18 Ocak 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
POLİTİKA İsveç ve Noryeçin vaziyetleri Bir buçuk aydanberi Rusya ile Finlândiya arasında devam eden harp birdenbire bütün şimali Avrupaya yayılmak istidadını gösterdi. Finlândiya- Bin yakın komşuları olup Danimarka ile birlikte Skandinavya zümresinin azaları bulunan İsveç ile Norveç bu harp başladığındanberi Finler hakkında derin teveccüh göstermişler ve yardımda bulunmuşlardı. Finlândiyaya hak verip davasını benimseyen Milletler Cemiyeti hütün aza devletleri yardıma davet ettikten sonra İsveç ve Norveç yardımlarını arttırmışlardı. Fakat bu yardımlar gayri resmi olup mevcud kanunların müsaadesi da- hilinde yapılıyordu, Bütün matbuat kanunen serbes olduklarından Finlere ha- raretli teveccüh göstermişlerdir. Her tarafta para, silâh ve sıhhi levazım iane olarak toplanmıştır. Ordudan alâkası kesenler gönüllü yazılarak Finlândi- Ya ve İtalyadan gelen gönüllüler Norveç ve İsveç arazisinden geçmişlerdir. Son yünlerde Sovyet hükümeti bu İskandinavya devletlerine notalar gönderip bunları bitaraflıklarını terkederek Rusya ile harp halinde yahud harp hazırlığında bulunurcasına muamelede bulunmakla itham etmiş ve bu- nun kendileri için fena akibetler doğuracağını ihtar etmiştir. Gerek İsveç, gerek Norveç öevaplarında hareket ve muameleleri memle- ketin ananevi kanunlarma ve bitaraflığına uygun olduğunu izah etmişlerdir. Maahaza İsveç ve Norveç halklarının Finlerin davası hakkında teveccühleri olup bunu izhardan hükümetlerin mümannat edemiyeceklerini kaydetmişler- dir, Sovyet hükümeti bu cevapları ve bahusus İsveçinkini kâfi görmemiş ve yeni teşebbüsterde bulunacağım ihsas etmiştir. Ayni zamanda Sovyet bombar- dıman tayyareleri müteaddid defa İsveç ve Norveç arazisi üzerinde görünerek tehdidlerde bulunmuştur. Sovyet hükümetinin teşebbüs ve tehdidlerini fili- Yat sahasına çıkarıp çıkurmıyacağı şimdilik belli değildir. İlerisine gittiği takdirde harp bütün şimali Avrupaya yayılacaktır. F.K. Felâketzedelere yapılan yardım: 1,906,305 lira Vilâyetlerden gönderilen ve evvelki güne kadar | ılan paraları yazıyoruz Kızılay veznesine yatır Ankara 17 (AA) — 13 kânunusani 1940 Cumartesi Komitesi namma Kızılay umumi merkezi Yezmesine yatırılan ve müfredatı 1 14 15 maral Kızılay Mstelerile Yan edilen en vilâyet ve kaza itibarile Künlarını gösterir cedveli veriyoruz: (Liste- Kr yekümu gdet 15.) 1,172703 lira 8 kuruş. Umumi şmerkez: Dahli 56632541. Hariç . Yekün 746712 lira 28 kuruş. gi Aftonkarahisar vilâyeti: Merkez 740170. örn 231751. Dinar #50, Emirdağ 5 4.58. Sandıklı 740,50, Yekün 14074 lira kuruş. kşayara vilâyeti: Merkez 8433605. Ayaş - Beypazarı 5000. Çubuk 66038. Hay- ana 104254 Keskin 1020. Kızılcahamam . Nallıhan 2136,14. Polatlı 2808.91. Ye- 101464 lira 2 kuruş. p Vilâyeti: Merkez 9800. Akseki Bimalı 1045. Fenike 700. Korkuteli 600. ekün 12945 lira, “EEE ggpin vilâyet: Merkez J4Z76, Bozdoğan | Bra azli 3775. Söke 390044. Yekün 22869 84 kuruş, Küüikesir vilâyeti: Merkez 12900, Ayvahik « Bandırma 4100. Bürhaniye 2000. Bın- |” Susurluk 80. Gönen 1150, Yekün k vilâyeti: Merkez 1500, Bosüyük & 1209. Yektn 6000 lira, Yilâyeti: Çapakçur 1400. lira. vilâyeti: herkez 3400. Akçakoca 500. 1600, Gerede 3500, Göynük 85494. 4 288,13. Yekün 10125 lira 7 kuruş. r vilâyeti: Tefenni 650 Ira. Vilâyeti: Merkez 25000. Gemlik 35247 göl 2050. Mudanya 1690, Orhaneli araş dis 61646. Yekün 32118 lira a inle giyer: Merkez, 000, Miça , Ni. Lâpseki 59225. Ye YALA ra 25 kürüş, Çankırı vilâyet 300. Yekân s30ğ e Merkez 4000. Ilgaz ga? ; # ğ Nİ ri Er Denizli vilâyeti: Merkez 5150. Buldan 2000. Çal 450, Sarayköy 61493, Tavas 520,70. 8185 ira 63 vilâyeli: merkez 12500 lira. viâyeti: Merkez 12000;73. İpsala Uzunköprü 3416/62. Yekün Şık 1000. Beyitenzi Yekün 12274 bira, US 4000. Pazarcık 172 DAS 64. Ki- 29 kuruş. 85. Yekn 13620 ira Hakkâri vilâyeti: Merkez ia4 Günli 10845. Yekân 1523 İlm 52 Kury” Hatay vilâyeti; Antakya SOM. “aa m. rin 790. Yekün - 1095; Hira İçel vilâyeti: Mersin 2528488. Bilirke 2790, ai vade. Tarsus 14000, Yekün 42728 Hpa uruş. İsparta vilâyeti: Merkez AMTAT, Eğridir #188. $. Karahisar 198/88. Yalvaş 300. Ye. 1190/46. Dikili 520. Kemalpaşa en 4000, Seferihisar 175,46. Ti- 3109.80. Torbalı 358,16, Urla 2000, Yekün kuruş. iz Iğdır 3000 lira. vilâyeti: Merkez 7000. Araç 1320, inebolu 305745. Kargi j ; 700. Küre 165. Taşköprü 2050. Tosya 710143. Yekün 17367 lira 23 kuruş. Kayseri vilâyeti: Merkez 10000. Bünyan İ 90970. Develi 3414.70, incesu 500. Pınarbaşı 271. Yekün 15101 ra 40 kuruş. Kırklareli viliyeti: Merkex 3377.82. Baba- İ eski 187046. Lüleburgaz 1600, Vize 966, Ye- kün 7818 Mira 7 kurüş, Kocnel! vilâyeti: Merkez 7999. Adapaza- rt 78. Gebze 1250. Geyve 300, Kandıra 1500. Yekün 11122 ilra, İ l Konya vilâyeti: Merkez 10000, Akşehir 640. Beyşehir 81,83. Cihanbeyli 53150, Çumra 649,13. Breğli 2100. Ilgın 992.59. Karaman 31752, Kadınhan 34051. Yekün 19207 lira 80 kuruş. Kütahya vilâyeti: Merkez 7119.54. Gediz 700, Simav 1313,13. Tavşanlı 2000. Uşak 1800. Yekün 8533 lira 67 kuruş. Malatya vilâyeti: Adıyaman 1720, Akça- dağ 50, Darende 2000. Hekimhan 225..Pü- İ türke 160. Yekün 3655 lira. Manisa vilâyeti: Merkez 4000, Akhisar 2500. Alaşehir 1500. Demirei 500. Eşme 500, İ Gördes 600. Kırkağaç 111839, Kula 310. Balli! 2559,05. Soma 106152. 'Turgutlu3400. Yekün 10048 lira 98 kuruş, Maraş vilâyeti: Merkez 4000, Elbistan 2038,21. Yekün 6038 lira 21 kuruş, Mardin vilâyeti: Merkez 411228, Cizre 311, Yekün 4423 lira 29 kuruş. Muğla vilâyeti: Merkez 613221. Fethiye 2750. Yekân 8882 lira 21 kuruş. Muş vilâyeti: Merkez 600 Ura. Niğde vilâyeti: Merkez 1000. Aksaray e Bor 14170. Yenişehir 671. Yekün 6041 Samsun vilâyeti: Bafru 72800. Havza 1804/17. Kavak 500, Yektim 5104 Jira TT Xu- Taş, Seyhan vilâyeli; Ceyhan 2607.57. Dörtyol 1220. Karalsalı 1ü0. Kozan 1500. Osmaniye 500. Yeküin 0807 Ilru 51 kuruş. Silrd vilâyeti: Merkez 5873 Vira "13 kuruş. Binop vilâyeti: rkez 199478, Boyubad 173,06. Yekün 3767 lira â3 kuruş, Sıvas vilâyeti: Kangel 95405. Yıldızeli 1010.58. Yekün 1964 Dra 73 p 'Tekirdağı vilâyeli: Merkez 5168,67. Çorlu 2870, Hayrebolu 1700. Malkara 1000. Şar- köy 405. Yekün 11743 lira 67 kuruş. Tokat vilâyeti: Merkez 2328 lira 70 ku- Tuş, "Trabzon yüâyeti; 10000 Bira, Tunçeli vilâyeti: Hozat 150. Nazımiye 202, Yekün 412 lira, Urfa viliyeti: Merkez 1800. Hilvan 200. Suruç 387/14. Yekün 2396 lira 74 kuruş. Yozgat vilâyeti; Merkez 216,10, Boğazlı- yan 500, Yekün 716 lira 10 kuruş. Zonguldak viliyeti: Merkez 39375;21. Bar- tan 2000. Devrek 600. Ereğli 100, Safranbolu 1582.35. Yekün 44257 lira 5â kuruş. Umumi yekün . Ankara 17 — Hareketinrz felâketzedeleri için dün akşama kadar Kızılay umu- mi merkezi veznesine yalırlan Jane Hetesi neşredilmiştir. Bu listeye göre dün vezneye (15080 lira 33 kuruş yatırılmıştır. 16 numaralı liste yekünü 1891,224 lira $1 kuruşu da bunu ilâve eder- sek umumi yekünun 1,906,205 lira 14 ku- Taş olduğu anlaşılır. Elli senelik kan davası Eli senelik bir kan davası yüzünden bir lokantanın üst katında Ali Edebiyatta yeniler mi, eskiler mi? B. Burhan Cahid genç edipleri hükmen mağlüp addediyor “Eskilere karşı bir yıldırım harbi kazanmak istiyenler çok tecrübesiz gençler... Fakat onlar da kendilerine göre bir çete harbi yapmak hevesine düşmüş yaya gitmişlerdir. Baltık yolu kapah olduğundan Amerika, Fransa ve İspan- Edebi tasfiye meselesinde ısrar KK d ———. eden gençler kâdro harici bırakmak istedikleri edibler listesine dün üç isim daha ilâve ettiler: Etem İzzet, İzzet Metih, Cahid Uçuk. İş edebiyat çerçevesinden çıkıyor, Çünkü bu isim- İer edebi eser vermekten zaten vaz- geçmişlerdir, Etem İzzet yalnız siyasi başmakeale yazıyor. İzzet Melih sa. dece şık ve zarif bir simadır ve Cahid i Uçuk yaşı tasfiye istiyenlerden daha küçük olmasına rağmen tahrir vazi- #elerini ikmal etmiş bir küçük kız. Yoksa genç edibler arasında siyasi makale yazan başmuharrir, şık adam ve küçük kiz namzedleri de mi var? Ne ise... Biz yine ilk Wstede kadro harici bırakılan ediblerle konuşma mıza devam edelim ve romanlarına | bir nihayet verilmek istenen Burhan Cahid bu mesele hakkında ne söyle- miş ona bakalım: «— Dedikodu keyifli şeydir amma insânın neşesi yerinde olmal, Bu edebiyat bahsi sinirlerin durgun bir zamanımda açılsaydı çok su Kaldırır. dı. Fakat dünyanın bali malüm. Ka- famızda siyasi davalar çeki taşı gibi ağır basıyor. Böyle edebiyat müna- kaşaları için kötü zaman intihap edilmiş. Bu da gösteriyor ki eskilere karşı bir yıldırım harbi kazanmak İs- tiyenler çok tecrübesiz gençler... Amma kabahat pek de onlarda de- gil... Vesika ekmeği ile büyüyen bu gençlerin uzvi gıdaları süpürge tohu- mu İse manevi gıdalarıda yanlış edebiyat kitapları... Bu malzeme, bu hatçla' “yetişenlerden koskoca bir 'Yahya Kemal çıkmaz ya! Fakat on- Jar da kendilerine göre bir çete har- bi yapmak hevesine düşmüş olabi. dirler. — Sizi devireceklerini tahmin et- miyor musunuz? — Bu hareket bana eski bir kari- katürü hatırlattı. Büyük harbin ba- şında küçük Karadağ hükümeti de Avusturyaya, eski Habsburg Avustur- yasına harp ilân etmişti. Mizah ge zetelerinden “biri yakayı şöyle tesbit etti: Dev gibi bir Avusturya ayakta duruyor. Minimini Karadağ bu Kale bedenli vücuda bir merdiven daya- mış, son basamağına kadar çıkmış, İki elini ağzına boru gibi yapıştırmış, bağırıyor: «— Sâna ilânı harp ediyorum!; B, Burhan Cahide yeni nesil hak- kında fikrini sordum, Yetişecekleri iddiâ edilen şair ve nasirlerin İsim- lerni saydım. Beyhude oldu, Onun için tanıdık bir isim yok! — Lâtlle bertaraf, dedi, bahsetti- giniz gençlerin hiçbirini maalesef tanımıyorum. İhtimal içlerinde de- ğerli ve istidatlı olanlar da vardır. Zaten bizim de şikâyetimiz edebiyat- ta ve gazetecilikte yerlerimizi seve se- ve bırakabileceğimiz arkadaşların görünmemesidir. Eğer böyle kıymetli gençler varsa yetişmeleri için yardım edelim, yol gösterelim, hatta böyle polemiklerin nasıl yapılacağını öğre- telim. Malüm ya! Bilmemek ayıp de- Gil, öğrenmemek ayıptır, Hepimizin bildiklerimiz, bilmediklerimiz yanın- da nokta gibidir. — Fakat edebiyat ve gazetecilik bu kadar zor bir Iş mi? — Edebiyat ve gazetecilik grupuna giren fikir ve kalem sanatları çetin sanatlardır. Hani edebiyatta bir (seh- li mümteni) vardır bu hüner sanatın yalnız yazı ve fikir kısmında değil teknik ksımında da aranır. Hele şim- di edebiyat eski manasını bıraktı. Bir geçer akçe kıymeti aldı. Öyle Ev- ham ve hayalât içinde şiir perisi, sa- nat ilhamı beklemekle bu iş yürümü. yor. Bakın Fransanın en çok okunan gazeteleri edebi şöhret yapıp akade- mideki ebedi koltuklarına yerleşen edibleri muhabir olarak kullanıyor. Benes gibi B. Burhan Cahid rir diye çalıştırıyorlar, Anatole Fran. ce sağ olsaydı muhakkak Paris . Solor gazetesi muhabir diye İsveçe yollar. dı. — Peki amma, gençlik ne yapsın, nasil tanınacak? — Gençlere tavsiyem şudur: Böy- 1e yalınkat iddialar karın doyurmaz. Şöhret de hiçbir zaman (hak) dır diye heyet kararile falandan alınıp filâna verilemez. Servet de, şöhret de emekle elde edilebilir. Bu gençler bu vadide müvaffak olmak istiyorlarsa evvelâ kendilerini yoklasınlar. İstidat var mı? Eğer varsa derhal çalışmağa başlasınlar. Bu meslek az çok ânsik- lopedik malümat İster. Fıkra mu- bariri mi olmak istiyorsun? Her gün aktüalite bir mevzu üstünde İş- liyeceksin. Bunun için de kafanda sermaye olacak, Hangi taşı kaldırsa- lar altından çıkacaksın, Eğer pek kı- vıramazsan işin püf tarafını bulacak- sın. Bunda müvaffak olmak için de mütemadiyen okuyacaksın. Okurken de hafızanı ve gözünü israf etmemek, kafanı beyhude molozlarla doldurma- mak için malın iyisini seçeceksin. Bu-, nu beceremeyip kendini evham ve hayale kaptırdın mı, işte o zaman ya- zik olur, Süleman efendiye...» — Genç romancılardan B, Reşad Enisi tanıyor musunuz? -— Hayır, tanımıyorum. — Kendisi dün B. Hüseyin Cahid Yalçına bir açık mektup yazmış, «Siz gençlerin kıymetini Fikir Hareketleri mecmuâsındâ& Oo takdir (o etmiştiniz. Gençliğe hücumlar yapılıyor, Rıfki, Yakup Kadri, ve sizden mü- rekkep bir edebi komisyon kufulsun, eserlerimizi tetkik etsinler, beğen- mezlerse gençlik kalemini kırmaya Evvelki gece zelzele Bor'da yeni bir zelsele olduğu, Balcı kö- yünde binalar yıkıldığı, adamlar öldüğü haber verilmektedir. Anadolu baritasına baktığınız vakit, 'Bor'u Mersinin şiralinde görürsünüz. Şim- ziraat ve hayvancılıktır. Bilhassa mey- vacılık ve bağcılık ilerlemiştir. On iki kilo- metre öteden künklerle Okçu suyu gelip şehirde yirmi çeşmeye Laksim olur. Diğer sular da vardır. «Niğdeyi yel, Bor'u sel götürür. meseli bu kanabadr çok sel olduğumu anlatır. «Geçti Bor'un pazarı, sür eşeği Niğdeyes meseli de meşhurdur. Bor'da pazartesi ve olabilirler.,, hazırdır» diyor, Bu fikre ne dersiniz? — B. Burhan Cahid dudak büktü; — Çocukça şeyler! Eser hakkında edebi jüriden evvel efkârmumumiye hüküm verir. Kulem sahipleri evvelâ kariin imtihanındâan geçer, ondan sonra jürinin karşısına çıkar, Böyle jüriler ancak mükâfat vermek için toplanır. Fisebililâh para teberrü eden biri varsa onu istedikleri eser sahibine takdim ederler, Bu mükâfa- tı alan eğer kari imtihanmdan geç- memiişse parayı afiyetle yer amma efkârrumumiye yine onu bir edib di- ye kabul etmez.» Ayrılırken B. Burhan Cahid güle- rek şunu da ilâve elli: — Ben bu meseleyi bir futbol ma- çına benzetiyorum, Bizin takım eser. lerile sahadadır, Onların uzaktan ses- leri geliyor amma bir türlü sahaya çıkmıyorlar, Bu vaziyette genç edib. ler hükmen mağlüp sayılırlar» a Ben de güldüm. Demek ki bizim ko- nuşmalar, sahaya çıkmayan genç ta- kımın Kalesine tanınmış edibler tara- fından atılan on'iki gol yerine geçi- yordu. Şevket Rado B. Halit Fahirinin tavzihi Kendisile «Edebi tasfiyer mevu Üzö- rinde konuştuğumuz: Halid Fahri Ozansoy bize gönderdiği mektupta şu noktaları tavzih ediyor: «1 — Ulan gibi kelimeleri ben Küllan- mam. Anketteki o kelimeler benim deği- dir. 2 — Tasfiyeci gençlerle İnanççılar arasın- da bir mücadele aşılacağı fWlün yoktur. 'Yalmız Serveti Fünun mecmuasında, bu gazetedeki bam yanlar hakkında bir ten- kid makalesi çıkmıştır. 3 — Ormancı kelimesini kullanmadım. Orman sevgisinden bahseden kitabın mu- harriri, Ziraat Vekâletinde mühim bir va- zife gören kültürü bir vatandaştır. 4 — Bay Baltacıoğlu İsmaili Hakkının ji kitabında «Moruk» kelimesi yok- tur. Sözlerim böyle bir kelime vardır gibi bir münaya hamledilecek şekle konulmuş- tur. $ — «Ben ne yaptım bu çocuklara?» ka- bilinden cümlelezle yanıp Y: $ — «Biz alaydan yetiştik. cümlesi bo- nim ağzımdan çıkmadığı gibi, böyle bir it- hamı neslime de lâyık göremem. İhtimal anketçi kendi düşüncesini bana söylemiş! 7 — Oğlum Gavsi'nin makalesinden son- ra neşredilen listeden haberi yoktur. Baba Me oğul arasında, böyle bir ihtilâf farzet- mek ve buna inanmak, en hafi! tabirile çirkindir. Bu tivzibimle beraber hürmetle- Timi sunarım.» B. Halid Fahri Ozansoyun gazete. mizde çıkan sözleri tamamen kendi söylediklerinden ibarettir. Fakat fâz- la coşmuştu, heyecan içinde idi. Eğer iki saat süren konuşmamız zarfında kendisinin bütün sözlerini kaleme al- mak benim için kabil olsaydı, gönde- receği tavzih mektubu 7 değil 77 maddelik olurdu. Kendisile Konuşma- ya giderken yanımda bir şahit götür- düğüme iyi etmişim, Ben de hürmet. lerimi sunarım, Ş.R. felâketine uğrayan Bor'un evleri kerpiçtendir. Üç bin hancal mevcuttur, Damları toprakla örtülüdür. bir eczane, bir kütüphane, 310 dükkân, ıki Jokanta, beş gazino, altı han, bir otel, yedi fırın, iki milli banka vardır, (Bu rakamlar 1933 yılına alttir.) Belediye temizlik vesaitini Belediye, vesaltini karar vermiştir. söp e saat 1L30 hakem Sami Açıköney, Galata- gençler - Galataspor sat 13,15 hakem Nec- 7 Kİ şi Orak seal 18 han
