22 Kasım 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedbi lu\ cüzü çskmışfır İkinci cilt bitti 20 Dokuzuncu sene: No. 3070 ISTANBUL CAĞALOĞLU . . tSTANBUL htanbul Posta kntnsn: lstanbnl, No 248BP Telgraf ve mektup adresl: Cumhurlyet CAĞALOĞLU 00 T e l e f o n : Başmuharrlr: 22360. Tahrlr mQdürQ: 23236, Idare müdürü: 22365. Matbaa: 20472 9 t1. nan sahlfelenmız herkese açıktır Cnmhnriyefte nesrettirilecek ilânUr i t in doğrudan aofcruya idarehanemize dabi müracaat olnnabttir. u m h urıy et ^ Hayat Ansiklopedisi Mektebe başlarken alacağınız en mühim ve en faydah kitaptır llinillllllllllllllllllllllllilllllllUlllllllllllnnilinıınılııııııııın n»ı Heyeti Vekile Kontenjan Listesini Tetkik Ediyor ............................. ^F nillllMllllllinillllMIIIIIIIIIIIIIIHIIininiHIİIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIlillllllllMllilllllllllllllllllMllllllllllUIIIIIIIIIIMIIIIIHIim 1 Kontenjan Listesi çıkıyor Heyeti Vekile dün müzakereye başladı Ankara 21 (Telefonla) He • yeti VekOe bugün saat 4 ten saat ona kadar devam eden mühim bir içtima aktetmiytir. Bu içtimada ik • tisadî mes'elelerin konuşulduğu tahmin edilmektedir. Heyeti Vekile, vaktin gecikmesinden dolayı saat onda dagümif ve 1 kânunusaniden mart nihayetine kadar mer'iyeti devam edecek olan kararname ile kontenjan listesinin miizakeresine yann saat onda devam etmeğe karar vermistir. Dünya buhranı Buhran geçiyor müjdesi doğru mu, değil mi? İktisatçılarımız «pek nikbin olmıyalım, beklemek lâzımn diyorlar tki üç gündür Amerika'dan, Almanya'dan, tngiltere'den gelen telgraf ha berleri hep ayni müjdeyi verivorlar: tktisadî buhran »eçiyor! 1929 teşrmisanismde baslıyan bu korkunç dünya hastalığı girmedik mem'ekef, sarsmadık müessese, daraltmadık bütçe bırfkmadı. Fabrikalar kapandı, işsizler arttı, satış durdu, tacirler iflâs etti, hudutlarda kontenian duvarlan yükseldi. ihacat ve ithalât azaldı. Bu suretle buhran binbir çesit felâketin bir arada yülarca uğrasarak yapamıyacaklan tahribatı yaptı. Haber hakikaten doğu mu? Kurtulus alâmetleri be'irdi mi? Eski günler tefpar ge'ecek mi? Basta Nizamettin Âli Bey olmak üzere maruf iktisatnlanmızla görüstüm. Duydi'klarımı nakiediyorum: Buhran geçiyor mu, geçmiyor mu? Evet mevzuu bahse'tiğiniz telgraflan biz de gördük. Fakat Aunanva'dan, Amerika'dan, tngiltere'den gelen üç telgraf «buhran geçiyor» diye kat'î bir hüküm vermeğe kâfi gelemez. Bu her şevden evvel bir tetkik, derin bir tetkik Anfcara foto muhabirimizin resimlerinden: Solda Başvekil Paşa Ankara Hukuk raektebindeki ederken, sağda lsmet Paşa Hazretleri müderrisler ve mezunlarla bir arada... mühim nutkumT irat Başvekilimizin Güzel nutku 1 Ankara Hukuk Fakültesinin son şehadetname tevzü rasimesine riyaset eden Başvekil tsmet Paşa Haz • retleri bu vesile ile güzel nutuklanndan birini daha irat eyledi. Memeket vaziyetinin samimî bir izahı olan bu nutuk ayni zamanda millî hak ve vazifelerin iktisap ve i«ti . mali itibarile de çok müessir ve çok beliğ bir ders mahiyetindedir. Nutkun kuvvetini onun baştan aşağı kalbin en derin yerlerinden fışkırarak taşıp yayilan samimiveti teşkil ediyor. Ne zaman lsmet Paşayı bir memieket tnes'elesinin mütaleasında dinlemissek • onu kim dinle « mişse ilk göze çarpan hakikat daima bu olmuştur: Pürüzsüz ve hudutsuz bir »amimiyet. Başvekil Hazretleri vazife olarak valandaşlara tnemleket islerinde tıukı kendi işleri imiş gibi alâkadar olmalan lüzumunu bütün kuvvetile anlatıvor. Başvekil lisanından mil. lete bir vazife şeklinde tevcih edilen bu hakikat bile Cumhurivetin faziletini ilâna kâfi gelse gerektir. Başvekil ber sene memleketin garbinde ve sarkmda yaptığı seyahat. îerde balkın memleket işlerile alâkası derecesine dikkat ettiğini ve belki en ziyade buna dikkat ettiğini pek tabiî bir ifade ile tebarüz ettirtnistrr. Kendisi müşahedelerinden pek ziyade memnundur. Her tarafta ber sene memleket islerine daha fazla alâka göstermek hustısunda bariz bir terakki vardır. Bu her seneki terakki bize yannı daha büyük emniyetle derpiş ettiriyor. Bütün milletin memlsket işlerile tıpkı şimdi Başvekilin misalini kendi heyecanlı a'âkasında gös. terdiîji gibi alâkalanacağmı ve memleket işlerinin vatanm her Vöşe ve bucağında açıkça böy le münakasa edileceğini görece g:miz günler uzakta de*üdir. Bu emniyet Cumhuriyet idaresi Başvekilini en ziyade bahtiyar kılan bir müşahede mahsulüdür. Vatandaşlann hakkına gelince lîaşvekil Hazretleri Türk devletinin vatandaşlara temin ettiği haklara hürtnet etmekte hiç bir hususî düşüncesi olmaksızın ulu orta samimî oldıığunu temin ediyor, ve hatta bundan daha ileri giderek Türk caniiasma dahil herkeîi birer Türk milliyetçisi sayan Başvekil (ırk ve din farkı olmak»i7tn) şeklim'eki mahut klişeyi telâffuz etmeğe bile tenezrül etmiyor. Bu dersin yük . sekliği Cumhuriyetin feyzi ile ve fazileti ile omuz öpüsecek derecelerded:r. Kanunlar bir iskelettir, onlara can verecekler de insanlardır. Bnşvekil Hazretleri tamamile muhterem tuttuğu kanunlann tat. bikattaki ideal sekiller:ne Uaret etmekle Ankara Hukuk Fakültesinin cn kıymetli derslerinden birini irat etmiş oluyor. Cumhuriyet idaresinde I?met l*aşa hükumet'erinin ve tahsisen Basvekil lsmet Pasa Hazretlerinin maddî ve manevî bütün çalışmalarda takîp ettiği gaye millî hudut ve hu kuklarile beraber yekpare vatan mefhumunun her gün daha yüksek bir tahakkukunu görebilmektir. Yek. pare vatan, yekpare milletle ve bu da haklarını ve vazifelerini müdrik hir cenuyetle tahakkuk edebilir. Gazi'nin yarattığı ve tsmet Pa«anm perçinlemeğe çalıştığı yeni Türk Fransız Basvekilini hâmil trene atılan bomba! Bombayı Brötanya ihtilâlcileri sadece trenî geciktirmek için koymuşlar Paris 21 ( A . A . ) Dahüiye Nezaretinin vermis oldugu malumata göre, tngrandes yakmmda demiryolunu tahrip edenler otomobille gelmişler ve gene otomobille dönmüşlerdir. Suikast hakkında resmi malumat Paris 21 ( A . A . ) Şimdiye kadar alraan resmî malumat, demiryolunu tahribe kıyam etmiş olanlarm M. Heriot'ya karşı bir suikast yapmaktan ziyade velveleli bir nümayiş yapmak îstemis olduklarmı göstermektedir. Füvaki bunlar bir felâket vukurma meydan vermek istememîşlerdn*. Çünku ber halde makinistin nazari dikkatmi celbetmek îçin yol üzerine îki kumzı ı fener koymuslardır. Paris 21 ( A . A . ) tngrandes raf • kastintn Başvekilin şahsııu istihdaf etmemis oldugu zannedilmektedir. Zira, mumaileyhin treninden evvel diğer trenler normal bir surette suikast mahallinden geçecek idi. Şu halde maksat, M. Heriot'nun trenini Nantes'a varmadan durdurmak idi. (Mabadı 5 inci sahifeie) Fransa Britanya ütihadt gıderken ölüm tehhkesi atlatan Frarm* Başvekili M. Herriyo Polonya ile yapılan takas tnukavelesi tetkik edilmektedir. Bu mukavele vaktile Ziraat müste şan Atıf Bey tarafından Avrupa. da yapılmıs, fakat şimdiye kadar i tatbik edilmenrişti. Lehistan'la aramızda ticaret mukavelesi de olmadığmdan mallantnız Polonya'da azamî tarifeye ve diğer bir kumı da lisansa tâbi tutuluyor • du. Txkas mukavelesile ticarî mübadele başhyacak ve bunu da ticaret muahedesi takip edecek Ür. Yapılacak mübadele üç aylık ve mailann bedeli de 150,000 liradır. Polonya ile ticaret mukavelesi Meclise gelmiştir. Polony'a ile mukavele 28 ı 929 I93O 193»' 1932 Iktısadi buhranın uç senelık seyrlni gos terir temsiU bir resitn mes'elesidir. Dünya yalnız Amerika'dan tngiltere'den, Aknanya'dan ibaret değfldir. Umumî bir tetkik yapılacaksa 80, hususî bir tetkik yapılacaksa 4 8 mero • leketin istatistiklerine bakmak, bu memleketlerde piyasaya dökülen sermaye nin artıp artmadığıru, eşya fiatlannm yükselip yükselmediğini, istihsalâtm fazlalasip fazlalasmadığuu ve saireyi ög renemk lâzımdn*. Haklısınız; son haftalarda bazı menv (Mabadi Sinci saifede) Kızıl hastalığı azaldı Şehir Meclisinde verilen izahata göre hastalık yüzile elli inmiştir Sehir MecKsi dün birinci reis vekili Sadettin Ferit Beyin ri yasetinde top landı. Zaptı sabık hulâsasi o kunduktan son ra azadan Mehmet Ali Bey söz aldı: t Hesabı kat'î raporu ve dolayısile büt çe vaziyeti hak *3ıhhtye Müdürü duh kındaki benim Şehir Meclislne izahat sözlerim iki sa verirken tıra sikıştırılmış. Mezbahanın pis liği hakkındaki kısma sahifeler tahsis olunmuş. Binaenaleyh müzakere mevzuları telhis edilirken müsavata riayet olunmasını rica ederim.» dedi Sıhhiye müdürü Ali Rıza Bey kızıl hastalığı hakkında heyeti umumî yeye şu izahatı verdi: « Kızıl, sari hastalıklardandır. Şimdi şehirde görülen kızıl ise şü mullü bir derecede değildir. Teşrinievvel bidayetinde biraz nazari dik • kati celbediyordu. Fakat şimdi a zalmıştır. Lâzım gelen tedbirleri aldık. Vekâlet aşı gönderdi. On iki grup üzerine ilk mekteplere aşı tat bfkine başlandı. Bugün tîÖTCÎaneSf beşincî gündür ve hastalık yüzde elli nisbetinde tenakus etmistir Aşı istasyonları için de hazırlık yapıldı. A şılar gelince aşı istasyonlart açrla cak ve mektep haricindekilere buralarda aşı tatbik olunacak tır. Şayani şürandır ki vefiyat nisbeti dört yüzde rubu nisbe tindedir. Şimdiye kadar otuz bin ilk mektep talebesine aşı yapılmıs ve hiç bir aksülâmel olmamıştır. Bu da aşılarm fenne ve temizliğe riayet edilerek yamldiğını gö»terir.> tzahar kâfi görüldü. Diğer işler hakkında Beledtye Rei»' muavini Nuri Bey izahat verdi. thtiyaca tekabül edecek yeni bir zabıtai belediye nizamnamesi hazırlan makta olduğunu ve Bakırköy çimento fabrikasının neşrettiği gazlı du manlar mes'elesinin de mahkemeye intikal eylemis bulunduğunu ve binaenaleyh hükme iktiran erfînciye kadar bunun etrafında bir şey söy lemek doğru olmad'ğını söyledi. Galip Bahtiyar Bey de: € Mütemeddin memleketlerde duman kanunu vardır. Buhara inkılâp etmeden çıkna dumanlar zehir • lidrr. Bunun için fabrika sahiplerinin celbedilerek kendilerine tebliğat ya(Mabadi 5 Inci sahifede) M. Troçki'nin Seyahati Konferans vereceği baberi alâka uyandırdı Marsüya'dan sehrimize gelen hususî bir telgraf a nazaran M. Troçki ile zevcesi ve kâtipleri dün Marsilya'ya vâsü olmuştur. Mumaileyh Kopenhağ'a doğru yoluna devam etmektedir. Fransız polisi M. Troçki'nin lehinde ve aleyhinde tezahüratta bulunulmasına mâni olmak içm Pire'de oldugu gibi sıkı tedbirler almışhr. Kendisile ancak Fran • aı polisinden müsaade alanlar görü • şebPmektedir. M. Troçki'nin Kopenhag'ta taiebenin daveti üzerine bir veya iki konferans vereceği haberi her tarafta büyük bir alâka uyandırmışhr. Troçki'nin elyvem Sovyet hükume tini idare edenler hakkmda da sozler söylîyeceği tahmin edilmektedir. Bir çok ecnebi gazeteciler Kopenhag'ta M. Troçki'yi beklemektedirler. Sabık ko miser Danimarka'da tamamen serbest olacak, yalmz hayatını muhafaza için etrafunda polis memurlan bulunacaktır. M. Troçki Marsilya'dan gerti Marsilya 21 (A.A.) M. Troçki bugün saat 1 3 / 3 0 da karaya çıkard mış, otomobille Livon sehrine doğru gönderflmistir. M. Troçki buradan tre ne binerek Kopenhağ'a gidecektir. Dünya Güzeli Manisa'da Keriman H. bu sabah Manisa'ya cek ve aksam tekrar îzmîr'e dönecektîr tzmir 21 (Hususî) Dunya Güzeli Keriman Halis Hanım Manisa'lıîann davetlerini kabul etmistir. Yann (bugün) sab'h Manisa'ya gidecek, aksama gene tzmir'e avdet edecektir. izmir'deki kraVçe kunası Dunya Güzelinin tzmir'de bulunu şundin bilistifade Himayeietfal cemiyeti lzmirsporAlhnordu takımlan arasmda bir «Kraliçe kupası maçı» tertip etmişti. Maç çok alâka uyandımus, sahaya bes alb bin seyirci toplanmıştır. Bu izd'ham yüzünden Dünya Güzelinin sahaya girmesi imkânı bulunamamıs ve otomobili başka yollsrdan dolaştınlarak stadyomun arka kapısından içeri sokulmustur. Kraliçe çok alkıslanmış ve oyun baslarken topa ilk darbeyi o vurmuştur. Keriman Hanım bundan sonra ken • ıınııııııııııııııııııııııııııııııııııiııııııiMunııııııııııııııiHiMiıiHiını KENDİ KENDlMİZİ TENKİT: Ankarapalas Dunya Güzeli İzmir'de kendi ferefine tertip edilen fvtJ)ol maçınt seyrederken disine haznlanan mahalle oturarak ma(Mabadi 2 inci sahtfede) ııııııııııııııııııııntııııııııııııınııııııiııııııı varüs ettiğimiz bu vatan imar edilecektir, ve edümektedir. Bu büyük işi kim gorecek? Başvekil Hazretleri bu sualin cevabını en kat'î lisanile şoyle veriyor: Başka biç kimse değil, bizzat kendimiz, bizzat biz Türk'ler! Bu sözleri söyliyen zat kendi idaresi altında memleketin simasinda her gün bir yenilik, her gün bir umran ve her gün bir irfan yaratıldı • ğına şahit olan zattır. Memleketin yarısını yeni şimendiferler kapladı. Her gün her tarafta yeni eserler vücut buluyor. Yalnız Ankara'nın yedi sekiz seneye sığan ve insana adeta yerden yepyeni bir şehir fışkırıyor hissini veren kuvvetli var . Uğı bile yenî rejimde vatanm namzet oldugu parlak yakını tahmin ettirmeğe kâfidir. YVNUS NADİ Bu unvan altında kendi kendimizi tenkit edecek değil, bilâkis takdir edeceğiz: Devlet merkezinin biricik Av rupaî şekildeki otelini hamdolsun tekrar açmağa muvaffak olduk, ve inşallat artık bİT daha kapanmamak ve kapatmamak üzere. Her hangi bir şehre gelen bir yabancı orada her şeyden evvel rahat edecek bir ikametgâh bulmak ister. Burada yabancıdan maksat ecnebi demek değildir, ecnebi de dahil oldugu halde o şehirli olmıyan demektir. Ankara'da otelcilik te terakki etti ve ediyor ama bunlann Ankarapalas ayarında olanı henüz o'amadı, ve henüz yakın zamanda pek te olamaz. Devlet merkezinde huzur ve rahatı en mükemmel ve en modern seklinde temin edecek otelimiz budur. Hem otel Ankara'lılar için de ehemmiyeti haizdir. Büyük ziyafetler, hatta danslı cuma çaylan oradan iyi nerede verilebilir? Ve AnkaTa gibi henüz hayata yeni doğan bir şehirde bu az bir şey midir? Otelin tekrar açılmasında sebkeden himmetleri ciddiyetle takdir edriz. r V vatanı adeta tarihe yeni doğan işte böyle bir varlıkbr. tsmet Paşa Hazretleri bu nutuklarında istiklâl harbinin kurtararak ortaya çıkardığı yopyeni Türk varlığile eski hayatı biribirinden sarahatle ve pek haklı olarak . ayınyor. Umumî barpte zarurî bir tasfiyeye sürüklenen eski tmparatorluk hayatmda idare edenler halktan tamamen ayrı ve işle rinde halkı hiç hesaba katmıyan bir zümre idi. Şimdiki idarede ise işte bizzat Başvekil memleket idare sinde yalniz halkın alâka ve idra • kine istinat ediyor. Cumhuriyet idaresinin esasen halk idaresi detnek oldugu bundan daha kuvvetli hangî sekil ve suretle tarif ve izah olunabilir? Hak sahibi Türk halkınm vazi " feleri büyüktür. tmparatorluktan baştanbasa bir harabe' halinde te Muallim Söyle bakay.m, bir kaç lisan bilmenın ne faidesı vardır? Talebe Insan bütün sesli filimleri anlar...