20 Eylül 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

f umhurı Dokuzuncu sene: No. 3008 HER TiÜRKÛN BİR kİTAD Salı 20 Eylul 932 Fiatı 1 Liradur ATTİl OKUMA/I LAZIM Her kitapçıda bulunur ııımııınıııııııııııııııııııııııııııııııiııııııııııııııııınıııııııııııııııiMiıiMiııııııııııııimffiıiMimınaııııııiHiıııııııııııııııııııııııııı Reşit Galip B. Maarif Vekili Oldu Yeni kontenjan listesi tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: lstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366, Tahrlr müduru: 23236, İdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 Dünya meydanında Deve güreşi! Vişi: 16 eylul (Baş muhavririmiziden) Teslihatta müsavat istiyen Alman notasına Fransa'nın verdiği cevap neşrolundu. Bu cevabın bizim matb'uata aynen naklolunmuş olup olmadığını bilmiyoruz. Eğer aynen naklolunmuş olsa idi. çok iyi olurdu. Çünkü çok mükemmel siyasî bir vesikadır. Biz onu okurken İngiltere'nin henüz fikrini izbar etmemis olduğunu, fakat perde arkasmda A merika île görüşmekte bulunduğunu görüyorduk.İngilizAmerikan mükâlemelerinde fazla olarak Mançurî mes'elesinin de mevki aldığı fcuv vetle farz ve tahmin edilmektedir. Mücadelenin bu şekli bîze deve gü« reşini Hatırlatmıştır. A'vrupa'nın tspanya'dan azma b'uğa güreşîne mukabil bizde deve güreşi vardır. Bacaklarının uzunluğu ve uzun boynunun iğrriliği hasebile eski bir devirden nasılsa yanlıs olarak bizim idevre intikal etmiş bir hayvan hissi veren devenin güreşinde bir çok güzellikler yok değildir. Kızgın halinde erkek develer, vücutlerinin büyüklüğünden Keş on kat yukarı bir kuvvet sahibt gibi görünSrler. Ağızlarından köpükler sa çarak yürüyüşlerinde sankî b'asbkları yerleri çökertecekmiş gibi bir gurar ve emniyet vardır, ve îki erkek 'deve güreş için karşı karşıya getirilidikleri zaman yekdiğeri mat etmek için müracaat ettikleri oyunlar tabiî I»r zekanm Hayret ohnuıcak tecel 13erin£ gösterîrler. Avrupa'nıri içinde ftrî Kolos olan Almanya ile Fransa'Jun aon mücadeleleri iste bîze b'öyle JKr nevi deve güreşi gîbi «oründü. Diğer develer Junitc ikraci fl Âuncü pl&nda b'ulunuyorlar. Şimdiki nalde yekdîğerîne komşu ölan îki Icöcaman deve bîribîrleidni ömuzlaanakta görünüyorlar. Almanya 29 ağustos tarihli notasHe Fransa'dan Almanya'nm silâfi lanmakta müsavat h'akkı üzerinde husnsî müzakereler açılması tale blnde Kulunmuştu. Versay muahedenamosinde bu hak yok değildir. Versay muahVdenamesi bir taraftan AImanya'nm teslüiatını tahdit etmiş olmakla beraber diğer taraftan bu tabdidi diğer milletler teslihatı için de kabul edilmek lâzım gelen bir esas gîbi koymuş ve fazla olarak Almanya Milletler Cemiyetine dahil olduktan sonra hakkmdaki tahdidatm tadil ve ıslah edilebileceğîni tasrih eylemişti. Almanya'nın nihayet 100 bîn kişîden mürekkep olacak müsellâh kuvvetinî arttırıp arttır • maması mes'elesile en ziyade Fransa alâkadar olduğu için Almanya bu yoMaki davasmı halletmek için herkesten evvel Fransa'ya müracaati muvaf ık bulmuştu. Onun kabul edeceği şekli, diğer devletler bittabî zoriuksuz kabul ederlerdi. îşte şimdi deve döğüşünü andıran mücadele 6u zemin üzerindedir. Îki tarafın da hakkı var: Almanya, Avrupa'nın göbeğinde mevki tutmuş 60 milyonluk koca bir miHetin bu gibi kayıtlarla ve bilhassa bu kayıtla diğer milletlerden asağı bir muamle görmesini kendi naysiyeti ile ve istiklâl haklarile telif olunamaz bir vaziyet addetmekle Keraber dişlerine kadar silâhlı milletler arasında Almanya'nın silâhsız lığı kendi emniyeti için büyük bir tehlike teşkîl ettiğini ileri sürüyordu. Fransa cevabında Alman teklîfini uluorta reddetmiyor. Hatta bir ta • kım dhemmiyetli esasların bozulmamasına dikkat etmek şartile Alman teklifinin kabulünde hiç bir beis olmıyacağmı bile söyler gibi bir dil kullanıyor. Fransa diyor ki Fransa için olduğu gibi Almanya için de harice karşt emniyet şartının meşruiyetı müsel lemdir. Fakat bunun için acaba Almanya'nın da bilâkayıt ve şart silâhlanmağa kalkması mı lâzımdır? Sonra bu bal bütün millletlerde bir silâhianma yarışı açarak zaten bozuk olan dünya ahvalini bütün bütün karışhrmaz mı? En doğrusu bunu Milletler Cemiyetinde ariz ve amik konusarak nasıl muvafık b'ulunursa oyle yapmalı. Fransız cevabınm dikkate en lâyik kısmı Fransa'mn Al tnanya ile bu hususta ve her hususta anlaşmağa hazır olduğunu ifade e Yeni Maarif Vekilimiz dün Tahdidat asgarî bir akşam Ankara'ya hareket etti hadde indirilecektir Celâl Bey listede tasnif ve nisbetleri tayin için tetkikat yapıyor Yeni kararlar Piyasayı sevindirdi Anfcara 19 (Telefonla) tktİMt y Celâl Bey bugün, yeni nes • redilecek üç aylık kontenjan listen etraf mda tetkikatla mesgul ol ronytıır. Listelerin çarsamb'aya kadar iknmline çalışılıyor. Bu meyanda sa • nayicSere ait muaf iyet listeleri vardır. Şeker ve kahve itKali mulfmiin tatbtkatmda yapilan bazı yanlıs • lar da Hu meyanda düzeltilecektir. Kontenjan listeleri ve S numaralı kararname tadilâtı çarşamba gfinkfi Heyeti Vekilede kabıl ednecektir. Reşit Galip Beyin Maarif Vekâletine tayini umumî memnuniyet tevlit etti VazlfeUri fOhayet bulan mtilga Ptraeat komkvpnlannm ük reisi Cemal ve MvJitin Beylmr tile sanayie ve binnetice müstehl^iere faydalı esaslar ittümz edecek tîr. Yeni Maarif Vefnlimz rdQü akfmn 'ÂnkarJy* Tiareke Macnit ^effltSme lâyfâ ffiS3mf 67r tâıden evvel Haydarpaşa gartnda^ teotU âden Dr. Ğtfit Galip Beyefmdf bügui ve tetfeİkab, fidr KaMaarif Veküi Esat Bey istifa «taniş, b ü n meVrabrl*, maarif «fcâm, dortyatimîzdaki *»^«**«» mevkn dolayUn» yerine AychM m*b f ats Doktor Reşit l d Refit GaUp Bey şehir Kudaâona kaGalip Bey tayin olunımutar. Reşit Ga umıımî bîr memnonîyet tevlit otroîştg. yeni Maarif Vekilimiz dün aktnmki dar giderek* kenditini teşyi eden bir arüp Beyin Maarif Veküligi âli taıdika ekspresle Ankara'ya gitmisar. !Vekü kadaunnza demittır ki: iktiran etmistir. Beyi ani hareketinden baberdar ota • Bu tayin Rejit Galip Beyin maarif Yeni mukarreratla kontenjan u tktUat VekUhniz Celâl Bey ilk •ulü asgarî bad'de indirilecektir. 1 * Htetkikat neticesini dünkü Heyeti Vetiyacunız olmadığı için ithali kül kile karan şeklinde tahakkuk ettirliyyen menedilecek olan eşyamn bir dücten sonra şimdi sanayiimize esaslı listesi yapılmaktadır. Bunlar posta bir veçhe vermek üzere çalışmağa paketleri içinde de getirilemiyecek başlamıştır. Vekâlet memlekette ku> tfr. rulacak fabrikalarm hesaplanna kadar alâkadar olarak bu müessese . T«nî Kstelerde her ^evletle ticarî lerm yasamalan ve mijfit olmaları ımmasebetimiz oazari dikkate alı naoak, mevaddı iptidaiye serbest lis hususlanna Hina ile gtcyret edecek • tir. toye •tmm**fılr ve ihtiy&ç maddeleri tçîn de genif pn* yer aynlac&ktn*. Celâl Bey «fyon, tiftik, hal»; diğer istihsal mevaddı, vapurculok ve Hüfcumet listelerde, millî para iMabadi 5 ind sahifede) mn isttkrarına fialel vermemek şar Yeni kontenjan esaslari Sanayie veçhe verüeah İngiliz cevabı da menfi! • •••»«••• • Almanya'ya Versay muahedesini bozmağa hakkı olmadığı bildirildi «Bu mes'ele Cenevre'de Halledilebilir!» Esat Bey Niçin çekildi? Sabık Maarif Vekili ile bîr mülâkat Kurultay için hazırlık Halkın müzakeratı dinliyebilmesi için her tarafta tertibat alınmaktadır Maarif Vekili Re^tGaiip Bey riyaset Dil Kurultayı için Dolmabahçe Maarif Vekâletinden istifa eden saraymda haztrlıklar devam etmekte edecektir. Bursa meb'usu Esat Bey, dün akşam dir. Kurultaym toplanacağı eski muKurultay müsakerahnı halkın da üzeri kendisîni hanesinde ziyaret e ayede salonunda kap eden bütün ter dinliyebilmesi için alman tertibat den bir muharririmize, istifası ha cümlesmden olarak Beyazıt mey • tibat almmıştır. Kurultay müzake bermi: danmda, Darülfünun konferans saratına aza sıfatile iştirak edecek oLondra 19 (A.A.) Alman'larm < "Doğrudur, vazifemden affımı lonunda, Fatih parkında, Takshn'delanlar için salonun ortasına üç yüzteslihatta müsavat talebi mes'elesine rica etmiştim, bu ricam kabul olunki Cumhuriyet abidesi meydanında, den fazla iskemle konulmuştur. Müdair tngiliz Hariciye Nezartinin Frandu.» Dolmabahçe'de saat kulesi önünde, zakeratı dinlemek istiyenlerle, ga sa hükumetine tevdi ettiği nota AI Cümlesile teyit etmiş ve şu rzaha Üsküd'ar'daki Doğancılar parkmda, zeteciler ve ecnebi zevat için salo man ve Fransız noktai nazarlannı tetı vermiştir: Kadıköy Belediye dairesi onün • nun yanlarında ve arka tarafında lîf etmek gayesile kaleme alımnıştır. (Mabadi 5 inci sahifede) de radyo tesisatı yapılmakta, Kura • yerler ayrılmıştır. Kurultay ayın İngiliz hükumeti, notada Alman lara büyük hoparlörler konulmak 26 ıncı giinü öğleden sonra saat on ya'nın Versailles muahedesinin as tadir. dörtte ilk içtimaını aktedecektir. kerî ahkâmmm lâğvını talep etmeğe Bundan başka itfaiye merkez Müzakeratın ne kadar devam ede hakkı olmadığı ve bu ahkâmın an lerindeki radyo tertibatından da is • ceği malum değildir. cak bir uzlastna neticesinde tadil etifade edilerek buralara birer ho • Kurultaydan evvel hazırlıklarla dilebileceği kanaatini izhar etmekf^ Brîtanya notasint Rasırttyem Haporlör vazedilecektir. meşgul olan heyet bir kaç içtima dave terki teslihat konferansında tesriciye Nazın Sir Jhon Simon Ayrıca C. H. Fırkası merk*ezleril« ha yaparak ruzanmeyi ve kongre lihat hususunda kabil olabilecek en Boğaziçi'nin Rumeli ve Anadolu samüzakeratma ait bazı hususatı ta geniş bir müsavat temin edecek bir susunun ancak Versailles muahe (Mabadi 5 ind sahifede) karrür ettirecektir. Kurultaya yeni itilâfın aktedilebilmesi temenni olun desine tevfikan dostane muzakerat maktadır. Bu itilâfın ahkâm farkla neticesinde ve kuvvei müsellehaların rını ortadan kaldırması ümit edilmek tezyidine sebebiyet vermeden halledilmesi lâzım geldiği ilâve olun tedir. Sanayi bugün millî iktisada mesnetj (Mabadt 4 üncu sahifede) Notada ayni zamanda teslihat hu olan iki mühim unsurdan biridir ve ıııııııııııııuiMiıııııııııııuıııııııııınıiMiııııuıııııiHnııııuıııiMnııııiMiıuuıııııııınıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı halkm, hükumetin elile ileriye götüsay muahedenamesinin Almanya için den htsmıdır. Hakikaten milletler çok ağır olduğuna şüphe yok, ve bu riilmek üzere çahşılmaktadır. Sana arasındaki münasebetlerin şöyle veağırlıklann zamanla tadil olunmakta yiden mühim bir kısmının devlet taya böyle olmasında bugün için de, rafından yapüması, mevaddı iptidayarın için de e n büyük rol oynıyacak bulunduğu malum ve tadil olunup gideceği de muhakkak olmakla beiye, memlekette mevcut ve gayri vaziyetlerden bîri bu üri milletin varaber Fransa bu tadilâtın kendi emmevcut sanayi mes'eleleri, himaye ziyetleridir. Ancak bu iki millet aniyetini ihlâl edecek bir vaziyet ih rasında t a m ve kâmil bir uzlaşma usulü ve saire gibi sanayi esaslan etra1 neticesîne varabilmek için katoluna das etmemesine pek fazla ehemmifında ehemmiyetli birar mevzu teşyet vermektedir. cak bir çok merhaleler b'ulunduğu kil eden işlerin iş adamlanmız ve görülüyor. Binaenaleyh önümüzdeki fabrikacılanmız, nihayet efkâri u Bugün Avrupa'nın Hiç bir milleti deve güreşi sonuncu değildir. mumiye için ayn ayn telâkki şekilyeni bir harp bad>iı*esine atılmağa Bu nevi işlerde şu taraf haklı ve leri ve esbabı rmıcibeleri olabiltr. asla v e kat'a taraftar değildir. Bi bu taraf haksız demek yalnız dile naenaleyh herkesîn evvelâ HuzuruBunlan birer bîrer sütunlanmızkolaydır. Umumî harpten mağlup nu, saniyen de emniyetini tesis ededa teşıih ederek sanayiimizin ihti > çıkan Almanya'ya beşeriyetin ezelî yaç ve zaruretlerini tebellür ettir cek tedbirlere e n büyük ehemmiyeâdetlerinin devamı şeklinde bir ta mek ve sanayi siyasetimiz için hâkim tî atfederek bir nevi Avrupa ittihakrm mükellefiyetler ve mecburiyetolacak kanaate fikir malzemesi veı dına doğru yürümekten başka çare ler tahmil edilmiştir. Alman vaziyeti yoktur. Şimdiki deve güreşleri ancak miş olmak üzere bir anket açtık. Suderpiş olunduğu zaman b'unların allerimiz şudur: bu türlü neticelere müntehi olmak çok ağır olduğu söylenebilir. Fakat 1 Devlet hangi sanayii yap şartile müsbet ve f aydalı güreşier bir de Fransa'ya sorulsa onun ikide olmuş olacaklardır. Bizce ahvalin malı, hangisini yapmamalıdır? bir emniyet diye tekrar edip durduğu zarureti Avrupa'lılan yavaş yavaş 2 Evvelâ iptidai maddeleri şartm kendisi için ne hayatî bir mad olsa d a mukavemet olunamaz bir memleket dahilinde olan sanayii mi de olduğunu takdir etmemek mümkuvvetle o neticeye doğru sürüklühimaye etmeliyiz? kün olmaz. Fransa dünkü acı tec Aman birader, Allah aşkına merhamet et.. Kasamda bes para yor ve sürükliyecektir. (Mabadi 4 üncü sahifede) rübenin bir daha tekerrür etmemesi olmadığını kimseye söyleme, piyasada itibarım kalmaz! YUNVS NADl noktası üzerin'de tirtir titriyor. JVer Sanayi siyasetimi: Nasıl olmalı? Kanaatlerinizi bize hülâsaten bildiriniz