6 Mayıs 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

4LTINCI SFNF N* ?155 YUNUS j ; İDAREHANESt: DByononmnmiyc karşısınd» dairei mahsasa Telgraf: İstanbul Cumhurifet Posta k u t u s u : N" 2 4 6 . Başmuharrlr : 2366 • Tahrir müdürO : 3236 müdfi'O »•»^•5. Kîtao kısmı 4 7 2 I ! Cum u riyet [ktisat programının navesi SALI 6 193O \ ABONE ŞERAİTİ l MÜDDET: İTÜRKİYE İÇİN j HARİÇ İÇİN i £ Seneliği : 1400 Kr. 2700 Kr. i 1450 Kr. | : 6 Aylığı \ 7 5 0 Kr. \ 3 Ayhğı } 4 0 0 Kr. 8 0 0 Kr. HMMOMİ = 5 Knrustur = Nfishası her yerde Ingilizler Gandi'yî Tevkif Ettiler Sicili adlî Kanunların tatbiki kanunlar kadar mühimdir! tiM aydır Ankara'da müddeiumumilere tahsis edilen konferanslar geçenlerde Mektebi hukakta verilen bir ziyafet ile bitmiştir... Bu ziyafette hukuk profesörlerinden Suhayp Nizami Beyin bir nutknnda cidden alâka uyandıracak bir kaç soz nazarı dikkatimizi celbetmiştir. Nizami Beyin sozleri kanunların tatbikına aittir. Konferanslardan supAnkara 5 (Telefonla) Bütçe hesiz istifade ile dönen müddeiumumiencümeni hazırladığı lâyihasında lere kanunların tatbiki mes'elesinin kanunlar kadar muhim odugu, esasen bütçe lâyihasının hükumet tara muddeiumumilere de malum olan bu fından vaktinde verilmiş olmasına mes'elenin ehemmiyeti anlatılıyordu. rağmen encümende geç kalmasına Bu sözlerin ihtiva ettiği buyiik haki sebep iktisadî muvazeneyi temin katin ehemmiyet ve nezahetinde hiç için hükumet tarafından hazırlakimsenin şuphesi yoktur. Osmanlı dev nan program olduğundan bahisle leti tarihi bu hakikatin acı hatıralarile deniliyor ki: «İsmet Paşa hükumedoludur... Kanun, tatbik edümelidir. tinin değerli Maliye Vekili tara Tatbik edilmiyen, edilemiyen kanun fından paramızın uğradığı sıkıntıyok deraektir. Bir misal getirelim; 1319 yı geçirmek için ne kadar gayret tarihli ve tereyağlann tafşiş ve tahlit sarfolunduğu malumdur. Paramıedilmemesine dair oldukça iyi ahkâmı zın tekrar düşmemesini teminen tihavi bir nizamname vardır. caret ile tediye muvazenelerinde Fakat, bu nizamname tatbik edilmekökten bir salâh vücude getirilmediği ve edilemedigi için yaf tağşiş mes'si ihmali asla caiz olmıyan kat'î elesi almış yürümüştür. Bu yüzdendir zaruretlerdendir. Bunlan tamamen ki, bugün saf ve temiz tereyağı bulmak kavramış bulunduğu içindir ki giiçtür!... Bu nizamname neye tatbik Bütçe encümeni reisi Fuat B. edilememiştir?.. Acaba, nizamnamenin hükumet bir taraftan paranın düsİhtiva ettiği bazı topal ahkâm mı buna mesini menetmek için adeta istihsal unsurlarını tazyik etme • mâni olmuştur? Hakikaten, tahlit ka bir cidal sahnesi açmış bu mek, iktisadiyata zarar vermiye zanlarmm zabtı için meclisi vilâyet ka lunmakla beraber diğer ta cek surette vergi hükümlerini sık rarı gibi idarî mahkemeler ile adlî bir iş raftan istikbalde hallolunma sık tebdil etmeyip biran evvel onlar mahalli tatbik bulabilir miydi?.. Bu gisı lâzım gelen büyük mes'eleye bi bozukluklardan başka, nizamname geçti. Gelecek seneki faaliyet kıs da istikrar teminine çalışmak ve nin tatbikına o zamanki sui istiraal ida mını tesbit ettik. Bu azimle muhte tatbikatta azamî neticeyi almak eldeki vesaite göre hizmet vaziferesi de şüphesiz mâni olmuştur. lif Vekâletlerden toplanan beş mil lerini ayırmaktır.» Deniliyor. Burada söylemek istediğimiz mes'ele yonluk tasarrufla iktisat progra Resmi matbaalar tevhit edilecek ise kanunların tatbikına mâni olan semının nüvesi ortaya çıkmıştır. Her beplerden mevzuumnza giren teşkilâtMazbatada devairin muhtelif şeyin aslı varlık olduğundan bunu sızlık mes'elesidir. matbaalarından bahisle bunların Bütçe 222 milyon lira olarak tevzin edildi Ankara'da (Fırka şrubu bugünj iktisat progamını müzakere edecek Ankara 5 (Telefonla) | i Fırka grubu bugün topla^ fnarak iktisadî programı' Jmüzakere edecek, îktisati [Vekili program hakkında] }izahat verecektir. Programl beş sene müddetle kaJ fbul olunacaktır. Hindistan'da umumî matem Ingiliz'ler Hint mücahidj Gandi'yi tevkif ettiler!., Gandi, İngiliz nizamına göre tazyik edilecektir. Sokak habi devam ediyor Jaldpur 5 (A. A.) Gandi, gece yarısı karargâhında tevkif edilmiştir. Kaza hâkimi ile polis müdürü ve 20 müsellâh polis bir elektrik meş'alesinin ziyası altında Gandi'nin derin bir uykuya yatmış olduğu yatağına doğru ilerlemişlerdir Mumaileyhin talebi üzerine dişlerini temizlemek ayinının icrasına müsaade etmişlerdir. Gandi, kamyona girmezden evvel taraf tarla rmdan birine Hint Valii umumisine hitaben yazmış olduğu Nihayet hapsedilen büyük Hint vatanperveri bir mektubu Mahatma Gandi tevdi etmis ve gonüllülerden biri mesini istemiştir. Bundan sonra «t '. sinden Hint marşını t?rennüm et[Mabadi 4 uncü sahifede] Vergilerin istikrarına dikkat edilecektir, karşıhksız borçlar verîlmiyecektir Temaşa! Raşit Rıza Bey ilk temsilihi bu gece veriyor Artistler Samsun piyesinin provalarında çok muvaffak oldular Btısaa kanunlar Hiiiiin hüsnii nîşr^tp rağmen teşkilâtsızlık yuzunden tatbik edilemezler. Işte; sicilli adlî namı altında yadettiğimiz teşkilât ta bunlardan biri ve belki en muhimlerinden biridir. Eğer yanılmıyor isem bizde henuz sicilli adli teşkilâtı yapılmamıştır. Şu halde, tekerruru curüm ashabını bir çok hallerde keşf için keramet sahibi olmak iktiza eder. Demek ki; ceza kanunumuzun tekerruru curme ait maddelerinin tatbikında ciddî müşkülât vardır. Sisilli Adlinin faideleri yalnız tekerrürü curme münhasır değildir. Mahkumiyet ile kabili te\ em olmıyan her şey sicilli adlinin ihbaratına muhtaçtır. Bu teşkilât Avrupa'da çok eski değildir. Fransa'da son şekli ancak kırk senedenberi 5 ağustos 1899 kanunu ile mevcuttur. Ondan evvel de 1850 denberi adliye nezaretinin talimatlarile kısmen mevcut idi denilebilir. Bu son kanun ile ve tekrar 1906 daki bir kanun ile ve muteaddit kararnameler ile Fransa'da sicilli adli mes'elesi halledilmiştir. Fransa'da butün hukuk mahkemeleri nezdinde birer sicilli adlî (casier judiciaire) bulunduğu gibi bir de adliye nezaretinde merkez sicilli adlisi vardır, mahkumiyeti sicille geçecek Fransızla'ruı hali adlileri doğmuş bulundukları memleketin hukuk mahkemesi nezdindedir. Ecnebi memleketinde ve yahut mustemlekelerde doğmuş olanlann ve mutlaka ecnebilerin menşei meçhul olanların sicili de merkezde bulunur. Fas, Tunus, Trablus müslümanlarımnki Cezair'dedir. Sicilli adliye kaydolunacak hukümler cinayet ve ceza mahkemeleri kararlarile muhtelif kararlardır. Cinayet ve ceza kararlarında: 1 Vecahî ve gıyabi ve kat'iyyet kesbetmiş bütun afır ceza ve ceza kararları; 2 Cinayet mahkemeleri kararları; 3 Divanı âli kararları; 4 Meşrutî kararlar; 5 Memurlar ve hâkimler tarafından curümlerin takibi neticesinde verilen kararlar; 6 Mahkemede celseler esnasında irtikâp olunan cürümlere dair kararlar. Muhtelif kararlar da: 1 Askerî mahkemelerde kat'iyyet kesbetmiş kararlar; 2 Iflâs kararları, 3 Adlî veya idarî makamlar tarafından ademi ehliyeti müstelzim verilen kararlar; 4 Ecnebilerin tardına dair verilen kararlar. Sicilli Adliye girecek kararların mühimlerini şu suretle yazmakla karilerimize bu tesçilin ehemmiyeti hakkında bir fiklr vermek istiyoruz. Sicilli adliye dair diğer tafsilâta burada yer yoktnr. Yalnız şurasmı ilâve edelim ki, biraz masraflı da olsa sicilli adlî teşkilâtı yeni Türkiye'nin varidatile yapılamaz bir teşkilât değildir. Bir senede (bir milyon) îki yüz elli bin dava dosyası olan mahkemelerde, öyle zannediyorum ki yalnız sicilli adlî çok masraflı olduğu cihetle merkeVergilerde istîkrar zi hükumette tevhidi istenilmek Mazbatanın başka bir yerinde tedir. «malî siyasetimiz daimî hizmetlerKarşıhksız borçlar bütçeden de başkasına muhtaç olmadan kençıkarıldı disini idareye kifayet etmektedir. Mazbatada karşıhksız borçlar Vergi tatbikatını takip, vergi ve [Mabadi 4 üncü sahıfede] yerinde bulmaktayız.» Raşit Rıza B. Fatma DUrner Ticaret Odaları kongresi açıldı * H. Genç zabitlerin yemini Dün yeni zabitler tahlif edilmiş, şehadetnameleri tevzi olunmuştur Güzide san'atkâr Raşît Rıza B. bu akşam Fransız tiyatrosunda «H. Briştayın» ın Samsun niyesini temsil edecek. Raşit Rıza B. 3 senelik bir iftiraktan sonra sahneye dönüyor. Bu hâdise temaşa hayatımız için bir kazanç, onun san'atını takdir edenler için bir müjde oldu. Bu üç sene içinde Raşit Rıza'nın yerini dolduracak, onun rollerini yapabilecek bir aktör yetişmediğini gördük. Oldukça uzun addedilebi, lecek bir ayrılıktan sonra bir müddettenberi yaptığı pruvaları görenler sahne aşkının ne sönmez bir ateş olduğunu anlamışlar ve Raşit'i Zahire Borsası alelâde bir pazar yerimidir? Dün toplanan mıntaka Ticaret Odaları İstanbul mıntakası Ticaret odalannın dorduncu sene kongresi dun Ticaret müdurü Muhsin Beyin riyasetinde in'ikat rll kongresi etmiştir. Muhsin B. kongreyi açtıktan sot murahhaslan selâmlamış ve muvaffak '' l " lll]lt "JJİIİl"t" ııııınılııııııııı:ıınıııııımnıııınıınıınrıi)innııııııiıııınııııtıniiii!iıFiııınııııımrn^M'iııııııtLUU"""1""" Yemin sureti «... Vatan, Cumhuriyet ve vazife uğrunda seve seve cantmı feda eyliyeceğime namusum üzerine söz veririm» Harbiye mektebinden bu sene neş'et eden genç zabit vekillerinin dun resmi tahlifi icra edilmiştir. Saat 14 te mektebin büyük sinema salonunda yeni mezunlar toplanmıştır. Salon dahilen ve haricen bayraklarla süslenmişti. Muzika İstiklâl marşını terennüm ederek merasime başlanmıştır. Genç zabit vekillerinin karşılarında Ali Sait, Sükrü Naili, Nihat, Pertev, Hayri, Sabit Talât, Alâettin, Kâzım. Keramettin, Nazif ve Emin Pş. lar, mektep müdüru Miralay İzzet Bey diğer mektep erkânı taümiyesi ve sair rüesayi askeriııııııııııiıııiMiııııııııııııııııııııııııııuıııııııımnıııtmıııııııınııııııııınııı teşkilâtı değil hatta hâkimlerin maaşlarını bile lâakal iki misline çıkaracak bir menba vardır. Mahkeme masraflarının ziyadeleşmesinden vatandaşlar müteessir olmazlar. Zira, adaletin ne ucuzu, ne de pahalısı vardır. Zehra H. Mina H eskisinden kuvvetli bulmuşlardır. Bunu bu akşam daha yakinen gö' receğiz. Raşit'in intihap ettiği arkadaşlar arasında çok kıymetlileri vardır. Genç bir artist olan Dürnev {.Mabadi 3 üncü sahifede] Dünkü infilâk Dolmabahçe'deki cephane likten kaza neticesinde ehemmiyetsiz bir yangın çıktı Dolmabahçe'deki cephane sevkiyat dairesinde dün bir kaza Dünkü meranmden intibalar neticesi olarak bir infilâk vaki olve ile Polis M. Şerif B.ahzı mevki etmiş muştur. Cephaneden ehemmiyetlerdi. siz bir kısmı yandıktan sonra yanAli Sait Pş. nın nutku gın söndürülmüş, cephanenin müOrdu müfettişi Ali Sait Pş. genç zabit him kısmı kurtarılmıştır. vekillerine hitaben irat ettiği nutukta Kaza neticesinde hafif bir yarademiştîr ki: « Bq mektep, memleketin çok büyük lıdan başka zayiat olmamıştır. adamlarmı yetiştirmiştir. Büyuk Reisi Kazanın, sahilden geçen bir vapucumhur Gazi ve Başvekil İsmet Pş. Hz.de run bacasından sıçrıyan kıvılcımbn mektepten yetişmişlerdir. Sizin de parlak birer istikbale nail olmanızı te dan ileri geldiği zannedilmektedir. menni ederim. Her biriniz orduda, ayrı Bu cepheden tahkikata devam o[Mabadi 2 inci sahifede} lunmaktadır. ALÂETTİN CEMİL Efendim işsiz kaldım, bendenize ya bir îş verin, yahut ta bugu lük bir lira lutfedin... Ne iş var ne de para.. Yirmi kuruş olsun himmet edin! i O da yok.. E öyleyse ne duruyorsunuz.. Yazıhaneyi kapayın da berab çıkıp dilenelim... , j