7 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Iktisadi ve mali hafta Avrupa borsaları gevşek - Memleketimizde esham ve tahvilât vaziyeti İngiliz - Japon görüşmeleri henüz | tam bir anlaşma temin edemedi. Se- bebi de, Japonların her meselede ih- tilâf çıkarmaları ve hele İngilterenin Çin milli parasını korumaktan vazgeç- mesi ve Tien Tsin imtiyazlı mıntaka bankalarında mevcud gümüş Çin mes- kükâtının kendilerine teslim edilme- si hususunda ısrar eylemeleridir. l İngiltere, iki taraflı münakaşalarla | para meselesinin hallolunamıyacağı- nı, çünkü bunda Fransa ve Amerika- nın da alâkadar bulunduğunu ileri sürerek bu iki devleti de müzakerele- re iştirak ettirmek istiyor. Halbuki Japonya bu fikre muhalif, Onun ka. naatince, İngiltere müşkülât çıkar mazsa, Fransa ve Amerika ister iste- mez, şekli halli kabul edeceklerdir. Bu iki devletin, hele Amerikanın ko- Jay kolay mutavaat edeceğini pek te zannetmiyoruz. Amerikanın, böyle bir tehlikeyi derpiş ederek son Japon »- Amerikan ticaret anlaşmasını bozma. dığı ne malâm! Aksayı Şarkta vaziyet bu merkezde iken, Avrupada için için bir şeyler ha- zırlandığı kanaati vardır. Ecnebi ga Aetelerinde okuduklarımız doğru ise, Danzig'e son günlerde bir Alman ge- nerali gitmiş, motörlü kıtaatın hazır- tıklarını Itmam eylemiştir. Macaristan - Romanya hududunda geceleyin karakollar arasında bir çar- pışma olmuş. İtalya, Akdeniz manev- ralarından sonra, kara orduları fle bü. yük mikyasta manevrâlar yapmak üzeredir. Almanyada da bu ay zarfın- da büyük manevralar yapılacağı bil. dirilmektedir. Gerçi her sene hasadlardan sonra böyle büyük manevralar yapmak âdet- tir; fakat maevra halinde bir ordu se- ferber bir ordu demektir ve niyeti bo- zuk olan bir devletin seferber halinde- ki ordusu komşu devletlere daima şüphe telkin etmekten hali kalmamış- tır. İşte bunun içindir ki Avrupanın büyük, küçük bütün memleketleri her ihtimali karşılamak üzere silâhlı bir vaziyette hudutları bekliyor. İş âleminin bu ahval karşısında me düşündüğünü sezmek hiç de güç değildir. Bütün dünyada sanayi ve ticaret faaliyeti haddi asgariye düş- müştür. Faaliyet gösteren saha yal- nız maden sanayildir; o da harp mal- zemesi siparişleri ile meşgul olduğu içindir. Koskoca Almanyada vaktile beş milyon kadar işsiz amele varken bugün hariçten amele getirtmeğe mecburiyet hasıl olmuştur. Harp sanayiine lüzum kalmazsa bu beş milyon amele ne olacak? Ve- yahut bu ameleyi meşgul etmek için mutlaka harb mi yapmab! Acaba Almanyada böyle mi düşünüyorlar! Financial Times gazetesi harp te darikâtı dolayısile muhtelif memle- ketirein yıkım vaziyetini tetkik eder- ken mali cihetten en sağlam olanı Fransa olduğunu ve hükümetin ta- kip ettiğini dürendiş siyaset neti. cesinde memlekette ithar olunan müthiş miktardaki altın stok saye- sinde Fransanın hiçbir şeyden kork- mayacağını yazıyor. Bu hafta zarfın- da Fonds d'dgalisation yeniden Bank dö Fransa beş milyar frank altın ver. miştir. Fakat mali vaziyetin parlaklığına rağmen bu hafta zarfında Fransada devlet rantları da dahil olmak üze re biltmum menkul kiymetlerde bir hayli sukutlar görüldü. Sebebi de yukarıda yazdığımız umumi karar- #ızlıktır. İngilterede devlet rantla- rino yarım puan kadar tenezzülü şayanı dikkat görülmektedir. Tabia- #ie Avrupanın ikinci derecede haizi Yarın akşam: Saat 20,30 da Cağaloğlu Çifte Saraylar Sinema Bahçesinde Kıymetli Bestekâr Suad Ayrıca müessesemizin yüksek halkımızdan gördüğü rağbet üzerine Londra barının Avrupadan yeni getirttiği meşhur balet Neo veTiro Goldeni ve Saksefon ve Klârnet üstadı bay TEVFİK idaresinde 11 kişilik Caz ve ehemmiyet piyasaları da haftayı za- rarla kapamışlardır. Memleketimizde esham ve tahvilât vaziyeti Memleketimiz, mali bakımdan Ay- rupa ile münasebatı az olduğu gibi Avrupanın karışık sahasından da uzak bulunduğu için Avrupanın kıy- met sukutları bize hiç tesir elmemiş- #lr. Bilâkis milli kâğıdlarımızda, he- le devlet eshamımızda mütemadi bir tereffü kaydolunmaktadır. Ankara borsasında kapanış fiat- lerini berveçhiâti gösteriyoruz: Yüzde yedi buçuk faizli harici Türk | borcu 19,37 lira (12 kuruş tezayüd). İkramiyeli Ergani 19,32 lira, Sıvas - Erzurum birinci tertip 19,85 | Hra (5 kuruş tezayüd). Sıvas - Erzurum diğer 19,95 lira (4 kuruş tezayüd). 1938 hazine bonosu 69,12 lira, Anadolu grupu hareketsiz idi, Hisse senedleri 23,15 lira 'Tahviller 97 ira. Mümessiller 35,20 lirada kaldı. Merkez bankası üç çeyrek puan ilerliyerek 108 lirada kapandı. İş ban- kaları gene 8,95 ile 9 liradadır. Endüstriyel kâğıdlarımızda azıcık gevşeklik vardır: Aslan Çimento 8,60 lira; Tramvay 5,50 lira; Umum Sigorta 11,50 lira; İttihadı Mili 17,50 Jira; Terkos 5,25 lira; Bomonti 9,25 lira; İttihad De- girmencilik 1270 lira; Şark Değir- mencilik 0,76 lira; İstanbul yün, pa- muk ve saire 60 ira; Telefon 10,75 Mira; Şirketihayriye 21 lira; Şark mer. kez Ecza Deposu 2,80 lira; Omnlum 0,85 lira ediyor. Serbes piyasada Türk altimeon kuruş geriliyerek 1415 kuruşla kaldı. Mısır Kredi Fonsiye tahvillerinin Bati şunlardır: 1903 tertibi 108.50 lira 1911 tertibi 102 lira, tertipler Hava hücumların-! dan korunma Belgradda büyük talimler yapılıyor Belgrad 6 (A A.) — Dün Belgrad- da halkın iştirakile hava hücumları- na karşı pasif müdafaa talimleri ya- pılmıştır. Dün akşam saat 21 de ayni talim- ler tekrar edilmiştir. Bulgaristanda 200 bin gaz maskesi dağıtılacak Sofya 5 — Sofyada «Simeon Veli- kis adındaki gaz ve hava müdafaası cemiyeti, kurslar açmakla ve propa- ganda yapmakla faaliyete geçmiştir. Bu aydan itibaren Bulgaristanda halka gaz maskesi dağıtılmağa baş- lanacaktır. İlk parti olarak gaz mas- keleri çok nüfuslu büyük şehir hal- kına verilecektir, Beher gaz maskesi fiyatı 173 leva (Türk parasile üç lira kadar) olarak tesbit edilmiştir. | Bugünlerde yabanci bir memleket. | ten ilk parti olarak 200,000 gaz mas- kesi beklenmektedir. Bunu müteakip gaz maskelerinin getirtilmesine de- vam edilecektir, Bulgar malı olarak yerli tip gaz maskelerinin yapılması da tedkik olunuyor. Yedi çocuk öldü Meksiko 6 (A. A.) — Tatillerini ge- çirmekte olan 25 çocuğu nakleden bir otokar bir kamyonla çarpışmış ve ço- cukelrdan yedisi ölmüştür. Bir çok da ağır yarah vardır. Ta .— w arkadaşları Piyasada alman propagandası Bir kaç gündenberi piyasada gü havadisleri işitoyoruz: Alman firma- ları sattıkları malları geri almış, Al- manya, on beş ağuslostan sonra &i- pariş almıyacakmış ve saire... Bi- tün bu haberler ne dereceye kadar doğrudur? Bunu anlamak için ve dış ticaret işierile meşgul resmi adam- ların fikirlerini sorduk. Satılan mal- ların geri alındığına dair malümat sahibi olmadıklarını söylediler. Almân firmalarının on beş ağus- tostan sonra mal âlmıyacaklarına gelince, bu haberi Almanyadan kim bildirmiş bu da belli değildir. Maa- | mefih bu haberler resmen malâm ol- | mamakla beraber, piyasada bir h#- vadis olarak mevcuddur. Ve piyasa- | daki iş adamlarını tereddüde sevk etmektedir. Diğer taraftan öğreniyoruz ki, son günlerde, en ziyade” Almanyaya ih- racat yapıyoruz. Hububat, . dokuma ham maddeleri, deri, deri parçaları ve saire... Türkiye - Almanya arâ- sında klering anlaşmâsı mevcud öl duğu için Alman firmaları, bu mal- lara döviz vermeden tedârik ediyor. Ham maddeye, bilhassa gıda mad- delerine muhtaç olan Almanyanın, bizden bu malları almaması için hiç bir sebep yoktur. Nitekim limandaki vapurların ambarlarına giren eşya- mın yüzde ellisi de Almanyaya sevk edilmektedir. O halde bu havadisler nereden, ve hangi maksadla çıkıyor? Bu mesele Üzerinde durmak lâzımdır, Her mem- leket, mümkün olduğu kadar ucuz mal almakister ve mümkün olduğu kadar dışarıya az döviz vermek ve yahut satın aldığı mala karşılık az | mal vermeği arzu eder. Almanya, bu ekonomik tedbirlere, geçirdiği zaruretler yüzünden daha ziyade riâyet etmektedir. Bu itibarla Almanyanın ham madde tedariki hu- susunda yaptığı sistematik teşkilât, her memlekette flatleri düşürmek ve bu sayede ucuz mal almağı temin etmektedir. Şimdiye kadar Almanyadaki fiat- leri kontrol dairesi, Almanyaya giren ham maddeye flat tayin etmek sure- tile bu işte muvaffak olmuştur. Ta- | bil, Hatleri daha ziyade düşürmek, daha ucuz ham madde almak için, hadiselerden istifade edilerek her nevi propaganda (yapılıyor. Fiatleri düşürmek için, #falan güne kadar Almanyaya ihracat yapdabilirmiş, yahut Almanya artık mal almıyacak- mış» gibi haberler de ortaya çıkarı- lr. Bütün bu havadisleri soğukkan- llklâ karşılamak ve ne dereceye ka- dar ciddi olduğunu tedkik etmek Jâzımdır. Daha doğrusu ihracat işlerile alâ- kadar resmi dairelerin fikirlerini sor- malıyız. Her şeyden evvel Berlinde ticaret ataşemizin malüâmalına mü- racaat edilebilir. Bu havadisler ciddi olsaydı, elbette Berlindeki ticaret ataşemiz, bizi (kaz ederdi. Hasılı fiatlerin düşmesine sebebi- yet veren bu havadislere karşı uya- nik durmak ve tüccarı ikaz etmek Jâ- zımdır. Bu da, dış İlcaretle meşgul dairelerin vazifesidir. Nöbetçi eczaneler Beyoğim ciheti: Tüneibaşında Mat- kovlç, Bostanbaşında İtimad, İstiklal caddesinde Kema) - Rebul, Pangaltı- da Halâskârgazi caddesinde Halk, Kar raköyde Hüseyin Hüsnü, Sarıyer. Nur İstanbul tarafı: Fatıh: Hamdi, Ka- ragümrük: Puad, Eminönü: Salih Ne- cati, Bakırköy: Merkez, Aksaray: Ye- nikapıda Sarım, Fener: Hayim Berk, Kumkapı: Cemil, Küçükpazar: Yorgi, Samatya: Yedikulede Teofilos, Alem- dar: Divanyolunda Rand, Şehremini: Ahmed Hamdi. Kadıköy: Pazaryolunda Namık, Mo- da enddesinde Nejad, Üsküdar: Çarşı- boyunda İttihad, Heybeliada: Atanaş, Büyükada: Halk, Ortaköy, Arnavutköy, Bebek, Bey- kos, Paşabahçe, Anadoluhisarı, Ta- Tabya, Yeniköy, Emirçin ve Rümeli- hisarındak! eezaneler her gece açıktır. TİYATROLAR: Ertağrul Sadi Tek, Halide Pişkin iştirakile 1 Ağustos pazartesi günü akşamı Beykor - İskele gazinosunda VATOŞ Vodri 3 perde | mey İ hakkındaki aaa Amerika âyan meclisinde şiddetli g ürültüler Bitaraflık kanununa taraftar olan Pepper şiddetli sözler söyledi Vaşington 6 (A A.) — Âyan mes. Hsinin tatilinden biraz evvel yeni bi- taraflık kanununa şiddetle taraftar olan âyandan Pepper ile ayni kanuna aleyhtar olan birçok âyan arasında şiddetli bir münakaşa olmuştur. Pepper, birdenbire ayağa akikmış ve şu beyanatta bulunmuştur: «Bir iki söz söylemeden kongrenin içinde ve dışında Amerika hüküme- tini bombalayan ve dünyânın sulhü- nü tehdid eden vebunu Reisicüm- hur Roosevelt'e ve onun temsil ettiği şeye karşı hissetmekte oldukları nef- ret dolaysile yapan kimselerin men- fur ittifaklarını muahaze etmeden Içtima devresinin tatil edilmesine ı vermek istemem.» Zikri geçen kanunun o aleytarları, fevkalâde galeyan hareketleri göster- Mmişler ve Pepper, kendilerini vazife- lerini hüsusi İmtiyazlardan müstefid Olan Amerikan ticaret odasının ve müstahsiller şirketinin emrine âmade kılmak suretile bu vazifeyi suiistimal etmiş olmakla itham ettiği zaman ayağa kalkmışlardır. Reis tarafından süküte davet için İ yapılan ihtarı mütenkib B. Pepper'in sözlerine devam etmesine Müsaade edilmiştir. Pepper, sözlerini bitirince birçok Ayan azası, söz almışlardır. Bunlar- | dan demokrat Daily Pepper'in nutku. nu «alçakça ve yalan» diye tavsif et- miştir, Bunun üzerine B, Pittman, ayağa kalkarak bu sözlerin yerinde olmadığını söylemiştir. Daily, «yerin- de olsun, olmasın söylüyorum: demiş İ salonu terketmiştir. Kaliforniyanın demokrat âyann- dan Dawaney, söz alarak muhalifle- rin de noklai nazarını söylemek hak- larını kabul ve teslim etmiş, bunun üzerine hadise kapanmıştır. B. Garner, içtima devresini B. Ro- İ İ oseveltin yan azasına iyi tatil ge- ri temennisini beyan eden ir mesajını okumak suretile kapatmıştır. I Kongre kredileri kabul etti Vaşington 6 (AA) — Köngrenin hitama eren Içtima devresi, bilhassa son aylarda B. Roosevetin teşebbüs- lerine karşı yapılan isyan hareketle- rine şahit olmuştur. Bununla bera- ber kongre, Reisicümhur tarafından istenilen bütçe kredilerini kabul et- miştir, Havanada Çinliler mahalle- sinde yngın Havana 6 (A.A.) — Büyük bir yan- gın, Çinlilerin mahallesinde birçok binaları tahrib etmiştir. Hasarat mik- tarı; takriben 2 milyon pezodur. Insiliz filosu gitti (Baştarafı 1 inci sahifede) lâmlâmış ve buna mukabele edilmiş- tir. İki törpido muhribimiz İngiliz donanmasını Marmara açıklarına ka- dar teşyi etmiştir. İngiliz filosu doğ- ruca Maltaya gitmektedir. Dolmabahçe önünde demirli bulu- nan donanmamız saat on birde Mar- İ maraya hareket etmiştir. Malaya zırhlısın kumanda- nının beyanatı İzmir 6 (A.A.) — Malayada dün geceki suvare esnasında «Yeniasır» baş muharriri B. Hakkı Ocakoğlu kumandan Tower'den İzmir ziyareti ihtisaslarını öğrenmek ricasında bulunmuş, kumandan şu cevabı vermiştir: «İhtisasımı soruyorsunuz. Bunu ifade edebilmek çok güç bir mesele- dir. Karaya ilk ayak bastığımız gün karşılaştığım manzara ve şiddetli al- kışlar beni çok müteheyyiç etti. Bil. hassa valinin ziyaretinden çıkarak kumandana giderken selâm vazifesi- ni ifa eden askerlerin karşısındaki halkın candan sevgi tezahürleri iti- raf edeyim ki beni adım atmakta müş- kilâta uğrattı. Müteakip ziyaret ve gezintilerimiz- de gördüğüm çok dostane ve candan hüsnü kabul bize kendi evimizden farksız bir mühitte bulunduğumuz hissini verdi. Şurasını da ilâve edeyim ki bu te- zahürat yalnız şahsıma mahsüs kal. mış değildir. Her akşam gemiye gel- diğim zaman gezintilerinden avdet eden âskerleri, erbaşları ve zabitleri isticvab ettim. Hepsinin ayrı ayrı ba- na bildirdikleri benim gördüklerim. den farksızdı. Dost ve misafirperver Türk milleti bilâistina bütün İngi- Jiz denizcilerine sevgi tezahürleri gös- termekte birbirlerile yarışa çikmiş- Jardı. Bize şunu söyliyeyim ki, burada dört gün kaldık. Eğer daha dört gün kalsaydık, bu sevgi bağlarından kur- tulup gitmek bizim için hayli müş- kül olacaktı. Bugün spor sahasınde İzmir halkının centilmeniiğine hay- ran oldum, Kendi sporcuları kadar bizim oyuncularımızı da heyecanla teşçi ediyorlardı. Bu, spor terbiyesi. nin centilmenliğinin canlı ve güzel bir tezahürüdür. Bu kıymetli ziyaretin unutulmaz hatıralarını kalplerimizde saklıyaca- ğu. İlk fırsatta sizleri tekrar görmek, ziyaret etmek bizim için bahtiyarlık olacaktır, İzmir makamatına ve cen- tlmen İzmir halkına teşekkür için milini sağl dü iki İ kelime bulamıyorum dersem Vena İ inanınız» | Muharririn, bu tezahürlerin tarih- ten Tuz alan bir dostluğun ifadesi ol duğunu söylemesi üzerine kumandan Tower, gördüğü O manzaralardan sonra Türk - İngiliz dostluğunun asla sarsılmaz bir kuvvet olduğunu beyan ederek sözlerini bitirmiştir Malaya da İzmirden ayrıldı İzmir 6 (Akşam) — Malaya zırhhsı bugün 10 da limanımızdan hareket etmiştir. Rıhtımı dolduran binlerce halkın mendil sallamaları arasında demir alan gemi Kaleyi selâmlıyarak Akdenize açılmış, mihmandar Çeşme- de karaya çıkarılmıştır. Öğrendiğime göre İskenderiyeye gitmekte olan Malaya Akdenizde fi- Joya iltihak edecektir. Mısır ordusu- nun İştirakile yapılacak manevrada İngiliz Akdeniz filosu Süveyş kana- lima yapılacak taarruzu durdur k ve düşman donanmasını imha etmek vazifesini alacaktır, Bu manevrülara İngiliz tayyarele- ri de geniş mikyasta iştirak edecek- lerdir, Şehremini Kızılay kamunu- nun sünnet düğünü Dün gece Şehremini Kımlay kamuna tarafından İnşirah Bahçesinde büyük bir sünnet düğünü yapılmıştır. Düğünde alt- mış yetim, seker ve fakir yavrusu sünnet edilmiştir. Çocuklara öğle ve akşam et, zerde, pilâv, dondurma, pasta verilmiş, her kar» yolaya ayrı, ayrı şekerlemeler ve mühte- Mf oyuncaklar tevzi edilmiştir. Sabaha Kadar devam eden düğünde incesazla, ai» nema, tlyairo, cambar, hokkabaz, asri kukla ve mihi oyunlar oynatılarak çoruk- lar allelerile birlikte güsel-bir gece geçir- mişlerdir. Kınlay Şehremini kamununun bo çel hayırlı başarısına muhitin bin beş yüs- deni fazla münevver halkı iştirak etmiştir, Babaha karşı çekilen büyük piyangoda zengin ikramiyeler kazanılmıştır. Kınlay başkanı İsmail Hakkı Ermak ile üyelere den Alâaddin Eryaşar, İdrisin ve diğes gençlerin gösterdikleri hizmet takdire gas yandır. DENİZ GEZİNTİSİ Şehremini Çocuk Esirgeme Kurumu baş“ kanlığından: Çevremizin yoksul ve yetim yap bir yardım olmak üzere kurumumuz & büyük fedakârlkia 26/8/1669 gü“ n üsaat *1330 dan gece 130 a kadar bö” yük bir deniz gezintisi tertip olunmuştun Biletlerimiz ehven fliatle Eminönündö Nimet, Beyamdda Altın Tayyare piyangd gişelerinde ve Galatasaray sergisinde #8“ tılmaktadır. Tafsilât el ilânlarındadır.