17 Ağustos 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5
17Ağustos 1934 Yeni bir kutup seyahati Cumhtniyei' Macar gazetecileıî Son hazırlıklar Iki Amerikalı tayyareci eylul ayında Cenup kutbuna gidecekler Dün Yalovayı gezdiîer, Dil Cemiyeti merkez heyeti Dil Kurultayı hazır* bu akşam gidiyorlar lıklarile dün de geç vakte kadar meşgul oldu M. Beresin riyasetinde bulunan ve evveiki gun sehrımıze geimiş oıan k3 Macar gazeteci refakatıerinde Istanbul matbuat mümessiılen olduğu halde dün sabah Akay idaresinin bir vapurile Yalovaya gitmişlerdir. Dost ve kardeş milletin gazetecileri köpriide Akay idaresi namına İhsan, Kemal ve Osman Beyler tarafuıdan istikbal edilerek vapura götürülmüşler dir. İhsan ve Kemal Beyler misafir lere Yalovaya kadar gfdiş gelis seya • hatinde refakat etmişlerdir. Misafirler Yalovada kaymakam bey ve Akay idasi namına Ziya Zeki Bey tarafından karşılanmıslardır. Buradan otobüs'erle ; doğruca kaplıcalara g diln»"ştir. Kaplıcalardan biri misafir Macar gazetecilerine Yalovanın hususiyetleri ve tabiî zenginliği hakkında izahat vermis ve kendilenni gezdirmistir. Akay idaresi saat yarımda büyuk otel kazinosunda Macar gazeteciler ve nvhmandarları olan Tiirk matbuat mümessilleri şererine 5 0 kisilik bir öğle ziyafeti vermistir. Ziyafet çok sa • mimî bir hava içlnde geçmis, ye • meğin sonuna doğru kaphcalar doktoru Fazd Bey kısa bir nutuk irat ederek Yalovaya kadar gelmek alâkasını gösteren Macar gazetecilerine Akay ida resi namına beyanı tesekkür etmiştir. Bundan sonra kafile reisi M. Beres ayağa kalkmış ve kardes Türk mille tinin Gazi Hazretleri gibi çok büyiik bir dâhinin yüksek idaresi altında az bir zaman zarhnda gösterdiği akıllara durgunluk verecek muazzam terakki • yattan dolayı Macarlartn da ifb'har hisleri duyduklannı söylemis, bundan «onra cReisicomhur Hazretlerile yük sek ve faziletti Türk miHetinin »erefine kadehimi kaldınyorum.» demistir. Türk Dili Tetkik Cemiyeti umumî Bedriye Hanım, Müzehher Hanun, Na fıa Hanım, Tevhide Hanım, Saide Ha. merkez heyeti ve merkez bürosu nım, Nezihe Hanım, Mensure Hanım, dün umumî kâtip İbrahim Necmi Resmiye Hanım, Saliha Tahsin Hanıra, Beyin reisliği altında Çanakkale Vehbi Bey, Feride Hanım, Kutsiye Ha. meb'usu Ahmet Cevat, Ordu meb'u nım, Ali Rıza Bey, Turhan Bey, Rasim su Ali Canip, Aksaray meb'usu Be Bey, Tevfik Bey, Tevfik Bey, Mükerrem sim Atalay, Müzeler müdürü HaZeki Hanım, Fevziye Kâmil Hanım, Ramit Zübeyr, orta tedrisat umum diye Kâmıl Hanım, Ahmet Selâmi Bey, Meiek Hanım, Ksmal Bey, Sıdıka Ha müdürü Hasan Ali, Konya meb'usu Naim Hazım, prrt'esör Dr. Saim nım, Harika Hanım, Feridun Bey, Muzaf Ali Beylerden mürekep olarak top fer Hanım, Melek Hanım, Leman Hanım lanmış, tezlerin tetkikile geç vak Muallâ Hanım, Süheyka Hanım, Mukadder anım, Nesrin Hanım, 3abahet Ha. te kadar meşgul olmustur. nım, Nevin Hanım, Güzin Ha.nım, Saba. Toplantıda Bursa meb'usu Esat het Hanım, Seher Hanım. Melâhat HaBeyle Breslâv Universltesi Tüeki nım, Zehra Hanım, Ahmet Bey. Mustafa yat müdürü profesör Dr. Giese, Bey, Cemal Bey, Adil Demır Bey, Nuri Sovyet İlim Akademisi azasından Adil Bey, Naci Ali Bey, Vedia Hanım, Servet Sami Bey, Leman Çeridun Han'm profesör M. Samoyloviç, profesör M. Meşaninof ve Agop Martayyan 3 Davetiye kartlan cuma güBey hazır bulunmuslardır. nü öğleden sonra ve Kurultay günAza ve dinleyicilerin son listesi . leri sabah ondan itibaren Dolma T. D. T. C. Umumî Kâtipliğinden: bahçede Millî Saraylar müdürlü ğünde davetiye dağıtma merkezin1 18 ağustos cumartesi günü saat 14 te Dolmabahçe sarayında den alınabilir. toplanacak ikinci Dil Kurultayıcıa 4 Halkevlerinin mümessileriU aza olarak iştirak etmek üzere İstanbul ve vilâyetler matbuat mümüracaat etmiş olanların son listesi messilleri atlarma yazıh kartlan sudur: gene ayni merkezden alacaklardır. Ahmet Cevat Bey, Muslihittin Adıl Bey, Etem Aklf Bey, Naim Hazım Bey, Perit Bey, Osman Nuri Bey, Fazıl Ahmet Bey, Yunus Kâzım Bey, Mustafa Bey, Omer Yarından itibaren açılacak olan Asım Bey, Sadık Karahan Bey, Abdi Tay ikinci Dil Kurultayına istirak edeyip Bey, Şeref Bey, Sıtkı Bey, Sırn Bey, cek bilumum restnî daireler hususî Faik Bey, Nahit Bey, Muharrem Bey, ve resmî müesseselerle bilumum Bedri Bey, Vehap Bey, Şeref Bey, ŞereBelediye memurlarının bu müddet fettin Bey, Hulusi Bey, Kasım Bey, İsmail Yaver Bey, Mithat Bey, Ahmet Kutsl Bey, zarfmda mezun addedilmeleri için Avni Can Bey, Hıcri Bey, Huseym Avni alâkadar dakelere tebligatta bulunulmustur. Bu müessesat meyanına Bey, Ahmet Bey, Necip Bey, Gaiıp Bahtiyar Bey, Faruki Bey, Samih Bey, Asım bankalar ve ticarethaneler de daBey, Mekki Hlkmet Bey, Fikri Bey, Tev. hil bulunmaktadır. flk Bey, Muharrem Naill Bey, Yusuf Zi. ya Bey, Reşat Yılmaz Bey, Saime Rahat T. D. T. C. Umami Kâtipli • Hanım, ğinden: M. Beresin güzel hitabesi, ziyafette 2 Kurultaya dinleyici olarak İkinci Türk Dili Kurultayına bulunanlar tarafından uzun uzun al • istirak etmek üzere müracaat e gelecek olanlar Dolmabahçe sa kışlanmıştır. denlerin son listesi sudur: rayının saat kulesi önündeki kaTahir Bey, Pertev Bey, Halil Bey, Yemeği müteakıp bir müddet isti • pısından gireceklerdir. Ellerinde rahatten sonra tekrar kaphcalar ve d Hamdl Bey, Beşlr Bey, Nevzat Bey, Mü. beyaz, yeşil ve pembc renkte van gezilmis, saat tam dörtte dost mem eyyet Hanım, Mahmure Hanım, Fahriye kart olanlar sarayın ön salonunismail Hanım, Ali Galip Bey, Zuhtü Bey, leket gazetecileri kendilerine tahsis eda, kırmızi ve san renkte kart Sabrı Bey, Fehmi B~y, Sıtkı Bey, Nigâr dilen otobüslerle kaplıcalardan ayrıla • Hanım, Şerev Tevfik Hanım, Süheylâ olanlar da büyük merasim salorak Gazi Hazretlerinhı çiftliklermi zi Üan«a,,§a«lj»Hauun, «eniye Hanım, nunda yer aiaettkiardu. ö n sayaret etmişlerdir. Burada da mevcut Sureyya Hanım, Piraye Hanım, Nazan Halonun alabileceği kadar kart vetesisat ve teskflat hakkında kendilerine nım, Girizan Hanım, Nermin Hanım, Merilmis olduğundan yeniden kart izahat verilmis ve misafirlere çiftlık liha Hanım, Muallâ Hanım, Bedriye Haalmak yahut kartının nev'ini mamulâtından süt ve ayran ikraro edil nım, Nebahet Hanım, Bedriye Hanım, değistirmek üzere müracaat edil Sırn Bey, Avni Bey, İhsan Hanım, Lutmistir. memesi rica olunur. fiye Salih Hanım, Suat Hanım, Avni Bey, Misafirk* saat beste buradan aynlaOsman Bey, Nefise Hanım, İclâl Hanım, rak gene otobüslerle Yalova iskeîesine dönmüşler, vapura b'nmişlerdir. Ma • car meslektaşlarmıız Yalovadan ayni • madan evvel Akay idaresinin göster • muailimlerinden müteşekkil olacakür. (Birinci sahifeden mabat) diği yüks'k mtsaflrperverlikten dolayı Universitemiz geçen sene kurulduğu Iarile olmaktadır. Hemen üâve ede • çok mutehassis olduklartm ve bunu hiç zaman her türlii tekimül ve ulahah yim ki kapanma keyfiyeti idarî ve malî unutamryacaklannı söylemislerdir. cami olarak vücude getirihniştir. Bi sebeplerden ileri geliyor. Bu mektep Macar meslektaslarımuc gene tstan • lerin halk tarafından rağbet görmemesi naenaleyh bugün için su ve bu suretle bul matbuat mümessillerfnin refaka ıslahat mevzuubahs değil dir. Yapua de şüphesiz bu sebepler meyanındadır. tinde bu sabah bir musla Floryaya gi Bu sene haziran ayında tedrisahnı tatil cak «ş evvelce tanzim edilmiy program decklerdir. Matbuat cemiyeti burada mucibince binalaruu» lâboratuarlannı, eden İzmir Amerikan Kolleji binası misaFrler serefme bir öfle ziyafeti ve. kitaplannı ikmal etmekten ibarettir ki nın Vekâletçe satm ahnmasına genn recektir. Aksam saat dörtte gene musce, bu hususta gerek tzmir matbuatmda bunun üzerinde lâyık olduğu derecede la Folryadan müfarakatle Yeniköye çalifilmaktadır. ve gerekse İstanbul matbuatmda bir gidilecektir. Macar sefiri Yenikövdeki çok yazılara tesadüf ettinv Fakat VeEcnebi profesör getirilmiyecek yazlık sefaret bmasuıda Türk ve Ma kâlet bütçesinde 1934 için insaat ve Üniversitenin bugünkü mevcut car gazetecilerini ayni zamanda kabul mubayaa ve istimlâk karsılığı olmadığı kadrosuna ilâveten yeniden ecnebi ederek kendilerile hasbihalde buluna için bu binanın tahn alınması bu sene. profesör celbini düşünmedik. Yal caktır. lerde kabil olarmyacaktır. tlerde ma nız evvelce mukavelesini yaptığı Aziz misFfîrlermîz aksam saat yediar'f'm'ze hizmet edebîlecek kaHiliyette mız iki profesör vardır ki bunlardan de gene buraya geld'k'eri Bulgar banbir müessese olduğu şüphesizdir. M. Frank henüz gelmiştir. Diğeri dıralı Burgaz vapurile Vamaya hare • Haydarpa*a lisesi de gelmek üzeredir. Belki herhangi "ket edecekl^rdir. Haydarpaşa lisesi bu senebaşmda fa bir sebepten dolayı bugünkü kad aliyete bashyacaktur. Tedrlsatta İstanbul roda münhaller olursa onun yerini b'sesinden farkh oimıyacak, fakat İs doldurmak için yeniden ecnebi tanbulda mevcut bütün liselerin leylî profesör celbolunabilir ve sonra Ağustosun 30 uncu perşembe gü • talebeleri buraya toplanacaktır. Eğer bilhassa bu noktayı ehemiyetle kcy* nü, Harbiye mektebimiz yüzüncü kadrosu müsait olursa neharî talebe dediniz ki, bazı gazetelerde yerli yildönümünü idrak etmektedir. Mu de kabul edecektir. profesörlerin çıkanlıp yerine ecnebi vazzaf, mütekait ve malul bütün profesörlerin getirlieceği hakkınİkmal mektepleri Harbiye mektebi mezunlarınıcı buda çıkan habeler doğru değildir. Birçok gazetelerin yazdığı gibi yegünü kutlulamak için saat 15,30 da Universitemiz artık istikrar devre büyük ünifocma ve yahut koyu renk niden birçok ikmal mekteplerinin açılsine girmiştir. li sivil elbise ile Harbiye mektebin ması mevzuubahs değüdir. Evvelce adje bulunmalark mekteo kumandantlkmektep muallimleri maaslart çümış, fakat gerek ntuallim kadrosu ve Uğından rica edilmektedir. İlkmektep muallimlerinin maaşgerekse bina ve vesaiti tedrisiyesi iti • ları meselesi de halledilmiştir. Bübarile bir orta mektep halinde ida • yük Millet Mecüsinkı son yaptığı mesi kabil olamıyan bazı orta mek kanunlarla idarei hususiyeler büt(Birinci sahifedan malat) teplerin (ikmal mektebi) haline ifrağı çesine fazla mîktarda yardımlar ziyafet verildi. Ormanlardaki muazzam derpiş edilmiştir. Bu mekteplerden çıyapılmıştv. Bugün ilkmektep tnu havaî hat tetkik edildi. Ağaçları kacak olan çocuklan derhal hayata te* allimlerinin alınmamış müterakim nakleden oluklarla diğer tesisat ta tabuk ettirecek surette programlar hamaaşlan kalmamıştır. görüldü. zırlanmıştır. İkmal mekteplerinin hoca Kurultaya iştirak edecekler mezun sayılacaklar 'akartdat Birinci teferde Ellnvorth kesif heyetinin tayyaresini cenupfcufbundaki«Inkisart Haydf» ara zirine nakleden Wyatt Earp gemiri, solda kâsif Ellnvorth, sağda birinci »eferde buzların içerisine batan ve tamir edilerek önümüzdeki eylul seferinde *~r ~ « • »> bntbuna götarülecek olan tayyare • w» Çarsamba günkü telgraflar, ce • nup kutbunda uzun zamandanberi tehltkeli bir vaziyette tetkikatta bulumnakta olan kâsif Amiral Byrdm nihayet kurtarıldığını haber veri yordu. 1=1 Şimo'rye'ftadar üç defa'fceVfine tesebbüs edilmesine rağmen yeryü zünde hâlâ'esrarh vaziyetini muhafaza eden yegâne mıntaka cenup kutbudur. Şimdilik ancak birkaç noktası bilinen ve halbuki heyeti umumiyesile Avrupa kıt'asından daha geniş olduğu tahmin olunan bütiin bu arazi kalmlığı 2 bin metroyu geçen buz tabakalarile örtülüdüe. Vaktile bunlann üstünde meşhur kâşiflerden Scott ve Amundsenin neticesiz faaliyetlerde bulundukları hatırlardadır. Şimdi dunyanın en soğuk mıntaka' larmdan birini teşkil eden bu ha • valinin vaktile alelâde iklimlerden birini yaşadığı zannolunmaktadır. Çünkü yüz altmış, yüz yetmiş kilometro uzaklarmda 150 kiiometro uzunluğundaki bir sahada 12 mebo derinliğinde maden kömürü bulunmustur. Kömür olmuş ağaçlarm ekserisinm gövdeleri 45 santimetro kutrundadu*. Cenup kutbuna son defa Lin. coln Ellowot. th namında bir Ame • rikah tayyareci keşfiyatta bulunmaya gitmişti. Bu tayyarecinin gayesi •ade cenup kutbunun üzerinde uçmak değil, ayni zamanda bu esrarh arazmin hududunu çizmek ve hususi • yetlermi meydana çıkarmaktı. önümüzdeki eylul ayında bir iki tayyareci yeni bk kutup seferi yapa • caklardır. okuyunca bunun sebebi pek gü • zel anlasıhr. Ellsworth diyor ki: « Cenup kutbu üzerinde uç • mak~ ?çin tesrınfsani ve kânunuevvet kyİarı en münasip zamanlardır. Çünkü biz de kış ayları sayılan bu vakit ler cenup kutbunun ilkbaharıdır. Hava hiç şüphesiz orada soğuk • tur. Fakat açık ve sissizdir. Bu nunla beraber Rosg deniztnde buz adalaeı sa • yısızdır. Gitgide Lenup Kutbuna gösteren harita [siyah kınmlar keşfahava sisli olma ^anmuf> diğerleri henüz keşfolunma mış arazidir. Ok~ ya baslar. Bütün ' a haret edilen büyiik noktalı istikamet tayyarenin gc isler subattan ev çeceği, küçük noktalı istikamet geminin vel bitirilmelidir. geçeceği yoldur] dığı benzin yükile 10 bin kiiometro Yoksa buzların arasında sıkışır kakatedebilecdktir. Hususî kanatları lırsnz.» vasıtasile yare gayet kolay inmek Ellsıvorthun cenup kutbuna tedir. ilk seyahati İki kâşifin yenî plânı «inkisari haEllsworth ile Balchen geçen kış yal» adasından körfezin içerisine tayyarelerini Wyatt Earp namtndaki bif gemile oraya götürdüler. Ge doğru gitmek Balinalar limamna kadar uzanarak 4500 kilometroluk bir mi saatte ancak altı mil gidîyor, eyol katetmektir. Lâkin bu çok tehğer yelken de açds.sa bu sürat 8 milikeli bir hareket olacaktır. Çünkü le baliğ oluyordu. Tayyare karaya şimdiye kadar hiç kimse «inkisari çıkanldı. Fakat çok garip bir hâ • hayal» adasından 1500 kiiometro • dise bu seyahatin muvaffakiyetle dan fazta ileriye gidememiştir. tki bitmesine mâni oldu. kâsifin seyahat etmek istedikleri 3 Tayyarenin üzerine konduğu buz bin kilometroluk arazi tamamüe tabakası ilk nazarda gavet sağlam meçhul ve esrarlıdır. Motör bozu • görünüyordu. Lâkin 13 kânunusani lacak olursa kâ'ifler ne yere 'ne sabahı saat 4 buçukta buz adası tay bilecekler, ne de geri dönebilecekyarenin bulunduğu noktada bir • lerdir. Scottun feci akibeti hâlâ bir denbire yarıldı. Tayyare vakıâ bü«çoklarımızın hatınndadır. Bu seyabütün batmadan kurtarıidı ise de hat esnasında gemi ile tayyare ara artık kullanılmıyacak bir hale gel sında muntazam telsiz telgraf mumistl haberatı yapılacaktır. Norveçten itibaren 18 bin millik Tamir olunan tayyare süratli bir bir mesafe bin müşkülâtla katedilip gemile Los Angelesten *Yeni Ze gelinmişken böyle bir muvaffaki landa» adasına nakledilecek, Wyatt yetsizliğe uğramak kâşiflere çok güç Earpa eylul ayında orarfa yükleti geldi. Artık konak merkezini ce lecek ve «tnkisaci hayal adası» na nup adalaruıdan birine nakletmekgetirilecektir. ten baska çare kalmamıştı. İki ar • Tayyareye yalnız Ellsworth ile kada? bu talihsizlikten intikamiarını Balchen binecekler, EHsworth ayni ancak tayyarenin battığı araziye zamanda fotoğrafçılık ve rasıthk «inkisari hayal adası» nammı veryapacaktır. Buz tabakasının resim mekle aldılar. Tayyare tekrar gelerde yeknasak biır tabaka gibi g'6miye yükletildi. Los Anglese geti • rimmesi tehlikesi mevcut olma rildi ve tamir olundu. sına rağmen sağ ve salim döndüğü Ikinci seyahat için hazırlık takdirde Ellsworthun bu resimleri çok kıymetli bir kolleksiyon teşkil yapdıyor Ellsworth ile Balchenin bu kış ya edecektir. Bu tayyare seyahatinin 19 veya 20 saat süreceği tahmin epacakları seyahat esnasında kulladilmektediır. Bu müddet esnasında nacakları yepyeni bir hale getirilmis tayyareciler bir saniye bile durup olan tayyareleri saatte 336 kilo • dînlenmiyeceklerdir. Çünkü yanhs metro süratle gidebilir. Fakat alebir manevra, tarassutta küçük bir lâde b:V yolculukta kendisine 240 kilometrodan fazla yol verilmemek yanlışlık her ikisini de her an bu ıssız ve yardrmsız muhitte ölüme sü* tedir. Her yüz kilometroda 35 litre rükliyebilecektir. benizn yakmaktadır. Bir defad* al< Üniversite işleri Harbiye mektehrnin 100 Uncu vıl önümü Şimdiye kadar cenup kutbuna gerek karadan ve denizden, gerekse Kavadan yapılan ke:if seyahatlerile orasi hakkında ancak müıphem bazı malumat elde edilebilmiştir. Atlas Okyanusu, Büyiik Okyanus ve Hint denizile çevrilen cenup kutbu arazisinde ve denizlerinde Horn burnunun karşısındaki cenup adalacile Luitpold, Prenses Marta, Prenses Ragnhild, beşinci Jorj, cenubî Viktoryah Maıry Byrd, yedmci Edbuard »imlerini taşıyan bir takım yerler •ardır. Fakat bütün bunların mesahasmm mecmuu nekadardır? Hepsi tek araziden mi müteşekkildj, yok«a muhtelif adalardan mı mürek keptir, bilinemiyor. Lincoln EUsworth ile seyahat arkadaşi Bernt Balchenin isimleri daha Jeneral Nobilenîn keçif seyahati esnasmda meşhur olmuştu. Har ifeisi de Amertka fen cemiyeti hesabma hareket etmektedirler. Cenup kutbuna ilk seyahati erini geçen sene kânunuevvel ve kâaunusani aylarında yaptılar. Kutba se yahat için böyle en soğuk ayları intthap etmiş olmak belki size tuhaf ffeür. Fakat ElUworthin beyanatını Cenup kutbuna seyahatin en münasip zamanı İsmet Paşa Sinorta Bu tetkikat akşama kadar sürdü ve akşam üzeri Ayancığa avdet edildi. ları gene mevcut muallimlerden ve kurslanmızda tecrübe edilen lkmektep kılacaktır. Avrupaya gönderilecek talebeler Gülcemal dün gece Sinoba vardı Basvekil Paşa, Sinop heyetinin ricasına, Sinopluların davetine icabet edeceğini söylemekle mukabele etmişti. Gülcemal akşam üzeri Sinoba hareket etti. Sirndi Siaop limanındayız. Geceyi limanda vapurda geçiriyoruz. Yarın sabah dokuzda şehre çı Başvekilimiz yarın geliyor Basvekil ve tktısat Vekilimiz şehirdeki ziyaret ve tetkiklerini öğleye kadar bitirecekler ve öğle ü zeri vapura avdet edeceklerdir. Gülcemal de öğle üzeri İstanbula müteveccihen hareket edecek ve cumartesi günü öğleye İstanbul limanma varacaktır. Avrupaya bu sene hükumet bütçeskıden tam (27) talebe gönde receğiz. Bunlar bugünkü kanuna göre lise tnezunu olacaklar ve muhtelif teknik işler için gönderileceklerdir.» Abidin Bey tetkik seyahatine ne zaman çıkacaksınız ? Sualine de «bir Maarif Vekili için tetkik seyahati mektepler faaliyete başladıktan sonra olabilir» cevabını vermistir.
