10 Şubat 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

F İ | Hayatı ve eserleri " Yazan : Peyami Safa Sevyetler Ruryası ve - dişar inda bütün bir beyaz Rus âle dmü, büyük milli şirleri Alek- ir Sergeeviç Purkin'in ölü- inden sonta lam yüz yağını. baran hatirasını - kutlulamak isin ihtifaller yapıyorlar. Sov- yetler Rusyasında, bütün kl Tikleri unutturmiya ve - sadece yyeni marktist propagarda ede- biyatını yapmıya / çalışan bir kaç sene evvelki dar zihniyet baki kalsaydı. - bugün - orada Puşkin'in adım anmak hiç kimsenin hatırından geçmiye cekti; fakat birkaç venedenberi ymumt kütübhanelerde halkın bütün kllsik Rus- edebiyatına kamy salgın halinde gösterdiği yağbet üzerine, Maxim Gork ve kükümet, Dostoleriki gibi ea mühü eserlerini bile yeniden bastr y ve bu yüzden zevolüsyoner “auhitlerin tenkidine uğramışı. ir müharritlerin Mazi ile, mazinin büyük şahsiyetleri - ve (bratına mahtus İğr serei açtırarak ve biri| meli kabiliyetlen tamamile mahirum, € İlarmın ve mater milli an'anelerile mülareke yaparak hal- Lenineras'da, biri de - Mihailotkoye'de | debi ük düş (iki Puşkin müzesi kurdurarak, yüzüncü 'di. Kann Nadeja Ossiforna, Habeyis -| Büyük sokak kapısının ürtüne, dükkânım yılımı ona Hâyık merasimle tepçil ediyor. tanlı Aniba! sülâlesinden ve Büyük Pet- | tabelân asıldı. Bu. tab kın anla iştirak etmediği 9 K sanlığına açıkça nihayet veren — Stalır, iki venedenberi, Rusyanın en büyük mil- Yi gairi Puşkin'i görülmemiş bir tantana ve ihtişamla tepçil etrirmek için Corki'nin giyaseti altında 51 kişilik bir kamiteyi| harekete getirmi Sevyetler Üüyük Rus Şairi Ve l gee elübin, yüzei slma aa l skanlardar ahin der B 005 el D ll sleme l arasında, bolşevizmin — emillileştirilmesi | in'in külliyatı 18 cild halinde 540.000) gelâkki edenler var. Soyyetletin gazelesi | nürha; devlet matbaası tarafından 6 cildi CUMmUntyEr PUŞKİN'iN Çeviren: Hamdi Varoğlu Mafin türkçeye “içbir eeti |— Tabur taciri Adıden - Prokorov'un çevilmeniştir. Mural ve ro * tekmil p pirtnini yükledii ceneze 0 Han elurak birkaç kitabm ©-| rebesina koşu 4i lügar beysir, Bas ” kuduğum ve gürler hakkında | manaya ile Nikilikaya aranındıki me hicbir Fikir şahibi - olmadığım aafeyi, 0 gn dördüncü defa olarak ka Puşkin'den behieden bu ya e İzetiler, Aerlen, aki dükknim " kapadl zılarmda, sadece, bir - nikili kapının ünüüne «Sahlik ve kiralik dük vaziyetinde kalacağım ve u| kâne levhanin an ve cinaze arabannın ga bilen Avrapa mubarirle < peşladen yürüdi küçük hikâye î | Tinia deliletile, Puşkin'in in -| — Çoktarberi göz diktiği ve nihayet yük ve ga olarak - portresini |üce bir para sayarak saba aldığı sarı aslından çizenlerin - peşinden| boyalı, küçük eve yaklaşırken, ihtiyar ta- aynlmıyacağım. butçu, yüreğindeki keyif ve neşenin arı Nöcdler Brun - Chaniaar| Dti heyret eti v yeni mederi oN Tananm Barle Galaa gi kapımı önüne gelip ve, içeridi taşıan| Alekadr Seraseriş Pu »|C c eli ee kanurun mükemdi kin, Ondördüncü asırda Rukİ bir intizamiçinde muhafaza ekiği caki, yaya gelen Redii - yahudlufak evini özledi. Tembel tembel iş Radei ösminde bir Pruya| düklerinden delayı kırlarını ve hizmetçi gn değildiler. Müntakbel d9i | karyola, dibdeki odaya yerleştirildi. ür vin babanı, Önsekizinci as - tadın kendi eserleri olan renk venk, boy Aeleln ai Bir gartecer n büyük hayranı ve a -| boy tabutlarş mumların, matem. şapkar aavablarının / durduğu şa ve salona istit edidi heves eden bir küçük munllim- | dolablar, mutf inin - üstünde, uyına gene yaşında gelmiş ve| başaşağı bir meşale tulan tambul bir aşk Bütün Sivyedler Rusyası işçileri bir| fo'nun 5e yük şairin, bilyük Rur- milli - dehasının| bu dünyaya kocatindan daha az - Bağli| Smaali rewmi ve gu ibare vatdı: «Bura- onla başla kutluluyorlar.» — |olmiyan bir kadındı. Kocasından başle- . boyalı ve boyasız tabutlar satılır ve dlar kiralanır Hliğı | ve hizmetçilerini - dehşete - düşürüyordu.| ve tamir olunur.» Azametli, müstebid, görülmemiş öfkele Te ve giddetlere düyen bu kadın, miza -| Tabutçunun kızları kendilerine ayrı Jan küçük odaya çekildiler. Adriyen ©- içini dolaşı, pencerenin önüne otur İ d ve hizmetçiye, semaveri hazırlamasımı mreti. Pravda bile, - Puşkin'in «Rusyayası | halınde 600.000 nüsha; — <Akademyan| | Çöcuk (Puşkin), tembel, sükütü ve| — Münevver — okuyucularım - bilirler , «Rox İasanınap bizmetlerinden bunsi bir| Nepyatevi tarafından 6 ci balinde | beceriksizdi. Annesi, kendisini karakte -| Shakemeare ve Walter Scott, mezarcr ehemmiyetle bahsediyor: «Büyük prole-| zarya iakilâhı, diye yazıyor. ilk de Paşkin'e hakiki mili Jer memlekeki ahalitinin büyük gairi pa- yetini vermektedir. Bunun manası şudür ki Rus edebi İisanı, milyonlarca — işçinin ifadesi, fikirce inkişaflarının ruhu haline gelmiştir. Puşkin, gürel, kerak ve kud- Tetli Rus edebi” İsanının - yarattcındır. © daima büyük bir üstaddır ve - Sovyet geneliği, everlerini ekid ederek, Pur kin'in aşkı içinde büyümüştür. Bugünkü | edebiyatımız, Puşkin'in tesir ettiği mus- sr Rüs edebiyatının klâtik mirnsile bes- İeniyor> Moskovada çıkan Za indstrinlizam| gazelesinden fransızcaya tereüme edilen) Şa tatıdları türkçeye alalım: «Bütün Sovyetler Rusyası, biyük şe-) çin hatırasını, Rus edebiyatınm gururu, Ru milletinin gururu Puşkin'imizin ha tarasımı Htihazla kulluluyor. «Puşkia! Onun hayatımızdaki yeri ne kadar büyüktür! - Kütüshanderimizde, kulüblerimizde, amele, —asker, — doktor, kolhozlu, — mühendis, — herkesin evinde| Puşkin'in —eserleri / bulünür. - Puşkin'in) kahramanları sahnede ve beyaz perde de bize Iükırdı söylerler, şürleri her yerde, tekrar tekrar okunur Mevzuları müzis- yenlerimizin ve resamlarınızın &n mür| kemmel eerlerine zemin olmuşur. Put Kin'in cümleleri, ata sözleri gibi uzun zar mmandanberi car lisana, halk diline gir - aziştir. GeŞairin feci ölümünün bu — yüzüncü| yildönümü / günlerinde, memleketimizin Bütün ahalisi, görürmemiş bir - hararetle onun ölümsüz hayalini yâdediyor. «Halkımız Puşkin'i sever; bunun için Sovyet hükümeti de. everlerinden — mil yenlerca nüsha bastrarak, onun namamal| er|dxn başka sirleritin ve Sovyet İka mahas tabıları. 64400.000- müsbayı| ot büyük iş sepetinin arlaıına gi bul leri hayalırdan baht milyon basılacağı kaydedildiği gibi cser. | yiş etmişti. Aileri Pojkin' Rusyasında yaşiyan muhtelif mil.etlerin Ibanlarını ve bundan başka ingilizceye, frans: verlerine dair edebi — tetkkler, kompozisyonları — vücude — g: Yekün: İ3 milyon 400 bin ni denler ve resimler gönderiyor. Yazı mz Fransazcaya pek az tercüme edilen Par| ” 150000 nüdha alarak banlmışır, Bun İtize eden enerjisle omu nlaha çalışıyor. | Ja geh ve aleycı imanlar şeklinde tar Sttt bal |da. Çocuk büyük annesinin odasına Hğr-| vir etmipler ve hu Tezad tasvidde. u -| eai hayyelemiz üzerinde letit yapmak iste vandi, Yülmz onun ni ve venvalari mitledir. Hakikatten aylmamak köy - Arna Radinoma ona uyarak, Erantir | fiyor. Bizim tebut taciriin ahlâkı, mev: İçadan başka/ bir dil konuşmuyorlardı tai mevleğine bpatıp uyrundu. - Âdrien Daha dokuz yaştlda, çocuk, - babasının / Prokhorov, ekteriya somurtkan ve dü hemen tamamile / framizca / kitablardan yünceli yaşar, nadiren lakırdı - söylerdi. mürekkeb kütükhanesinin - hararetli. bir, Bu da, kırların pencere önünde haylar okuyucusu oldu. Paatarguc'ı ve Ho lik ederken, geleni” yeçeni seyrederken yuttuktan şonra Önyedinci arin yakaladığı zamanonları başlamak, ya klüsiklerile, rönesanı mütefekkirlerile e- hud. tahet almak mecbuaiyeti karşınnda Mmus temin ederek, Öntekizinci asrın aşk. nrlanan (bazan da memmun olan) mür e biciv elebiyatile istnar peyda elt -| Jerilerden Fazla fiat kopanmak için olur ten sonra kütllikas x enu Petenburg'da Rus arstel- Bi tmetü. İne, tindi de Ağlen, pencererin $ nünde oturmuş yedinci çay bardağını bo- n gocuklarını — gönderdiği Cezsit| ( tmakla meşuiken, bermulad, kasvetli mektebine yollanak - istedikleri — zaman| düşüncelerle kafa işletiyordu. Sekiz gün gacak on iki yaşında idi. Fakat tam oe evvel 0 mütekakt Tabitin cenaze alayı tada (IBB), Birinci Alektandr, tavar: (ei dima yaklemir wrada irderbire Puştirin eacuklaı vur etiği hükümet matatına yarar Bilgi| Posanan yağmur sağanağı aklına gelmiy el çi | O gün kaç tane cenaze esvabi lanıp bürülmür. kaç şapkanın biçimi bozulmuş hu Bazta koca bir masraf kapını aç NaZ rayâ gönder | mişt. Eski cenaze esvabları kullanılmıya: süleberin| Tak birhaldeydi. Vabiü elde, bir yı'dan- Çocuk yeni mühitine çarçabuk insbbak İberi ha öldü, ha ölecek - diye beklediği Mektebde — edebiyata, — bikassa | Teiukhinn, o ihtiyar tüccar kadına satı Ki müte-| Jacak cenaze levazımı vardı. Fakat Te düyor. Programda, aytıca — Puşkin'in|li ve moderm memurlar kadrosu hazırla- Jen yarım mak arzusle Tsarakole - Siöla kisesini te- inden — seçilen - parçaların Iya, almancaya lercüme edile d, Puşkir'in hayalına ve & -| Fransiz edehiyatına, tarihe ve mmuriki | fekkirlerin etüdüne verilen ehemmiyet 0-/ uklia, orada değil, Razgılini da can iilmişir.'na çok uygun geliyordu. «Büyüko İise-. çekişiyordu. Ya miraılan, söz vermiy de çikarılar gaze- olmalarına rüğmen, ta oradan buraya ki Bi T İtede, Tütin ve Fransz şairlerinden ilhamı | dar gelmezler de, bulundukları yerdeki aetemiee, Pupkin'in hayatı ve Ceti alarak yazdığı küçük niyeslerle, faal bir bir dükkâncıya malları devrediyerizlerse? kkında. bilgiler veren müntecam B # AAA ada İSİd be detle e — Kaçıya yörulan İç derbe, Hbuçunun etsğim | beş yaşında yoktur Şair dostuman adlı. döşüncelerini yanda kemti, Prokhorov: Tiler tarafından mek: Aylardanberi — döstümüz — Sövyeli smin göründe Puskin'e - tahsin Viki büyük zarftan biri, bunlarla, gişkin bir|bir güri Petenburg'un büyük mecmunlar | — Kim 02 damar haline geldi 'den ve bu vesikalardam çikardığım mald | — Fakat, kalbine ve zekâima ai kalite | — Kapı açıldı. İlk bakışta, Alman zane-| anuız gazetelerin -| rndan birinde neşredildi. | Diye veslendi. vebemacağdar eaj gdiyorum. İJeri takdir eden küçük bir doşt zilmresi / atkâr olduğu anlapılanı bir adam odaya| zi ko -| girdi, tabut tacirine yaklaşı ve neşeli bir) da, Pişkin, canliliğı. müs muşması, dabra dobra söz söylemesi yür | tavırla; zünden az veviliyordu. — Affederiniz, muhterem — komşum.| 1817 de liseyi bitirdikten sonra harict | dedi, sizi vahasız ediyarum. Sizinle bir| münasebetler kollejine tayin edildi. Son- |an evvel tanmmak istiyordum. Pen kuz- radan oras Harlelye Nezaretine Bthale | darseryım. İsmim Gottleb - Sohult etmişti. Hakikatte Puşkin oraya birkaç| bt sokağın karşı tarafında / otunuyorum dot elini sıkmaktarı başka bimey için a-| Dencerenizin tamı karşısındaki şu - küçük yağını atmanıştı. Neteli arkadan arupları| evde, Yarm - izdiracimin — yildönümünü ada bulunmadığı zamanlar, vaktini| terid ediyonun. Kızlarınızla heraber vi- okumakla, edebi sahada çalışmakla, yar| zi davet etmeğe geldim. Teklife tekelli: hud kulyalarla gün ç birinci kışı IB irlyordu. - Peteribur-| fe bakmadan yemeğe bize buyurun. TA20) haya -| — Tabut taciri, daveti memnuniyetle ka- n bareketli devri| bul etti ve kunduracıya bir fiacan çay ik- oldu. Bu, onun ilk göhretini kat'i olarak| ram eti yapan güri Ruslan ve Lüdmülü'yı Cottlidb Sehulr'un teklikizliği saye- z imasınt möni olmadı. Vzinde, ahbabliği — çabucak — lerileiler Tukinin mesen CArkkan yarmi) - İAdriem, kunduracıya sordu: — İşleriniz nanl gidiyor? Sehultr cevab verdi: —Ehi Şöyle böylel Manmafih ikâ- yetim yok; hem de benim satığım mak İ sizin mallar arasında şu fark ta var ki. Canlı bir insan kunduradan vazgeçebilir; ille ve lâkin bir ökü tabutsuz yaşıyamaz! Kibar bir eikye mensab 6i -|ü burladı. Çok geşmeden, hertey yerli — Bak, bu ah değral Ayvin kurm Kakla baralar Puknb 91 İ yerine konulmuştu, Dolab ve aziz tesim | Jura alacak paran olmuyan canlı bir a. " leri, büfe ve tabak takımı, masa, divan. | dam, Yüzünüze karı töylemek gi ol. İmasın amma, yalınayak ta dolaşsa birşey çikmaz; fakat, ölünün eh dilencisi bile, parasını verse de vermele de/ müllaka içine girecek bir tabut bulur. Tabutçu ile kunduracı, bir - müddet daha yarenlik davetini tekrarlıyarak çıktı git borov ve kızları, yeni evlerinin bahçe ka- pısından çıkıp komşulanının evine girdi- lâfına hareket e 'ne de kızları Akulina ile Dunia'nın An upakân tüvgletlerinden — bahsedeceğim Yalnız, genc kızların her ikisinin de baş. Jarında sarı renkte birer şapka bulundur. Şanu, ayaklarına karmızı — kunduralarını gövdiklerini ve bu tuvaletin de rermi gün: İere mahsus kiyafetleri olduğunu zikret- mekle iktifa edeceğim ki. bunun da li Tumtur bir izah olmadığı kanaatindeyim. Kunduracının daracık evi davetlilerle idi ve bu davetlilerin çoğu da kar” lan ve çıraklarile beraber gelmiş Alman işçilerdi. Rus memunu elarak, yalnız be” İediye çavuşu Yürko vardi. İçtimai va: kunduracının destluğunu ve muhabbetini kazanmıştı. Yirmi beş senedenberi, Po zerelsky'nin (1) tatan gibi, - vazifesini Gsadekat ve dürülmtin ile ifa ediyordu, On Beraber mahrolmuştu. — Fakat, — düşman kulühe daha peyda oldu; bu yeni kulür İbe kül rengiydi ve drik öslüb beyaz Baünde. yeniden vazifeye başladı Nikitırkaya kapmı cirarında — oturan Almanların hemen hepti Yurke'ya t Şlara. Hatta, içlerinden bazları, pazar| İakçamlarım, onun merkerdeki ” odanında İnecititerdi. “Adden, et eç kendirine ihliyaç hinte öümesi üktemei olan bu adamla tanı;- maki Bdcal göderdi ve davettiler yof el eee l KA Taraann. yarma yerlaşl. Münü ve Kündan Sohulz ve n yeliyayadıki kar li Mamzel. Lotden, yemekie bi ni zünileiği eli aai İlen, bik yandan a erlin Tüzaenler la - kan alsı Hoi adat elti B bar aa Ç üğende. Yadlr T VS Te mek yiyor, Adlen önunla aft uyordu Adrien'in kızları nazlanıyorlardı ler geçlikce, sofra başında, sesler yükse- liyordu. Birdenbire, ev aahibi, — herkesi sasturdu ve ağzı mühürlü bir şişenin man- tarını açarak rusça, şöyle haykırdı:. Tuiz yemek şerefinel Şumpanya köpürdü. Kunduracı, körk bik vefikal hayatının yanağına müşfik bir buse kondurdu ve davetliler, kadehlerini, Laiz'in şerefine yuvarladılar. Ev sahibi, ikinci bir gişe daha açarak; Sevimi müalirlerimin şerefinel Diye haykırdı ve davetliler bu temen- niye teşekkür ederek tekrar - kadehlerini tokuşturdular ve whhate kalkan ve boşa- ni takib etti. Herke Jan kadehler sün şerefine ayıı ayıı içildi; Moskovamın şerefine içildiz sonta bir düzine kadar AL ati kaşabası şerefine içildi; nekadar za- İamat erbabi varsa hepsinin şerefine bir - iler; nibayet, kundurme: | Jamlaştlar. Bu karşılıklı selâmlaşmal kalkü, Adrlen'den müsaade / istedi - ve ' dan sonea, Yurko, yanındakine dönerek iki yılı yazınında Moskova harab oldu »| u zaman. onun sarı nöbetçi kulübesi de | *İyatıyordu. Cesedde heni X0 Şubat 107 iî ada icildi; vonra bu zanaatlardan herbi- finin şerefine ayrı ayn içildiz. sanra ae Tn gereline, ondan sonta ustabaşıların gerefine içildi. Adrien aslan gibi içiyor. |du. Öyle neşelendi ki, bir aralık 0 da ka- dehini kaklırıp, aklına esen bir eşereles içti ve içirdi. Ondan sonra şiyman bir f rınct kadehini kaldırdı ve ekendileri için çalışığımız. insanların - şerefinele — diye haykırdı. Bu teklif te, ötekiler gibi, iti. fakla ve ee ile kabul edildi. Sonra, da. vetliler, birbirlerini selâmlamağa koyul « dular. Terzi zelâmladı; kunduracı z fnnci h ikisini de selümladı; herkes firncyı e - Jümladı ve böylece bütün davetliler se - — Haydi. babalık. dedi Şu venin Erlesi yün, tam saat on ikide, Prok - mevtalar şerefine iç bakalım! Herker gülmeğe başladı. Bu, tabut ta> cirinin gururuna dokunmuştu; / kaşlarını * buna aldıran olmadı. Davet- n Burüelü samaaclarımen eli bi - İA 'MMM ğim ve, ee Adlim di zaman, Hühelerdk akşen çanlır Prokhorov'un Rus biçimi kaftanından, çalımıyorc gel Davetlilerin çoğu bayli olgundu. Şiş- mman fırncı ile, yüzü kırmızı sahtiyandan bir kitab kabına benziyen mücellid Yur- ko'nun kollarına girip nöbetçi kulübesine kadar götürdüler. Tabutçu, evine dön - İdkiğü zaman körkütük sarkoş ve mülhi ölkeliydi. — Ne demek yanil diye avaz avaz bağınyordu. Benim zansatım onların i - ginden daha am kötü? Tabutçu isek, cek İüd yamağı değiliz yal Beni maskara ye- Tine mi koyuyorlar bu imanı yoklar? Or- fada gülecek ne vardı sanki? Ben de, yeni eve taşındım diye bu münasebetsiz- ziyetinin / küçüklüğüne tağmen, Yurko, | lere mükellef bir ziyafet çekmeği tasar - İyordum. Bulsunlar da, ahınlar şimdi. Ziyafeti imanile ölen, dini bütün müş- İ terilerime vereceğim Hizmetci, Adrier İzetkeni kunduralarını çö- |hrdesiie edilmen ayni noktada yeni bit — Aman efendiriğim, dedi, neler vöye Tüyorun? Çabuk tövbe, istiğfar eti Hiç Tölüler ziyafete davet edilir mi? Aman atunlarla sürlü idi Yurko, bu. kulübe | Yarabbi, ne günah, ne büyük cünah! | — Evet! Yemin ederim ki davet ede | ceğiiml Hem de yarından tezi yok. Ge- Tin, en mubarek ervahf Yarın akşam bur Tada tize mükellek bir iyafet çekece « açu, bü sözleri — söyledikten sonra yatağına girdi, biraz sonra barla « Tağe başladı. Daha gün doğmadan gelip kendisini uyandırdılar. Triukhina, tüccar kadım, © gece velat etmişti ve kâtibi Adriene bir Vadamla haber yollamıştı. Tabut haberi getiren atlıya on kopek bah d, alücele giyindi. bir arabaya atladı ve Razgulisi'ye güü Ölü evinin kapısı & - nünde Belediye çavışları nöbet h Jardı ve eaf Teşe üçen karealar gibi ka- pt önüne birikmişlerdi. Rus âdeti muci - Bince bir masanın ürtüne uzatılan cena: ze, balmumu gibi cehresile orada upuzun tahallül eseri yoktu. Ailesi efradı, komşuları ve adame Ja etrafinda telâşik telârli dolaşıyorları d Bütün pencereler açıktı. Mumlar ya- myordu. Papazlar dua ediyorlardı. Ad- Ten, Triükhina'nın — yeğenine - yaklaştı Bu. pık bir redingot giymiş gene bir ta- cirdi. Adrlen, ona, tabutu, mümları, tar bat örtüsünü ve bükün cemize levazımını derhal ve mükemmel bir halde tedarike hazır olduğumu söyledi. Ölen kadının ir teşekklir hanusunda. pazarlığa Tisl, tabutçuya baştamsayına #imiyeceğini, bu mezeleyi, Prokhorov'un sütüne havale ettiğini söyledi. Tabut tar ciri, bermutad, malın değerinden - fazla biyey inemiyecğine yemin eti, kütble çör eeti teati eltiklen tonra hazır « hık görmeğe giti. ÇArkan yarın)