9 Mart 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

9 Mart 1940 AKŞAM AKŞAMDAN AKŞAMA Zavallı Keloğlan Bilmem, hatırlarda mı? Bundan iki üç sene evvel, Vedad Nedim Tör, Basın genel direktörü iken ortaya bir teklit atılmıştı: «Köroğlu, Battalgazi gibi halk hikâyelerini ve — tabir calzse — romanlarını modemleştirmek! Zira dikkat edilmiş imiş ki, en rağbette o- lan bir edebi kitap ancuk bir kaç bin satılmaktayken bu bakli baskılar kırk bin, elli bin sürülüyormuş. Öy- leyse, halkın bilğisini yükseltmek, telkinlerde bulunmak üzere niçin bu vasıladan istifade olunmasın? Ressamlarımıza: «Kahve duvarları. ma asılan resimlerden mülhem ola. rak gayemize uygun sanat eserleri meydana getiriniz. Mukabilinde mü- nasip bir ücret vereceğiz!» Ke ee halk kitapları yüzmağa davet edil mişti, Rağbet edenler oldu. Ben daha evvel kendi teşebbüsümle «köy ve ka- sabaların pazar yerlerinde oynana. cak halk piyesleri» yazmıştım. Mat- buat müdürlüğü bunlardan iki üç ta- mesini satın aldıysa da oynatmak üzere bir temsil koluna teydi | etmediğini dahi öğrenmediğim | yeni bir işe girişmekten korktum, Çün. | kü böyle şeylerin ancak bir manevi zevki vardır; maddi geliri deyede ku- laktır, Netekim, tanınmış bir asabiye mü- tahassısı olan Fahri Celâl arkadaşı» mız da, benim gibi düşünerek, sırf hizmet hevesile davete icabet et, Doktor Fahri Celâl ile maruf hikâye. ci F. Celâleddinin (ki şimdi soyadı da var; Göktulğa) ayni şahsiyet olduğu- nu bilmiyenler vardır diye kaydediyo- rum. O F. Celâleddin ki, yirmi kü“ sür seneden beri eserlerini arasıra mecmualarda, gazetelerde ve kitap halinde neşreder, Lâkin ne yazdiyse hepsi mahalli hayatımızdan bir par- çanın, yahut milli bir tipin tetkiki mahsulüdür; ve edebi kıymet nedir takdir edenler bu Kikâyelerle müelli- fini yüksek bir seviyeye tasnif etmiş- lerdir, Hülâsa, edib doktor, sırf mesaisinin neticesi olacak eser on binlerce bastı nlıp en hücra köylerde okunacak” €melile çalışmış. «Kendi boyunca» ki- tap tetebbü etmiş: Bizim taş basmalar, diğer milletlerin o folklor'ları.. Bir damla bal için bir araba keçi boynu- zu çiğnemek kabilinden meşakkatli bir iş. Neticede elli küsür sahife tuta. enk büyüklükte bir halk masalı hazır. lamış. İsmi: «Keloğlan, Çanakkale muharebelerinde», Tabii burada ekelş kelimesi, «saç- ları hasta» manasına değil, «Kahra- mans manasındaki kel, Bu bahadırlık hikâyesini Tezzetli okudum. Bir Anadollu habayiğitin ahvali ruhiyesi, halk motifleri üze- rinde çok iyi işlenmiş cümlelerle ve lâtif tahkiye tankublarile anlatılıyor, (Yalnız tenkit ve satır başlarma geçiş hususunda halk kitapları taklit edilmeseydi, modern teknik kulla mulsa daha isabetli olurdu sanırım). Cazib bir cilt derununda bir kaç on bin yerine ciddi broşür biçiminde bir kaç bin basıldığı için halk romam ol- mak sifatile her halde rate ettirilen bu eserin kendi nevi içinde büyük bir edebi kiymeti vardır. Piyasada da maalesef satılmıyormuş ki, alâkadar- lara: sAlın, okuyun!» diye tevsiye edeyim. Öyleyse kime mahsus? Dev- kuşu gibi bir şey, Vaktile niçin böyle bir programla grtaya çıkıldı? Çıkınca neden en işin — Son günlerde yapılan zamlarda Garip bir tesadür oldu bay Amcaz. b ŞEHİR HABERLERİ Fırtına hafifledi, kar devam ediyor | Son yağmürlar yüzünden bazı bodrum katlarını su bastı Evvelki günkü yağmur dün kara çevir- miş, bütün gün faslalıria Kar yağ- muştir. Fakat yerler yaş ve termomeire nisbeten yüksek olduğundan kar tutma- mıştır. Dün termometre en yüksek 3, en aşağı 1 derecş idi, Rüzgâr karayelden © miştir. Denizdeki fırtına dün biraz hatiflemiş- tir. Vapurlar muntazaman sefere devam etmektedir. Karadenizdeki fırtına yüzün- den salı günü gelmesi beklenen Tarı va- puru ancak dün llmanımıza, gelebilmiştir. Yeni vapurlar Mukavelename bugünlerde Ankarada imza edilecek İngiliz $van Hanter inşaata bahriye mü» estesesine yaptırılacak ii geminin mus kavelenamesi, buyünlerde Ankarada iri- za edilecektir. Şirketin bir miimeseilinin buğün Ankaraya gideceği haber alınmış” tır. Bü gemilerin İngiliz Kredisi ile yapıi- ması,. zaten istikraz şartları arasındâ | sikredilmiş olduğundan Münskalât Vekâ- leri, münakasaya ait ilânları, İngiliz gür zetelerinde neşrettirmişti. İhalenin uza» iması, inşa müddetinin tayini hususa | ihtilâftan ileri gelmiştir. Öğrendiğimize göre Syan Hanter'in yas pacağı gemilerin dördü her denizde, yedi- si Marmara, İnebolü, Ayvalık hatlarında işliyecek tonujda insa eitirilecektir. Şeker sanayii Bu sene istihsal 100 bin tonu geçecek Bu sene, şeker sanayilmiz Azami randis hesa, sene 44 bin tenluk şeker istihsal ettiğimiz halde bu sene bu rakam 95 bih tona çik- miştır. Hükümet önümüzdeki mevsimde beher çifçinin. 500 dönüm üzerinden pan- car ekmesine müsaade eteilştir ki bu hal, geker rekollemizin 100 bin tonu geçeceği” ne alâmetlir. Dün, bir gazete tanınmış yağ taciri B. Soferoğlunun şeker ihtikârı yap- mak töşebdlisünde bulunduğunu, kendisi- Din elân meydanda olmadığını yazmışa da bu doğru değildir. ka am beyân» namesini Alınmıştır. Limandakaz a kazalar İki çarpışma ma, oldu, nufusça zayiat yok Dün ilmanda bazı kazalar olmüştur: Dün sahah Adular iskelesine hareket eden Bur- gaz vapuru, Şirket! Hayriyeye aid Üsküdar istlmbotu ile çarpuşmuştır. Hasar yoktur, Şirketi Hayriyenin 52 numaralı vapuru Ortaköy iskelesinden hareket ederken dü. men makinesinin eksantrik brobu kırı. mıştır, Vapur, el dümen ile Köprüye gel- miştir, Dün: sabah Köprü açıkken liman işlet- mesine ald bir duba, römorkörün yedeğin- de Haliçten dışarı çıkarken İnhisarlar ida resin motörü İle çarpışmıştır. Çarpışma neticesinde duba Köprüye bindirmiş, baş bodoslamasından parçalanmıştır, rar nan arkası koyuverildi. Bir genel direktör değişince onun başladığını bırakmamak usulünü bü- tün dairelerimizde âdet hükmtine ge- tirmeliyiz. Onun için de, Vekillerin, genel direktörlerin yanında — (Harbi- Ye Nazırma nazaran Erkünı harbiye ne ise) öyle bir teşekkül olmalı, umu- mi ve sürekli siyaseti, sırf genel di- rektörlerin şahısları değil, bu büro- lar idare etmelidir. Yeni benimsediğimiz koordinasyon mefhumu kadar bu da mühimdir, (Va - Nü) İzmir vapuru da Karadenizden evvelki gün gelecekti, Kırtıns hafiflediğinden dün gelmiştir. Pırtına dolayısile Büyükdere ko- yanda bekliyon bütün vapurlar Karadeni- ze çıkmışlardır. Tarı ve İzmir vapurları İla on gündenberi Samsun ve diğer iakele- lerde birikmiş olan mühim ihracat stokla” rımız gelmiştir. Yalnız İneboluya vapur uğrayamamıştır. Her iki vapur güvertele- Karilerimizin mektupları Fırtınalı günde de lâmba yanmaz mı? Ortaköyde Gözlükçü sokağında dört yol ağzındaki lambanın fırtınalı ha- valarda, yanmadığından şikâyet edile- rek deniyor kt; — Lâmbann en ziyade yanması Jâ- zım gelen fırtınalı günlerde yanma- ması bu halkını zorlukla kar- şılaştırmakladır. Lâmbanın esasli sü- zette yapılmasını Belediyeden rica ederiz. KÜÇÜK HABERLER: 4 Amerikan bandıralı Exhibitor vapuru ile limanımıza demir ve bakır oyya, otomo- bil ve aksamı, kimyevi ecza, kakao yağı, elektrik malzemezi, radyo ve aksımı, pa- muk mensucat, parafin, teneke lâvha; İtal- yan bandıralı Brloni vapuru ile radyo ve mii elektrik malzemesi, kiinyavi ecza, mukavva, ötamobü, bekir, cam ve pirinç eşya, mürekkep, tuğla; Fransız bandıralı Teofl Götye vapuru İle mermer eşya, anilin boya, elektrik malzemesi, Yene mensucat gelmiştir. # Halıcıoğlunda oturan on Üç m da Avram isminde bir çocuk, Agop ismiri- m. diğer bir çotuk tarafından itilerek düş- üş ve bir bacağı kırıldığından Etfal has- İni kaldırılmıştır. fından Beyoğlu bastanesine yatırılmıştır. X Kanlıcada oturan yetmiş Yaşlarında bayan Hatice, labia silerken syağı kaya- rak düşmüş, bir Kolu omuzundan Si cihetle polis tarafından Haydarpaşa has- tanesine kaldırılmıştır. # Belediye müfettişleri dün halka gıda maddesi satan esnaf ve vaziyetlerile noksan ekmek çıkardıkları iddia edilen fırınları teftiş etmişlerdir. Yeşilköyde 168, Eyüp kazasında 358, Üs- Kddarda 37 noksan ekmek müsadere edil- miştir, Dün tekrar otobüzçülerin dileklerini tedkik eden komisyon, bu meselenin Bele- diye bütçesini alâkadar ettiğini görerek © Belediye muhasebesine havale etmiş- Di Firneılar ile iplikçiler cemiyetlerinin Yılık toplantısı dün yapılmıştar. e tada idare heyetlerinin raporları oki ve yeni idare heyeti seçimleri yapalim. X Birleşik esnaf cemiyetleri umumi hes yet toplantısında verileri bir karara göre, şehirdeki fakir esnaf için bir yurd açıla caktı. Yurd binası bulunmuşsa da Kira hu- Susunda henüz anlaşılamamıştır. Bina, Cüğaloğlundadır. Banyosu ve yemek sa- lonları vardır. Burada yutacak bekâr es- AAT, yemek hariç. ayda İki lira gibi pek cüzi bir'pura verecek, böylelikle pis han odalarından kurtulacaktır. Yemek için de aynı nisbetle uouz bir tarife tatbik edile- cektir, Alman konsolosu Patriği ziyaret etti Sim Rumca Apoyevmatini gazetesi, gel deki yeni Alman general konsolu B. Beylerin, Alman viskonsolosu refakatinde dün Fenere giderek Rum partiğini giyaret EA m alyan na de zay. EEE me om EN Amcaya göre!.. İ | telefon idaresinin * Yeşiiköyde sokağında. B. Yorgiye aid evin alt katını Ihtikâr yapanlar nımızdan ayrılmıştır. Su istilâsına uğrayan yerler Dün sabaha kadar yağan sürekli ve gid- deli yağmurlar esnasında Karaköydeki mahzenile, Yeşilköyde Dev- let meteoroloji müessesesinin ambarı olarak kullanılan üç katlı ovin birinci atını, gene Bevketiye mahallesinde İbrişim sa basmış ve zabıta tarafından itfaiye ha- berdar Edilmek suretile buraların suları boşaltalımıştır. Bazı kimseler hakkında takibat yapılacak Ticaret Vekâleti teşkilâtlandırma mü- dürlüğünün piyasada yaptığı İakibatta mühim bir mesle örtaya çıkmıştır. Bu me- | sele, bazı kimselerin, her gün muntazam denilecek bir şekilde piyasadan kahve ve çay satın alinasıdır. Alâkadar makamlar, meseleyi tamik edince, mühim bir ihtikâr teşebbüsü ile Karşılaşmışlardır. Fihakika, hiç de ihtiyaçları olmadığı, ve ekserisi kahve ve çay satıcı dahi olmadığı halde hemen her gün mühim mikdarda mal sa- tn alan kimseler, biraz sonra maksadia- rını itiraf etmişlerdir. Bunlar ileride çay ve kahve fiatlerinin artması ihtimaline karşı mal topluyorlarmış. Teşkilitlardırma müdürlüğü, bu gibiler hakkında milli :K£- tisadı koruma kanunu hükümleri dahilin- de takibata girişmiştir. Müvezziler Her vapura pura iki gazete satıcısı girebilecek Gazete müveszilerinin yapurlara kabul edilmemesi ve bir vapura girmek isteyen müvezzilöre fena muamele edilmesi üzeri- ne müvezzilerie Denizyolları idaresi arâ- sında ihtilâf çıkmış, bir kisim müvezziler bir taraftan umum müdür B. İdrahim Ke- mal Baybora uleyhine şahsi zarar ve Zi- yan davası açarken diğer taraftan müşle- rek bir istida ile vilâyete mütucaat etmiş- ierdir. Vali ve Belediye Reisi B. Lütfi Kırdar Belediye rel£ muavini B. Lütf Aksoy ve Denizyolları şeflerinden birinden mürek- keptir. Komisyon dün toplanmış, vapurla» TA İki müvemlin girmesine, müvezzilere resmi elbise tedarikine Belediyenin yardım simesine karar vermiştir. Müvezzilerin İramvaylara girip girmemeleri hakkında hiç bir karar verilmemiştir. Yangın Kasımpaşada Ufakköprü sokağında iki ev tamamen yandı | Dün akşam saat 19,25 de Kasımpaşada Ahmedefendi mahallesinde Ufakköprü 80- kağında 33 numaralı evde yangın çikmiş- tır. Bayan Zinet'e aid olan bu ev ve buna bitişik bulunan B. Kaşide aid 3$ No, lı ev ah- $ap olduklarından ateş birdenbire 34 nu- maral evi de 2 sağa İtfaiyenin vaktin- de yetişmiş olmasına her iki evi de kurlarmağa imkfn hasil olmamıştır. İki ey da tamamen yanmıştır. Bu sokaktaki evlerin biribirine bitişik ve ahşap bulunması yangının genişleme. sini kolaylaştırdığı cihetle *tfaiyenin işini güçleştirmiş, alınan tedbirler sayesinde yangının daha ziyade büyümesine meydan verilmemiştir. Yangının sebebi benüz anlaşılamamıştar, 'Tahkikas yapılıyor. İran Şehinşahının doğum günü İran Şehinşahının doğum günü münase- betile cuma günü kondoloshanede bir ka- bul resmi yapılacaktır. 18 arma ağ, ISTANBUL HAYÂTI Kışın müzipliklerinden Geçen cumartesi günü birdenbire bastıran kar, gecelerin çiğeetli avize W. cide verip her tarafı beyaz, ksy- pak bir örlü halinde kapladı. Pazar sabahı sokağa çıkanlar, eliâli mermer üzerinde patenle yürür gibi sağa s0- la çarpılıyorlar, sırtüstü yüzükoyun yere uzananlar, kaldırım kenarların- da kösteklenip diz çökenler de olu- yordu. İşlek bir enddede tramvaya binmek istedim. Daracık kaldırımda birçok yolcu vardı. Ellerimizi oğuşturarak beklerken karşıdaki fırından çikan bir delikanlı, elindeki pasta tepsisini başına koyarak usta bir cambaz çe Vikliğile bizim kaldırıma geçti. Yol- da, düşmemek için O sendeliyenleri mağrur, müstehzi bakışlarile süzerek sert adımlarla yürüyordu. Bir ara- bk, yarım bilârdo yuvarlağını andı- ran bir buz yuvarlağına bastı, birden. bire sarsıldı. Kollarını kaldırıp ba- şındaki tepsiyi tutmak isterken mü- vazencsi büsbütün bozuldu. Dizleri öne kıvrıldı; karnı ileriye, kalçaları geriye fırladı, boynu yana çarpıldı. Hareketler pek seri oluyordu. Beri- den duvara tutunarak yürümeğe uğ- raşan bir kâdıncağızın kenara çekil- mesine vakit kalmadı; delikanlı bir- denbire kaldırıma yüzükoyun uzan- dı. Pasta tepsisi buzlar üzerinde kı zaklıyarak o hızla berideki kadının ayaklarına çarptı. İkinci bir şakırtıyı müteakip zavallı kadıncağızın yarı vücudünü pasta tepsisinin içinde gör- dük... Yardıma koşuşanlar ilk şaş- kınlığın verdiği garip bir tereddüdle biribirlerine (o bakışıyorlar, Delikanlı gözlerini pasta tepsisine dikmiş, mah- cubiyetten kızaran yüzümü oğuştu- rarak küfürler savuruyor. Kadımca- Zar telâş içinde şaşkın şaşkın kavramı. yor. Şık mantosunun kürk yakala. rndaki yumurta bulaşıklarmı avuç. Jarile temizlemeğe uğraşıyor, bula- şık ellerile, şapkasına siyanan çikola- taları silmeğe kalkışıyor; etraftaki- gayri ihtiyari çene kemiklerini titreten kahkahaları zorlukla zapte- derek dudaklarını ısırıp biribirlerine bakışıyorlar... Şaşkınlık devresi geçtikten sonra delikanlı çamurlu karlar üzerine da- Elan pasta parçalarını toplayıp tep- siye doldurdu. Kadıncağız da üzerin- deki yumurta, şeker, çikolata bula- şıklarının kaba birikintilerini biraz temizledi. İki kazazede gözlerini biri. birlerine diktiler; Hanı tal ile; «sen beni düşürdün.» «hayır, asıl sebep sensin.» der gibi bir müddet hiddetle bakıştıktarı sonra ikisi de geriye dön- düler, Onlar itinalı adımlarla sende. liyerek uzaklaşırken durak yerinde kahkahalar çınlıyordu. Çocuk Esirgeme kurumunun senelik bü- losu 16/Mart/940 cumartesi günü akşamı gazinosunda yapılacaktır. Balo komitesi, gazinonun yeni açılışı dola- Şsile yapılması lâzımgelen bütün tortibağ alınmış ve mevsimin en büyük ve neşeli balosu olmasına çalışılmaktadır. Baloda gü zel bir piyango da tertip edilmiştir. 103/940 pazar günü saat 1540 da Evi- miz salonunda Haydarpaşa direktörü bay Saffet Şar tarafından «Kızılay» mevzulu bir kanlorans verilecektir. Herkes gelebilir, Fatih Halkevinden:. Mutad halta konferanalarımızın yirmi ikincisi 9/3/1940 çumartesi günü sab 2030 da profesör Suphi Nuri İleri tarafın» dan verilecektir. Mevzu «Aşke tar. Daveti- yeler Ev direktötlüğünden alınabilir. B, A. — Muhtekirlere kalsaydı şeker tan tekalde çıkacaktı, bereket Vr rine! ihtimal galip geldi.