6 Ağustos 1936 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 5

AA SĞ y Birinci Fransova BUYUK TARİH! TEFRİKA 56 Ccııı"cn F. Şe Şeınseddın Benlioğlu Pavi'de Fransız'larla Şarlken kuvvetleri amansız bir harba giriştiler.. Firarilerin arkasından gece ve gündüz koşan Fransova or- dusu nihayet Alp eteklerine kadar geldi. Alp'ler o kadar Yyüksek ve © kadar beyazdı, bu manzarasile Alp'lerin aşıl- maz tepeler olduğu bir gö- rüşte anlaşılıyordu. Fakat Frantova böyle dü şünmüyordu, bu aşılmaz gü- Tünen dağlar, ona ilk zaferini, | dadır; ekmek var; bol ve gü- , karargâhı sizin için bir ziyafet Marinyan galebesini tahattür | ettiriyordu. Ve, kararını tatbik etti. Ve bir günde Fransız ordusu, bu dağları aştı ve Lombardiya ovalarına indi. Kral, Milân murahhaslarının | ellerinde kale anahtarları' ol- ’ duğu halde kendisini karşıla- Mağa geldiklerini gördü. Kral, zaferin b"îmı,—;tı Hiç durmadan iler- lemek istiyordu. Amiral Bon- | gibi saldırıyor, Alman ve İs- | kilde harbediyorlardı; kral sü- kanatlarına | nive bu arzunun önüne geçmek istedi ve Pavi alınmazdan evel ilerlemekte büyük tehlikeler olduğunu anlattı. Eks'den hareket edildikten yirmi gün sonra birinci Fran- sova Pavi'ye taarruz etti. Fa- kat birinci taarruz, çok büyük | zayiatla düşman — tarafından | püskürtüldü, Bunun üzerine kral ördügâh kurarak — şehrin | muhasarasına başladı ve tes- lim olmarını bekledi!. Evet, çok özlediği İtalya'ya yeniden kavuşmuştu. Şiddetli bir kışa rağmen burada daha Tahat olduğunu hissediyordu. Ve, ipekli, altın işlemeli ça- dırlar altında, İtalya'nın esmer ve tatlı kızlar, bazı kibar ka:- dınlarile zevk ve safalara baş- ladı.. Bu zevk ve safa âlemleri üç ay sürdü. Fransova'ya göre acele için hiçbir sebeb ve | % | lüzüm yoktu! Halbuki kralın | Lambardiya'da bulunması bü- tün düşmanları da buraya top- lamağa kâfi geliyordu! Ve... Bir gün imparatorun bayrakları ufuktan göründü! Halbuki Fransız ordugâhın- da vaziyet iyi değildi; İsviçre- lilerden mühim bir kısmı yer- lerine, dağılmışlardı, İtalyan kara çeteleri de dağılmıştı. Tecrübe görmüş, yaşlı ku- mandanlar kral birinci Fran- sova'dan harbı. kabul etme- Mesini rica ve siperler dahi- linde beklemek lüzumunu tav- siye ettiler. Fakat Bonnive ve Monmoranci bu fikirde bulun- madılar. Bonnive: — Nasıl olur?. Diye ba- gırdı. Kahraman kralımıza, bu- raya saklanmakmı tavsiye edi- yorsunuz.. Kralımız harb isti- yor, biz. Fransızlar da kralı- mızla beraber harbetmekte bir defa olsun tereddüd ettik mi? Biz, harbı, sanayii harbiyeye istinaden değil, kahmmanlıîı- mıza dayanarak - yaparız! İlk taarruz kuvvette daima gale- beye mazhar olmuştur. Sir.. Harb ve hücum emrini - veri- niz!, Kral.. Zaten bu fikirdeydi ve hemen harb emrini verdi. 1525 Senesi Şubatının 24 üncü günü akşamı Marki Res- kara İspanyol ve Almanlardan mürekkeb askerlerini toplıya- rak: l i — Evlâtlarım! Bizim bura- da, İtalyan topraklarındaki va- ziyetimiz aşikârdır. İmparator yarın size kuru lir ekmek bile veremiyecektir. Faka! şey düşmanlarda, Fransızlar- her zel şarab var, et var.. Eğer aç karınlarınızı dayurmak ihti- yacında iseniz, ileride Fransız yeridir. Ve zafer de bizimdir! Dedi. Bu sözleri, İspanyol ve Al- man askerlerin hep bir ağız- dan şiddetli alkışları karşı- ladı. .. Fransız'lar müthiş bir şe- varilerinin başında bir taral- tan diğer tarafa bir yıldırım İspanxa ile taban - tabana zıd! Ihtilâl Yarımadasında Por- tekiz Ne Vaziyettedir? Fakat Portekiz'linin de silâhı başucundadır. yorlu gü; İ:pınyı ve Portekiz hükü- metlerini havi olan İberik ya- mmadasında isyan ve ihtilal volkanı en şiddetli bir dev- rini yaşıyor; İspanya'daki müz- min ihtilâl ve isyan en had bir devreye girdi; — ölenlerin, panyol hatlarında büyük rah- neler husüle getiriyordu. Va- zı)et Fransız'ların lehindeydi. İmparatorun vekili, gencral Eannay atının üzerinde bir haç çıkardı; İspanyol piştarlarının önünden ileri atılarak: — Ümid ancak Allahtandır. Herkes benim gibi hareket etsin ve beni takib eylesin! Diye bağırdı. Kral birinci Fransova mai- yeti ve iki emirberile birlikte general Lannay'ın önüne geçti, kumandanlarından birisini yere düşürdü; —müfrezeleri dağıt- mağa başladı. —Sonu var— ——— < Kari mektupları: #ir vatandaş Nahi 'ye 'müdürüne cevab veriyor 4/8/936 tarihli gazetenizin bundan tan on gün evvel vaki müracaatımla yazılan ya- zıya cevab olmak üzere “na- hiye müdürü ne diyor,, ser- levhası — altında — Dağkızılca kamunbayı Mustafa'nın hâdi- seyi külliyen inkâr eden ya- zısını okudum. Hakikatın tavzihi ve bir vatandaşın hukukunun — siya- neti namına son defaya mah- sus olmak üzere aşağıdaki yaıılaı'm muhterem gazetenizin bir köşesine - sıkıştırılmasını yalvarırım: Hâdise »hakkında vaki mü- racaatım üzerine ilbaylık işe lüzumu kadar ehemmiyet ver- miş ve derhal işin tahkikine memur edilen Değirmendere kamunbayı Tevfik gelerek hâ- diseyi mahallen — tetkik — et- miştir. Vilâyete de raporunu vermiş olması çok muhtemel- dir. Sonra Torbalı C. müd- deiumumiliğinin — yaptırmakta olduğu hazırlık - tahkikatı da tekemmül — etmiş bulunuyor. Esasen ortada mevcud yirmi | günlük birde doktor raporu mevcud iken kamunbay Mus- tafa'nın tekzibi beni hayrete düşürdü. Hele bundan çok evvel içerisinde bulunduğum bir otomobil kazasından esa- sen kolumun kımk bulunduğu ve muhakemenin derdest bu- lunduğu hakkındaki — iddiası tamamen hilâfı hakikattır. Velhasıl kamunbay yukarıda işkenceyetâbi tutulanların had- di ve hesabı yok! Buna mukabil, Portekiz'de, Portekiz'in paytahtı olan Liz- bon'da derin bir sükünet var| Halbuki 1908 de kral Vik- tor Emanoel karabinalarla katledilerek — cumuriyet — ilân edildiği günden itibaren bu memlekette hemen senede iki defa isyan çıkmış, bu memle- ket aylarca isyan içinde kal- mıştı. 1908 den sonra bu memlekette 86 geniş mânalı ve şiddetli isyan yapılmıştı ve bugünkü sükünet şimdi hayreti mucip olmaktadır. İspanya — vekayil hasabile Avrupa gazetelerinin en kabi- liyetleri Fransız * İspanyol hu- dutlarına, Lizbon'a, Tanca ve Cebelüttarik'a — koşmuşlardır. Bunlardan birisi Lizbon'dan şu malümatı veriyor: İspanya" 'ya yerden ve gögten ateş yağdığı bir sırada, Liz bona vasıl - eldum. Ekspresle 20 saatlık seyahatım csra- sında herkesi iş ve gücile meşgul gördüm. Sanki yarım adanın diğer kısmında hiçbir fevkalâdelik yok! Portekiz'liler misafirperver- dirler, Lizbon'un büyük kah- velerinden birine oturduktan yarım saat sonra yaşlıca bir İspanyol ile dost oldum. Bir fırsattan istifade ederek: — Size son zamanlarda bir şeyler oldu. Artık silâhla oy- namaktan — hoşlanmıyorsunuz! Dedim. Yeni dostum başını salladı: Her Portekizlinin silâhı başı ucundadır; fakat kullan- mak için ihtiyaç görmiyor. Dedi. | Sonra, uzak mazileri düşü- nen bir tavırla ilâve etti: — Bizde, komşularımız İs- panyol'lar gibi bomba atma- sını, ihtilâl çıkarmağı, bari- | katlar kurmasım çok iyi biliriz, hattâ İspanyol'lardan ileri ol- duğumuzu iddia - edebilirim. Fakat bunun için sebeb ol- malı... » — İhtilâl ve isyanlar bu yarım adada sebeplerden zi- arzettiğim — toplanan — delaili tetkik veya mütalaa buyurmuş olsalardı her halde bu tekzibi yapmağa cesaret edemezlerdi kanaatındayım. Torbalı Çakırbeyli köyünden Halil Öncel yade fırka, kanaat - ihtirasla- rına, şahsi menfeatlere istinad eder. — Tabü. Maamafih bir ec- nebiye bu mühim mes'eleyi izahı memleketim için bir faide telâkki ederim. Portekiz'de bundan 8- 10 sene evel, isyanlar ve ihtilâl- ler memleketi idi. 1908 den itiboren 18-20 senede 36 büyük ihtilâl gördük. Ne Ve- nezuella ve ne de Çinde bu kadar çok isyan görülmemiş- tir. Sebebini anlâtayım : Portekiz mevkü iktidarı 100 kişi arasında kapışılan birşey idi. Üç meb'us bir dördün- cünün etrafına toplanır ve bir fırka tesis edilirdi. Buna fırka * değil, bir komite, bir çete de- mek daha doğru olur. Mev- kü iktidarı elde etmek bu fır- kaların hiçbirisi için mümkün değildi. Bunun için bir sürü hrka | toplanır, ancak üç ay devam | | ga kadar kıymetlendirdi! edecek bir ekseriyet vücuda getirirlerdi. Teşekkül eden hü- kümet, mutlaka — devrilmeğe mahkümdu. Memuriyetler, va- zifeler gene bu fırkaların adam- larına bir mekeldi. Memlekette ne idare, ne hükümet nüfuz ve kudreti, ne maliye ve ne de adliye kal- mamıştı. Bir sürü siyaset ser- serisini yaşatmak için banknot basan makineler hiç durma- dan işler, dururdu. Bu hal, böylece senelerce devam etti fakat 28 Mayıs 1928 de vazi- yet birdenbire değı . Mare- O da ihtilâlcıdır ve bomb_a atmasını bilir. Sağda Lizbon'dan bir gâ;-dnilş, solda Portekiz'li kızlur eski bir âdeti yaşatarak ünde öküzlere biniyor ve şehri dolaşıyorlar.. şal Gomez dö Rosta, bir el silâh patlamasına meydan var- meden bütün siyaset macera- | perestlerini istifa ettirdi, mu- | vakkat bir hükümet - teşkil etli ve âyân ve meb'usana da gayıi muayyen müddet için bir istirahat verdi. Yeni muvakkat hükümete en mütahassıs ve liyakatli adamlar alındı, bir hukuk pro- fesörü adliye, bir ziraat mü- hendisi ziraat, maru” bir eko- nomist te maliye bakanı oldu. “Maliye en nazik nokta idi. Sinel dö Kordes muvaflak olamadı. Fakat profesör Ali- vera Salazar tamamen muvaf- fak oldu. Bu adam bugünkü Portekiz'i vücuda getirmiştir diyebilirim! “Memlekete ecnebi kredisi elde etmek için harb borçla- rım tamamen ödedi; ıslahat yaptı, beş franktan 60 santime kadar düşen Esküdoya (Por- tekiz parası) nı birbuçuk fran- *Mareşal Kosta öldüğü va- kit yerini general Karmona aldı. Artık vaziyet normal hale — girmiştir. Cumur reisi veya diktatör değişirken ihti- lâle lüzum yoktur., 'Bu portekiz'li haklı idi. İs- panya'daki vaziyet te şöyle böyle eski Portekiz vaziyetidir; yalnız büyük bir fark - vardır, o da İspanya'da — buhranın kangıranlaştığıdır! Çünkü bu- günkü İspanyol buhranı kuru- puvüstanın dini harplertni an- dıran bir knnul boğuşmasıdır.., Fransa'da da ayni ihtilâl çıkacak mı? Almanlar bir komünist hareketin- den bahsediyor. İngilizler itirazda Berlin, 5 (Radyo) — Al- | pılan ve 120,000 kişinin işti- mân matbuatı İspanya hâdise- leri üzerine neşriyatına devam etmektedir. Gazeteler, bilhassa Rusya- daki tezahürattan ehemmiyetle bahs ve Sar'da Alman hudut- larında Alman,ya aleyhine ya- pılan komünist nümayişlerine nazarı dikkati celbetmektedir- ler ve bunları İspanya hare- ketlerinin bır aksülâmel olarak telâkki ve kabul ediyorlar. Bu gazcteler, Sar'daki nümayişlere polis ademi müdahalesini şa- yanı dikkat bulmakta ve Fran- sa'da da İspanya hareketleri- nin başlıyacağı endişesini gös- termektedirler. Londra, 5 (Radyo) — İngi- liz — gazeteleri, Moskova'da Madrid hükümeli lehinde ya- | rakile yapılan nümayişlerden ve bir milyon İngiliz liralık nakdi yardım kararından bah- | sederek buhareketini muvafık görmemektedirler. Rusya'dan hükümetin"haberi olmadan bir İngiliz lirasının bile ihracı ka- bil değildir; Bunun - için bu muazzam para, ancak hükü- metin tasvibi ile harice çıkı- yor demektir. Uzak Şark'ta Cephanelik ateş aldı, 200 ölü var! Şanghay, 5 (Radyo) — (Se- sovan)la (Hotan) cephanelik- leri ateş almıştır. Bu hâdisede ikiyüz kişi ölmüştür. LA |Yunanistanda dikta- törlük kuruldu. — Başı mifd. — kralım muvafakati ile icihaz ettiği — * tedbirlerin lüzüumu zikredilmiş ve — Yunanistan'ın kurtarılacağı bildirilmiştir. M. Metaksas beyannamesinde: İhtiyacm emredeceği ber çareye baçvuracağım. Üzerimdeki — büyük mes'uliyeti - biliyorum; — hükümet, herşeyden evvel nizam ve asayişi teminle mükelleftir, ben de bunu yapıyoram. — Bu nizani ve önayişe ük bir şiddetle bastınlacak- (Radyo)— Efkârınmu- mouniyetle kabul etmiş feshedilmiş, olmakla be. raber, kanunu esasi mucibinca müs takbel intihabat tarihi bhenüz tes bit edilmemiştir. Bıı sabah, Atina'da sükün bü- Halk, işine başlamıştır. Yak Bu diktatörlüğün vaziyeti karışık. hıktan kurtarmak için muvakkat biz hareket olduğu sanılmaktadır. ancak bü süretle — yapılacak börkamgi” bür büren Ç miye, hükümetin. tedbir ve mukar- — 4 her zas 4 z tedbirler alınmıştır. — Atina, 5 (Radyo) — Metaksas — kabimesinin verdiği son kararlar, oldukça mühimdir. Hertarafta mu- — hafızlar gezmektenir. Hükümet şiddetli tedböirler ale — mıştır. İstanbul, 5 (Hususi muha- birimizden) — Atina'dan ge- len haberlere göre, bu sabah —— umumi grevden sonra, taklibi hükümet yapılması mukarrer olduğu haber alınmış ve der- hal örli idare — ilân - edilerek tedbirler alınmıştır. Tanınmış şahsiyetlerden bazıları tevkif edilmişlerdir. Atina, 5 (Radyo)— Başba- kan general Metaksas, bugün Atina'daki ecnebi devletlerin sefirlerini kabul ederek uzun müddet konuşmuştur. Son gelen bir habere göre, K Yunanistan hudutları kapatıl- mıştır. Yollarda, zırhli otomobiller — dolaşmakta ve gelen geçem halkın hüviyetleri - sorulmak- tadır. Selânik vilâyetinde umumi grev başlamıştır. Atina, 5 (Radyo) — Resmi binalarla bütün postalar, ordu tarafından — muhafaza — altına alınmıştır. Grev hareketleri hâlâ devam ediyor. Atina, 5 (A-A) — Muhafa- zakâr işçiler federasyonu sol federasyonlar tarafından tertip edilen ve bugün gece yarısın- dan itibaren başlıyacak olan * 24 saatlık umumi greve işti — rak etmemek hususunda âza- larına talimat vermiştir. Muhalazakâr amelenin ka- naatına göre, asgari yevmiyeyi tesbit eden ve mecburi hakem" lik usulünü ihdas eden kanun amele sınıfının büyük muzaf- feriyetlerinden birini teşkil et- mekte ve hükümet bu kanunu — tatbik ile işçilerin başlıca di- leğini yerine getirmektedir. Bu »— kanunu protesto edenler şim- diyc kadar onu istiyenlerdir. Bu hareketleri ile bu şahıslar işçilerin menfaatları için çalış- madıklarını ve memleket için E kargaşalık çıkarmaktan başka — bir maksat takibetmek isteme- — diklerini isbat etmektedirler. Grev hareketinin muvaffaki- yetsizliğe uğrayacsğı tahmin olunmaktadır. Atina, 5 (AA) — met, komünistler# taraımdan organize edilmiş olup mem- Hükü- — leketi kana boyaması muhte- mel geniş bir hareket karşı- sında bulunduğundan kralın tam muvafakitile — memleket nahilinde örfi idare ilân et- — miştir. 5