25 Nisan 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

!=B 25 N'san 1931 Cumhuriyei \ SON TELGRAFLÂR Lord Athlone Cenapları Ankara'da ILMI MUSAHABE Korkunç bir teşebbüs Nautilüs tahtelbahri müthiş buz dağ Cin çıkar, şeytan çıkar, hayhay çıkar, heyhey çtkar Müstakil bir namzetten bence her bir şey çıkar Kâinatta müstakil bir zerre yok Böyle şey âlemde hiç bir kere yok Bak şu insan oğlunun icadına Böyle bir dümtek tutup feryadına Müstakil meb'usum işte ben diyor Rey ver, ey Gâvem, bana gel sen diyor Ben sana rey versem ey divane sen Güç çıkardm çünkü mecnunhaneden Ben henüz çıldırmadım ey müstakil Başka bir divane bul benden çekil Geldi şimdi aklıma bir kılükal Kılükal lâkin güzel hoş bir masal Söyleyim de dinle ibret al biraz Etme artık kimseye arzı niyaz Bursa valisi Vefik Paşayı biz Ta çocukken dinlemiştik şüphesiz Her zaman dermiş ki merhum: «Siz bana Ekseriyetsiz kararlardan yana Bahsedin, zira bu cümhuru beşer Ekseriyetle gider cehle düşer Cevheri hikmet seri mümtazdadır Her akıllı baş muhakkak azdadır Ben akalliyette gördüm sıhhati Çünkü hakkın çehrei ulviyeti Ekseriyetten değil azdan çıkar Ekseriyet bence haylazdan çıkar..* Böylelikle hazreti miri Vefik Olmuş ehli rikrete yârı şefik Bilmem ama ben niçin yazdım bunu Siz bulun ben söylemem artık onu 1 Hacaristan Avrupa Cemiyeti Akvam yalnız galiplerin tefevvukunu temin ediyormuş lngiliz Lordu Gazi tarafından kabul edildi Lord Athlone Ankara'da samimî surette karşılandı, şerefine ziyafetler verildi Ankara 24 (A. A.) tngiltere Kraliçesinin biraderi Lord Athlone ve refikası prenses Alice ve kerimelerile maiyetlerini getiren tren bugün saat 16 da Ankara'ya muvasalat etmiştir. Istasyonda, Reisicumhur Hazretleri namına, kâtibi umumi Tevfik ve başyaverleri Rüsuhi Beylerle, hükutnet namına Hariciye Müsteşarı Numan Rîfat ve Protokol uraum müdürü Fuat Simavi Beyler tarafından istikbal edilmişlerdir. Misafirler Ankara Palas'ta ihzar edflen dairelere yerleşmişlerdir. Lord Athlone, saat 17 de Çankaya'da Reisicumhur Hazretleri tara • fından sureti hususiyede kabul bu yurulmuştur. Reisicumhur Hazretleri saat 18 de zîyareti iade buyurmuşlardır. Ankara Palas'ta misafirler şere fine verilen ziyafette Reisicumhur Hazretlerile, Büyük Milet Meclisi Reisi Kâzım Paşa, Heyeti Vekile azaları, Reis vekili Hasan Bey, İngiliz sefareti erkânı, Harîciye Müstesarı Noman Rif at, kâtibi umumi Tev fik ve başyaver Rüsuhi Beyler h&zır bulunmuşlardır. Ziyafeti müteakıp bir süvare verilmistir. Macar Başvekili va ları altından geçerek Kutb'a gidiyor ziyetten çok bedbin Arzımızın bazı yerlerinî ve bahu ğil, kutup denizlerinin ebedî buz • sus kutup taraflarını hakkile tetkıka hâlâ muvaffakiyet temin e düememesi beşerin ilmî gururunu fena halde rencide eden bir keyfiyettir. Bizden vasatî olarak (369,228) kilometre mesafede bulnan (Kamer) in haritasmı arzımıBudapeşte 23 (A.A.) Hüku • zınkinden daha sıhhatli olarak tersim edebiliyoruz! met fırkası Kont Bethlen'in şere • Daimî karlar ve kolay aşılmaz fine bir ziyafet vermiştir. Kont, (Bankise) lerden ne kadar şikâyet söylediği bir nutukta bundan 15 seetsek azdır. Bizi bu gülünç acze ne evvel Macaristan'm harap bir düşüren, seyyaremizin bazı aksamı halde bulunduğunu ve bugün ya ile kutupları civarında adamakıllı şamakta olmasının bir mucize telâkilmî tetkiklerde bulunmamıza mâni ki edilebileceğini söyledikten sonra olan hep o beyaz, dondurucu, câAvrupa'nın siyasî ve iktisadî vazi mit, kütlelerdir. yetine temasla demiştir ki: En yüksek dağlarımızın daimî «Umumi harbi müteakıp aktolukarlar altında gizlenen tepelerini, nan muahedeler Avrupa'ya yeni bir (Banquise) lerle muhat adaları, deteşkilât vermiştir ki o da Cemiyeti nîzleri ilim gözile rahat rahat te • Akvam meclisi ve bir çok galip tebbü etmek acaba ne zaman nasip devletler arasmda aktolunan ittifak olacak? muahedeleri idi. Her ikisinin de hadHele medenî memleketlerle ırisdi zatında bir tek maksadı vardı beten yakın olan (şimalî kutup) «galip devletlerin tefevvukunu te • insaniyetin başına çok belâlar aç min etmek» binaenaleyh bu teşkilâmış, yüzlerce âlimlerin, binlerce cetın Avrupa sulhuna uzun müddet sur gençlerin başlarını yemekte, volhizmet edememiş olması hiç bir veç kanları, zelzelelere taş çıkartmıştır. hile mucibi hayret değildir. Bugün Fakat ne pahasına olursa olsun belki bizi adalet ve müsavat fik azimkâr insanlar ilim bayrağını o rine yaklastıracak olan yeni bir siralara ebedî olarak dikecek, ahnlayasî teşkilâtın arifesmde bulunuyorında asnlardanberi taşıdıklan bu ruz. Muahedelerle ihdas olunan ikâciz lekesini o sırh yerlerin buzlu tisadî teskilâtlara gelince, bu teşkisularile yıkıyaeaktır. lât ta muvaffak olamamıştır. Bu saArzımızın bahusus (Şimal kutbuhada da şimdi salâh başgöstermişrh*. tıu) hakkile keşfetmek mes'elesi esHâdiseleri barut üzerinde oturur ki zamandanberî âlimler, gemiciler, gibi daima artan bir dikkatle ta • üzerinde pek sihirli ve cazibeli bir kip etmeliyiz.> tesir icra etmiştir. Bu gidilmesi müşkül, hatıra gelmez tehlikelerle dolu yerlerde ya pılacak istikşafların sırf ilmî olan Ankara 24 Vilâyetlerin azal faydalarından, kâşiflerine bahşede tılması hakkındaki proje yakında ceği büyük nam ve şereflerden başHeyeti Vekilede müzakere edilecekka (Alâimi cevriye) tatbikatma, arzî tir. Lâyiha Mecliste kanuniyet kesmiknatisiyete, deniz ve hava akmtıhim bir tasfiye yapılacaktır. Vekâlarımn hakikî sebeplerine ait, deniz bettikten sonra valiler arasında müve hava seyyahlarının işlerine yalet emrine alınan valiler de tasfi rar pek müfit tecrübelerin icrasma yeye tâbi tutulacaklardır. da büyük hizmetler edecektir. Toros ekspresi Umumî harp esnasında zarurî tevakkufa uğrıyan ve bütün dünyaAnkara 24 Pulatlı • Ankara nın en azimli ve kudretli şahsiyet arasmdaki hat ağır lokomotiflerin lerini takdirlere lâyik teşebbüslere geçmesine tahammül edecek bir şesevketmiş bulunan kutup seyahatkilde takviye edilmektedir. Bu 86 leri yeni inkişafa başladı. kiloraetrelik mesafe ikmal edildik İtalyan lhralarından (General ten sonra Toros İstanbul ekspresi ' Mobile) ile kıymetli arkadaşlarmın 2 saat daha çabuk gidecektir. Eks J feci akibeti, kumandan (Byrt) ve pres Pulatlı hattının ikmaiinden refiklerinin şerefli muvaffakiyetleri sonra Ankara'dan geçecektir. daha kimsenin hatırından çıkma mıştır. Bursa'daki sııi istimal Hep umumî harpten sonra davası ihtiyar edilen bu fedakârlıklardan (Byrt) heyetinin Cenubî kutup ciBursa 23 (Hu. Mu.) Tütün invarında icra ettikleri tetebbülerini hisarında üç sene evvel vuku bulan (sinema) lar halk seviyesine indir120,000 liralık ihtilâs davasına bumiş, âlemin gözüne sokmuştur. gün de ağırceza mahkemesinde deBütün eski felâket ve tecrübeler vam edilmiş ve müddeiumumilikçe gozönüne almarak Amerika'lılar tamaznun ve mevkuflardan inhisar rafından büyük bir dikkat ve ihti müfettişi Feyzi Beyin beraeti, eksper mamla hazırlanmakta bulunan ve Hüseyin Ef. ile Kâmil Ağanın 205inyakında icra mevkiine konacak olan kutup seyahati teşebbüsünün dik | ci madde ile tecziyeleri talep edilkate şayan bir hususiyet ve ehem ı miştir. Karar cumartesiye verile • miyetî vardır. cektir. Musa Bu eon seyahat eskileri gibi; gemiler, balonlar, tayyareler, kızak lar... ile (Banquis) ler üzerinde deAnkara 24 Fırka nizamname ğil bir Amerikan tahtelbahri ile encümeni H. Fırkası ocaklarının lâğdenizler altında icra edilecektir. vile nahiye heyetlerinin takviyesi Azmin, teşebbüsün derecesini ihata fikrindedir. Esasen Fırkanın nam edebilmek için biraz düşünmeli! zet ve müntehibi olan muhtarlar (Nautüus) nammı taşıyacak bu tahtelbahir meselâ Marmara veya Akmahalle ve köylerde Fırkanın müdenizin... Mavi suları altma de messili haline geleceklerdir. İspanyol'lar Bu nasıl ceza ?! Bütün zırhlı ve gemi Düsseldorf canavarı galiisimlerini değiştiriyorlar ba hapisle kurtulacak !.. Madrit 24 (A.A.) Kadiks'ten gelen haberlere göre Cervantes zırhhsında isyan çıkmış olduğtma dair olarak Londra'da şayi olan haber lerin aslü esası yoktur. Esasen, Cervantes Kadiks'te bulunmamaktadır. Yalnız bahriyeliler, cumhuriyet lehinde nümayişler yapmışlar ve bir çok binalardaki Krallık armalarını söküp atmışlardır. Düsseldorf 23 (A.A.) Düsseldorf canavannın muhakemesindeki jürinin müzakere ve müşavereleri 105 dakika devam etmiştir. Kurten, ikisi namusa tecavüzle müteraf ik olmak üzere 9 katil fili irtikâp etmiş olduğunu söylemiştir. Kürten, 9 defa idama ve 60 sene hapse mahkum olmuş, ancak hapis cezası, ceza kanunlan ahkâmına tevfikan 15 seneye indirilmiştir. Kendisinin medenî hukuku refedilmiştir. Hayatının kalan senelerinde zabıtanm nezareti altında bulunacaktır. Kendisini müdafaa eden avukat, müekkilinin gayrimes'ul olduğunu iddia etmiş ve bunun için delil olarak onun bu işleri fevkalâde ve mukavemeti kabil olmıyan şehevî bir buhran tesirile yapmış olduğunu ileri sürmüş ve bîna • enaleyh işin içinde tasmim olma diğını söylemistir. Müddeiumumi, üç mütehasstsın tasmimin mevcudiyetine karar vermis olduklannı ileri sürerek bu iddiayı reddetmistir. Mahkeme heyeti çekilmezden evvel Kurten, bir kaç söz söylemiş, yaptığı işlerden dolayı özür dilemeğe bile cür'eti olmadığını beyan etmiştir. Vilâyefler azalacak Yeni Fas komiseri Madrit 23 (A.A.) Tevkif e dilmiş olan tspanya'nın Fas komiseri ceneral Yordana'nın yerine ceneral Sanjurjo'nun tayin edileceği haber veriliyor. hpanya sefirleri Madrit 23 (A.A.) Bu sabah bir gazete İspanya'nın ecnebi memleketlere gönderilmesi muhtemel bulunan sefirlerin isimlerini mübeyyin bir liste neşretmiştir. Havas a ajansının muhabirine nazaran şimdiki halde tayini kat'ileşmiş olan sefir, İspanya'yi Londra'da temsil edecek olan M. Perez de Ayola'dır. Diğer şayialann aslü esası yoktur. İspanyol gemilerinin isimleri ları altına dalacaktır. Hariç kısım • ları hayli ehemmiyetli tepeler teş • kil eden ve sular derunünde bu irtifaın otuz misli derinliklere kadar inmeleri Iâzım gelen korkunç, muz • lim âlemî hayaline getirmek, ufak bir geminin sinesinde hayatını milyonlarca senedenberi mahiyetini kıskanç bir inat ile gizlemiş, bu gayyaya atmağı tüylerini ürpertmeden tasavvur bile eylemek her ba • bayiğidin kârı değildir. (Hübert Wilkins) ve rüfeka sının emrine tevdi edilen bu (Nau • tilüs) gemisi Müttehit Amerika Cumhuriyetleri hükumetlerinin bahriyesine mensup bîr (sübmersible) idi. Bu gemi icra edeceği yeni vazife ve maruz kalacağı tehlikelere gö re pek mühim tadilâta uğratılmaktadır. İçindeki harp techizatının kaldı rılıp yerlerine ilmî tetebbülere yarıyacak aletlerin vazedildiğini söy lemeğe hacet yoktur. Hele geminin erzak ve levazım ambarına çok dikkat edilmiş, pek uzun sürmesi göze alınan bir seyahatin bütün ihtiyaçları fazlası ile düşünülmüştür. Geminin asıl tekne kısmı müthiş buz darbelerine ve tazyiklerine muka vemet edebilecek derecede takviye edilmiş, motörlerden başka gemi derunünde hiç bir şey evvelki ha linde bırakılmamıstır. (Jules Verne) nin torunu (M. Jean. Jules Verne) tarafından adı konma merasimî icra edilen gemiye verilen (Nautilüs) ismi (Jules • Verne) i okumuş ba husus (Vingt mille lieues sous les mers) romanını mü talea etmiş bulunan karilerimize meçhul değildir. Amerika'lılar büyük bir kadîr şinaslık olmak üzere (Jüle Verne) in tasavvur ettiği tahtelbahire verdiği ismi bu son geraileri için ka bul etmişler, bu güzel hatıraya mütemmim olmak üzere tevsim vazifesinin idaresi için de «Jüle • Verne) in hayatta bulunan torunu (Jean Jüle Verne) ni davet etmek nezaketini gÖstermişlerdir. Amerika bahriyesinin son defa kabul ettiği tahtelbahir sistemi nin mucidi bulunan mühendis (Si mon Lâke) a tadil ettirdiklerî bu gemi (18) ktşiyi hâmil olarak ilkba • harda Amerika'yı terkederek (Spitzberg), (Via Londres), (Tromsoe) cihetlerine teveccüh edecektir. Şimdi ilim muhıplerine düşen şey, teşebbüsün tam muvaffakiyetle neticelenmesine dua, parlak dönüşün getireceği baha yetişmez ilmî he diyelere intizardan ibarettir. GÂVEİ ZALİM Intihar eden İtalyan geneî İzmir'de 16 yaşında Pol isminde bir ttalyan gencinin kendini asarak intihar ettiğini yazmıştık. Verilen habere göre bu zavallı çocuk, genç annesinin öteki beriki ile gayrimef» ru münasebatta bulunduğunu gor • müş ve bu kahırla kendini öldür müştür. Pol'un babası ttalya'da bulunmaktadır. Domuz doğuran deve Adana'nm Martçukuru civarında Aydın'h aşiretlerinden birisine ait deve 45 gün ağrı çektikten sonra ölmüş, devenin karnı yarılmış, domuz gövdeli, deve ayaklı bir mahluk çıkmış ve ölmüştür. Gazî Hz. iBirinci sahifeden mobit) Madrit 23 (A.A.) İspanyol Akdeniz seyrisefain idaresi gemilerinin isimlerini değiştirmeğe karar vermiştir. Eski idare reislerinin veya prenslerin isimlerini taşıyan gemiIere şehir isimleri verilecektir. Transatlantik kumpanyası da bu veçhile hareket edecektir. ABDÜLFEYYAZ TEVFİK Kaçakçılık mücadelesi Kaçakçılıkla daha fazla müca • dele için inhisar idarelerinin alâkadar teşkilâtile gümrük muhafaza teşkilâtının tevhidi etrafmda İktisat Vekâletince tetkikat yapılmaktadır. Bir muallimin beraeti İzmir 23 Türk'lüğü tahkir maddesinden maznun olan Tahir Bey ağırcazada 25 şahit dinlendikten sonra beraet karan almış ve göz • yaşları içinde heyeti hâkimeye te» şekkür etmiştir. müstakillere rey vermemiş • lerdir. Manisa bir müstakil meb'usluk için ittifakla tsmet Paşayı, Burdur'lular bir müstakil meb'usluk için ittifak la Ismet Paşayı, Burdur'lular bir müstakil meb'usluk için ittifakla Recep B.i intihap etmişlerdir. Fırkaca İsmet Pş. Malatya'dan Recep Bey Kütahya'dan namzet gösterildiklerinden kendileri iki dairei intihabiyeden hangisini tercih ederlerse diğer yerden yeni intihap yapı lacaktır. Türkiye'nin her tarafında bu akşam intihabat bitmiştir. Fırka erkânımız intihabat neticesinde halkin gösterdiği yüksek alâkadan çok memnundur. İş Bankası şubeleri Ankara 24 İş Bankasının yeni şubeleri 15 mayısa kadar açılacaktır. Banka bu suretle 42 ye balîğ oIacak şubelerinin rolunü gördük • ten sonra ihtiyaca göre yeni subeler açıp açmamağa karar verecektir. Bir çok yerlerden vaki olan müra • caatler tetkik edilmektedir. Fırka ocakları Teşviki sanayi şartları Tsşviki sanayi kanununa göre getirilecek mevadı iptidaiyenin resimsiz olarak geçirilmesi için meşrut olan, malın bir defada imrarı kay dının kaldınlması için vekâlete müracaat edilmiştir. diklerim: niz, tertip ve intizamınız, gü • zel tutulan defterleriniz. Aklü basire tmiz. Maarif Vekâleti Ankara 24 Meclisin açılma • sını müteakıp teşekkül edecek yeni kabinede Maarif Vekâletİni Vasıf B. isgal edecektir. ( 1 Kurban deri ve barsak lannı Tayyare Cemiye tıne verınız mur getirdi; size mahsus bir mektuptan gözümü ayırmakla ne kadar rahat siz olacağım. Bari bir cümle daha ilâve edeyim; Sizde sevdik lerim: Sizi düşünür düşünmez içine düştüğüm o uzun ve şehevî hulyakârhğınız. sizde bütün sîzi sevîyorum, tzabel... * Bu mektup beni haylî düşündür dü. Hafızamda onun tenkitkâr na* zarlarını buldum. Epeyce zaman danberi en ufak bir sözüme değil; esvaplarıma, şapkalarıma, tuvale timin bütün teferruatına kadar her şeyime garip bir ehemmiyet atfet • tiğini görüyordum. Bu beni kederlendirmiş ve adeta küçültmüs idi. Şimdi annemin bazı nevi düşünüslerini, ve lükse karşı insiyakî hakaretini kendimde de hayretle görü verdim. ^ Mabadi var Camhuriyet'in tefrikası: 48 Ycaan: Andre Morava IKLIMLER Terceme eden: Haydar Rifaİ Odil'e ait menkabede onun res • mini seyrettim, tetkik etthn, bh korku duymadım. Kıskanç imiş, bana ne? Kendisini aldatmak fikrim yoktu. Genç kadınlara fazla bir temayülü varmış, onun uğurunda her şeyi kabul etmeğe razı değil mi i • dim? Şimdi her hali, her sözü benimle evlenmek karannda olduğunu ifşa ediyordu. Bundan dolayı mes'ut i • dim. Bununla beraber hafif bir endişe saadetimi biraz ihlâl ediyordu. Onda, beni dinlerken, bir hareke > time bakarken bazen hissettiğim sı« kıntı asannın daha şedit ve daha sık peyda olmasına şahit oluyor dum. Bir çok defalar, tam bir ruh ittihadile yürüyen tenezzühlerde, ağzımdan çıkan bir söz üzerine o» nun nagihan tutulduğunu ve mah • zun bir halde tefekküre daldığını hissediyordum. Ben de susarak, o tesiri kaldıracak bir yol düsünmeğe başhyordum. Sözlerimi muayene ediyor, hepsini masum buluyordum. Ona dokunan neresiydi, bunu anlamağa çalışıyor, bulamıyordum. Onda bu aksülâmeli yapan şey, esrar ile örtülü ve evvelden görülebilmekten uzak kalıyordu. Filip, bana karşi ne yapmalı • sınız, biliyor musunuz? Bende hoşunuza gitmiyen her ne bulursanız, onu bana hemen söyliyiniz. Biliyorum bazı şeyler oluyor kî... Aldanmıyorum değil mi? Hayır, fakat bunlar pek küçok şeylerdir. Onlan biîmeği, düzeltmeği pek isterdim. Peki, gelecek seyahatimde bunları yazarım. Ay nihayetinde Gandüma'ya iki gün kalmak üzere gittiği zaman şu mektubu gönderdit Gandüma Sizde sevdikSizde sevme • lerim: diğim: yun ve omuz hatlannız, vü > cudünüz. Bilhassa ce • saretle zaa fm, cür'etle ür kekliğin, îsmet • le ateşin imtî zaci; kahra manlik, fedai • lik, feragat ten mürekkep bir hal; bu küçük şeylerde iradesizlik maskesi altında saklı; saklı fakat mevcut. Genç kız ha • liniz. Spor esvap • larınız. Munsif ruhu nuz, sadeliği • Siz. Hiç bir şey. Bu ifade tarzı bir manaya göre doğrudur; tam değil. Ayni müna • sebetleri mütekabil iki sütuna birer birer koymak daha muvafık ola cak. Çünkü bazı teferrüat var ki size taalluku itibarile seviyorum. bunları mücerret bir halde, yahut bir başkasında sevmezdim. Tecrübe ediyorum: Sizde sevdik Sizde sevmelerim: Karagözleri niz, uzun kir pikleriniz, bo diklerim: Evzaınızın biraz beceriksiz aertliği, bh* ka bahat yapar • ken yakalan • mış bir küçük kız halinizi. Bilhassa ha • yatı olduğu gibi görmek ve kabul etmek • ten imtina; An glo • Sakson uluorta edebi yatı mefkure si; fazla bir hassasiyet... Baş kalarının zaa • fına karşı hu şunet ve şid • det. İhtiyar hanım haliniz. Sarı setre li esvabımz; şap kalannı zadki süsler ( mavi tüy); aşı boya danteneli rop; mükellef her şeyM hatlan bozan her şey. Para bahsin de idareciliğiniz eviniz ve haya tınız hakkında ki ihtiyatkârh ğınız. Delilikleriniz olmaması. j Gururunuz ol maması. Sol sütuna ilânihaye devam edebilirdim, sağ sütuna koyduklan min hepsi gayrisahihtir. Yahut şunu ilâve etmeliyim. Sizde sevdik lerim: Sizde sevme diklerim. Çünkü onların hepsi sizden bir parçadır ve ben sizin şeni benliği niz üzerinde kaplama halinde bu lunan pek ufak bazı şeyler müstesna olarak, hiç bir suretle değişmenizi istemem. Ve meselâ, aman biraz çalışmahyım; Haşett müessesesi yeni yapacağı bazı neşriyat için hususî evsafta kâğıtlar istiyor. Şimdi bh* ustabaşı girdi, yeni cins bir ha