28 Ağustos 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Ikinci sahifemizde: Siyasî icmal Dünyanın yeniden taksimi cereyanı Üçüncü sahifemizde: Tiirk devletçili ği Ahmed Ağaoğlu Beşinci sahifemizde: "B&rkiyede köy davası S. Kandemir Yedinci sahifemizde: Çocuklarımız halde? Ege bölgesinde geziler Sekizinci sahifemizde: Spor ha Bugün: Cumhuriyet ?S3][I! 4054 Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet, îstanbu] . Posta kutusn: tstanbul, No. 248 ve matbaa bsmlle Matbaacüık ve V Ç3rŞ3lîlDa 2 8 AjjUStOS 1 9 3 5 Teıefon: Başmuharrtr re evl: 22366, Tahrlr heyetl: 24298, tdare Neşrlyat şirketl. 24299 2429a Teslihat andlaşmalardan dafma ağır basıyor J Çelik Türk Ordusu ürk ordusu, 26 a,ustos günü, Kırkıarelinde büyük bir resmi geçid yaptı. 26 ağustos, Cumhuriyet ordusunun, Afyon dağlarından ilâhî bir hamle ile, bir kasırga gibi şahlanıp koptuğu gündür. Tarihte devirler açıp kapayan, devrirr.ler ya pan büyük Türk taarruzunun başladığı günün yıldönümünde yapılan bu geçıd töreni 21 ağustosta Trakya da başhyan ve beş gün süren süel manevraların iyi bıtişi (hüsnü ha timesi) olmuştur. Genelkurmay Başkanı, (Büyük Erkânıharbiye Reisi) Mareşal Fevzi Çakmak resmigeçid bitince, kumandanlara, «uzun ve sürekli geçen, çetin dağlarda yapılan garnizon tatbikat talimlerin den sonra eratımızı (efradımızı), bugün •yapılan geçid resminde gösterdikleri intizamdan dolayı takdir ederim. Bu çelik orduyu yetiştiren kamutan (kumandan) arkadaşlarıma teşekkür ederim. Bütün sübay ve eratın (zabitan ve efradın) gösterdikleri kahramanlıklardan dolayı kendilerine selâmlarımı bildirmenizi rica ederim» demiştir. Süel manevralar, her memlekette yapılır ve harb hareketlerinin tamamile aynidir; yalnız, onlarm kansızıdır. Bir ordunun meziyetleri ve kusurları manevralarda meydana çıkar. Ordunun, talim ve terbiye, sevk ve idare, levazım ve techizat bakımmdan iyi ve fena tarafları, eksikleri manevralarda anlaşı lır. Manevralar kansız harb demektir amma, bazı bazı ölümlü olduğu da vakidir. Meşrutiyet zamanında. gene Traky*&» yapılan büyiklç manevralarda, or Habeşistamn Uluslar Komutanlar arasmdada kurumundan atılmasım istiyor değişiklikler oldu Ordu terfi listesi çıktı Italyan kabinesi bugün 17 yıldanberi ilk defa Roma dışında önemli bir toplantı yapacak Cenevredeki 4 eylul toplantısı için hazırlıklar hararetlendi, İngiltere ve İtalya rapor hazırhyorlar, Eden Cenevreden evvel Parise gidecek İngilizlerin süel hazırlıkları ilerliyor Londra 27 (Özel) Dış İsleri Bakanı Sir Samuel Hoarla Uluslar Kurumu İşleri Bakanı Eden bugün Londraya dönmüşlerdir. Eden Londradaki Fransız elçisini kabul ederek kendisile uzun bir konuşmada bujunmııştur. İyi haber alan S^ynaklara göre İtalya herşeyden evvel Habeşistamn ITluslar Kurumundan çıkarılmasmı istemiştir. Eden İtalyanın bu isteği hakkmda Fransız elçisile görüşmüştür. Salâhiyettar mehafilde söylendiğine göre, Uluslar Kurumunun toplantı sına gitmezden evvel Eden Pariste duracak ve Lavalle bir defa daha görüşecektir. Bu müddet zarfında Dış İşleri Bakanı Londrada kalarak Edenle telefonla daimî temas halinde bulunacaktır Şim General Ali Said Şura azası, Kâzım Ordu Müfettişi, Naci Jandarma U. Kamutanı ve Ali Fuad Genel Kurmay İkinci Başkanı tayin edildi Habeşistan Yunan hükumetini protesto etti dilik Parisle Londra arasmda diplomatik konuşmalara devam edilmektedir. Fransız hükumeti de ayrıca İtalya iîe diplomatik konuşmalar yapmakradır. Salâhiyettar mehafilde temin edildiğine göre, İngiliz hükumeti Uluslar Kurumu paktını korumak ve ona sadık kalmak için hiçbir fedakârlıktan çekinmiyecektir. Akdenizde alman süel tedbirlere gelince bunlann ihtiyat tedbir mahiye tinde olduğu ve Akdenizle Kızılde nizdeki İngiliz menfaatlerini icabında korumak üzere alındığı söylenmektedir. İtalya ile Habeşistan arasında çıka cak harbde Akdenizdeki İngiliz men featleri tehlikeye düşecek olursa İngi Ctizide komvtonlarımtzdan General ömer Halis, Ali Said ve Ali Fuad Ankara 27 (Telefonla) Ordu terfi listesi tasdik edilerek geldi. Listenin kolordulara telgrafla tebliğine yarından itibaren başlanacaktır. Öğrendiğimize! göre İstanbul kumandanı General Halis, yedinci kolordu kumandanı General Galib ve ikinci kolordu kumandanı General Sabit korgeneral olan kumandanlarımız arasındadır. Erkânıharb albay» larından (miralay) Yusuf Ziya, Nuri, Muharrem Mazlum ve eczacı albay Eyüb Sabri Tümgeneralliğe terfi etmiş» lerdir. talyan askerter" Hfrikaya binerlerken vapura (Arkast 8 inci aahifede) (Arkan S ncı aahifede) Güreşçilerimiz galib duda kolera gibi sari hastalıklar çıkarak zayiatı mucib olmuş; Osmanlı ordusunun sağlık işleri ve sıhhiye teşkilâtı bakımından çürük ve zayıf taraflarını meydana çıkarmıştı. Her yıl yurdun bir tarafında yapılması mutad olan ve bu sene de Trakyada yapılan manevralar ile geçid resmini, kasden suitevil eden komşuları mız olacaktır. Bunu, Türkiyenin kendilerine karşı fena niyetler beslediğine atfederek mutadları olduğu üzere bir takım tezvirlerde bulunacaklardır. Fakat, bütün dünya bilmelidir ki Türk ordusu, sadece, yurdun ve rejimin müdafaası kaygusunu taşıyan ve hiç kimsenin topraklarında gözü olmıyan tek or. dudur. Büyük Harbde, savaşa giren iki taraf ordularının hepsi istilâ emelleri peşinde koşuyorlardı; yalnız Türk ordusu, yurdunu müdafaa etmek ve Türkiyeyi taksime uğramaktan kurtarmak için harbeden biricik ordu idi. Almanya, Fransa ve Rusyayı yenerek doğu ve batı sınırlarını az çok genişletmek, yeni sömürgeler (müstemlekeler) elde etmek için çarpışıyordu Avusturya Macaristan, Sırbistanı ezerek Selâniğe inmek ve Rus Lehistanı ile Ukrayna tarafmdan topraklarım artırmak için harbediyordu' Bulgaristan, ikinci Balkan Harbinde kaybettiklerini kazanmak, bilhassa Makedonyayı ele geçirmek için uğraşıyordu; hatta harbe girmek için peşin olarak bizden bir parça toprak koparmak gibi bazirgânca bir açgözlülük te göstermişti. Düşrcan grupunda Çarlık Rusyası. en az, Avusturyalılardan Galiçyayı, Transilvan yayı ve Çekoslovakyayı koparrrak, Türklerden İstanbulu ve bir kısım A nadoluyu almak için harbe atılmıştı. Fransa, AlsasLoreni kurtarmak, mümkün olursa Renaniyi yutmak, sömürgelerini çoğaltmak, Suriyeyi içetmek için silâha sarılmıştı. İngiltere koca İmparatorluğuna yeni yeni ülkeler eklemek için, İtalya, otuz yıllık müttefiki Avusturyanın mirasına konmak ve Anadoludan yer almak için, Japonya, uzak do. ğudaki Alman sömürgelerini ele geçirmek için, Sırbistan, Avusturya Macaristanda cenub Slâvlarının oturduklan yerleri ilhak etmek için, Romanya, Transilvanya gibi Macar idaresinde bulunan Ulah topraklarının üstüne oturmak için, haris Venizelosun Yunanistanı, Balkanlarda ve Anadoluda yeni topraklar fethetmek için, Amerika, Vilson serseminin aklma göre, dünyanın idaresinde egemen (hâkim) olmak için, 1 küçük Portekiz bile biraz sömürge Dün gece Avusturya takımile üçüncü bir müsabaka yapıldı, takımımız gene 5 2 galib geldi Tören programı yapıldı, Morada üziim müstahsilleri hükumet aleyhine her tarafta eğlenceler "ayaklandılar, ildvilâyette örfî idare ilân edildi tertib edildi Atina 27 (Özel) Geçen cumartesi 30 ağustos Zafer bayramı için yapılmakta olan hazırlıklar bitirilmistir. İstanbul Kamutanlığı da bugün için bir program hazırlamıştır. Bu şereflı günde yapdacak olan resmi geçidle, fener alayı törenlerinin esaslarını taşıyan bu programa göre o gün saat 11 de Beyazıdda başlamak ve Taksimde bıtmek üzere bir geçid resmi yapılacaktır. Geçid resmine askerî kıt'alar, sıvil teşfkküller, itfaiye, polis grupları ve talebeler iştirak edeceklerdir. Geçid res minden sonra Cumhuriyet abidssıne bir çelenk konacak ve orada bu büyük günü kululıyan söylevler verilecektır. Çoban Mehmed • Edvard maçtndan bir görünüs Gece asker kıt'aları tarafından fener Avusturya güreş takımile gürcşçileri [ rabere bitmiş, ikinci on dakikada iki gü alayları yapılacaktır. Türk Hava Kurumu nahiye ve kaza miz arasında dün gece Taksim stadyo reşçi de üçer dakika altta çalışmışlardır. munda çok kalabahk bir seyirci öniinde Avusturyalı güreşçi, diğer güresjerinde şubeleri tarafmdan zafer bavramı mü(Arkan 6 ncı aahifede) üçüncü defa bir müsabaka yapılmıştır. olduğu gibi şirretlik etmeğe ağız ve burun Dün geceki müsabakalarda da takımımız, tıkamaga uğraşmış, fakat hakem heyetieksik kadro ile çıkmasına rağmen gene nin müttefik kararile mağlub olmuştur. 52 galib gelmiştir. Yalnız dün geceki 61 kiloda Yaşar ile Erih güre§tiler. güreşlerin hepsi de sayı hesabile netice Erih, pazar günü Yaşarı tuşla yendiği vermiştir. için bu karşılaşma çok çetin oldu, Yaşar 56 kiloda küçük Omerle Aloiz güresmişlerdir. Bu güreşin ilk on dakikası be(Arkası 8 inci aahifede) günü Filiatrada üzüm müstahsilleri kurulu idare heyeti üyelerinden Kanello pulos namında birisi hükumetle üzüm cüler arasında yapılan konuşmalara fe sad kanşhrdığından polisçe tevkif edil mişti. Bunu haber alan kasaba halkı galeyana gelerek kasabanın meydanında gösteri yapmışlardır. Bu arada bazıları hükumetin üzimcülere haksızlık yaptığını, üzüm fiatlerini kasden ındirdiğini söyliyerek haklannı silâh kuvvetile almağa kalkışmalarını teklif etmişlerdir. ÜzümKanlı gösterilere sahne olan cüler bu sözlere kapılmışlar, bir taraftan Moranın haritası istekleri yerine getirilmezse silâhlı gösteriler yapacaklarını hükumete bildirirken Piles, Pirges, Mesini, Gargalanos ve da? diğer taraftan da karakolu basarak zorla ha birçok yerlerde silâhlı gösteriler yaarkadaşlarını oradan almışlardır. pılmıştır. Gösterileri dağıtmağa kalkışan Pazar günü de Kıparisya, Filiatra, Zafer bayramı hazırlıkları Yunanistanda yeniden kanlı gösteriler oldu (Aarkan 2 nci aahifede) tııitiHMtııııımmımıılııımııılllımıllııııııiıiııııııııniııııııııııiMiııııııııı IIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIMMIHIIIIimilllllllllllllllilllllllllillllltllin G. Kâzım Dirik Ege Yurdunda Floryada dünkü toplantı Eski Türk medeniyetinî bütün dünyaya tanıtacağız! " ıiMiHiıııııııııııııııııımımı <ıı>ıııııııınıııııııııııiMiıııııııııııııııııııımfiıııııiMiıımııııııııııııııtiMiiııınıııııııııııııtııııı ııııııtıımı fotoğrafilerine dikkatli bakarsanız ağır makinelitüfekleri, zırhlı otomobilleri, tankları, motosikletleri, ağır sahra vs ağır dağ obüsleri, topçu ölçme kıt'aları, uçak fıloları, hava müdafaa bataryaları, telli, telsiz her türlü muhabere vasıtalan ile Turk ordusunun tamamile mo dern ve kısmen motörleşmiş bir ordu olduğunu görürsünüz. Bugün. İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya ve Sovyetler gibi modern harb silâhlarile en zengin ve bol surette techiz edilmiş olan büyük Avrupa ordularma yakın ve benzer surette mücehhez bulunan Türk ordusunun bir de dünü ve geçmişi vardır. Kahramanlık mucizelerile dolu olan bu geçmişte, Türk ordusu, müzeden alınmış mütekaid silâhlarla, cepanesiz top"Ceneral Kâzım, EgelV larla, topsuz, makinelitüfeksiz kıt'alargencler arannda Türk ordusu, hiçbir tecavüz isteği, is la, süngüsüz tüfeklerle, kılıçsız ve mızŞehrimizde bulunan Trakya Genel tilâ düşüncesi ve empriyalist hırsı bes raksız süvari alaylarile zaferler kazanEnspektörü General Kâzım Dirik dün lemiyen bir kuvvet olmakla beraber, mıştır. öğleden evvel bazı ziyaretlerde bulunmodern bir ordunun bütün taarruzî siEn büyük silâhı, yenilmez imanı olan lâhları ve vasıtalarile techiz edilmiştır. Türk ordusunun, en büyük kuvveti de. duktan sonra Dolmabahçe sarayında «Bilgi, intizam, enerji ve itimad; empriyalist bir çapul ordusu değil, yur Başbakan îsmet İnönünü ziyaret etmiş harbin kat'î neticeye eriştirilmesi için, dunu, onurunu ve erkinliğini (ıstiklâli ve saat 13,30 da îzmir iiselerinden yetibiricik esaslardır» diyen Mareşal Fevzi ni) korumak için savaşan bir müdafaa şenler kurumu tarafmdan Şehzadebaşmda şerefine verilen öğle yemeğine gelmişÇakmak, milletin yıllardanberi kendi ordusu olmasmdadır. tir. Yemekte Üniversitede okuyan kız ve sine teslim ettiği orduyu, bu manevî eHer gün biraz daha kuvvetleften çelik saslara göre. hazırlamakla beraber, onu. göğsünü yurda siper etmış duran kah erkek talebelerle, gazeteciler, Mülkiye hatta malî gücümüzün fevkinde bir su raman Türk ordusuna bin minnet ve Enspektörlerinden Feyzi Gürel ve Ro manya göçmenlerinden bir heyet hazır rette silâhlandırmıştır. şükran! Kırklarelinde yapılan geçid resminin koparmak için boğuşuyorlardı. Bir Belçika vardı ki, o da, bizim gibi, yurdunu müdafaa içm harbediyordu. Türkiye ise, Enver ve Cemal Paşa ların kendılerinin dahi pek inanma dıkları Turan ve Mısır hulyalarına rağmen, sadece postunu kurtarmak için savaşa atılmıştı. Çünkü, işin, nihayet Sevr andlaşması gibi bir sonuc vereceğini biliyordu. Bugünkü Türkiye cuınhuriyeti ise; Osmanlı Padişahlarının idare ettiği saltanat Türkiyesinden çok daha fazla barışsever ve hiç kimsemn topraklarında gözü olmıyan bir devlettir. Bütün amacı barış içinde, yurdun baymdırlığı ve ulusun bahtıyarlığı yolunda çalışmak olan böyle bir devlenn ordusu, kelimenin tam anlamıle (manasile) bir müdafaa ordusudur. Genel Enspektör bugün Trakyaya gidiyor İç ve Kültür Bakanlarile Tarih Kurulu Asbaşkanî Bavan Afet gazetecilerle bir musahabe yaptılar Jünkü toplantıda Bayan Afet, Türk Tarihi Kurulunun çahşmaları hakkmda izahat verirken Türk Tarihini İnceleme Kurulu yükstk amacına doğru şuurlu ve sağlam adımlarla yürüyüp gidiyor, ortaya koyduğu tezin incelığini ve yüceliğini şimdiden Avrupanın birçok bılgenlerine kabul ettirmiş bulunuyor. Bu kurul, Atatürkün nurlu irşadıle can bulmuş ve gene o irşadm ışığile yolu' nu aydınlatmakta bulunmuştur. Hepimiz < ve herkes biliyor ki kurul, bütüjı dünyayı ilgilendirecek ilmi bir devrinr%hazırlamaktadır. Bu, bir taraftan kökkşmiş yaolışların düzeltilmesi, bir taraftan da (Arkaat S inci aahifede) ABlDlN DAVER (Aarkan 2 nci aahifede)