14 Ekim 1938 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 3

Karpatlaraltı mıntaka- sında isyanlar çıktı alkı soyuyorlar Hü > » bulunmuştür. ükümet, örfi idare ilân etti. Rotenler h iera ardır. Bazı tevki- Hükümet 3 (Radyo) Çekoslovak.İm syan — mimt rü edilmiştir. yanın Karpat mıntakasında örfi idare ilân edilmiştir. Bunun 2e- örfi idare ilân etmiştir. | kranya nüsyonal demokra bebi, cina, ifa etmek, silâhlı| — Varşova, 18 (A-A.) 1“';"-3 kasının icra komitesi Polonya hirsizliklar yapmak, — demiryolları, ikindi vakti Ukranya Tasyonaastleri L L L ge k telgraf ve telefon direklerini tahrip muazzam bir takım nümayişler yap: etmek gibi baziı hareketlere mani mişlardır. Halk bu şehrin caddele- lmaküır. ırlndln geçerek muhtariyeti halz ol k Karp URYARIKI ihdasını y 24 saat zarfın- Karpatlar altı Rusyazısının il z c d l;;ı:;ıfıfııî;;:ı"hu havalide bu alkışlamış ve bütün Ukranyalıların tanım müşterek bir hududâ aahip ol- İti halktan istenmiştir. mustakil bir de halinde bir ara- maları aleyhindeki — propaganday " rag. 18 (kadyo) — Karpatlar iştir. |bir nihayet verilmesi talebini muta- 'llr:ı";ukı!uıdı.l' af taraf isyan- mukabil. bir zammın olacaktır. ir çıkmıştır. Rutenler, halki soy Di DRaL M g beke ve arbedeler çıkarmağa — b rar vermiş r. Bu muhtıra Polor daki Ukranyalıların metalibalını edecek ve Polonya ile Mac t Filistinde kanlı hâdiseler bi- ribirini takip ediyor ide iser, Lendradan tayyare ile Kudüse FevkZfıîîke]:o:tıti.e;ilisgnge as;yğyîalmadıu — Filistin Son haberlere görı ilistinde keri müfreze ile asiler arı bi Te n Ilı;];:l).lm'lıidi»ler olmuş, Filistinde çok bü-kua gelen müsademelerde fevkalâde komiseri (ir aa Daaa aa a a Na n Setki, Arap'lef olmuş ve iki İngiliz poli (atametai dan a ae N zi tarafından öldürülmüstür. |lanmıştır, " Kudüs ile Hevron araamda bir'ar | da vu-| İ te-| yara- bugün Kudüse mütevetci miştir. Ingilterede silâhlanma fa- aliyeti gittikçe artıyor İnğilterede, bir defter açılmış ve askerlik çaîm da tuluünanlar şim- diden müracaatla bu deftere isimlerini kaydett rmeğ> baş'amışlardır | — B. Ede-'ler, İngilterenin, durmadan, hurnah istifa etmiş olan birinci deniz lordu “bondıp; K (Rn:y.“) 7umBamııdn bir ı.:ı;yuic silâhlanmakta olma-| (Düf Kuper) in yüksek meziyetle Si Haririye Yarr a A aa sından ehemmiyetle bahsediyorlar, | rinden bahsettikten sonra, İngilte Müsteşar Olan iare aa aa D un Münih havasiyle kabili telif renin, Totaliter devletlerle karşı kar- tehiplerile xw"y"'f'? kâr parti için-'olmadığını, İngiltere, bu humalı si-'şıya gelebilmek için silâhlanması lâ- söylemiştir. Mubara a a bare e a nde devam edecek'zim geldiğini söylemiş, — müstakbel de. Başvekil B Çemaar a a aa A manyanın da ayni şekilde harbin, medeniyet've insaniyet için tarolan: bu. Zat DHECUN Silâhlarımaya başlıyacağını ve bun-|büyük bir felâket teşkil edeceğini, kiz İ |menfaatlerine dokunulduğu takdir- — İngiltere madam Fde İngilterenin harbe girmekten çe- için miyordu, Çekoslovakya mese- far İlinayeteğini, Hüve'uylemişür. esine karışmamalı, Çekoslovakyaaa a N e asıl| Londra, 13 (Radyo) — İngilte- HEMkar e Lord Runtmanbacak bütün hükümetleri düşündürmek:| rede, askerlik çağında - bulunanlar, letmemeli idi. İngilte ; | | ki harp iste- dan doğacak mesuliyetin munhası- | nese- ran İngiltereye ait olacağını yazıyor- tedir için bir defter açılmıştır. Bugibiler| hide aet ila el Londra, 13 (Rada) — Milli mü-| şimdiden gidip bu deftere isimlerini Silâhlanma, gene *ilâhlanma ve| —ara A a İ azdıracaklar ve ihtiyaç halinde, da- daima silâhlanma! “Beylin. 13 (Radyo) — Gezele- ilâhlanıyor — , MlSlr SI y (Cumhuriyet bayramın- —'î,—'_—_ ırı Sabri paşa, Mısır za- 'da yüzde elli tenzilât Harbiye naz Ş Ş sne lundu yapacaklar bitlerine mühim bgf?ma îıt,av -biı'ııuiıklrıiııi Devb ARMDAR LA RERĞO CU ; :0) — Mısır ha- - ü b , Kahire, 13 (Radyo) y lı::g n lara kabul ettirmek yolunu tutmuş| huriyet bayramı ..ı.ı_::akıîw ş.ıı:ı riciye nazırı Sabri. (pasil bulunmaktadırlar. Bu vaziyet karşi-|leri, yüzde elli tenzilât yapacaklar. le n $ Misir zabit- ::.1::2 çiline ::.:ğ:nyelıehhurm silâh- sında, 'zayıf olan devletler, mahvol- dır. fında kendile- mağa mahkümdur, Mısır; bunu dü- İhama Jprogramı cirafinda KN Değ çe ae Der e D dabi ayanpkik inr Badaklrhği kaklasınağar kütle hak edeceklerdir. kip), bugün beanatta bulunmuş ve vetsiz orduya ilti Nakliye şirketleri | Hariciye vekilimiz Atatürke arzı ta- zima! etti İstanbul, 13 (Hususi) — Hari- ciye Vekilimiz B. Tevlik Rüşdü Aras, bugün Ankaradan gelmiş ve Dolmabahçe sarayına giderek, Ata- türke arzı tazimat etmiştir. — tüphane sineması , Bugünden itibaren Geçen sene şeker bayrammı da bütün İzmiri kahkaha. dan kınp geçiren bizim üç — kahramalar, Arşak palabiy kyan ve kumpanyası Ceçen sene gördüğünüz Ni Terinden daha fevkalâde Mareşalımız Trakyadan İstanbu- la döndü İstanbul, 13 (Hususi) — Mare- şalımız Fevzi Çakmak, bugün Trak- yadan dönmüş ve Sirkeci istasyo> nunda karşılanmıştır. aratlıkları Üç ahbap çavuş- lar eğ!enî'yor Türkçe sö) 6 5 9 da Senusli |büyük dusündüklerim ruh ve gövde İstirahatine —muhtaç olan dünyamız, pencerelerinden a- vaz avaz tokat akisleri, hakaretler, ahlâksızlık ve fesadlar savrulan bir aile ocağına benziyor. Öyle bir aile ocağı ki, yaşamak için muhtaç oldu- u bütün unsurlardan mahrumdur. ik, , yalâncılık, riya- kârlık, için için kaynıyan ruh ve ah.- lâk bozüklükları ve herşey. Bir aile ocağı ki, tek kibritle infi- Samimiyel |lâka ve yıkılmağa harırdır. Çünkü her tarafından barutları sızmakta ve dört yanı benzinle, gazla bulaşık durmaktadır. Bir aile ocağı ki, mahremiyeti, bit- pazarı malı gibi, dillerde ve omuz- larda dolaştıktan sonra çengele asıl. mıştir. Bu ocağın, yani bu dünyanın dü- zelmesi için - şeklinden müşteki de- veye Allahın «seni bozup dağıtıp ye- niden yapmaktan başka çare yok- tur» dediği gibi- evvelâ onu parçala- yıp yere devirmek ve sonra yeniden inşaya başlamak lâzım.. Menfaatleri, mezhepleri, nazari- yeleri, medeniyetleri, renkleri, milli- yetleri vesaireleri ile biribirine hal- bi kalanmış, telif edilmek mazhariye. tine uğramış, daha doğrusu beddua ve lânetin damarı bulunup koparıl- mış olarak yeni bir dünya yaratmalı. Buna imkân var mı, hayır!., Şu halde; dünya buhranı şifa bul- maz bir maraz gibi, büyük sellere, çökmelere ve doğmalara, maddi ve manevi tamamen başka öl- çü ve kıymetlere muhtaç ve hasret olarak boşluklarda böylece dönüp, sendeleyip, sarsılıp inleyip duracak- tır. Bir kaç devlete irili, ufaklı bed- baht bir kaç lokma vermekle buhra- Ş na çelme takmak istiyenler, şüpheye Tüzum yok, topyekün gafildirler. ORHAN RAHMİ GÖKÇE Müıîl;al ı;ı;l;us- luklar Namzedlerin bugün- lerde ilanı muhte- meldir Ankara, 13 (Hususi) — Mün- hal meb'usluklara bugünlerde nam- zedler gösterileceği zannolunuyor. Manisa valisi Tur- gutluda Turgutla (MHususi) — Bugün vali-| iz doktar Lütfü Kırdar malyetinde ü ve diğer iki mütehasıs ile şehrimize gelmiştir. kkül başkanları valimizle Halk rti binasında konuşmuşlardır. Bu bükümet, orta meklep ve ço - cuk bahçesi d Teaviyeyi turabiyesi üzerinde lan ve Atatörkün beykelinin dikilece- fi Cumhüriyet meydanında) ti mü İ tesbit ed et eylemişti. bugün açılıyor İstanbul, 13 (Hususi) — Ünt- versite, yarın merasimle açılacaktır. İtalya 12 adada imar işine başlıyor Roma, 13 (Radyo) — İtalya nafla Nezareti, 12 adada başlanacak imar işlerinde sarfedilmik üzere üç yüz milyon livat tahsisat ayırmıştır. Rusya Çekoslovakya mesele- sinde taahhüdlerini yapmamış mı? Londra, 12 (Radyo) — Rus sefi. Finin protestolarına — rağmen, Lorâ Öyterton: Çekoslovakya meselesin.- de, Rusyanın, mukadderatını ifa et mediğini söylemekte urar etmiş ve Potonyanın, Pranaaya yardım etmi- yerek Çekoslovakyadan arazi Xo . parmak istediği - tahakkük edinee, Rus Jandarmalarınta, Çekoslovakya. ya vermiş oldukları Aözü — unüttük. larinı beyan eylemiştir. Bütün gazeteler, şimdiki parlâmen- tonun derhal feshini istiyorlar Taris, 18 Radyo) — P: Teri: hep bir hini istiyorlar. (Tan); gimdiki arlamentonun, 6 siyasetini takip eden bir m Kazete-)rim vercceğin! mun fes- eylemektedir. t. parlame (Liberte) gazetesi; müstakh iy m büyük ehemmi, hesinin ortadan kaldırlması nın, bundan ki yeni bir yala |£eldiğini kaydetmektedir. |girdiği iç Di mentoya umh-| — Komünistler partisi genel sekre taç bulunduğunu, den intihap|teri Jan Duklo; (Omanite) gazeti fyabılması lüzimgeldiğini yazmakta-İsinde yazdığı makalede, komlini: dır. partisinin halk cephesine (Entransijan) ise, eski müuharip- lerin istedikleri veçhile milli bir ka- bine teşkili Jazumunda: te ve Fransanın bu si >ılıuı:n yazdıktan gonra, K Münih könferansına boyun eğdiğin bahsetmek-|ileri sürmekte ve hükümete şiddet!, 'er kat'i kara-|hücum etmektedir. Tamamen anlaştılar Müzakereler Berlinde başladı ve hüsnü suretle sona erdi in, 13 (Radyo) — Alman ga- kalarının bazı oksamında yapılmas zeteleri, bu sabah Alman ve Çekoe mukarrer olan plebisitten - sarfına ye nazırları arasında zar edilmiştir. İ müzakererlerden bahset -| — İtilâf haberi, her tarafta son dere- "ıığıîîî—ı;îıFr' ce iyi bir tesir ıı:andırmı=ı. Almankumandanı ARet İ Berlin lanmıştir. Almanya Ça Karlsyadla Mar- karşı hazımane bir s andan orta Avrupa va- Berlin, 18 (Radyo) — Alman .nıv Nağ bakbüle sizr a Abd ” düsü ümüm kumandanı general Von bir düşür miyecektir. Yeni yenyadda Broçih, bugün de manya, Çekoslovakyanın istikbalini W'S! le- Maryenyad . İle müşküllerle doldurmak niyetinde Fötlishadda teftişlerde bulunmuş - değildir. tur. - 13 (Radro) — Çekale| Sterlin ve bütüu tahvilât düşüyyr e nazırı Çaykofski ile » Londra, 13 (Radyo) — Sterlin | € nazırı arasındaki gizli tutulmaktadı. rin, mü- etmekte 0l- ve devlet müesseselerine ait bütür. Çesham ile dahili istikraz tlahy Berlin, 13 (Radyo) — Almanya bugün de düşmüştür. ile Çekoslovakya arasında tam bir) — Bu vaziyet karşısında, kambi itilâf husule gelmiş ve Südet mımnta- kontrol dairesi harekete gelmek mc FIKRA San'atkârı davet «Anadolu muadelesi» adlı yazıda Anadolu vakıasımın, — şeniyetinİn; binbir meçhul haddin yekünundan ibaret bir büyük muadele alduğu- nu, Osmanlı imparatorluğunun bu muadeleyi çözemediğini, yalnız son zin bu muadelenin çözülmesi — işini k edebildiğini tebarüz ettirmiştik. n sonlarında bu muadelenin çözülmesi hu- susunda en büyük işin san'atkârlarımıza düştüğünü, bu itibarla da onların bu faalivette mühim bir rolü olduğunu işaret etmiş ve «san'atkârımızı, bu büyük muadelenin çözülmesinde; bu ulvi işte yü. rürlerken görmüyor isek — bunun da sebeplerini derhal — bulmak ve san'atkârımıza bu şerefli inde muvaffak olma imkânlarını derhal hazırlamak lâzım.. Bu imkânlar nelerdir? Neden Türk san'atkârı; lâ- vik olduğu ehemmiyet ile bu dav. sından koşamıyor?» Demiş- tik. Şimdi bu suallerin cevabını umumi bir mütalea — halinde tetkik edelim: Tanzimat, serveti funun, fecriati ve hatta ondan sonraki cereyanlar bir vatan edebiyatı yaptılar. Fakat bu edebiyatlar ya haykırış, veyz inleyiş halindedir, veya coşkun bir ümid ve iman duygusu halinde ve- ya acı bir bedbinlik hüsranı şeklinde sadece birer tahasalis ifadesi ola- rak vücud bulmaktadır. Bunlar vatan için yanar, istikbal icin Üümidlerinir: Fakat bu vatanın - Anadolunun - hakiki çizgilerden iba- ret bir poörtresini veremez. Çünkü bu yazıların muharrirleri; uğrunda idövündükleri vaktanın, şeniyetin hakikatini kavramak imkânlarından mahru idler; çünkü içinde bulundukları şartlar manzuümesi (le bu şeniyetin hakikati arasında çok geniş mesafelerin imkânsızlık sa- hası vardı. Onlar de yaşadıkları devrin tarih vak'alarının intibala- rından meydana gelirdikleri bir zihni vtan vakıası ile meşgul oluyor- lardı. Halbuki beri yanlarında hakiki yurd realitesi Üüstü örtülü bir hâdise halinde kendi içinde kendi hazin talihini yaşamakta idi. Sanat- 'bu hakiki realitenin kaynaşması keyfiyeti daha en iptidal safhaların: kârlarla bile ikmal edememişti. Onun içindir ki sanatkâr - onların ta- biri ile söyliyeyim - onu terennüm ediyor, fakat onu anlatamıyordu. Çünkü onunla kaynaşamamış, onunla tek bir vakıa tek bir hâdise ha- linde imtizaç edememişti. Anadoluş her içtimai topluluk © daha doğrusu karakterler manzumesine — sahip sosyal bir Bu sosyal hâdisenin bütün incelikleri, bütün istikamet ve tema; bütün renkleri ve atmosferi, uzun bir tarihin muayyeniyet şartlarının kalıpları içinde şu veya bu şekli almıştır. Fakat onun şu veya bu şekil içinde tezahür eden bu nüansları, temayülleri istikametleri ve atmosferi bizim için esrarlı bir mechullük — içinde Bu meçhulü çözmek için o vakıanın içinde onunla kaynaşmak, imtizaç etmek, onun içinde eriyerek onu temessül etmek lâzımdır. Halbuki — san'atkârları- miz bunu yapamamış ve binaenaleyh «Anadolu muadelesix ni çözme işindeki rolünü tarihin muvacehesinde hakkı ile oynayamamıştır. Bu sebeple Türk san'atkârı bu davanın peşinde koşamıyor. O halde ne yapmalı?, Türk sanatkârını Anadolu vakımsının içinde; — iliklerine , kadar eritmeli ve bu süretle onun manevi varlığının manevi şahsiyeti. Hnin idrak ve duyüş kadrosu icinde Anadolu vakımamın bütün sümulle İcanlanmasını temin etmeli.. Bunun binbir pratik sureti hallini tek bir formül içinde hülâsa etmek lârzımgelir denebilir ki: Anadolu vaku met içinde san'atkârı ile, münevveri ile, teksâiryeni seviyeye çıkarmak lüzumdir. düğünü beyan ediyorlar. ! renkleri le yaşanacak bir BAHRİ SAVCI