et meğe başlamışlardır. Kavgada Eleni nişanlısına ağır bir söz söyleyince Teofil hamil olduğu kama ile kızcağızı 4 yerinden yaralamıştır. Yarah tedavi altına alınmış, suçlu yakalanmıştır. O Zamanlar Geçen hafta Montreux'de imzalanan muahede ıle Mısır kapitülâsyonlar belâsından kurtulmak imkânına kavuşmuştu. Bugün, müzakeratı takib eden arkadaşımızm Montreux'de sureti mahsusada çektirerek gonderdiği fotografı dercedıyoruz. Resim, imzadan biraz evvel alınmıştır. Riyaset mevkiinde Mısır Başvekili Nahas Paşa, tağında İsviçre Cumhurreisi M. Motta bulunmaktadır. Edib îsmail Habibin yeni hazırladığı eser Bugünlerde çıkıyor