16 Aralık 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 2734 Sahip vo Basmuharriri ISJADİ İDAREHANESİ: j Dfıvuounnuıniye kaniKinda dairfii nahsa&a | Telgraf: İstanbul Cumhuriyet | Posta kutıısu: N° 246 j Başmuharrir : 22366 rahrtr müduru : 23230 Idare müdürü 22365. Matbaa 20473 f < • * * mhuri Irak Basvekili ııiHiiMiııiMiııııııııiMiıııııııııııııııiııııımnıll.n..llM...Z,..,... CARŞAMBA 16 K A N C J N U E V V E L 1931 ABO1NIE ŞERAİTİ TÜRKIY EIÇIN \ • Seneliği : 1400 Kr. : : 6 Aylığı : 750 Kr. : 3 Aylığı • 400 Kr. : * ; 1 Aylığı: 150 Kr. : HARİÇ 2700 Kr. ] 1450 Kr. : 800 Kr. : • • • Nlishası her yerde Hallolunacak ukte: Alman vaziyeti l " "11"""" 1 Suriye Hududunda Yeni Bir Hükumet mi Kuruluvor? "mtınMiııınıımıııııtHinntııt IIIMIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIİIIIIIİIIIIIIIIIIIIHHMI = 5 Kuruştur = Ticaretin salâh ve inhi*afı Alman mes'elesinin halline bağltdır. Tamirat mes'elesi cihanın malî piyasalarmda yeniden alevlenmistir. Hoover moratoryomu bu derde bir sene îçin çare buldu. Bu müddet bitince vaziyetin ne olacaşı meçhul dür. Yalnız malum olan bir hakikat var ki o da; Almanya'mn Younç olânı mucibince tediyesile mükellef olduğu taksitin tamamını şeraiti hazıra içinde odeyemiyeceeidir. Alman banka ve sirketlerinin bühassa Amerika, Ingiltere, Felemenk ve tsviçre müessesah maliyesine medyun bulundukları kısa vadeli borçlar vaziyeti bir kat daha karıştırmıştır. Wiggin komisyonunun raporu üzerine bu borçlar için Almanya'ya verilen altı aylık mühlet önünıüzdeki şübatta hitara buluyor. Tamirat mes'elesi hallo lunmadıkça bu kısa vadeli borçların tecdidine imkân görülemiyecektir. Hulâsa: Alman iktisadiyatı bueün üç mes'ele ile karsı karşıyadır: (1) tamiratm tediyah; (2) subatta müddetleri bitecek olan kısa vadeli borçIarın tesviyesi; (3) memaliki ecneb'vede aktoiunan uzun vadeli hususî istikrazların resülmal ve faiz taksitlerinin ödenmesi. Versay muahedesi Alman devletinin bilcümle mevcudat ve matlubatından evvelsmirde tamirat bedelâtmın tediyesini taahhüt altına almıstır. Tamirat bedelâtmın çoğunu alan Fransa, tamirat tesviye edilmedikçe başka hiç bir borcun ödenemiyeceğinde ısrar ediyor. Fransız'lar, bazı müsaadatta bu • lunmak istiyorlarsa da, esas itibarile Young plânının tadil ve tebdiline şiddetle muarız bulunuyorlar. Young: r'i^ı AJmsnya'ya; tamirat bedelâtmın sarta muallâk kıtmmı ödeyemediğinde Beynelmilel Tediyat Bankasına müracaatle tstişarî komisyona vaziyeti yeniden tetkik et tirmek hakkını vermistir. Maamafih, elyevm yei'ı devlet murahhaslarmdan mürekkep olarak içtima etmiş bulu nan bu komisyonun tamiratm ancak şarta muallâk kısmını tetkik ede bileceğini, vazife ve salâhiyetinm de mahdut olduğunu unutmamak lâ • zımdır. Komisyonda Fransa'yı M. Rist, İngiltere'yi Sir Walter Lay ton, Italya'yı Signor Benedoce, Atnerika'yı Dr. Walter Steward, Al manya'yı da Dr. Melchior temsil etmektedirler. Almanya, tediye frabiliyetinin daha esash bir surette yeniden tetkik edilerek diğer borçlar nazari itîbara almmaksızm tamirat mes'elesinin halledilmemesinde ısrar ediyor. Almanya, Young plânı mu cibince tamirat borçlarını tediye ettiği takdirde; kısa vadeli borçlarını tesviye edemiyeceği gibi uzun vadeli haricî istikrazların da resülmal ve faiz taksitlerini ket'iyyen öde yemiyecektir. Binaenaleyh, tamirat mes'elesinin hakkaniyet esası gözetilerek halledilmesi; yalnız Almanya için değil, Almanya'mn alacaklıları için de fevkalâde haizi ehemmiyet bir keyfiyettir. Fırka grupu toplandı Ankara'ya geliyor Güzel Türk Kızları, Bugün gene toplanacak! Nuri Pş. nın seyahati İstical etmelisiniz! Kaçakçıhkla mücadele lâyihası bu hafta kanuniyet kesbedecektir Ankara İS (Telefonla) Ka yartn toplanmak üzere dağddt. çakçılıkla mücadele esaslarım Fırka Grupu yarın «bugün» tesbit edecek olan komisyon butekrar toplanacaktır. Bu içtimagün saat üçte toplandı. İçtima da Fırka komisyonunun tesbit ett saat sekize kadar devam etti. tç tiği esasların müzakere edile timada Başvekil tsmet Paşa Hz. ceği anlaşilmaktadır. Grup iç ile diğer Vekiller de bulundular. timaında esaslar tesbit edildikten sonra, hükumet, bu hususta Komisyon, günlerdenberi devam eden mesaisini bugün geç icap eden kanun lâyihalarım cumartesiye kadar hazırlıya vakit bitirmistir. Bugün Fırka Grnpu da top cak ve Meclise verecektir. Perlanmıştı. Komityonu mahsus he sembeye kadar mezkur lâyihalar kesbi kanuniyet edecektir. nüz mesaisini bitirmediğinden ve ruznamede başka görüşüle Meclisin perşembe günü içticek mes'ele de olmadığından maım tatil etmesi muhtemeldir. ııııııııııııiMiııııtııııııııııiMiHiıııiMiıııı ıııııtııııiHMiıııııııiHiııınııııııııııııııııııınııııımMiıiHiıııııııııııtııntıuıııııiHiııııııııııiMiıııııı ^ * • * • "* * Jf ^ ^ • • hususî mahiyettedir Ankara 1 4 Irak Başvekil ı Nuri Pasa bu günlerde Ankar *'ya gelecek tir. Seyahat hu susî mahîyette olduğu için merasim yapılmı yacaktır. Bas vekil ile birlikte yeni ticaret muahedesi müza keratmı idareye Eğer güzelseniz, Türkiye Kraliçesi olmamanız için hiç bir sebep yoktur Müsabaka şeraitini Bir daha okuyunuz ^ ^ ^ ~ ^ ^ B ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ • • ™ » ~^^^r ^ ^ ^ ^ * ~ ~^^^r ~^^^^r ^^^^r ^^^^r ^ ^ TürkAmerikan dostluğu Nevyork'taki cemiyetin Ankara'ya gidip gelen reisi beyanatta bulunuyor Mister Jennigs'in Ankara'daki temasları Geçenlerde Nevyork'tan şehri mize gelerek Ankara'ya giden Türk • Amerikan Dostluk Cemiyeti müessisi ve ikinci reisi Mr. A»a. Jennings Ankara'dan sehrimize dönmüştür. Mister Asa K. Jennings dün bir muharririmize Ankara'daki te mas ve intibaları hakkında su beyanatta bulunmuştur: « Merkezi Nevyork'ta olan Türk Amerikan Dostluk Cemi yetinin ikinci reisi ve müessisle rindenim. Türkiye'ye buradaki dostlarımı ziyarete ve hayır islerile uğraşan teşkilâtm cemiyetimizle teşriki mesaisi imkânlarını tetkike geldim. Esasen her sene memleketinize gelirim. Ankara'da Hayır Işlerine Yardım Cemiyeti diye bir cemiyet teşkil edilmiştir. Bu cemiyetin müessisleri arasmda Halk Fırkası ikinci reisi AIi Bey ile meb'us Ali Rana Bey, thsan Paşa, Naci Paşanın ref ikası ve diğer zevat vardır ki hepsi şahsen dostuaıdurlar. Ben memleketinize İzmir'in istirdadı sıralarmda gelmiştim. 0rada ilk tanıdığım zat Belediye reisi Aziz Beydir. Bundan sonra her sene Türkiye'ye gelir, hükumet ricalile, Türk Amerikan dostluğunu takviye ve hayır işlerine ait mes'eleler üzerinde te mas ederim. Bu sefer Maarif, Sıhhiye, Ad Kudüs kongresı ve Abbas HVvJ Pş. Hz. Bu sene, Nis'te yapılacak olan 1932 senesi Avrupa beynelmilel güzel lik müsabakasına istirak ve orada Türk güzelliğini temsil etmek şerefi acaba, hangi Türk kızına nasip olacaktır? Nuri Paşa Asağı yukarı bir ay sonra, güzel memur Irak murahhaslarının da gelbir Türk kızı daha, Feriha Tevfik, meleri belkenmektedir. Mübeccel Namık ve Naşide Saffet * Hammlar gibi Türkiye Güzellik Kraliçesi unvanını kazanacak ve kftnuAnkara 15 (Telefonla) irak nusaninin son günlerinde, Sirkeci UBasvekili Nuri Pasa Halep'ten per tasyonunu dolduran binlerce kisinin sembe günü tayyare ile tstanbul'a alkısları arasında Naside Saffet Hamuvasalat edecek, cumartesi veya nımın hatıratında anlata anlata bipazar günü Ankara'ya gelecektir. 931 Kraliçesl Naşide Saffet H geçen sene tiremediği ParU'e, Nis'e ve kim bilir, Nuri Pasanın bu seyahatinin TürAvrupa ve Cezaylr'e yaptığı mustesna daha nerelere gidecek, alkıslanakiye ile Irak arasmda aktolunacak seyahatten avdet ederken cak, hediyeler alacak ve bu nefis segümrük itilâfı ile alâkadar olduğu tum tutulacaktır. Maksat, muvaffak yahati • bir hanım tâbirile besbe ve bu meyanda iki tarafa ait diğer olamıyanların, kadınlık gururunu ve mes'elelerin de görüsüleceği söy dava yapacaktır. izzeti nefislerini sıyanet etmektir. Bu sene müsabakaraıxın «eklini lenmektedir. Müsabakaya girmek istiyen gü • değiştirdiğimiz için, güzellik mü sabakasına girenler, isterlerse re zeller, simlerininesrettirecekler,Utemezler»e 1 Resim ve isimlerinin nesrin! sadece isimlerini kaydettirecekler istedikleri takdirde hemen birer mekdir. Müsabakayı kazanmıyanların itupla resimlerini göndermelidirler. Dünkü (i»" simleri ve hüviyetleri kat'iyyen raek(Mabadl 4 Üncü. tahife&e) Posta) Kudüs kongresinden bahsederken, sa r Mr. Jenntngt Bundan üç gün evvel, Sovyet bandıralı îlyiç vapuru Izmir körfezine girerken fırtına yüzünden karaya oKısa vadeli borçların çoğu Almanturmus, kaza neticesinde geminin ya'mn ticareti hariciyesini finanse makine dairesi ve ambarları su ile dolmuçtu. Sovyet gemisinin tehlikeli etmek için Alman banka ve şir • vaziyetini haber alan Türk Gemi ketlerine açılmış olan kredilerden Kurtarma şi'ketinin (Lâvalet) is mürekkeptir. Bu kredilerin kısraı alinilMllliniTlilirinilllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIMIIIIIIIIIMIIIIIIIllinlMIMIIIIIIIIIIIIIIIItlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll mindeki tahlisiye vapuru kaza ma • zamı hakikî muamelâtı ticariyeyo halline giderek tlyiç vapurunu kur sına baliğ olmaktadır. Son senelerde Iarını ödemesine imkân bırakılır ve miistenit ve mukabili depolarda mevtamirat hesapları derecei saniyede te tarmak istenıiş ise de gemi kaotani bu istikrazlar tahvilâtının bir kısmı cut ve yahut yolda bulunan emteai bu yardımı kabul etmemiştir. tlyiç lâkki edilirse; bu vaziyetin dahi taAlman'Iar tarafmdan mübayaa edilticariye ile temin edilmiş hesaplar vapurunun acentası olan Sozlorgslod mirat akibetini ümitsiz bir safhaya diği için bu miktar biraz tenezzül etdır. vapur şirketi de kabotaj kanununun düşürmesinden endişe edilmek'.edir miştir. Şeraiti hazıra tahtmda ve AlAlmanya'da işliyen sermayenin memnuiyetine rağmen gemisini kurki, bu şekle bilhassa Fransa'nın mumanya'mn bugünkü haricî ticareti büyük bir kısmını teşkil etmek iti • tarmak için Rusya'dan tahlisiye vevafakat etmiyeceği muhakkaktır. Bu saiti getirmek teşebbüsünde bulun barile, Almanya'mn haricî ticareti ve müvacehesmde, eğer tamirat yükü hakikatler karşısında, tevessül olutahfif edilecek olursa, Almanya bu muştur. umum Alman millî iktisadiyatı bu nacak yegâne çare, bu tahavvül ve borçları sühuletle tediye edebilecekBu yüzden üç gündenberi kurta kredilere tâbiâir. Almanya'mn ta inkılâp devresince ve kısa vadeli rılamıyan tlyiç vapurunun vaziyeti tir. ahhüdatını ifa edemiyeceği tahak tehlikeli bir hal almıştır. borçlar öden<nciye kadar Almanya'Benaberin, tamirat bedelâtı im kuk ettiği gün, ecnebi dayinler kreB. M. Medlsl Reisi Kftzım Pasa, vitrln Selâmet vapuru kurtuldu mn tamirat bedelâtını aynen eşya odileri tecdit etmiyecekler, Alman ti tiyazh alacak olduğunda alâkadar tüecarlarla larak ödemesine müsaade olunmasıSis yüzünden karaya oturan (Secareti hariciyesi de bundan çok müdevletler ısrar eder ve Almanya'yı Millî Tasarruf ve tktisat haftası lâmet) vapuru, dün kendi kendü.ne teessir olacaktır Bu hal, Almanya'icbara kalkışırlarsa, hususî borçların dır. Bittabi, böyle bir tedbirin Al programınm tatbikına devam edU • kurtulmustur. nm ihracatına bugünkü dereeed<3 de ödenmesine imkân kalmaz ve Al manya'nın hususî haricî borçların» mektedir. Jüri heyeti dün şehirde dolasmıs, Bir vapur battı vam etmesi ünkânmı külliyen sel • ödeme kabiliyetini kırmıyarak tamimanya'nın tflâsı gibi bütiin dünya için vitrin müsabakalarına istirak eden bederek tamirat tediyatını da büs • Gelibolu'da karaya oturan Jor rat alacaklılarmı da tatmin edeca pek vahim bir vaziyet hâsıl olur. müesseselerin vitrinlerini tetkik et • bütün akamete uğratacaktır. ğine, ve binnetice son derecede ıslah jiyos ismindeki Yunan vapuru ise Böyle bir felâketin ise, ihracat kud • mistir. Müsabaka neticesi yarm akkendisini kurtarmak istiyen (Adalet) (3) üncü mes'eleye, yani uzun vave inkişafa muhtaç olan cihan ticaretini zâfa düşürerek Almanya'mn vapurunun yaptığı yanlış bir roanevra sama kadar anlasılacak, birinci, ikindeli haricî borçlar taksitlerinin te tamirat bedelâtını tediye kabiliyetini retini de mühlik bir inhitattan sıyaneticesinde halatlarını kopararak ka ci ve üçüncüler tesbit edilerek mükâdiyesine gelince: net eyliyeceğine şüphe yoktur. fatları verilecektir. büsbütün kırmesı tabiidir. Eğer Alyalara çarpmış ve tamamen bat Bu taksitler senevî 900 milyon HAYRETTİN ŞÜKRÜ Bugün Halk evinde tasarruf mev(htabadi 5inci saıjede) manya'mn evvelâ hususî ticarî borçmark takriben 477 milyon Türk lira liye, Himayeietfal gibi tesekküllerle ne suretle teşriki mesai edebilecğimiz mevzuu üzerinde Hayır İşlerine Yardım Cemiyeti erkânı ile müdavelei efkârda bulundum. Yakında bu temaslarımın çok iyi filî neticeler vereceğini ümit ediyorum. Ben Türk'leri çok severim. Bütün gayem iki millet arasında dostane münasebatı temine çalış • maktır. Cemiyetimiz bu sene de bazı muavenetlerde bulunacaktır. Fakat, ben bir şey yapmadan ev • vel söylemek itiyadmda değilim. Ankara'da Reisicumhur Gazi Hz. tarafmdan da lutfen kabul buyuruldum. Hakkımda çok bü yük iltifatta bulundular ve beni çok bahtiyar ettiler.» bık Mısır Hidivi Abbas Hilmi P». Hz. nin Kndü« kongresi ri yasetine bir telgraf çekerek mıı vaffakiyet temenni ettikle rini, Büyük Br' tanya'nın aıena ^Abbas Hılmi Pf. Hz fiini gözeterek kendi haklarını k& zanmalarını tavsiye eylediklerinı yakmda Filistin'i ziyaret edecekle rini kongreye bildirdiklerini yaz mıştı. Abbas Hilmi Pasa Hz., dün, To kathyan otelinde kendilerile gorü çen bir muharririmize bu mea'ele hakkında su beyanatta bulunmuşlardır: € Kongreye ne telgraf çektim, ne baska bir sey... Yalnız beni kongreye davet ettiler. Bir mektupla ta o zaman itizar ettim. Bu kongre ile hiç bir münasebetim yoktur.> Bir Boğaziçi vapuru Dün gece karaya oturdu 58 numaralı Şirketihayriye vapuru Selimiye önünde sığlığa düştü s. ı Yolcular karaya çıkanldı Vapur da kurtarıldı Şirketihayriye'nin 58 numarab va • puru dün aksam Selimiye önlerinde karaya oturmuştur. Aldığımız malumata göre hâdise s5yle olmustur: Çamlıca'Iı Mehmet kaptanm idare sindeki 5 8 numaralı vapur saat 5,5 ta Harem iskelesine gitmek üzere Köprü'den kalkmıs, bu sırada karanhk ta bastığı için projektörünu yakarak flerlemeğe baslamıshr. Vapur, Selimiye önlerine kadar bilâ araa gelmiş, burada iskeleye yakmlaşbğı için sahile yanaşmıs, işte tam bu Gelibolu'da Bir vapur battı İzmirde de bir Rus vapuru karaya oturdu Bir Şirketihayriye vapuru sırada gemi kayalık ve sığ olan sahile oturmuştur. (Mabadi 5inci saifede) IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIMIIIMIIMIIIII'IMIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIllllllllllllllilltllltlllUIIMIIIIIIIIIIllllMIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllinilllln Dün vitrinler gezildi Tasarnıf haftası devam ediyor, cuma f î'mü büyük bir resmigeçit yapılacak mttsabakasında birlikte... mukâfat kazeaan zuu etrafmda bir konferans verile cektir. Yarın akşam da Amelî Hayat mektepleri talebesi tarafmdan Galatasaray'da bir piyes temsil oluna • caktır. Cuma günü Halk evinde yapılacak resmi kabulü ve öğled?n sonraki geçit resmini müteakıp Tasarruf haftası nihaj et bulmuş olacaktır. tlk mekteplerde tasarruf mevzuu (LUtfen sahıfeyi çevirintz)