19 Şubat 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

FFNE N" HnşTiuhörrlrl NAÎîf ÎD\REHANE;İ: 1 3üyannnnıumi\e karsısmda dairei mahsnsi 'lelgraf: İstanbul Cumhuriyet Posta kutusu: IV 2 4 6 1 Başmuharrir ı 2366 . Tahrir mUdürü 3236 müdürü 2365, Kitap kısmı; 472 Cum h u riy MHTmmnnırTinıunnnnnnıınııırnmmnıiTTinnmmTnfi PERŞEMBE t9 ŞUBAT 1BONE ŞERAİTÎ |MÜDDET: fTÜRKİYE İÇINİ HARİÇ İÇİM | Seneliği : 1400 Kr. : 2700 KrT 1450 Kr. j 3 Ayhğı j 400 Kr. j 800 Kr. ' Nüshası her yerde Gazi Hzi.ntn Adana'da Ocaklılara MUhim Bir Hitabesi Cumhuriyet'te Ramazan bayramı Dün ikindiden başhyan toplar Ramazan ayuun nihayet bulduğunu ilân etti. Dün akşam Müsluman'Iar yirmi dokuz giin zarfında her aksam atılan birer topla değil, belki yirmi bir para topla iftar ettiler. Artık bu sabah fecirden evvel sahur topu atılnıadı. Onun verine sabah namazında yirmi bir pare top atıldı. ve guneş ufuktan iki mızrak boyu yükseldiği zaman bayram namazı kılındı. Artık uç gun her beş vakit atılacak yirmi birer pare top geçirilen gunlerin bayram olduğunu hatırlatmakta devam edecektir. Zaten bugünler bayram olmak hasebile devlet daireleri tatildir. Bu bayram gunlerinde musluman halk her gün meşgul olduklan i^lere fasıla vererek bayram yaparîar. Turkiye Büyuk Millet Meclisinin bayram munasebetile daha evvel tatil yaptığmı biliyorsunuz. Yarın da meselâ biz gazeteler çıkmıyaca ğız. Cunku bugünlerde bu işte uğraşan arkadaslarm vakitlerini istirahatle, keyifle ve eğlence ile geçirmelerini, yani» onların da bayram yapmaları esasını kabul etmişi7dir. 5 Kuruşfur Gazi Hz. Adana'da mühim bir nutuk irat etti Ferdî ıztırapları bütün millete şamil gibi göstererek hükumeti iğfal etmek istiyenler aldanacaklardır Bayramınız Mubarek olsun ..mnnrmmımnmmmıııııııııııııııılllıılıııııııınıııııııııiHiınııııııııııuııııllııııırıııııniHII „ günlük macera Dün sabah asılan firarî idam mahkumu ((13)) gün nasıl yaşadı? bir köylü, Hüseyn'e nüfus tezkere sini vermiş, bu suretle firarma vei sahte hüviyet takınmasına yardım et' miştir. Nazif yakalanmıs ve istic i vaba başlanmıştır. Nazif'in bu ha ' reketi sabit olursa, kanunen idamıj Hüseyin nasıl kaçtı? Izmir 18 (Hususî muhabirimiz lâzım gelmektedir. den) İdam sehpasından kaçan İzmir 18 (Hususî muhabirimiz 1 Bozalan'lı Hasan'ın Menemen ileden) Hüseyn'in ne suretle kaç ' Manisa arasmda Akgedik köyiinde mağa muvaffak olduğu ve kaçtık i köylüler atrafından tutularak as tan sonra on üç günü, nasıl geçir \ kerlere teslim edildiğini bildirmiş diği hakkında yaptığım tahkikat nej tim. Hüseyin isticvap edilmiş ve ticesinde şu malumatı aldım: kaçtığındanberi geçen 13 gün zar Hüseyin, sabah karanlığından is i fında neler yaptığını anlatmıştır. tifade ederek idam sehpası önün ' Verilen habere göre Nazif isminde < Mabadi 2 iv" "ihifede ı Menemen 18 (Hususî muhabiri mizden) Menemen'e getirilen Hii seyin, isticvap edilmiştir. Hüseyin bu sabah saat 4,20 de idam edilmiş. tir. Ynlnız birazını saydığımız bütun bu işlerîn Cumhuriyet rejimi icinde de aynen işte böyle cereyan etmekte olması üzerine nazarı dikkatinizi celbetmeli yim. Hani şu lâik olduğu için haksız yere dine aleyhtar farzedilen Cumhuriyet rejimi içinde Demek ki lâik Cumhuriyet dine aleyhtar değilmiş?.. Tabii değil. Cumhuriyetin şıarı dine alevhtar olmak değil, bilâkis müsamehakâr ol maktır. Bu rejimde vatandaşlar vicdanî itikatlarında ve fikri duşüncelerinde en Adana 17 (A.A.) Reisicumhur Hazgeniş bir hürriyete sahip olacaklardır. retleri Adana Turk Ocağında kadın erHer hangi bir akide ve tefekkür yanıbaşındakinin akide ve tefekkürüne kav kek bir çok münevverlerin teskil ettiği lî ve filî her hangi bir taarruzda bulun güzide bir heyet huzurunda şu nutku mıyacaktır. İşte Türk teşkilâtj esasiye irat buyurmuşlardır: Arkadaşlar; sinin dahi hukuku amme faslına hâkim Bir kac gündenberi mıntakanızda buolan ruh budur. Iunuyoruz. Dündenberi de muhitînizde, Lâik kelimesini hepimizin cok iyi anlamağa ihtiyacımız vardır. Alelâde temaınsızdayız. Bu muhitte mevzuu bah halk efradımız gibi münevverlerimizin solması varidi hatır olan muhtelif mes'dahi buna ihtiyaçtan müstağni olma eleler üzerinde mümkün olabilen tetkidıkl^rını jrnrüyoruz Ramaıanın bayra katta bulundum. Zirai, ticarî mevznlara mı munasebetile dahi tekrar bedihî zan temas ettlm. Bütun bu tetklkat ve meş (Yııkariki resim Antalya'da, aşağulaki Mustafapaşa Karaağaç ara ı nolunan bu hakikatler üzerinde konu hudatımızda bende hasıl olan kanaati Gazi Hz. nin seyahatlerine ait iki intıba bir kac kelime ile huzurunuzda ifade etşuşumuzun sebe,bi budur. Minda trenler işliyemiyor! j Balikesir'de ahnmışttr) Geçen hafta Meelisin tatili munasebe mek isterim. metinin şitap edeceği bir vazifedir. FaEdirne 1 8 tile münevver gecinen bir zat iki dudak Bu memleket halkı umumiyetle bü kat hükumetin muzaheretini talep ederbul'umü arasmda sanki vaziyette tezat yük, ciddî, hakikî bir ıztırap ve sıkıntı ken ona karşı hakikî ahlâk sahibi ola (A.A.) Tuğyan olduğunu işrap etmek istermiş gibi gü karsısmda değildir. Fakat bazı sıkıntı rak çıkmak yegâne çaredir. Yoksa bir tren hattının 300 Ierek bana: lara maruz kalmış kimselerin mevcudi takım hasis ve adi menfaatlerini gizle metrelik bir kısbozmuş Hem Cumhuriyet. hem bayram ta yeti de gayrikabili inkârdır. Yalnız üze meğe calışmak, bu ferdî ıstırapları bü mını tur. Ekspres yoh tili. tuhaf şey! rinde tevakkuf olunacak nokta şudur tun millete şamil ıstırap gibi gostermek culan Mustafa « Demişti. ki: asıl sıkıntıva düçar olan. halkın umu ve bu suretle Cumhuriyet hükumetini paşa'dan Karaa ' Bunda hiç bir tuhaflık yoktur. Eğer miyeti olmaktan ziyade buyuk arazi ve iğfal etmek istiyenler bilsinler ki daima ğac'a kadar oto Cumhuriyet demek. dinsizük demek ol çiftlik sahibi olanlardır, umumivetle aldanacaklardır. mobillerle taşınsaydı bu hareket o zamaşı mantıksız zengin tanınmıs zevattan bazılarıdır. maktadır. Tarla gorülebilirdi. Halbuki lâik Cumhurivet Bunlar arasmda ötedenberi az zaman Arkadaşlar; Vatandaşlan, milleti iğfal etmek ve lar ve sebze bahasla dinsizlik demek olmadığına gore da fazla servet ithar etmek arzusu ile kendi nameşru ve menfi hedeflerine çeleri harap o'bunda hiç bir tuhaflık yoktur. Demek maliyelerinin haricme, fevkma çıkanlar T opkapı Fıkaraoerver müessesesi tarafmdan giydirilen kımsesız muştur. ., avra ki bu vaziyetteki hakikati biraz daha vardır. Bunlann tabiî muhtelif bankala sevkedebilmek icin bu hususta müteşeblardan bir grup Edirne 1 8 izah etmek luzumsuz bir kiılfet olmıya ra, şuraya buraya yaptıkları borçlan bis olanların kullanmadıkları vasıta kalBayram münasebetile dün Süt damBüyükçarşı'nın müşfik ve hamiyetli caktır. teraküm etmiş, nihayet bunları sıkıntı mamıstır. Her nevi hileye, sahtekârhğa (A.A.) Tuğysn bul lasında Anneler Birliği ve Topkapı'da esnafı tarafmdan teberrü edilen muhtevessul etmişlerdir. Bilhassa bu mu sükunet Lâik Cumhuriyet demek. din bah ve ıztırap verecek, naumidî verecek vamakta ve ne doktor Galip Hakkı Beyin Fukaraper telif kavafiye, tuhafiye eşyası da ci sinde tam ve kâmil bir bitarafhk takip ziyetlere kadar süruklemiştir. Asıl halk hitte meşhut olan bazı faaliyetler ve bu hirler tabiî mecver hayır müessesesi tarafmdan kim var mahalleîerin en fakir aceze ve fıeden bir idare tarzı demektir. Din, hissi tabakalan, çiftciler, emeği ile geçinenler faalivetleri vücude getirmek için ileriye ralanna çekil sesiz yavrulara elbise ve eşya tevzi karasına ve ilbas edilen fakir çocuk ve fikri olan insanların vicdanî akideleri ıztırap havası diye yaratılan havada atılanlar sizlerce benden fazla malumHali dur. Bu gibiler sureti umumiyede vergi mektedir. demektir. Devletin manevî sahsiyeti bu ile alâka derecesini tayin eden bir miedilmiştir. Iarın muhtaç ailelerine hediye olun tabiî avdet edi turlü hissiyat ve efkâr ile alâkadar ola sal soyliyeyim: Dort mmtakada köylü lerin cokluğundan bahsetmişlerdir. Bu yor. 40 seneden Topkapı Türk Fıkaraperver hayır muştur. maz. Devlet, devlet olarak her hançi bir ler kooperatif vucude getirmişler, çalış îibiler hali hazırdaki rejimin dini kalberi bu kadar müessesesinin tevziatı mühim bir ye ötedenberi yalnız babasız fakir çodinin nesrine veya iltizamına. tevkifine mışlar ve mesru borclarını az zamanda dırdığından ve şeriatın iade olunaca kuvvetli tuğyan kuna baliğ olmuştur. Mezkur mües cuklara yardım eden bu hayır mües veya izalesine kalkışamaz. Onun icindir tediye etmişlerdir. Sıkıntıya sebep ola (jından bahsetmislerdir. Vatandas olan bir insanm devlet kurmuş bir heyeti görulmemiştir . ki bizde devletin dini, İslâm dinidir sö rak işitilen diğer bir sada da vergi tazyisese civar ilk mektep talebelerinden sesesi bu sene resmî ve hususî mazhar Hâdise esnasın olduğu ır.uavenet sayesinde muhtaç zii bu itibarla yersiz bulunarak teskilâtı kidir. Hakikaten bu memlekette diğer içtimaiveye mensup bir ferdin verginin bazılarile tatbikat mektebinden 86 fada 602 ev tamaesasiyeden çıkarılmıştır. Hakikati halde mıntakalardan fazla bir vergi sıkıntısı kalkabileceği hakkında fikir edinmesi babalı çocuklara da yardım etmiş ve nıen su içinde ir çocuğa birer takım lâcivert devletin dini olamaz. Din, hisseden ve vardır. Bunun da sebebi; senelerdenberi ve buna sevkedilmesi, bu heyeti içthnabayram münasebetile (180) kadar aikalmış ve 2 ev •nektep elbisesi ile birer iskarpin, bi düsünen halkın vicdanî ve fikrî düşünce bu mmtakada vergi vermek itiyadmın ivenin izmihlâüni ve devletin inkiraleye muavenette bulunmuştur. yıkılmıştır. Kısrer çorap ve erkeklere de birer mek leri ve akideleridir. Bu duşünce ve aki daima müsamahaya uğramasıdır. Bir •îmı talep etmekle müsavidir. Askerlik men harap olan Ednne'nın nıeshıa Bir çok senelerdenberi cidden çok delere hürmet olunur, ve devlet onlann taraftan vergi vermek vazifesile mükel nasıl vatanî bir vazife ise vergi de vatepli kasketi vermiştir. Bundan maa15 ev ile çatısı saat kulesı meşkur ve faydah hizmetlerde bulu her gün müdahaîe ve taarruzdan ma lef o!an vatandaşlar daima vermemek tandasm behemehal ifaya mecbur olda müessesenin (Çocuk bakım evi) ne nan Topkapı Fıkaraperver müessesesun bir selâmetle ceryanını emniyet al tarafını iltizam etmisler, diğer taraftan duğu bir borctur. Vatandaşı millete kar ileri gidememektedirler. mensup (30) meme, mama, oyun ço sini bu vesile ile tebrik ederken, bu tında bulundurur. vergiyi almak vaziyetinde olan maliye «ı, en büyük bir ihaneti irtikâp etmek yıkılan ve duvarları çoken 47 ev vardır. Nüfus zayiatı yoktur. Yalnız, 3 araba ile cuğuna da muhtelif elbiseler ve pa hayır müessesesine yardım eden ha Türkiye Büyük Millet Meclisinin aza memurları sui istimal yapmışlardır, rüş tir. bir bogayı sular götürmüstür. .Şimdilik tikler tevzi edilmiştir. yır sahiplcîne de teşekkür ederiz. müsaArkadaşlar; farı onda dokuz buçuk denilecek kadar vet almışlardır, vergi almakta ıııııımııiMiııiHiıımıııııııııımııııınıııııııııııınuııııııııııııııııiıi i'iHiııııııııııııiMiıımnımmıımıııııımmıııııınııııınıiHiımıııiHMiıııiHHmııııı tesbit olunan hasar bu kadardır. Bu iki tarafm büyük ekseriyeti Musluman dininde olan maha göstermişlerdir. Bu gibi insanların ki derhal hükmevermekle debiliriz vatanla, milltle vicdanî ve Edirne 18 (Hu. Mu.) Feyezan hafifbir halkın efradıdır. Bu adamların bay tavru hareketi vatandaşlan tediyede hissî bir alâkalan yoktur. Kendi muz lemeğe başlamıştır. Fakat üç yüzden fazrak günlerhıi kendi aileleri efradı ara mükellef olduklan vergileri smda bayramlarmın mutat olan mera tekâsüle ve müsamahaya alıştırmıstır. meratmı setretmek icin daima ortaya la ev hâlâ sn altındadır. Bunlann bir simi ile ve hatta eğlenceleri ile gecir Bu suretle vergiler teraküm etmiştir. Bu attıklan mukaddes bir kelime vardır; kısmı yıkılmıştır, bir kısmı da tehlikeli melerini tabü görmemek gayritabiî o malive memuru bertaraf edilmiş çalış Hürriyet. Vatandaşlar bilmelidir ki vic vaziyettedir. İnsanca zayiat olup olmalur. Kezalik halkı dediğimiz gibi pek kan bir defterdar ise başlamış ve en ni danî ve fikrî hürriyet vardır. Fakat ni dığı henüz malum değildir. Bulgar hubuyuk bir ekseriyetle musluman olan hayet kanun belki biraz fazla ciddî bir hayet bunlar namahdut değildir. Fer dudunda iki askerin boğulduğu hakkınbu camianın devlet memurluğunu ya surette tatbik edilince musamahakârlığa dî hürriyet karsısmda ferlterin heyeti da bir şayia vardır. Münakalât her ta panlan için de vaziyet böyledir. Onun alısmıs vaziyette bulunanlarda sıkıntı umumiyesinin kurduğu, dayandığı bir rafla münkati olduğundan bu şayianın îcin devlet daireleri de tatil edilîr. Hal ve ıstırap tevlit etmistir. Bu sebeple da devlet vardır. Devletin de iradesi, ha tahkikine imkân bulunamamıştır. ka gelince onun için de hal daha ziyade hi sıkıntı icinde kalmış olanlar halkın kimijeti vardır. Fertlerin hürriyetini Edirne ile Karaağaç arasındaki mü nmumiyeti değildir. Gene en zenginler mahfuz tutmakla mükellef olan insanbovledir tabiî. . nakalât 18 saat durmuştur. Bu sebeple Devlet halkın an'anelerine hurmeti dir. Vergi vermek istemivenler icinde ların diğer taraftan devletin de iarde postalar üzunköprü tarikile s*önderil bir dereceye vardırmıştır ki onlara if tahsil görmemis olanlar icin tasavvur ve hâkimiyetinin mefluç bir hale gel miştir. Yollar bozuk olduğundan trenler tarlarmda. sahurlarında ve bayramla eöilebüecek bazı sebepler olabilir. Fakat memesine çok dikkat etmeleri lâzımdır. ( Mabadi 3 uncu sahifede ) nnda top bile atıverivor. Belki bu o ka anlryan ve düsünen insanlann vergileri Fertlerin hürriyeti devletin hakimdyet ni vermemelerinde hic bir makul sebep ve iradesinin mahfuziyetine vabestedir. dar elzem bir şey değildir. O bile yapılıyor. Nihayet umumun hissiyatını ten düşünülemez. Maliye memurlarmın da Devlet iradesi mefluç olursa fertlerin şit eden bu harekette dahi büvük bir sui istimal ve tekâsül göstermemeleri hürriyetini muhafaza edecek hiç bir fevkalâdelik yoktur. Bunları yapmakla icap eder. Bankalara olan borçlar da ay kuvvet ve vasıta kalmaz. Binaenaleyh Muharriri: Andre Maurois Cumhuriyet devletinin lâikliğine asla ni sebeple teraküm etmiş ola.bilir. Bun hürriyeti yaüıız bir taraflı değil her iki Geçen Sene Avrupa'da yazılan halel gelmez. Çünkü lâiklik aleyhtar dan baslta bir çok koyliÜerin,, bir. çok taraftan düşünmek lâzımdır. romanlar içinde en ziyade mu bk demek değil. sadece bitaraflık de mesaierbabınm mufitaç.olduklârı paraArkadaşlar; vaffak olanlardan biri ve belki mektir, ve hayırhah bir bitaraflık. Elin vı şttndan bundan hatta yüzde yüz eîli Ferdî hürriyetler mukaddestir. Bunden geldiği kadar halkm vicdanî akide faizle tedarik etmis olduklan anlaşılı ların mahfuziveti daima çalışılır. Fakat de birincisi «tklimler» dir. «İklerinde huzur ve rahatlanna hizmet e yor: Bunları ddemek bir vatandaşa nasip Tu ınesaide devletin kuvveti, otoritesi I , limler» bütün dünya lisanlarına » den bir bitarafhk. olmuyör^ Mesai erbabı mürabahacıları Hiç: sayılırsa fara mahal olarak belki 'tercüme edilmiş bir şaheserdir. Bn hakikitleri tekrar ve teyit ettikten memnün".edemedîqi zaman derakap fer bn hiçe indirilebilir. ancak bu takdirde Bayram münasebetile dünden itibaren telgraf gişelerinde izdihaır Bonra halkın b^yram gunlerini büyük yat başhyorvts.tîrap sesleri isit'liyor. Se bu gibi insanların nihayet behemehal bir tehacüm olmaktadır. Resmimiz Yenipostanede telbraf gişelerinder nes'eler içinde geçirmelerini temenni bep ne olursa olsun vatandasm derdine baska bir devletin otoritesi altına gir artmıştır. Her sene olduğu gibi bu sene de tebrik telgrafları içi.ı büyük edebiliriz. çaresaz ohnak ona muavenette muza mek zilletine ellerile boyunlanna takherette bunlunmak Cumhuriyet hüku( Mabadi 4 üncü sahifede ) birinin önünü göstermektedir. YUNUS NADI / Bugün Şekerbayramına müsadif tir. Senelerce harp ve ıztırap içinde geçen elemli bayramlardan sonra, sevgili Cumhuriyetimizin sayesînde, bu sene de sulh ve saadet içinde bir bayram idrak ediyoruz. CUMHURİYET, muhterem karile rine arzı tebrikât eder ve daha bir çok mes'ut bayramlar idrak etmelerini temenni eyler. Gazetemiz bayram münasebetile cuma ve cumartesi günleri intiçar etmi yecek, pasar günü çıkacaktır. Var olsun hayır sahipler Edirne'de Kimsesüz yavruların yüzünü güldürenler!.. Sular çekilmeğe başladı, hali tabiî avdet ediyor! Dün Anneler Birliği ve T opkapı Fukaraperver müessesesi eşya tevzi ettiîer Tebrik telgrafları çekenler. Pek yakında Neşre başlıyacağız