21 Şubat 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
SEKiZiNCi SEN~ No. Sahip » J Basmuharriri NADİ 1 İDARKHANKSİ: Dfivunauıııuıniu karşisinda daireı mahsos» Telgraf: İstanbul C u m h u r i y e t Posta k u l u s u : N° 2 4 6 I C I C I U I I . T a h r l r mü dürU Idare müdürü 22365. Matbaa 22366 23236 20473 mhu Göğüs göğüse muharebe! II1(III111I I( 1I lm PAZAR 21 ŞUBAT 1932 ABONE ŞERAİTİ MÜDOET: JTÜRKİYE İÇIN HARİÇ İÇİN : Seneliği : 1400 Xr. : 2700 Kr. : 6 Aylığı : 750 Kr. :' 1450 Kr. : 3 Ayhğı 1 400 Kr. i 800 Kr. 150 Kr. : Nushası her yerde = 5 Kuruştur = Araşityağı """" "" """ '»'''"»'»'»•'»•»•'''•»'»» »»''" ™ „„„„„„„„ rt.1 Mes'elesî hallolundu v Arikara 20 (Başmuharrirîmizden telefanla) «Cumhuriyet» in öte • denberi meşgul olduğu araşityağı mes'elesine son günlerde büyük bir anketle tekrar avdet etmiş bulun duğumuz malumdur. İzmît meb'usu Sırrı Beyin verdiği bir sual takriri üzerine İktisat Vekili Mustafa Şeref Beyin bugiin Mecliste verdiği ve Ziraat Vekili Muhlis Be yîn de iltihak ettiği izahat üzerine artık bu mes'eleye hallolunmuş na zarile bakabiliriz. Hatta bizce an kette devama mahal bile kalma • makta bulunuyor. Çünkü bu mevzu iîzerinde Vekil Beyin verdiği izahat kendi fabrikalarımızda kendi iptidaî maddelerimizin kullanılması hükumetçe dahi mukarrer olduğu hakkında kat'î teminat mahiyetindedir. Şimdiden etraflı bir surette yapılmış tetkiklere müstenit hükumet kanaatine göre 932 malî senesînden yani önümüzdeki haziran iptidasından iti baren yağ üzerinde çalışan millî fabrikalarda millî iptidaî maddeler kullanılacak, yani haricten getirilen araşit ve emsali yağ iptidaî madde • lerinin îstif ade ettiği müsaade ve muafîyetlerin verilmesine artık devam olunmıyacaktır. Bunu millî istihsalin yiiksek menfaati hesabına takdirle kaydolunacak bir muvaffakiyet saymak muvafık olur, zannederim. Millî iktisada sarfettiği dikkat ve ehem mîyetten dolayı hükumetimizi has saten tebrike lâyık buluruz. Mustafa Şeref Bevefendi verdiğî izahat meyanında millî fabrikaların hatta sulp halindeki vejetalin yağları imal etmek için dahi millî iptidaî maddelerden istifade edebileceklerini söylediler. Nitekim Izmir'deki Turan fabrikasının bu kabiliyette bir fabrika olduğuna ve hatta bu fabrjkanın ötedenberî bütün nebatî yağ îmalatı için Türk millî iptidaî maddelerüe iktifa etmek miimkün olduğunu iddia etmekte olmasma göre mevcut fab rikaiarımızın eğer icap ediyorsa bazı tadilât ile yeni vaziyete intibak edebilecekleri anlaşılmaktadır. Bu cihet te mühimdir. Almacaka bir karar ile bir tarafın faydaları temin oiunurken mevcut müesseselerin de çok ziyana uğramamaları elbette ihmal oluna cak bir nokta değildir. Vekil Be • yefendinin tetkikatı neticeleri dahi teyit ediyor ki bu yüzden millî fabrikaların telâfisi gayrikabil ziyan • lara maruz kalmaları melhuz bulun muyor. Hususile bunlardan icap e • denlerinin yeni vaziyete intibak et • mek üzere yapacakları tadilât icin önümüzde kâfi zaman vardır. Alı • nan kararın istihsal siyasetine büyük hizmet ve menfaati pek meydanda bir hakikattir. Acaba neticede Türk müstehliki az çok zarar eder mi? Millî istihsalir faydası esas olduğu için böyle bir suaiin esasen yeri yoksa da onu da ; mevzuu bahsederek vaziyeti her türl " dedikodu ihtimalinden tecrit etmek muvafık olur. Vekil Beyefendinîn izahatında da pek güzel ifade olunmuş olduğu üzere zeytinyağlarımızın fiatı pek ziyade düşmüştür. Bir halde ki bu yağlarımızın bugünkü fiatlan adeta mali yet fiatlarını kurtaramıyor. Bu vaziyet karşısında araşityağlarımn memlekete gümrüksüz girerek mü him bir istihsal maddemiz olan zeytinyağlarının ve diğer nebatî yağla • nmızın buhranını bir kat daha teşdit etmesi tecviz olunamaz. Zaten ucuz olan ve ucuz halile müşteri bu'mıvan kendi yağlarımızın bu halde Türk müstehlikine daha pahalı mal olacağmı hissetmeğe mahal yoktur. Türk müstehliki eskî hale nisbetle biraz pahahya da mal alsa bundan dolayı yeni vaziyet gene mahkum edilemez. Çünkü Türk müstehlikinin hakikî menfaati Türk istihsalinin buhrandan kurtulmasile kaimdir. Dünyanın her memleketinde hü küm süren iktisadî buhranın Türkiye'deki şeklinin daha ziyade ziraî olduğunu bu sütuniarda defalarla izah ettik. Ziraatçi Türk müstahsili istihsalini değer fiatla satamadığı tak dirde tabiî kendi iştirak kuvvetinden kaybediyor. Bizde çarsıları pazarları durduran âmil buradadır. Bu cihet lâyık olduğu ehemmiyetle göz önünde tutulunca Herkesin müteessir olduğu buhranın ortadan kaidırılmasında müstehlikîn de büyük menfaati bulunduğu pek lliniMIIIIIIIIIIMIimiMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIMIIIIII Ucüncü KonSenjah Lislesi Neşredildi „„„„„ nlımınlllllII111Illlmı n ı l ı n m i M B. M. Meclisinde dünkü müzakereler i ııııııııııııuıııınıııııiMiıııııııııııııııımıııiMiııııııııiMiııınıııııııııııııınınııııııııııııııııuuı rl| lmmlllIlmllIIIII1 llllmı nlllI1 , Büyük Japon taarruzu nihayet dün sabah şafakla beraber başladı! Çin'liler büyük bir Mukavemet gösteriyorlar Şanghay 20 (A.A.) Japoniar, tam saat 7,30 da Chapei haricinde ve Hong Kew mıntakasında geniş ir cephe üzerinde Çin'lilere taarruz etmişlerdir. Taarruzun hedefi Hong Kew'in iki mil şimalinde bulunan Kiag Wan noktasıdır. Japon'lar, yapmakta oldukları sUtematik taarruzla kuvvet iktîsap etmektedirler. Bombalan hâmil bulunan Japon tayyareleri Chapei üzerinde uçmak tadır. Müteamz kuvvetlerin hedefi de miryolunu tutmak ve oradan hücumlarına Chapei'ye tevcih eylemekte dir. Japon tayyareleri Kiangouan köyünü topa tutuyorlar. Muharebe TchangKaiChek ordusunun 87 inci fırkalarile baslamıştır. Japon'lar 19 uncu Canton ordusunu Tchang Kai Chek'in ordusundan ayırmak istiyorlar. Şanghay 20 (A.A.) Japon kuvvetleri, tayyarelerin, tankların ve torpito muhripleri tarafın "m endaht edilen toplann himayesi altında KiangouanTda bugün öğleden sonra ileri harekâtma baslamıştır. Bu kuvvetler Voosung üzerine taarruz etmektedir, Çin'liler siddetli bîr mukavemet gösteriyorlar. Araşityağı mes'elesi kökünden halledildi Önümüzdeki seneden itibaren araşit iktisat Vekilinin B. M. Meclisinde beyanatı Ankara 20 (Telefonla) Meclis saat 2 de Refet Beyin riyasetinde toplandı. Muş meb'usluğuna intihap olunan Naki Beyin mazbatası kabul olundu. Naki Bey yemin etti. Bundan sonra Kocaeli meb'usu Sım Beyin sual takririne geçildi. Takrir teşviki sanayi kanunundan bilistifade gümrüksüz olarak araşityağı ve Hindis|an cevizi ithal ile istimal eden bazı fabrikalar hakkında idi. tktisat ve Ziraat Vekîllerinin izahat vermesi îsteniyordu. tktisat Vekili Mustafa Şeref Bey kürsüye çıktı. Sım Beyin millî iktisadiyatımızı çok alâkadar eden e • hemmiyetli bir mes'eleye temas et tiğini, millî f abrikalarla mevaddı iptidaiye arasındaki münasebet hak kmda hükumetm noktai nazarının ne olduğunu bu vesile ile anlatmağı muvafık gördüğünü söyledi. Bunu mü teakıp hükumetin memleket mevaddı iptîdaiyesi kullanmağı prensip ola rak takip ve kabul ettiğini, bu prensipte tereddüde, şüpheye cevaz ve • rilemiyeceğini bildirdi ve araşityağı mes'elesine geçti. Araşityağının sabuneutakta koüaıulınalc ozare Ukal edilmekte bulunduğunu, bu yağın teşviki sanayi kanununun muaf iyet kıs Japon kuvvetleri Voosung istihkâmatı istikametinde tayağmm memlekete ühali menedilecek arrıız ettiler, îlk hamlede bîr köy ve bîr îstasyon zaptettjJer 'fkttsat VekîH Mustafa Şeref B .Sual takrtrl saMbl Sırrt B. (İsmtti lktUat Vekilinin izahati Tukarıda Şanghay dvarmda bir Japon mltralyozü, aşağıda iki Çin'li bortiba aton Japon tayyarelerine dehsetle baktyorlar Taarruz Woosung'a müteveccîhtir istasyonunun Çin'lilerden istird«t e dildiğini bildirmektedh*. Bu köyün civannda göğüs göğüse kanlı bir miisademe vuku bulmaktadır. tki tarafm da ağır zayiata uğradığı söylenmektedir. Bu da başka bir rivayet Şanghay 20 (A.A.) Şimdiye kadar ne Japon'lar ne de Çin'liler iIer!iyeme<nişlerdir. Japon yaralılennı nakleden kamyonlar Honkeou'ya vâsıl olmuştur. Çin kuvvetleri, mühim takviye kıtaatı almıştır. Bunlar, Japon'lar tarafından tecavüze uğramadıkça ateş açmamak ve ilerlememek emrini almışlardır. Çin kuvvetleri şevk ve nikbinî gös mına drJul bulunduğu için gümrük resminden istisnaen girdiğini, bir hesaba göre araşityağına karşı duyulaa ihtiyacm senevî 10,000,000 kilo, Ayvalık'tan alınan malumata göre de S veya 6 milym kilo olduğunu anlattı. Halbuki 930 senesi gümrük istatk . tiklerine nazaran muafiy«4t*Ki İsti fade ederek giren araşityağının 470,000 kilodan ibaret bulunduğunu söyledi. Bu suretle ithalâtın gosterilen rakamlarm yirmide birini teşkH eylediğini işaret etti. Bundan sonra araştyağının sabun fabrikalannda kullanıldığını, mem • Ieketimizin araşityağı kullanmasına. 927 senesinde zeytinyağı fiatlannın yüksek olnutıun sebebiyet verdiffinî, zeytinyağlarımızın o zaman harıçte (Mabadi 4 uncü sahifede) Japon'lar muvaffak oldular mı? Şanghay 20 (A.A.) Japon n mumi karargâhı Kiang Wan köyü ile termektedîrler. Muahariplerin zayîatma aît erkam (Mabadi 4 üncu sahifede) İlk tohum kongresi Kongre dün Ankara'db Ziraat VekiB Muhlis Beyin ııutku ile açıldı Ankara 20 (Telefonla) Tohum kongresi bugün Ziraat enstitüsünde saat 12 de Ziraat Vekili Muhlis Bey taraf ından açıldı. Muhlis Bey bir nutuk söyliyerek dedi ki: < Tohum ıslah kongresini açı yorum. Bu içtimaı sizlere bir ay evvel gönderdiğimiz ruznamedeki maddeleri görüşmek içîn rica etmiştim. Her sene bu ayda, yahut heyetinizin daha elverişli göreceği diğer bir zamanda toplanılacaktır. Bu toplanışlar siz lerin bir sene içîndeki sâyinizin se • merelerini, neticelerinî bir defa da kendi ağzınızdan işitmek fırsatını bizlere verecek, gelecek sene daha verimli, daha muvaffakiyetli çalışa • bilmenm esaslarını kurmak imkânı olacaktır. Konuşacağınız işler çoktur, mü himdir. Zamanımız kısadır, dardır.Onun îçin sizleri fazla işgal edecek değilim. Yalnız bazı ricalarım var. On Iarı hulâsa edeceğim. Sizlerden bu toplamşta en evvel istediğim müş Halkevleri niçin açıldı, Neîer yapacak?... Reşit Galip Beyin, Ankara Halkevinin açılma merasiminde söylediği nutuk.. Büyük Gazi'nin, kıymetli Cihan değer irşadatı lAnkard'da Halkevleri Umutnt merkezinin kiişat merasiminde Re cep ve Reşit Galip Beylerin birer natak irat ettiğini dün yazmış, Recep Beyin nutkunun metnini de derceylemiştik. Bugün de Reşit Galip Beyin halk kültür evlerinin mesai programım çizen güzel untkunu berveçhi ati dercediyoraz : ] Muhterem kardeşlerim, Memleketin en güzide fikir ve irfan zümresine mensup dinleyîciler karşısında millî kültür işlerinden bahsetmek vazifesi benim için bir bü yük kolaylık, bir de ehemmiyetli zorluk gosteriyor. Kolaylık, devlet müesseseleri haricinde halk kültür yurtları mesaisinin kıymet ve ehemmîyeti hakkında size karşı deliller ve vesikalar iradına lüzum ve ihtiyaç olmamasından, zorlukta bu sahada yapılması düşünülen işleri sizlere beğen direbilmek endişesinden geliyor. onümüzde, kapısı şimdi açılmakta olan mesai sahası engindir. Davamız millet olarak medeniyet yolunda bir zamandanberi kaybettiğimiz mesa • feyi en kısa zamanda kazanmak ve medeniyet safında lâyık olduğumuz mertebeye, yani en ileriye varmak tır. Halkevlerinin gayesi bu maksada bağlanacak enerjilerî ve hizmet e mellerini teşkilâtlandırmaktır. kolay teslim edilir. Hulâsa hükumetin aldığı karar millî iktisadın yükseltilmesi nok • tasından tam ve kâmil isabet ifade Gazi Hz. Reisicumhur Hz. dün sarayda hususi dairelerinde meşgul olmuşlar ve akşam üzeri mo törle Boğaziçi'nde bir tenez • züh yapmışlardır. Kral Alfons Istanbul'a geliyor Sabık Kral şehrîmîzde bir gün kalacak Napoli 2O (A. A.)Sabık tspanya Kralı Aiphonse dün sabah Gauthier vapurile Napo li'ye gelmiştir. Sabık Kral şehrin temaşaya değer yerlerini gezdikten son • ra aynî vapur la Pire'ye ha reket etmistir Sabık Kral A Dün tohum. kongresini açan Ziraat Muhlis Bey terek bir çalışma programı hazırla • manız, bu program üzerinde dbirliğî ile yürümenizdir. Programınızm ana hatlan bellidir. {Lutfen sahifeyi çevirinle) t meb'usu Reşit Galip Bep 3üncü liste çıktı Kontenjcoı listelerinden artan mevat müteakıp liateye nakledilmiyecek Ankara 20 (Telefonla) Ve jan devresi zarfında yapılabU.ip killer Heyeti saat 11 de top devre nihayetine kadar bakiyelandı. 3 üncü kontenjan listesi ler müteaktp kontenjan lisetsi ile merbutu kararnameyi tasdik devresine naklolunmazlar.) etti. Kararname Reisicumhur Bu suretle kontenjan listeleHz. nin tasdiklarına iktiran eyrinden artan mevat şimdiye kaledi ve Resmî gazetede çıktı. dar mü teakıp listeye ithal olu Yeni kararname şu ahkâmı nurlarken bundan sonra bu mumuhtevidir: amele yapılmıyacaktır. / 11986 No. lu birinci mü2 A, B, C, D, E, H, G, H zeyyel kararnamenin 8 inci mad cetvelleri geçen listenin aynidir. desine şu fıkra ilâve olunmuş • [Beşinci sahifemizde yeni listenin tur: Ankara'dan telefonla alâtğtmız (Ancak bu nakiller bu konten bir kısmını neşrediyoraz.1 Mesai şubeleri Gazetelerde çıkan ve şimdi hepi • mize birer nüshasını sunduğumuz talimatnamede halkevlerinin kaç mesai şubesine aynlacağı ve bunların hangi maksatlara doğru nasıl çalı şacağı ayn ayn fasıllar ve maddeler halinde yazıhdır. Bunlan burada baştan aşağı okuyarak tekrarlamakIığım sizin için faidesiz bir yorgunluk olur. Bugünkü konuşmada, bu talimatnamenin kurulmasmı istihdaf ettiği halkevleri yani, müfit mesaisile merkez mesaîsinin birbirine nasıl kaynaştırılacağı, muhitin merkeze, merkezin muhit teşkilâtına ne yolda bağlanacağı ve takip edilecek umumî (Mabadi 6 ıncı sahifede) mıııımıııııııııııımııııırıııııımııııııııııı tma, tstanbul, Sabık îspanya Kralı Alfons nnıiMiııiMiıııııiMiıııııııııiMiriMiııınıııııııımııııııııııııııııııııııııııııııııııııııımıııııııııııııııııı eden bir zarurettir. Bundan bütün millet te ancak memnun olabilir. YUNUS NADl Izmir ve Rados'u da ziyaret edecek ve oradan Sam'a kadar gidecektir. Sabık Kral bu sehri de ziyaret ettikten sonra FilisHn'e yahut Mısır'a çidecek ve Marsilya'ya avdet îcin ts kenderiye'de vanura binecektir. Atina 20 Sabık İspanya Kralı 13 üncü Alfons Fransa'dan ttalya'ya çeçmis, İtalya'dan Teofil Gotvi vaourile bu sabah limammıza gelnrmtîr. Kral kızları ile birlîkte karaya çikarak Atina'vı gezmîştîr. Teofil Gotye vapuru salı erünü tstanbul'da bulunacak. sabık Kral oradan îzmir. Rados. Kıbrıs tarikile Bevrut'a gidecektir. Kral Alfons B»yrut'tan otomobil ile Sam'a hareket edecek. Fili^t'n ve Mısır'ı rivaret et tikten sonra tskenderiye'ye uğrıyacak ve Marsilya'ya dönecektir.
