12 Ağustos 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 2609 Ba^mu tiaırl VUNUS r t IRiviınnnnıuıni)f > tSJADt' | 1 İDAREHANESh^ Ur»Moda tlaırn ı ! : İstanbul Cumhurivef*?' kutusu: I N • Başmuharrtr ,: 22366 . rahrir mUdUrU ^ 2 3 2 3 9 Idare müdürü 22365. Matbaa '20472 Cumhur 100,000 Müslüman isyana hazırlandı Bombay 10 (A.A.) Hindistan'da bir takım hâdiseler olmuştur. Hu duttaki müslüman kabileler, Gandi'nin emri altına girmiş • lerdir. Hudut • taki kabilele rin lideri olup " ~~ " ' hali hazırda Muslumanlann da idareGandi'nin misa sınde toplandtğı Gandi firi bulunan Gaffar Han, Gandi yeniden dahilî muharebelere başla mak istediği anda 100,000 kisiyi ayaklandırabileceğini beyan etmiştir. Diğer taraftan, ayrı rey verilmesine taraftar olan müslümanlar, bera • berce rey vermek istiyen Gandi kabinesinin akalliyetler mes'elesi hakkındaki düsturunu reddeden müslümanlardan fazladır. Bunlar, Londra kongresini akamete uğratmak tasavvurunda bulunmaktadırlar. Gandi Londra'ya gitmek istemiyor Bombay 11 (A.A.) M. Gandi valii umumiye gönderdiği bir tel grafta Londra'ya gitmek kendisi için müşkül olacağını beyan etmiştir. Kongre mehafili Gucerat ahalisinin emlâk ve arazi vergisini tediye et meleri hakkındaki Bombay vali vekili M. Hotson'un gönderdiği mek tubu Gandi'nin çok canını sıktığı zannında bulunmaktadır. ÇARŞAMBA 12 AGUSTOS 1931 ABONE ŞERAtTl j MÜDDET: JTpRKİYE İÇİN j HA8İÇ İÇİN j | Seneligi [ 14O0 K r . j 2700 Kr.jl | 6 Aylıği | ı 750 Kr. : 14S0 Kr.îj 400Kx. v ! • İ3AyIığı| v î. NOshası her yerde 800 Kr.f Jâ • « 5 Kuraştnr =» Yeni kanun Karşısmda Matbuat mesleği Hindistan 30ağustos Bayramını İslâmlar dakarışıyor Yerli mallar sergisi Gandi'Dumlupınardayapacağız nin idaresine girdi dün merasimle açıldı Eski mantık kitapları sözün esasen fikir demek olduğunu söylerler. Sözde hürriyet, fikirde hürriyet demektir. Matbuatta asıl olmak lâzım gelen halin de esasen hürriyet olacağma şüphe yoktur. Ancak insanları ve cemiyetleri ağır bağlarla bağlıyan hürriyetsizlik halinin berbatlığına mukabil hürriyet te başı boşluk demek değildir. Biz istibdadın zincirlerindeki sıkleti filen tecrübe etmiş, hürriyetüı başı boşluk şeklin deki sui istimalinden gelebilecek fenahkları da gözleri ile görmüş bir nesle mensup olduğumuz için yeni kanunda hâkim olan zihniyeti de pekâlâ farkediyoruz. Bu kanun, memlekette adap ve erkânı ile hakikî matbuatın teessüs ve devamını görmek istiyen bir zihniyetten doğ muştur. Kanunun bu neticeyi temin edip edemiyeceğini ise zaman gös terecektir. Her halde şerait ve vesaitin kanunda mündemiç zihniyeti ko< Dumlupınan da, zKaratepe*de şehit Mehmetçik dbidesi laylaştırması ve nihayet matbuat natelif mehaf ilde ve herkeste bu teAnkara 11 (Telefonla) Milmına Türkiye'de dahi normal bir vaşebbüse karşı heyecanlı bir alâ ziyetin teessüsü temenni olunur. leti 30 ağustosta Domlupınar'da ka görülmektedir. Görüştükleri şehit Mehmetçik âbidesini ziya Meşrutiyetle sonuncusu Ab min hemen hepsi bu güzel fikre rete davet eden Aka Gündüz'ün dülhamit devrinde idrak olunan mutbeyannamesile Yunus Nadi Be hararetli taraftardırlar. lakiyet devirlerine hatime çekildikTürk gazeteciler birliği de bu yin başmakalesi Ankara'da çok ten sonra hürriyetine kavuşan mat{Mabadi 4 uncü sahıfede) büyük bir tesir hasıl etmiştir. Muhbaut zembereği boşanmış bir makine Mehmetçiği ziyaret programını ihzar 125 müessesenin iştirak ettiği sergi için Ankara'da bir komite teşekkül etti fevkalâde muvaffakiyet kazandı i I Uçuncü yerü mallar sergisi açudı: Sanayı Bırliğı reisi Nazmi Nuri Bey nutkunu söyli yor Üçüncü Yerli Mallar sergisi, dün Galatasaray lisesi salonlannda B. M. Meclisi Reisi Kâzım Pş. Hz. tara fından açılmıştır. Galatasaray lisesinin büyük ka pısından itibaren mektep binasına kadar iki tarafını bayraklar ve rengin taklarla süslenen sergi metha linin sağında ve solunda muhtelif paviyonlarda bir çok yerli fabrika larımızın mallan teşhir edilmişti. Meydanın orta yerinde Şehir ban dosu terennüm ediyor, bir cazbant takımı da Şehir bandosunun sustuğu zamanlar güzel parçalar çalıyordu. Küşat resmi Saat dörde kadar mektebin meydanı binlerce halkla dolmuştu. Ayrı ca ihzar edilen koltuklarda şeh • rimizde bulunan meb'uslarla ve Fahri, Nihat, Galip Pş.lar, banka tniimetsilleri, şehrimizin mümtaz tabaka larına mensup bir çok hanımefen • diler mevki almıslardı. B. M. Meclisi Reisi Kâzım Pş. Hz. bir müddet sonra Fırka Kâtibi U • mumisi Recep B. de gelerek sergi (Mabadi 3 uncü sahifede) I manzarasi vermişti. O ne matbuat tufanı, ne hürriyet tufanı idi ya rabbi!.. Bu baş döndürücü başıboş hürriyet nihayet «Volkan» gazetesîne dayandı ve onunla infilâk ederek meşrutiyetin dahi güme gitmesme ramak kaldı. 31 mart bir çok mal ve cana mal olduktan sonra efradraın almlannda: *Ta y^ ^ Yazıh hareket ordusunun muvaffak müdahaleaile vaziyet yeni bir cereyana girmiş oldu. Fakat bu cereyana giriş sözde bir seydi. O zaman vaziyete hâkim fırka olan tttihat ve Terakki'nin si nesinde hizip çatlaklıkları görül dükten sonra bu çatlaklıklar arasında renklerini gösteren bir kertenkele halinde Hürriyet ve ltilâf meydan almağa başladı, ve ondan sonra matbuat gene azıttı. Halâskâr patırtı larile bütün bir hezeyan içinde Balkan harplerine girdiğimizi bugün bütün bir elem ve ıztrapla hatırlıyabiliriz. Balkanları umumî harp takip ettikten sonra tam dört sene harp hayatı yaşadık. Umumî harp mensup olduğumuz zümrenin mağlubiyeti ile bitti, ve ancak bu sayede iktidara gelebilen Hürriyet ve ltilâf matbuat hayatmda dahi vatansız lığın en emsalsiz nümunelerini ver Polis, gazetecilerin bir listesini hazırladı • • « ««!' • Yeni kanuna göre kimlerin matbuatta çalışamıyacağını tesbit etti Röntkenciler Pariste toplanan iiçüncü kpngrenin mesaisi Vilâyet Polis Müdiriyeti ile temas ederek yeni matbuat kanununun kenParU'te topdilerinden gazete sahipliği, sermulanan 3 üncü harrirliği, muharrirliği, idare mübeynelmilel röntdürlüğü hakkını nezettiği kimse kenciler kon lerin bir listesini istemiş ve bu liste gresine hususî hazırlanmıstır. Listede gerek türkolarak iştirak çe, gerek diğer lisanlarla münteşir eden Sıvas Nügazete sahip ve sermuharrirlerin mune hastanesi den veya idare müdürlerinden millî röntken müte idareye muhalif neşriyatta bulunmuş hassısı Muhte • olanların isimleri vardır. Bu liste rem B. tstan şimdilik alâkadarlara tebliğ edil bul'a avdet et memiş, yalnız İstanbul Vlâyeti dün miştir. Muhte Sıvas hastanesi rontken gazetelere hitaben bir tebliğ gÖn rem B. kongre mutehassun Dr. dermiştir. Uçuncu yerli maüar sergisi açıldr Itriyat çıların pin Ahmet Faruki Bey üe oğlu hakkında şu tafMuhterem B. Vali muavini Fazlı B. bu tebligat ziyaretçüere lâvan ta dokuyorlar (Mdbadı 4 uncü sahlfede) Matbuatın yeni vaziyeti hakkında izahat hakkında dün bir muharririmize şu mıııiMiıııımıııııiHiııııııııı ıtıııııııııııııiııiMiıııııııııııııııııııııııııııııiHiııııııııııııııııııııııııııııııııııııınıııııııııı ııııiHimıııııımıınııımıiH veren Vali muavıni Fazlı Bey izahatı vermiştir: ziyetlerini bilirler kanaati vardır.» « Yeni matbuat kanununu biz Fazlı B. bundan sonra zabıta vuresmen ve aynen Istanbul'da mün di. kuatının nasıl neşredileceği hakkıntesir gazete ve mecmua sahiplerine Istiklâl cidalini millî zaferle bititebliğ ediyoruz ve müesseselerinde da şu izahatı vermiştir: ren Anadolu İstanbul'da hâlâ Ana« tntihar ve cinayet gibi vukuvaziyetleri kanunun gösterdiği ah Tayyare piyangosunun birindolu'ya nisbetle kendisini daha aat polis tarafından verilen şekilde kâma uymıyan eşhas mevcut ise ci keşidesine dün başlanmıstır. kıllı farzetmek istiyen bir sabık müderhal gazetelerini tasfiye etme yazılacaktır. Kaza vak'aları olduğu nevverler kütlesile karşılaştı. Onların lerini istedik. Tasfiye muamelesini Dünkü keşidede 22217 numa gibi ve takip edilerek yazılabilir. bu yüksekten bakışları matbuat sarah bilet 30,000, 26461 numa hemen yapmak mecburidir. Biz, şim Ancak yazılamıyacak veya verilen hifelerinde tecellilerini gösteriyor, malumattan fazla yazılmasmda mah rah bilet 15000, 27221 numa dilik bu eşhasın esamisine malikiz. yaptıkları çeşit çesit politika oyunzur olanlar, hafif akıllı kimseleri Kanun elyevm mer'dir. Binaenaleyh rah bilet 8000 lira kazan • ları ise millî muhitte inkılâp aleyh bir iki gün zarfında bju zevatla alâteşvike medar olacak intihar ve ci mıslardır. tarhklarım körüklüyordu. Seyh Sait nayet vak'aları ile şahsiyata taalluk kalarını kesmezlerse kendilerine Dün çekilen numaralar munisyanlan bundan çıktı, ve nihayet bunları çıkarmalarını tebliğ ede eden vak'alardır.» tazam bir liste halinde dördüntzmir sui kastine kadar bu f ena zih ceğiz. Eğer bu eşhas gazete sahibi Fazlı Beyin temcat cü sahifemizdedir. niyetlerin gizli veya aşikâr mücaiseler onlar da gazetelerini terk veya Vali muavini Fazlı B. dün Müddeidelelerile vakit geçirildi. başkasına devretmek mecburiyetinumumî Kenan Beyle temas ederek Takriri sükun kanunu kaldırıldık dedirler. Şimdilik isim söylemek is Yeni tefrikalarımız yeni matbuat kanununun sureti tattan sonra matbuat hürriyetinin ni temiyorum, bizde bu zevat kendi vabikî hakkında görüşmüştür. hayet ipten kazıktan kurtulma üç MiııııııııııııiMiıııııııııııııııııııiiiııııııııııııııtııııiHiMiııııııııııııııııııııııııııııtıııııııııııııııiııııııııııııııııııiMiıııııinıııııııııınnıiMiımıınııııiMiıtıııı beş serseri elinde sanki hakkından detli ahkâmı ihtiva ediyor. öyle zan değildir, belki aklü mantık, insanhk gelinemez bir oyuncak haline teşerefi, devlet ve millet haysiyeti, Muharriri: nolunur ki kanunun vâzn olan Türreddi ettiği dahi görüldü. cemiyet menfaati gibi yüksek icaplaYirmi üç senelik bir hürriyet dev kiye B. M. Meclisi onunla mevcut Maurice Dekobra ra mütenazır daha yüksek seviye rinin hulâsası şudur ki bizde mat • matbuatı kontrol etmekten ziyade Meşhur Fransız romancın lere sevki suretile hatta ikmalidir. nihayet Türkiye'de dahi hakikî bir buahn hürriyeti hep sui istimal yo[nın bu güzel ve çok meraklı ese Biz kendi hesabımıza yeni kanumatbuat hayatının teessüsünü istihluna tereddi ederek hiyanetlere ve )rini pek yakında tefrika ola nun bize tahmil ettiği külfet olarak daf eylemistir. Bu maksada ancak cinayetlere kadar ileri götürülmüş irak karilerimize takdim ede yalnız surî bazı merasimden baş ifrat ve tefritten tevakki ile varılave matbuat zapt ve rapt altına aMaarif Vekılt Esat Bey, Muallimler Birlığınin çaymda ve muaUimler arastnda f ceğiz. ka bir şey görmiyoruz. ötedenberi bileceğine gore yeni kanunun bu yolIınsın denildikçe ise ortalığı derin takip ettiğimiz neşriyat hayatmda Maarif Vekili Esat Bey dün sene programma nazaran bin • ve manasız bir sükutun ıssızlığı kap da ne kadar muvaffak olabileceğini Amerika Sulannda lerce cilt kitapları mevcut bu hiç bir an ayrılmadığımız sıdkü sasaat 14 te Maarif Müdiriyetine bize yalnız zaman, yani tatbikat lanuıktan geri kalmamıştır. Bunun mimiyetten bundan sonrası için dahi gösterecektir. Temenni edelim ki ikisi ortası yok mu? Nihayet TürLlman Tahtelbahirleri^ gelerek kitapçılar tarafından in lunduğu için bu sene de geçen ayrılmağı düşünmemiş olduğumuz tihap edilen murahhasların şi sene programının ibka edilmekiye'de dahi makul, vekar ve itidali fazla gayret, zaten şiddetli ahkâmı Nakili: Abidin Daver cihetle yeni kanundan dolayı neşrisini rica etmislerdir. ihtiva eden kanunu çabucak yenilip ne sahip, mantık ve iz'an ile mütekâyetlerini dinlemiştir. yatımıza belki daha ziyade itina eyutulmaz bir demir leblebi haline Umumî Harpte, Amerika suharrik bir matbuat devrinin geldiği Vekil Bey bu mes'ele ile talim Kitapçılar orta mektep progdeceğiz, fakat onlarda fikir olarak )larına giden Alman tahtelba görülmiyecek midir? fşte yeni ka koymasın. O zaman bersabık ortada ve terbiye hey'etinin meşgul olramlarında bu sene yapılan tatadil edeceğimiz hiç bir nokta ol ihirlerinin çok meraklı ve he matbuat kalmıyacağı cihetle vâzn nun çıkmadan evvel vaziyete hâkim duğu için hey'etle görüşmeden dilât dolayısile Maarif Vekâlemadığını ve olmıyacağını açık söy jyecanlı maceralarını da bir kaç kanun vaziyeti yeniden mütaleaya olan zihniyet bu îdi, ve yeni kanun bir şey söyliyemiyeceğini, hey'tinin yeniden kitap tabettirmeğe liyoruz. mecbur olur. işte bu zihniyetin mahsulüdür. ı gnne kadar nesre başlıyacağız.t etle görüştükten sonra kitapçı • karar verdiğini, halbuki geçen YUNUS NADÎ Xeni kanun tıkı kayıtlan ve şid • Maksat matbuatın iskât ve imhası un buyuk ikramiye çıktı Maarif Vekili Esat B. dün kitapçılarla temas etti Vekil B. Birlikte, muallimlere bir konferans verdi meslekî 1 Kadife Alev