3 Eylül 1939 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 3

İngiltere'de Lordlar, içtimaa askeri üniformalarile geldiler Taymis şöyle diyor: “Şerefimizi ko ruyacağız. Şahsi menfaatimiz ol- madan müttefikimiz Polonyanın yardımına koşuyoruz..,, Imparatorluk meclisi toplandı. Avam kamarası da bugün tçtima edecek İngiltere'de seferberlik faaliyeti artmış, bü- tün ihtiyat tedbirleri de tamamlanmıştır Lordlar kamarası müzakeratı: Londrs, 2 (A.A.) — Lord - Hali- <aks, lordlar kamarasında beyanat- ta bulunmuştur. Ru kamarasında Çemberlaynın yaptığı beyanata benzemektedir. Bir kaç lord askeri üniformalarını xiymiş oldukları halde içtimada ha- zır bulunmuşlardır. Lord Halifaka, derinden gelen bir sesle, fakat açık bir lisanla söz söy- lemiş, müttefikan ve hararetle alkış- lanmıştır. Muhalefet şefleri hüküme tin siyasetini tasvip etmişlerdir. Lordlar kamarası askeri mükelle- fiyet ve ordu tahsisatı kanunlarını etmişlerdir. Beyaz kitap: Londra, 2 (A.A.) — Hükümet bir beyaz kitap neşretmiştir. Bu kitap bilhassa Alman hükümeti ile teati e- dilen notaların metni ile son hâdize- leri tekrarlayan bir izah neşretmiş- tir. Bu beyanat, Çemberlaynin avam kamarasındaki beyanatına müşabih- tir. Birlik, boraberlik: Londra, 2 bükümetin tecavüze mukıvemeı ıı. mek hususundaki kararına partinin de iştirak ettiği bildirilmektedir. Mükellefiyet kanunu derhal kabul ve tasdik edilecek: Londra, 2 (A.A.) — Parlâmento mahafilinde söylendiğine göre avam kamarasında Çemberlayn tarafın- dan mevzuubahis edilen askeri mü- kellefiyet kanaunu yarınki pazar gü- nü parlâmentoya tevdi edilecektir. Aşni gün her iki mecliste kabul olu- nacak ve gene ayni gün kralın tas- dikine iktiran edecektir. Yardıma koşuyoruz: Londra, 2 (A.A.) — Bütün parti- lere mensup gazeteler, makalelerin- de başlıyan mücadeleye milletin müt tehiden iştirak etmek hususunda verdiği kararı tebarüz — ettirmekte- dirler, Polonya Ayan, mebusan meclis'eri toplanacak Varşova, 2 (Radyo) — Hariciye nazırı kolonel Bek, bugün — ingiliz, Fransız sefirleriyle uzun müddet gö- Tüşmüş, müteakiben Japonya sefirile Papanm Varşova mümesilini kabul eylemiştir. Alâkadar mehafilde söylendiğine göre Varşova âyan ve mebusan mec- lisleri, bugün toplanacak ve daima içtima balinde kalacaktır. Varşova, 2 (Radyo) — Lehistanın Barlin sefirinin geri çağırılmazı üze- Tine Lehistan menafi ve hu muhafazası işini İsveç elçisi etm.ştir. ——0400—— Sefirimiz Pariste abideye çelen koydu Paris, 2 (A.A.) — Türkiye sefiri R. Behiç Erkin bah meçhul as- ker âbidesine bir çelenk koymuştur. İta!yad;'ı hava ma- nevrası Roma, 2 (Radyo) — Bütün ital- Yada yapılmış olan umumi hava mü-|det vaziyeti müzakere etmiştir. A! dafaası manevrası bugün neticelen- nan kararlar hakkında, beyanat y İpılmamış, tebliğ çıkarılmamıştır. taiştir, Times; diğor ki eİçtinabı kabil olmuyan bir barbe girerken millet hiç bir zaman bu- günkü kadar kuyvetli ittifakla şeflerinin kararlarını tasvip etme- miştir. Hiç bir şahsi menfastimiz ol- madan Polonyanın yardımma Kkoşu- yoruz.» Imparatorluk meclisi: Londra, 2 (Radyo) İmparator- luk meclisi bugün Pokingam sara - yında kralın riyasetinde toplanmış, uzun müzakerelerde bulunmuştur. İhtiyat polisler çağırıldı: Londra, 2 (Radyo) — Hükümet bir emir neşrederek, ihtiyat polisler- den 20 bin kişiyi vazife başına ça- kırmıştır. Sıhhiye nezareti bir beyanname neşrederek, dün Londradan 350 bin mekteplinin whırdi'ı uzaklaştırıldı- Hını, bugün de mütebaki talebenin çıkarılacağını bildirmiştir. Müstemlekelerin vaziyeti: Londra, 2 (Radyo) — Müstemle- ke nuzırı Sir Tomas Sklip bugün ne- zaretinde, müstemlekeler mümessil. lerini kabul ederek vaziyeti kendile- rine izah etmiştir. Kanadanın vaziyeti: Londra, 2 (Radyo) — Başvekil Çemberlayn Roding Stritte Kanada başvekil kabul etmiştir. Kanada başvekili, bir harp çıktığı takdirde Kanada deniz, kara ve hava kuvvet.- lerinin ingilterenin emrinde olduğu- nu temin etmiştir. Alman cevabı henüz gelmedi: Londra, 2 (Radyo) — Bugünkü r kamarasında, 18 den sürette talim için silâh altına davet edilmöleri hakkındaki kanun birinci ikinci müzakereleri yapılarak fakla kabul edilmiştir. Çemberlaya bugün böyanatta bu- lunmamıştır.. Y bulunacak Sebebi, Almanyaya verilen — nota, henüz cevap gelmemesidir. Şimal devletleri Harpte bitaraf kala- caklarını bildirdiler Osle, 2 (A.A.) — Şimal hükümet- leri müşterek bir beyanname neşre- derek harpte bitaraf kalacaklarını beyan etmişlerdir. Finlandiya, Nor- vaç; isveç, ve izlanda urasında imza edilen 27 mayıs 1938 tarihli muka-| vele ile vazedilen bitaraflık kanun- ları bu suretle meriyete girmiş -olu- | yor. lsveçin tedbirleri: Stokkolm, 2 ÇA.A.) Kabine müdafaa tedbirlerini takviyeye ka- Tar vermiştir. Bazı ihtiyat smnıfları yakında çağırılacaktır. Parlâmento ağlebi ihtimal gelecek hafta fevkalâ de içtimaa davet edilçeektir. Stokholm, 2 (Radyo) — Hükü- met, benzinden tasarruf için hususi billeri yasak etmiştir. İspanyanın vaziyeti ne olacak İspanyada: Londra, 2 binesi bugün general Fran yaseti altında toplanarak uzun müd- ü - (ANAD Portekiz Bitaraflığını ilân etti Lizbon, 2 (Radyo) — Portekiz hükümeti bir kararname neşrederek bir harp çıktığı takdirde bitaraf kala- cağını bildirmiştir. Bu haber gazetlerde iri harflerle |tebarüz ettirilmekte ve Avrupanın felâkete doğru sürüklenmesi takdi- tinde yepyeni büyük hâdiseler çıka- bileceğini ve bu hâdiselere dost, müt- tefik devletlerin - karışabileceklerini yazarak; — Biz ki, İngilizlerle bir askett ittifaka sahibiz. Bugün bitaraf kal - mak zaruretindeyiz. Çünkü menfaa- timiz bunu icap ettirmektedir. Demektedirler.. Gazeteler bu me- yanda halkı tecanüse ve itidale davet etmektedirler. Sigorta primleri yükseldi Londra, (Radyo) — Sigorta şir- ketleri, pirimlerini yüzde elli fazla- laştırmağa karar vermişlerdir. Italya, mihv henüz terk Italyo, Libya ve zırlıklarını Londra, 2 (A.A.) — Taymis ga - nin Roma muhabirinin bildir- diğine göre italyanın bitaraf kala. cağına dair verdiği karar ile Hitle- rin bu husustaki telgrafı muhtelif şekillerde tefsir edilmektedir. Müşahitlerin büyük bir kısmı yanın bu beyanatı ile usulü dairesin- de bitaraflığını ilân etmiş olduğu ve bunun Fransa ile — ingilterenin Al- manyaya karşı muhasemata başla - malarma mani olmadığı kanaatini iz har etmektedirler. Böyle olması icap eder, Çünkü; | talya, ingiltere ve Fransanın noktal nazarını bildiği halde ve ingiliz par- lâmentosunuün içtimamndan evvel ka- rarını vermiş bulunmaktadır. Şu halde italyanın demokrasileri taarru zuna uğradığımız takdirde an- nın yanıbaşında harbe girişemiye- tahinin edilebilir. Kaldı ki diplomasi mahafilinde demokrasilerin italyaya tecvaüz cl- eleri hesap h de tutulmakla- dır. Diğer müşah'tler italyanın şimdiden mihver — isyazetini henüz terketmiş olduğuna kall bulunma - müakta ve ital ct beyanat ile bir açık kapı bırakmış olduğunu ilâve etmektedirler. Diğer tâaraftan Hitlerin, italyanın Histikbale muzaf olan — müzahereti hakkındaki fıkrası manasız addedil- memektedir. İtalyanın, Arnavutluk ve Libyadaki askeri — hazırlıklarını 'kmal etmek arzusunda olduğu ve bu sebepten dolayı müsterih bulun- düğü Mütalcası serdedilmektedir. Bu mütaleaların hangisi döğru- dür? Bu-bapta bir şey söylenemez. Fakat italyanın ittihaz etmiş olduğu karar inş'rah ve n nuniyetle kar- şılanır. Kral, Mussolini ile gi Roma, 2 (Radyo) — Ihlyn krali büğün başvekil Mussoliniyi Krinal- de kabul ederek unur rafında kendisinden geniş m/kyasta malümat almıştır. Gazetelerin mütaleaları: Roma, 2 (Radyo) — İtalyan mat- buatı; Polonya - Almanya ihtilâfın- dan bahisle yazdıkları makalelerde, bu ihtilâfın Versay muahedesinden çıktığını ve Almanyanın hakkı veril- memekle hata edildiğini tebarüz et- tirmekte ve bu arada italyanın vazi- yetinden de bahseylemektedir. Popo di'italya diyor ki: «İtalyanın vaziyeti, tam bir inti- zar içinde hâdiseleri takip etmekten ibarettir. İtalya, bir harbe mani olmak için daha| m yapmış olduğu | n OLU) Ruzveltin beyanatı: Vaşington; 2 (A.A.) — B. Ruz- velt matbuat mümessillerine beya - nattâ bulunarak Avrupa vaziyetini decek olan Amerika efkârı umumi yesinin aklı selimine tamamiyle i! Yo (wıın 3) İ tir. “uxaıı]:)h efkârı umumiyenin OŞ yere telâşa düşmemesi için gaze- telerin riyaseticumhur dairesi, hari- meleri lüzumunda ısrar etmiştir. Ruzvelt, medeniyeti tehdid eden, Ruzvelt bugün nutuk iradedecek Amerika, Avrupa harbine karışmamağa çalışacakmış Amerika cumhurreisi dün geceyi uykusuz geçirerek hâ- diseleri büyük bir dikkatle takip etmiştir Amerikalılar Hitleri itham ediyor hassa gazetelerin Ieşnkı mesaide bu- kunmalarını istemekte ve bir teşriki mesainin efkârı umumiyenin terbiye sine hâdim olacağını söylemektedir, kati bir istikamet alacağı, önümüz-|ciye nezareti vesair nezaretler gibi| Müşahitler, B. Ruzveltin B. Bullittin ideki günler içinde Amerikanın hattı| menmbalarca tevsik edilen hâdise-| Varşova ile görüştükten sonra ken- hareketini tasrih etmesine yardım e-|lerden başkasına ehemmiyet verme-|disine Alman - Leh hudud hâdiseleri hakkında malümat vermesi üzerine -istilâ- tabirini kullanmış olduğunu itimad etmekte olduğunu söylemiş -İbuhran muvacehesinde herkesin bil-|beyan etmektedirler. Diğer taraftan er sıyasetını etmedi mi? Hitler'in telgrafı manidar görülüyor. Arnavutlukta ha- bitirememiş bütün Kuvvetiyle çalıştı. Bunu Hit- ler de itiraf etmiş ve nitekim, Musso- liniye çektiği telgrafta bundan dola- yı teşekkürde bulunmuştur.> Gazete, makalesine devamla şun- ları kaydeylemektedir: «Hitler, Mussoliniye çektiği tel- grafta, italyanm yardımını istemedi ğini ve kendi kuvvetine dayandığını bildi ir. İşte bundan dolayıdır ki, italya hükümeti, iki devlet ara- sındak! (htilâfa karışmamağa karar vermiştir.> Romada siyas; £: Londra, 2 (Rad, nin Roma sefiri Sir Pers Loren, bu - gün Kont Cianoyu ziyaret etmiş ve irmi dakika konuşmuştur. Müten- kıben, Fransız sefiri Andre Fransua Ponse de Kont Ciano ile görüşmüş - tür. Ror.a buhranın son haftalarında mesele - erin muslihane bir tarzda halli le - İbine olarak sarfettiği gayretleri medhüsena etmiş olmasını tebarüz İ sİ mehafilde de- üssolininin sulh davasına hiz- tmeğe çalıştığını bu beyânatta Jisbat eder.> ha İngilterede Alman sefarethanesi kapalı Londra, 2 (Radyo) — Almanya- am Londra elçiliği binası kapalıdır. Kapıya talik edilen . bir Jevhada Almanya için pasaport istiyenlerin açılmış olan pasaport bürosuna mü- racaatları bildirilmektedir. Bu büro- da İse; valizlerini ve eşyalarını taşı- yan bir yığın Alman bulunmakta ve bunlar, hareketlerini beklemektedir. ler. Hindistan Ingiltere- nin yardımına hazır Simla, 2 (Radyo) — On sekiz Hindli Prens, İngiltere kralına bir, telgraf çekmişler ve her suretle emri- ne amade olduklarını bildirmişlerdir. Borsa kapalı Londra, 2 (Radyo) — Altın bar- sası bugün de kapalı idi. Ne vakit a- çılacağı bilinememektedir İtalya'nın vaziyeti Amerikada A!manya ya karşı infial Hitler, Ruzvelte ne- den geç cevap vermiş, Vaşington, 2 (ALA.) — B. Hit- ler, B. Ruzveltin sulh lehindeki me- sajına vermiş olduğu cevabda, Al- manya ile Polonya arasında müsliha- ne bir surette halledemiyeceği hiçbir mesele mevcud olmadığını bildirmiş ve bütün mesuliyeti Polonyaya tah- mil etmiştir. B. Hitlerin cevabı müşarünileyh nâmına Alman maslahatgüzarı Hana Thomsen tarafından B. Hull'a tevdi edilmiştir. <Hükümetimin vermiş olduğu emirlere tevfikan, sizin vasıtanızla, Amerika reisicumhuruna şunu beyan ederim ki kendisinin 26 ve 26 ağus- tos tarihli mesajları Führer tarafın- dan lâyikiyle takdir edilmiştir. Füh- rer, Almanya ile her çareye baş vur- maktan hâli kalmamıştır. Führer, m dakikada İngiltere hükümetinin tavassut teklifin; de ka- bul etmiştir. Maamafih, Polonya hü- kümetinin ittihaz eti olduğu hi ti hareket dolayısiyle bütün bu gay- retler semeresiz kalmıştır. Hitlerin B. Ruzveltin —mesajınn « |vermiş olduğu cevabın şekli hükümet »| mahafilinde ve efkârı umumiyede hiddet ve infial tevlid etmiştir. Bil- İhassa Pührerin Amerika reisicum- huruna ceyab vereceğfi yerde Alman maşlâhatgüzarı vamtasiyle Amerika Hariciye nazırına cevap vermiş ol- düğü ehemmiyetle kaydedilmekte- dir. dan başka B. Hitlerin B. Ruz- teklifini reddetmek için vazi- y tamiri gayri kabil bir hale gel- mesini beklemiş olduğu söylenmek- tadir. ŞAİA L Polonya sefiri Dün Berlin'i terketti Berlin, 2 (Radyo) — Polonya sefiri Lipski, hükümetinden — aldığı emir üzerine bugün sefaret erkânı ile birlikte Berlini terk etmiştir. Se- fir hareketinden evvel nezaret altı- na alınmıştır. Bunun sebebi, Polon- yadaki Alman sefir ve konsolosları- nın iadesini temindi Türk - Alman Ticaret anlaşması Temdid edilmedi Ticaret Vekâletinden İzmirdeki alâkadarlara gelen malümata göre, Türkiye ile Almanya arasında akde- dilmiş ve -(31 Ağustos) da müdde- ti bitem bulmuş olan ticaret itilâfı temdid ve tahdid edilmemiştir. Yani A aya” “disa” ılıılmımuııı. B. Ruzvelt, kongreyi içtimaa davet etmeden ve bitaraflık kanununu ye- 'niden gözden geçirmeden evvel Âv« rupa vaziyetinin tavazzuh etmesine ehemmiyetle işaret etmiştir. B. Ruz: vit Amerikanın — halihazırda fazla bir şey söylememesinin menfaati tizasından olduğu mütaleasında bu- lunmaktadır. Amerika harbe girmemeğe çalışacak Amerikanın her hangi bir hart sürüklenip sürüklenmiyeceği kında gazeteciler tarafından sorulan bir suale cevap veren B. Ruzveli demiştir ki: — Yalnız böyle olmasını temenni etmekle kalmıyorum. Buna muvaf- fak olacağıma da kaniim. Hükümet bu sahada elinden geleni yapacaktır. Nihayet B. Ruzvelt Almanyadaki Amerika sefirinin dün istifa etmiş ve bu istifanın kabul edilmiş olduğunu bildirmiştir. Müstafâ sefire hariciye nezaretinde başka bir vazife verile cektir. B. Ruzvelt, B. Valsonun ye rine hali hazırda başka birisinin ta- yini hususunun derpiş edilip edil - mekte olup olmadığı hakkında bir- şey söyleyemiyeceğini beyan etmiş- tir. Müşarileyh bundan sonra B. Hu- lün bütün Amerika gemilerini Ame- rikaya dönmeleri hakkında talimat vermiş olduğu şeklindeki haberi tek- zip etmiş ve netice olarak Amerika atbuatının hükümetle mesai birli- inde bulunmasını istemiştir. Kabine içtimaı: Vaşington, 2 (A.A.) — Kabine dün bir içtima akdetmiş ve bu içtima iki saat devam etmiştir. İçtimada Avrupanın vaziyeti mevzuubahis ol- muştur. Dahiliye nazırı B. İckez matbuat mümessillerine beyanatta bulunarak Almanyaya Helium ihra- cına müsaade etmekten imtina eyle- diğinden dolayı katiyen müteessir ol- madığını söylemiştir. Vaşington, 2 (A.A.) — Riyaseti cumhur daj tebliğ ediyor: Reisicumhur Ruzveltin pazar gü- nü söyliyeceği nutuk, üç büyük rad- yo istasyonu tarafından neşredile - cektir. Bu nutukta şimdiki endişe ve gerginlikleri ortadan kaldıracak şekilde Amerika hükümetinin vazi- yetini gösterecektir. eisicumhur memleketin diğer |memleketler ricalinin bir çok nutuk- © İlarını dinlerken kendi devlet reisinin sözünü dinlemesine ihtiyacı oldu - ğundan dolayı bu nutku söyliyecek- tir. Ruzvelt uyumamış: Riyaseti cumhur dairesi müsteşa- rı B. Ea reisicumhurun evvelki gece hiç uyumadığını ancak vaziyetteki yeni inkişaflara intizar etmeksizin dairesine çekilmiş yalnız ansızın bir hâdise zuhuru halinde kendini ça - gırmalarını hariciye erkânına emret- miş olduğunu beyan etmiştir. Hitleri itham: Vâşington, 2 (Radyo) — Mat- buat umumiyet itibariyle Almanya- ya hücum etmektedir. Nevyork He- rald Tribun, şiddetli bir makalesin- de, Alman siyasetinin senelerdenbe- ri değişmediğini, umumi harbe se- -ünasebetimiz bebiyet verenler gibi, Hitlerin ayni İzihniyetle medeniyeti ikinci bir felâ- İkete sürüklediğini yazmaktadır.