7 Eylül 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDINCI SENE N* 2 2 7 6 Haşnıuharrlrl NADİ İDAREHANESt : MyuBnnraumiye karşısısda dairei mahsnsı Telgraf: tstanbul C u m h u r i y e t Posta k u t u s u : IS° 2 4 6 2366 T . ı . r . . Başmuharrlr I C İ C I O n . Tahrlr müdürü : 3236 Tahrlr m d Uü Kitap kısmı 472 9 »rüdürü Cu m h u ri yet • ^ ^ ı ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ~^^^^^^P PAZAR 7 EYLOL MÜDDET: JTÖRKİYE İÇİN Seneliği : 1400 Kr. 6 Aylığı 750 Kr. 3 Ayhğı 4 0 0 Kr. !93O ABONE ŞERAİTt HARİÇ IÇİN 2700 Kr. : 1450 Kr. j 800 Kr. ] Nflshası her s 5 Kuruştıır yerde SUKÛNET İADE EDİLDİ Felhi Bey nutkunu bugün saat 4 jte irat edecek S. F. Lideri Gazi Hz. ne uzun bîr mektup yazdı yalnız 9 kişi tahtı tevkife alındı Izmir hâdiseleri tki gündenberi alınan haberlerle vaziyet daha ziyade tavazzuh etmiş oldu. Izmir'de araya kaza kurbanı kan da kanştıran hâdiselere karşı her şeyden evvel teessüf et mek lâzımdır. Maamafih bu hâdiseleri lüzumundan fazla izama mahal de yoktur. Mes'elenin hem henüz teşekkül halinde bulunan S. C. Fırkasma, hem zaten müteşekkil bulunan C. H. Fırkasınm İzmir teşkilâtına ait kusur ve noksanlardan dolayı tahaddüs ve tevali etmiş olduğu meydandadır. Memleketimiz icin beka ve itilânın yegâne şartı olan Cumhuriyet rejiminde terakki etmek ve daima ileri gitmek mecburiyetinde olduğumuzu hiç bir zaman unutmamakhğımız lâzımsa, o halde İzmir hâdiselerinden dolayı bitmez tükenmez teessürler içinde vakit geçireceğimize, o hâdiselere sebebiyet vermiş olan kusurIar ve noksanları tesbit ve tashih etmeliyiz. Ftehi Bey bugün soyliyecek İsmet Pş. Hz. İzmir Valisine telgraffla şu emri verdi: iMiıifliııtınunmııı Gazi Hz. ve Başvekil dün şehir içinde bir tenezzüh yaptılar '"Karşı fırka erkânının fikirlerini tam bir serbeti ve emni yet içinde izhar edebilmeleri için bütün tedabiri alıtıız',, îzmir 6 (Sureti mahsusada giden muharrimiz tden) tsmet Pş. Hz. karşı fırka liderinin ve menJsuplarının fikirlerini tam bir serbes ti ve emniyet »içinde izhar edebilmeleri için bütün tedabirin alın[masmı Vilâyete emretmiştir. Bunun üzerine Vali ]Kâzım Pş. Fethi Beyi ziyaret edere k, nutkunu tam ibir kelâm hürriyeti dahilinde ve arza ettiği mahal'de, arzu ettiği zaman irat edebilece ğini bildirmiştir. \Fethi Bey, nutkunu pazar günü soylüyeceği ceva bını vermiştir Fethi Bey nutkunu yarın saat 12 de Alsancak stadyomunda ve eğer taşkınlık ihti mali olursa Karsıyaka Gençler Birliğinin çayında irat edecektir. Fethi Bey, halkın lehindeki tezahüratından çok memnun olmakla beraber kendisinin İzmir seyahatine vatandaş kanı karışmasında n müteessir olduğunu söylemiştir. izmir 6 (Sureti mahsusada giden muharriri mizden) Şehirde sükunet tamam en iade edilmiş tir. Dün gece hiç bir vak'a olmadı. Vali ve Mevkii Müstahkem Kumandanı, gece geç vakte kadar Ankara ve îstanbulla şifre ile görüştüler.Muhtelit polis ve jandarma kollart şehri devirde devam ediyor. Evvelâ, S. C. F. liderinin İzmir seyahati ve bu fıkra taraftarlarınca seyahat etrafında alınan tedbirler ve tertipler... Şimdi artık anlaşıhyor ki fırkanm mensup ve taraftarlarınca bu seyahate her nedense lüzumundan fazla ehemimyet veril mis ve onun mümkün olduğu kadar fazla satafatlı olması için Iâzım gelen gayretlerin sarf ve ibzalinde kusur edilmemiştir. Ciddî bir zat olarak bildiğimiz fırka liderinin bütün bu tedbir ve tertiplerden tamamen haberdar olacağını farzetme ğe mahal yoktur.Maahaza ta Uşak'a varıncıya kadar sayıbp dökülen bütün havalideki merkezlerden bu münasebetle Izimr'e hey'etler gönderildiğini doğru olarak kabul e r~ dersek bu takdirde Izmir'den başhyan bir faaliyet sebekesinin bu maksatla pek ziyade ç&hsmıs olduğuna hükmetmekte tereddüde mahal görmeyiz. Bir fırka için onun lehine propa ganda yapmakta esasen fena denilecek hiç bir cihet yoktur. Şu şart ile ki propaganda yamlırken makul hudutlar tecavüz edilmemiş olsun. S. C. Fırkası için yapılan propagandalara vergilerin ahnmıyacağı ve hatta vergi alınmak şöyle dursun, halka havadan para verileceği gibi sekametler bulunduğunu ve Cumhuriyet devrinin yaptığı ve yap makla bihakkın ve ilelebet iftihar da edeceği bir çok inkılâpların ilga edileceği yolunda muzır telkinata kadar ileri gidenler olduğunu öğreniyoruz. Bu fena propaganlara S. C. Fırkasınm başında olanların asla razı olmıyacaklarını yakından ve yakınen biliriz. Fakat işte bir daha sabit oluyor ki fırka teşkil olunurken bilhassa o fırka namına gösterilecek faaliyetleri bizzat o fırkanın kat'î ve s'kı bir nezaret altında bulundurması lâzımdır. Herkesin seviyesi bir olmadıktan baska bulanik suda balık avlamak Utiyenlerin fırsattan istifade etmelerine imkân bırakmamak vücubü da derkârdır. Sonra ne için tzmir'de bir nutuk irat olunacağını ve bu nutukta da neden dolayı tahsisen îsmet Ps. nın Sıvas nutkuna cevap verilmesi gayesi takip edilmiş bulunduğunu doğrusu biz hâlâ pek iyi anlıyamamısızdır. Ismet Pş. mes'ul bir hükumetin bir Başvekilidir. Sıvas simendiferi bu memlekette başarılmış çok büyük bir iştir. Onun resmi küşadı münasebetile bu işin asıl sahip ve bizzat muakkıbi olan Başveki lin bir nutuk irat etmesi ve o vesile ile memleket işlerine umumî veya kısmî olarak temas eylemesi pek tabiidir. Hatta tsmet Pş. ya göre ( Mabadi 4 üncü sahijed* îzmir'de dünkü vaziyet Refik B. S. Fırka merkez idare bey'eti reisl Fırkadan cekildi! Liman şirketi amelesi grev ilân ederek Fethi Beyi selâmladılar Hapisanedeki mahpuslar:" Biz de çıkacagız,, diye bağın| orlar! . Gazj Hz. Ve Jjfpifit Pş. Sarayburnu parkında^ ReisiCumhur Gazi Hz. dün öğle halk tarafından: ye kadar Dolmabahçe sarayında Yaşa Gazi! Yaşa Ismet Paşa!. istirahat buyurmuşlar ve öğle ye Nidalarile alkışlanmışlardır. S. Fırkanın meğini müteakıp saat ikide yanlaGülhane parkında Gazi Hz. o Istanbul mer nnda Başvekil Ismet Pş. Hz. ile turdukları kanapenin civarında bukez heyeti riSeryaver Rüsuhi B. olduğu halde lunanlara iltifatta bulunarak koyasetine inti • otomobil ile tramvay yolunun geç nuşmuşlardır. hap edilen sa tiği caddeleri takiben Topkapı'ya T Reisicumhur Hz. parktan müfabık lstanbul icbir gezinti yapmışlardır. rekat ettikleri esnada kapıya kadar ra reisi ve sabık Dönüşte Gazi Hz. Gülhane par halk taraından teşyi olunmuş ve temyiz azasınkının önünde otomobilden inerek gene «Yaşa!» nidaları ve alkışlar dan Refik Bey. oarkın iç taraflarına kadar gitmiş arasında ctomobillerine binerdc yeni fırkadan ler ve Ismet Paşa ile birlikte ka hareket buyurmuşlardır. çekilmeyi ter Refik napelerde halk arasında oturarak Gazi Hz. şehirde bir cevelân dacih etmiştir. Halk teessür içbule dinlenmislerdir. ha yaptıktan sonra saat dört bu t^k^Bbllar huut ef > Her ne kadar yeni fırka mehafiGerek Topkapı'ya kadar olan ge çukta Dolmabahçe sarayma avdet linde, Refik Beyin istifası tekzip e zinti esnasında gerekse Gülhane buyurmuşlar ve geceyi sarayda g©dilmekte ise de dün mumaileyhten parkında Gazi Hz. ile Ismet Pş. Hz. çirmişlerdir. Dün intişar edemiyen Anadolu gazetesinin iki gün evvelki başlığı aldığımız bir varakada aynen şöyle deniliyor: «Yeni fırkaya dahil bulunmadığımdan ismim etrafındaki nesriyatı tashihen işbu varakamın muhterem gazetenize dercini rica ederitn.» Bu mektup üzerine S. Fırka merkezine telefonla müracaat ettik. Orhan Mithat B. bize şunları söyletzmir 6 (Sureti mahsusada giden di: muharririmizden) Bu sabah sa« Refik B., fırkamıza girmiş at dokuzdan itibaren liman şirketi ve kendisi vilâyet idare heyeti riönünde toplanarak yevmiyelerinin yasetine intihap edilmiştir. Üç içtezyidini talep eden ve grev yapan timaımıza da iştirak etmiştir. İdave bu münasebetle taşkınlıklar gösre heyeti riyasetini memnuniyetle teren tahmil ve tahliyle amelesi, kabul eden Refik Beyin fırkadan dağılmaları ihtarına riayet etme çekileceğini zannetmiyoruz.» diklerinden jandarma ve asker tarafından dağıtılmışlardır. Amele Şu halde Refik Beyin yeni fırka(Izmirpalâs) önüne giderek Fethi ya girdikten sonra çekilmeyi tercih Beyi selâmlamıstır. ettiği kendiliğinden anlaşılıyor. tzmir'de Türk Ocağı binan Müddeiumumilik tahkikata devam bunlar hakkında icap eden tedabir ediyor ittihaz edilmiştir. Kanun, müsta (Anadolu) gazetesi, matbaa tahhak olanların cezasını ve recektir.» tzmir 6 (Gece yarısından son meldir. rip edildiğinden bugün çıkamamışHer ihtimale karşı amelenin topAsayiş tamamen mazbuttur. Vali ra) Fethi Bey Gazi Hz. ne on beş tır. Poliste içtimalar devam ediyor. landığı mıntakaya asker sevkedileîzmir 6 (A. A) Müddeiu sahifelik mektup yazarak hâdiseyi ve Kumandan iyi çalıştı. Şüpheli yerler muhafaza altındarek birinci, ikinci Kordonlar, Gazi mumiliğe verilen 35 serseri tahlil etti. tsmet Pş. nın tebliği büHalk fırkası ve Anadolu gazetesi dır . Müddeiumumilik, tahkikata bulvari, Bellvis ve Pasaport cihetle muharrikten 9 u hakkında tün halkta iyi tesir yaptı. Yapıştırı idarehanesi muhafaza altındadır. vaziyet etmiştir. Hiç bir malumat ri tutulmuştur. Askeri müteyakkız Izmirpalâs etrafında ihtiyatan tevkif müzekkeresi kesil lan yerlerde küme küme okunuyor. devriyeler geziyor. verilmemektedir. Bazı tevkifat yabir halde bulunması, halkın tecesYeni fırkanın izmir hey'eti pıldığı şayidir. Yaralanan çocuğun süs ve heyecanını arttırmıştır. Lâa miştir. Bu meyanda komüAmele arasında komonizm tahripolis kursunile mecruh olduğu zanYeni fırkanın tzmir heyeti eski kâtı yapmakla maznun bazı eşhat lettayin konuşan bir kaç kişinin et nist Kerim, Çatalkafa Ahnedilmediği polis ve adliye meha met ve Yusuf, sabıkalılar Kastamonu Valisi Müştak Lutfi, tevkif edildi. Tahkikat sür'atle derafı çevrilmektedir. filinde beyan ve maamafih tahikiHapisanedeki mahpuslar, biz de dan Yıldırım Şevki vardır. Doktor Ekrem Hayrı ve Esat Salâ vam ediyor. kate devam edilmektedir. hattin, Nuri, Fettah, tbrahim Bey Liman, müsait yevmiye ile ame çtkacağız, diyorlar 300 kişinin tevkif edildigine ^ Vali Kâzım Pş. şu beyanatta buleyi işe başlattı. Hapisanede bulunan mahpuslar dair Çlkanlan Ve lstanbul ı içtimalar devam ediyor. lundu: re er v e « Lâzım gelen her türlü teda da «Biz de çıkacağız» diye kapıla gazetelerine akseden şayıYeni fırkanın kâtibi umumisi Nu Fethi B. îzmirden gidiyor İzmir 6 (Gece yarısından sonra bir alınmış, asayiş iade edilmiştir. ra ve pençerelere saldırmışlardır. aların aslı yoktur. ri Bey «İzmir» vapurile geldi. Hapisanede şiddetli tedabir ittihaz saat 2 d e ) Fethi Bey pazartesi Tahmil ve tahliye amelesine ge Fethi Bey nutkunu yarın Izmirpalâs tenhalâşmıştır. lince, bu amele iki buçuk lira al ve azılı mahkumlar tecrit edilmişFethi Beyin nutkundan sonra gunu Manisa'ya gidiyor. Oradan irat edecektir. ! Lutfen sahifeyi çeviriniz ) maktadır. Devletin harice karşı şe tir. Manisa ve Aydına gitmesi muhte Hapisanede isyan çıktığına dair DördtlncU sahifede: Tafsilât... refini temsil etmektedirler. Tahri 3 ancü sahifede kât yapan ser»eri ruhlar vardır ki Bir çok yerler asken kordon altına alındı SON DAKIKA Fethi aziHz.neuzun bir mektup yazarak hâdiseyi tahlil etti İsmet Pş. nın beyanatı gayet iyi tesir bıraktı Fethi B. yarın İzmir'den Manisa'ya gidiyor Tebliğ