8 Haziran 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

nazıraö W3y V, CUMHURÎYET yapraklar Oğlunu boğduran ana Abbasî Sultanî Heyzeran kendini uzlete mahkum eden oğlu Halife Hadiyi halâyıklara boğdurtmuştu Vasıf Çınarın cenazesi dün sabah şehrimize getirildi (Baş tarafı 1 inci tahifede) Haydarpaşa önünde Gemiler saat 12,30 da Dolmabahçe önüne gelmişlerdi. Bayraklar yanya inmişti. Cernova Ukrayna Kızkulesi on lerinden geçerken topla Istanbulu selâmladı, buna Selimiye kışlasından mukabele edıldi. Tam bu sırada Vali muavini Rükneddın, Kolordu kumandanı General Hâlis, merkez kumandanı General Fehmi, Emniyet müdürü Fehmi, Belediye Reis muavini Hâmid, Sovyet elçiliği başkâtibi Poleykof, Dış İşleri Bakanhğı kalemi mahsus memurlarından Nejad, Cumhuriyet Halk Partisi vilâyet idare heyeti başkan muavini Ali Rıza, Istanbu) gazetecileri, Sovyet ticaret müm«silliği erkânı ve daha birçok zevat Şirketihayriyenin 57 numaralı vapurile cenazeyi karşılamak üzere Deniz yollan idaresinin Tophanedeki rıhtımından hareket etmişlerdi. Vapurda Vilâyet, Parti. Halkevi, Sovyet elçiliği ve ticaret mümessiliği, Belediye namına getirilmiş çelenkler de bulunuyordu. Heyzeran, Abbas oğullan tarihinde çok kuvvetli yer tutan kadınlardandır. Ankara 7 (A.A.) Moskova Halayık olarak girdiği Bağdad saraymbüyük elçimiz Vâsıfın ölümü do da eşsiz güzelliğile çarçabuk dikkat u layısile Reisicumhur Kamâl Ata yandırdı, Halife (Mehdi) nin kansı oltürk ile Sosyalist Sovyet Cumhu du. O, kendini nikâhla alan hükümdara riyetleri Birliği Merkezî lcra Ko birkaç çocuk verdi, hükümdar da karşımitesi Başkanı M. Kalinine ara lık olarak yüreğini, iradesini ve bütün sında çekilen telgraflardır: benliğini onun eline bıraktı. Artık Abbas Türkiye Reisicumhuru Sonekselam oğullan devletini idare eden Mehdi deKamâl A lalürk ğildi, Heyzerandı. Bütün valiler yapılacak işleri ondan soruyorlardı, vezirler Ankara önemli işlerde ondan emir alıyorlardı. Türkiye cumhuriyetinin pek kıyGeminin guverten'nde ve tabutun Snünde 3 dakika sukut Mehdi genc yaşmda öldü, Heyzeram metli büyük elçisi Vasıf Çınann güzelliğinin en parlak çağında dul bırakvakitsiz ölümü dolayısile duyduğub. Tahta Hadi geçmişti ve Heyzeran muz acı derindir. Size ve bütün şimdi «Sultan Ana» adını taşıyordu. Türk ulusuna en içten gelen başsaYeni hükümdar, henüz yirmi yaşını dolgımı lunarım. durmamış bir adamdı, umulmıyan bir Kal nıne günde yan dünyamn efendisi olmak mevkiine geçtiği için biraz şaşırmıştı, biraz da Sosyalist Sovyel Cumnuıiu '' Cernova Ukrayna Haydarpaşadaki gurura kapılmıştı. Heyzeran ise elemini Birliği Merkezî lcra Komitesı dalgakıranm biraz açığmda demirleri. içine sindirmiş, yasını kolaylıkla yenmiş kant Sonckselam Kalinine Kocatepe torpidomuz da Sovyet harb geve soğukkanlılığını çarçabuk ele alarak mijinin biraz ilerisinde yer aldı. 57 nuMoskooa biran için sarsılan nüfuzunu yeni baştan Halife Hadinin anatt tarahndan maralı vapur da misafir geminin bor Vasıf Çınann vakitsiz ölümü doele almışb. (Hadi) nin valileri de onun dasına yanaştı. Gemi kumandan zabit ve içinde boğdurtulduğu taray layısile uğradığımız yası paylaşbğı»özünü saygı gösterip dinliyorlardı ve neferleri beyaz elbiseler giymişlerdi. Bünızdan dolayı kendim ve Türk uarzuhal sunacakların yüz sürdüğü en mısın? Kapına gidip gelen bu bir sürü yük rütbeli zabıtlerin kollarında matem lusu adına teşekkür ederim. yüksek eşik gene onun kapısı idi. halk nedir? Seni oyalıyacak dikişin, o işareti olarak siyah renkli birer kordelâ Kamâl Alatürk Hadi, ilkin bu durumu mühimsemedi. kuyacak kitabın, uğraşacak ev işlerin yok vardı. Misafir bahriyeliler cenazeyi karFakat herhangi büyük bir işin başında ve mu? Işte bir daha söylüyorum; müslü şılamağa ve almağa gelen heyeti büyük Ankara 6 (A.A.) Moskova ya sonunda anasının adnı duymağa baş man, hıristiyan, yahudi, putperest tek bir bir samimiyetle karşıladılar. büyük elçimiz Vasıf Çınann ölü laymca sinirlenir oldu, için için anasma adama kapını açtığını duymıyayım. mü dolayısile Sovyet Rusya KomiSovyet harb gemisinde bu acıklı mekızmağa koyuldu. Saltanat kendinindi, Kocasınm ölümü önünde sarsılmıyan rasime iştirak etmek üzere gelmiş olan serler kurulu başkanı M. Molotof Cenase Raa geminnden ayrdvrken mıztha matem havan çalıyor idevlet kendinindi. Lâkin hüküm, anasın Heyzeran oğlunun bu kızgınlığı ve korku Visamiral Ralli ve Sovyet hükumeti D i | ile Sü Komiseri General Voroşilofda görünüyordu. veren sözleri karşısında sendelemişti, tacı tşleri Komiserliği siyasal kısım memurlatan Başbakan General Ismet Inö • Genc hükümdar, bu tadsız durumu başından ahnmış bir sultan acısı duyu nndan Miller, Moskovadaki Türk elçiliği nüne ve îtalyan Başbakanı M. Mudüzeltmek, Abbas oğullan ülkesinde sö yordu. Sallana sallana ve yüreğinden kan memurlarından Fuad bulunuyorlardı. solini ile M. Aloizi ve M. Suriçten zün yalnız kendi ağzmdan çıkabileceğini gide gide salondan çıktı. Hem yürüyor, ve Sovyetlerin Paris büyük elçisi Visamiral Ralli, kruvazör kumandanı M. Potemkin ile Romanyanın Mosanasına ve dolayısile halka öğretmek >sti hem içinden and içiyordu: «Yüzünü an Kuznitsov karsılıvan hevete, Sovyet hükova elçisi M. Attolikodan Dış İşyordu. Bunun için bir bahane, canlı ve cak öldüğün gun göreceğim, ölümü sana leri Bakanı Tevfik Rüştü Arasa kuvvetli bir bahane bulmak lâzımdi. ben vereceğim. Bunu yapmazsam ölüm başsağı telgrafları gelmiştir. Heyzeran, oğlunun aradığı fırsatı verdi: beni bulsun!» Bir gün onun yanına giderek geniş bir Hadi, bütün devlet adamlarmı da \ a vilâyet ilbayhğının değeri çok söz gb'tü nına çağırarak anasının sarayına adım eleri tarafından karşılamp uğurlanmıs. • rür bir adama venlmesini istedi. Hadi, atmamalarını emrettiğinden Heyzeran tır. Kızıltoprakta Kadıköy Kız orta aylardanberi aradığı fırsatm ele geçtiğini bir mahpus hayatı geçiriyordu. Önünden mektebi talebesi tarafından da hürmetle selâmlanmıştır. SÖrmelcten doğan bir Heyecan ıçınde ana kalabalık eksık olmıyan o ünlü e?ik $imdi belirsiz bir türbe kapısı gibi ıssızdı. sınm dileğini geri çarptı: Izmirli talebenin ihtifali Yapamam, dedi, o vilâyeti bu ada Fakat o, boş durmuyordu, Hadinin en Izmir lisesinden yetişen ve orada muyakın adamlarından başlıyarak gece ma veremem. allimlik eden Moskova büyük elçisi Vagündüz yanında bulunan halayıklanna Heyzeran ayak diredi: sıf Çınann acıklı ölümü bütün memle Vermelisin ve vereceksin. Çünkü kadar birçok kimseleri bol para döküpkette olduğu kadar Izmir lisesinden yekendine bağlamağa koyulmuştu.Oğlunun ben Malik oğlu Abdullaha söz verdim. Cenazt gara nakledillyor tişenler üyelerini de pek çok müteessir etBu Abdullah, genc dulun gözdelerin bütün düşüncelerıni, bütün işlerini günü rmştir. Bugün saat 14 te Sehzadebasında dendi ve Hadi bu yüzden de anasına gününe duyuyordu. Kendının yıllık geEge Yurdunda Vasıf için bir toplanh kırgmdı, kızgındı. Şimdi onun pervasız lıri iki mılyon îngıliz lırası tutuyordu. yapılarak bu memleket çocuğunun hayabir yüzle kendi önünde gözdesini ve göz Hadi, anası ayannda bir kadın elınde tı ve yaptığı hizmetler anlatılacaktır. desine verdiği sözü dile alması sinirlenni bu paranın neler yapacağını hesablıya İdare heyeti üyeleri çağırmaktadır. mamıştı ve Heyzeram hükumet işlerinden büsbütün bozdu, çılgın bir kızışa kapıîaMeı Hum Vanf Çtnartn Istiklâl madaU uzaklaştınrken aylığına ilişmemişti. Cernova Ukrayna gitti rak haykırdı: yan tabutun önünde götürülüyor Ana ve oğul birbirlerini görmeden ve Lânet Abdullahına, lânet ona verVasıf Çınann cenazesini getiren Rus diğin söze. Buraya onun hatın için geldi anmadan yaşayıp giderlerken Hadi, si kumeti namına taziyetlerini bildirdiler. kruvazörü süvarisi dün öğled«n sonra gini de anlamıştım. Fakat yapmıyacağım. yasal bir alıklık gösterdi, kardeşi ve Heysaat dört buçukta İstanbul Vilâyetine Güvertede $ükut! Seni de, onu da elegüne karşı küçük dü zeranm sevgili oğlu Harunerreşidi veligelerek Vali muavini Rükneddini ziyaBüyük Rus dostlanmızın kıymetli Türk şüreceğim. ahdlıktan çıkararak kendi oğlu Caferi dıplomatına gösterdikleri saygı tasavvuret etmiştir. Müteakıben Vali muavini de gemiye giderek amirale ziyaretini Heyzeran iliğine kadar titremekle be onun yerine geçirmek istedi. Hükumet run fevkinde idi ve aziz Vasıfı hakiki iade etmiştir. raber ağırlığını bırakmadı, küçük bir dil adamları ve halk, onun bu düşüncesmi bir hürmet ve acı içinde topraklanmıza Dost memleket gemisi dün akşam limabeyenmemişlerdi, dedıkoduya koyulmuş getirmişlerdi. fiskesi attı: nımızdan aynlmış ve top atılarak uğurBüyük ölünün cenazesi bir Türk bay Senden bir daha birşey istemem. lardı. Heyzeran bunu fırsat bildi; hem lanmıştır . hıncım çıkarmak, hem Harunerreşidın rağına sarıh olduğu halde geminin arka Hadi omuzlannı silkti, «umurumda Ankaradaki proğram hakkını korumak için harekete geçti, ay sçüvertesinde bulunuyordu. Güverte dost değil» diye mırıldandı ve hoşça kal deMoskovadaki lardanberi vicdanlannı satm almış bulun Sovyet hükumeti ricalile Ankara 7 (A.A.) Moskova Bümeden yürümeğe başlıyan anasının arkabütün elçihkler ve konsolosluklar tarafınduğu halâyıklara emir verdi, bir gece yük Elçisi Vasıf Çınara yapılacak ölü tosından bağırdı: reni programıdır: Hadinin yüzüne bir örtü koydurdu ve dan gönderilmiş çelenklerle geçilmez bir Dur, gitme, beni dinle: Bugünden onun en sevdiği halayığı bu örtünün üs haldeydi. 1 Ölü törenine davetli bulunanlar sonra kadınlık ödevlerine sanlacaksın. tüne oturttu, genc hükümdan boğdurttu. Cernova Ukraynanm üst güvertesinde haziranm 8 inci cumartesi günü öğleden Carda aon h&rmet vakfesi Büyük küçük her kimin kapına geldiğini, sonra tam saat 15,45 te istasyon alanında Saray ve halk, Harunerreşidin tahta kırmızı atlas üzerine beyaz ve türkce yaseninle görüştüğünü, senden birşeyler iszılmış ıki levha göze çarpıyordu. Bun huriyetinin, Büyük Elçisi muhterem Va rayna gene top atarak Vasıfı bir kere da yer alacaklardır. çıkışını alkışlarken Heyzeran, nefes alasıf Çınara ebedî hürmetler» ve diğerin ha selâmladı. tedîğini duyarsam onu mutlaka öldürece2 Kamutay Başkanı, Başbakan, mamaktan boğulmuş ve yüzü mosmor lardan birisinde «Büyük Türkiye Cum de de «Sovyetler Şuralan İttıhadı kıy Gara girerken ğim ve malım alıp hazineme koyacağım. Genel Kurmay Başkanı, Bakanlar, Cukesilmiş olan oğlunun cesedi önünde kömetli dost, Türkiye Büyük Elçisi Vasıf 57 numaralı vapur doğruca Haydar Demek ki kapmda ölüm var. Bunu bil tü kötü gülüyor ve mmldanıyordu: Çınarın ebedî hatırasını tebcil eder» iba paşa nhtımına yanaştı. Burada bir ban mur reisliği, sekreter vekili, Başyaver, ve kimseyi belâya sokma. fte sozumu yerine getırdım, olunu releri vardı. do mızıka, bir tabur asker ve bir polis Kamutay asbaşkanları, kordiplomatik taBu ağır sözlerle de kanmadı, kanamabutun etrafında protokol işyarlannın gösgördüm. Şimdi var, gittiğin yerde dövün! Gemide, taziyet ve takdim merasimi müfrezesi yer almış bulunuyorlardı. dı, anasının üzerine yürüdü: M. TURHAN TAN bittikten sonra hep birlıkte merhumun ta Binlerce halk gann iç ve dışını dol terecekleri yerleri alacaklardır. Bundan Sen, dedi, kadın mısın, hükümdar butunun bulunduğu yere gidildi ve büvük durmuştu. Herkes derin bir sükut içinde sonra Başbakan Ismet Inönü tarafından Türk ölüsünün istirahati ruhu için da hürmet vaziyeti almıştı. İstanbul Kül bir söylev söylenecektir. Söylevden son1 Matbuat = Basın. kikalarca sükut edildi. tür müdürü Mehmed Emin, yüzlerce ra herkes yerlerini alacak ve istasyon örnek: Basın Kurumunun muallim ve talebe ile birlikte, yad eller alanının ortasında bulunan ve dört sünTabut naklediliyor dördüncü kuvvet olduğunu de ölen eski Maarif Vekiline irfan or gülü asker tarafından beklenen tabut top söylemek, ona boş bir gurur Sükut vaktinin bittiğini bildiren bir zil dusunun son tazimini sunmağa gelmişti. arabasına konulacak ve orada bulunan vermek değil, tamtersi (bılâsesinden sonra gemi bandosu çok hazin kis) onu derin ödev ve soMuallimler Birliği ve merhumun ak ve törene gelen kıtgalar tarafından selâmölüm havalan çalmağa başladı. Bunlar ravları karşısında düşündurda ayakta ve büyük bir sükut içinde rabalanndan, Zingal Orman Şirketi u lanacaktır. Ölü töreni saat 16 da istasvon mek demektir. dınlendi. Nıhayet on kadar Sovyet bah mum müdürü Tevfik Âli de merhumun alanından kalkarak istasyon yolu ile KaVazife = Ödev. riyelısi Vasıf Çınann cenazesini yavaş cenazesine konulan celenklere birer tane mutay, C. H. Partisi ve Hakimiyetimilyavaş kaldırdılar ve yavaş adımlarla daha ilâve ettiler. Vasıfın mensub o'duğu liye alanında Atatürk heykeli önünde bır Mes'uliyet = Sorav. şirketin 57 numaralı vapuruna doğru Cınar ailesinin en ihtiyan olan Murad dakika durarak Bankalar yolunu geçeNeşriyat = Yayın. göturmeğe başladılar. Bu anda Sovyet Cınar da burada merasime iltihak etti. rek Dış İşleri Bakanlığı önüne geleceklir. mısafırlerın ve büyük ölüye son vazifeyi Cenaze alayı saat 14,15 te gara daBurada ölü top arabasından indirileÖrnek: Radyo, asnmızın en yapmak üzere gelen Türk heyetinde hil oldu. Bando matem havası çalarken rek Hastane caddesinden Cebeci mezarkuvvetli yayın araçlarından herkesin yüzünde, bu çok temiz vatan kırmızı beyaz atlaslı bir yastık üzerinde biridir. lığına götürülmek için ölü otomobil'ne evlâdına için için ağladığı okunuyordu. Vasıf Çınarın Istiklâl madalyası önde Vasıta := Araç. 5 konacak ve tören dağılacaktır. ö l ü otoBütün gözler yaşarmıştı. olduau halde tabut hususî vagona naklemobilinin arkasmdan otomobiller gele Kız San'at mektebinde çok güzel bii Bando hazin hazin Marş Füneberi calı dildi. Not: Gazetemize gönderi!«cek cektir. sergi açdmıştır. Burada talebelerin yordu. Tabut gözyaşları arasmda 57 nuTren yavaş yavaş harekete hazırlanyazılarda bu kelimelerin osmanlızarif eserleri teşhir edilmektedir. Res3 Ölü töreninde bulunacaklar iamaralı vapura konuldu. Vis Amıral dı ve tam iki bucukta binlerce gözleri caları kullamlmamas'nı rica edemimiz talebelerle muallimleri sergide Rolli ve gemi kumandanı Kuzntsov da yaş dolu vatandaşın selâmları arasında ketatay, siyah kıravat ve silindir şapka, •v riz. götlermektedir. heyete iltihakla vapura girdiler ve ha büyük diplomatı Ankaraya götürdü. askerler gündelik üniforma giyecekler • » reket edıldi. Bu sırada Cernova Uk Katar küçük istasyonlarda halk küt dir. Atatürkle Kalenin Yoldaş arasında taziyet ve teşekkür telgrafları i Hergün 5 kelime Yirmi birinci liste Kız San'at mektebi sergisi L