16 Haziran 1936 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Boğazlar sında bulunacak he- yetimiz dün akşam hareket etti konferan- ——— Sene 18 — No, 6343 — Finti her yerde 5 kuruş AM SALI — 16 HAZİRAN 1936 Ingilterenin Akdeniz- deki kuvvetlerini za-. yıflatmıyacağı haber veriliyor Telefon: 24240 (İdare) - 24249 ( Tahrir) - 24248 (Matham) - 20113 (Klişe) —————— - Boğazlar meselesi (Lord Palmerstonun hususi mektuplarına nazaran) Macar ve Leh mültecilerinin Türk topraklarına sığınmaları üzerine çar- lık Rusyası ile İngiltere arasında or- taya çıkan Boğazlar meselesine dair Türk hazinei evrakındaki vesikaları heşretmiştik. Bu meselenin daha bir içyüzünü gösteren vesikalar vardır ki, onlar da Lord Palmerstonun Bo- ğüzlar meselesi hakkında yazdığı hu- Susi mektuplardır. Palmerston 2 teşrinlevvel 1849 da Paris sefiri Normanbiyye yazdığı mek- tupta "Türklere iltica eden Lehlilerle Macarlar yüzünden hâdis olan mes€- İeden dolayı kabinenin Türklere yar- dım etmeğe karar verdiğini, bunun İçin Fransa ile müştereken hareket edileceğini, Türkiyeyi sıkıştırmamala- ri hakkında Sen-Petersburg ve Viya- Mâ kabineleri nezdinde dostane tâ- vessutta bulunulmasını yazdıktan sonra diyor ki: <Saniyen gerek İstanbulu hâlen ve- Ya ani bir taarruzdan vikaye etmek Ve gerek Boğuziçinde bulunarak ken- isine manevi bir istinad teşkil etmek Üzere sultan tarafından davet olunur Olunmaz hazır bulunmak için müşte Pek donanmalarımızın Çanakkalede bulunmalarını emretmelidir. Ben kat- İyyen eminim ki, Almanyanın, Lehis- tanın ve Şimali İtalyanın şu günkü vaziyetinde, - Avusturya ile Rusya, pöyle bir mesele yüzünden İngiltere, Ki ve Türkiye ile boruşmak teh- vü iade wdıramaz... nin maddi çe sin gördüm, İngiitere- hâvi bir nota mey Yardımı talebini va Verdi. Kendisine kabine» nin kararını bildirdim, «ia. bu mesele da Fransa ile ede bu- lunacağımızı söyledim. O da cevaben Boğaziçindeki Türk donanmasının ve İstanbul etrafındaki Türk askeri kuv- Yetinin Sivastopol donanması tarafın- dan yapılacak her türlü baskınına karşı payitahtı mükemmelen muhafa- Zaya kâfi olduğunu söyledi.» l İ l İ | | | i Hattâ İngilterenin İstanbul elçisi Canning de ayni meseleyi anlattıktan sonra, şunları ilâve etti; «Zannedersem amiraller sizden ve Aupickden almış oldukları mektuplar üzerine Çanakkale yakınına gelmiş olacaklardır. Şimdilik, kati bir ihti- yaç olmadan donanmaların Çanakka- leye girmesini istememelerini Babıâli- ye tavsiye etmek lâzımdır. Sonra Rus- lar da böyle bir misali kendi menfaat- lerine çevirebilirler, ve iş açıkça bir tehdit şeklini alır. Binacnaleyh impa- ratorla en güzel muâmele, kati ve ale- nİ bir tehditle onun izzeti nefsini kır- mümaktır. “Bu işte biz iki iri balık yakalamaya çalışıyoruz. Ve oltayı ko- parmamak için çıkrığı yavaş yavaş ve mebaretle çekmemiz lâzımdır. Hükü- met vakıâ sultanı, her ne bahasına olursa olsun, korumaya karar yermiş” tir; fakat biz ne nezakette, ne de ta- hammülde kusur etmediğimizi, ve $a- yet bir tesadüm olursa, kabehatin bizde olmagığını gösterebilmemiz lâ- zımdır, Dotanmanın Çanakkale met- halinde veya o sularda bulunması, Sivastopol . donanmasının limanda demirli kalması için kâfidir. Bundan başka, donanmamız gelinciye kadar mukavemet edecek derecede Türkle- rin İstanbul ve civarında berri ve bah- ri kuvvetleri vardır. Harp gemilerini çekebilecek vapurlarımız var; zanne- dersem altı yedi vâpurumuz var. Fran- sızların da takriben o kadar, ve Rus- larınki, galibaon ikiveya ondört kadar. Türklere iyice anlat ki, bu mektup mahremanedir; “ve kendilerine cesa- ret vermek içindir. Binaenaleyh kati notayı almazdan evvel bununla -bö- bürlenmesinler, ve neşredivermesin- Jer. Brunovın kullandığı lisana bakı- lırsa, kendisini meclisten sonra gör- düm, meselenin dostane yoluna kona- cağını ümid ediyorum.» (Devamı 4 üncü sahifede) Ahmed Refik Bütün Telefon ücretleri mühim surette iniyor Fazla mükâleme 5, umumi mükaleme 7,5 tesisat ücreti 40 ve 30 Ilraya indirildi Yeni telefon kanununun çıkması Üzerine yapılacak ıslahat hakında bir kaç “gündenberi nafıa vekâletile “te- masta bulunan İstanbul telefon direk- rü B. Kâdri dün şehrimize gelmiş- tir. a Telefon idare meclisi B. Kadrinin riyasetinde sabahtan akşama kadar süren uzun bir toplantı yaparark ida- renin yeni kadrosunun son şeklini ha- zırlamıştır. İdare mütehassısı eleman- Jarla kuvvetlenecektir. Direktör, telefon ücretlerinin ucuz- Jatılmasına karar verildiğini, yeni ten- zilâtlı tarifenin tatbikine ay büşından itibaren başlanacağını, bir muharriri- mize söylemiştir. Yeni tarifenin mühim noktaları Şunlardır: Abonelerin fazla mükâleme ücretle- Yi beş kuruşa, umumi mükâleme üc- retl yedi buçuk kuruşa, 59 ilralık tesi- sat ücretleri 40 liraya, 39 liralık tesi- sat 30 liraya indirilmiştir. Bundan başka telefon hakil ücret- leri, munzam telefon ve prizle kulla- Yılan telefonların senelik kiraları yarı yarıya ucuzlatılmıştır. İdare, para atılarak otomatik tesi- satla işliyen umumi müküleme san- tralları açınca bu yerlerin mükâleme ücretlerini beş kıyruş olarak tesbit ede- cektir. Zaten idarenin umumi müküâleme- lerden aldığı para beş kuruştur. Bedava telefonların mikdarı azaltıl- mıştır. Belediyeye 10, itfaiyeye 15, emniyet müdürlüğü teşkilâtına 50, hangileri olduğu vekiller heyeti tara- fından tayin edilecek resmi devaire 50, askeri devaire 10, imdadı sıhhiye 1, resmi hastanelere ikişer telefon ayrıl mıştır, Bundan fazlası ücrete tabi tü- tulacaktır. - Atatürk Dün gece İstanbulu şereflendirdiler Ankara 15 (A.A.) — Cumhur re- isil Atatürk bugün İstanbula git- mek üzere şehrimizden ayrılmışlar ve istasyonda Kamutay başkanı Abdülhalik Renda, Başbakan İs- met İnönü, Genel Kurmay başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, bakanlar, saylavlar, bakanlıklar sivil ve süel erkânı tarafından selâmlanmışlar- dır. İstanbul 15 (A.A.) — Reisicum- hur Atatürk “dün gece şehrimizi şereflendirmişlerdir. İstanbul valisi Muhiddin Üs- türdağ, İstanbul kumandanı ge- neral Halis Bıyıkday, Adana say- lavı bay Hilmi, müşarünileyhi İz- mitten* karşılıyarak İstanbulun tâzim ve iştiyakını arzetmişlerdir. Atatürkün hemşireleri bayan Makbule müşarünileyhe Haydar- paşada arzı tâzimat etmişlerdir. İstanbul valisi Muhiddin Üstün- dağ, Atatürkü Park Otelinde ak- şam yemeğine davet elmiş ve Bü- yük Önderimiz bu daveti lütfen kabul ederek Ankaradan malyet- lerinde gelen zevatla birlikte Park Otelini teşrif buyurmuşlardır. Recep Peker Vazifeden affını parti ve halkevlerine bir tamim ile bildirdi Ankara 15 (Telefon) — Vazifesin- den ayrılan Receb Peker bu münasö- betle merkeze bağlı Parti ve Halkevleri teşkilâtına şu tamimi göndermiştir. «Her işte en doğru ve en iyiyi yapan büyük şefimiz Atatürk beni parti genel sekreterliği ödevinden affettiler, Elle- rimizde onun emaneti olarak tuttu- ğumu zvazifenin şekli ne olursa olsun hepimiz için en büyük şeref son nefese kadar Kamâlizmin eserinin sadık hiz- metkârları kalmaktır, Bu ayrılış Anin- de sizlere uzattığım elin vazife arka- daşlarım için yüreğimde yaşayan de- rin sevgi ve saygı duygularımın sıcağı ile meşbu olduğuna inanınız. Ankara 15 (Telefon) — Parti ida- re heyeti bugün başvekil İsmet İnönü- nün reisliği altında toplandı ve top- lantıda Receb Peker âza sıfatile bü- lundu. Heyeti vekile toplantısı Ankara 15 (A.A.) —iera vekilleri heyeti bugün başvekil İsmet İnönünün reisliği altında toplanarak muhtelif işler Üzerinde görüşmelerde bulunmuş ve bu işlere aid kararlar vermiştir. General Asım geldi Boğazlar konferansına gidecek olan erkânı harbiyei umumiye ikinci reisi general Asım bu sabah gelmiş ve İs- tasyonda general İbrahim ve general Suphi tarafından karşılanmıştır. * Efgan sefirinin zevcesi Ankarada bulunan Efgan sefirinin rTefikası hastalanmış ve tedavi için dün şehrimize getirilmiştir. —)iHariciye Ve kili Montreux ye hareketetti Bir muharririmize: « Pek yakında iyi haberler vermek fırsatını bulacağım » dedi Montreuxde toplanacak Boğazlar konferansında Türkiyeyi temsil edecek heyetimizin reisi hariciye vekilimiz Doktor Tevfik Rüştü Aras dün akşamki ekspresle Montreuxye müteveccihen şehrimizden hareket etmiştir. Heyetten hariciye vekâleti hukuk baş müşaviri Ziya, kalemi mahsus mü- dürü Refik Âmir, muavini Hasan Rifat ve hariciye şeflerinden Hayreddin de Tevfik Rüştü Arâsla beraber Hariciye vekilimiz ve heyet zaları istasyonda vali muavini, üniversite rektörü Cemil Bilsel ve daha bir çok zevat tarafından uğurlanmışlardır. B. Tevfik Rüştü Aras istasyonda kendisile görüşen bir muharrimize; — Pek yakında sizlere iyi haberler vermek fırsatını bulacağım... demiştir. Heyetin diğer âzası bu akşam hareket edecektir. Hariciye vekilimiz dün Perapalas otelinde İtalyan elçisini ve Fransız elçi Uği baş sekreterini kabul etmiştir. Yunan - Bulgar münasebatı şekerrenk Bulgarlar Yunan hududu boyuna asker gönderiyorlarmış Atina 15 — Bugün Kral Jerj, bir torpido muhribine binerek z gidecek ve Garbi Trakya ile Şarki ve Garbi Makedonyayı ziyaret ; Kral Jorj, sırasiyle Gümüleüne, Dr&> ma, Kavala, Serez ve Selâniği ziyaret derek Yunan ordularının. karşi kazanmış oldukları zafe dönümü şenlikledinde bulunücâklır. Başvekil de kılkişte Krala iltihak ede- cektir. Elinikon Mellon gazetesi, Seldnikter aldığı şu haberi neşrediyor: » Sofyadan gelen haberlere göra Bul garlar bütün Bulgar hududları ve bis hassa Yunan - Bulgar hududu boyun» ca fevkalâde tedbirler almışlardır. Hu dud boyunda Bulgar askerlerinin sev- kıyat yenakli görülmüştür. Diğer taraftarı bütün Bulgaristanda, Balkan devletleri tabaası sıkı bir tarassud ve nezaret altında bulunmakta ve gizli Bulgar teşkilâtı komşulara ve bilhassa Yunanlılara karşı kin ve husumeti alerlendirmektedir. Yunanistan aleyhindeki propagan- dayı gösteren şu manidar hadise de zikredilebilir: Sofyada Yunan güzel sanatlar sergisi açık bulunduğu $ira- da Sofyanın sokaklarına bir efzon ne- firinin bir Bulgar askerini ısırdığını gösteren binlerce resimler yapıştırıl- mıştır. Bu vaziyetten dolayı Bulgaris- tanda bulunan Yunanlıların vaziyeti fevkalâde müşkülleşmiştir. Bulgarla- rın Yunanlılara karşı kin ve husu- meti günden güne alevlendirilmekte- dir. Bulgaristanda bir çok Yunanlılar, gizli Bulgar cemiyetleri mensupları. tarafından takip edilmekte ve hayat- ları daimi bir tehlikede bulunmakta- dır. Atina 15 — Son günlerde Bulgar ataşemiliteri Florinaya gitmiştir. Bu seyahat, Yunan askeri ve siyasi maha- filinde tesir uyandırmıştır, ettikten sonra 21 haziranda Kilkişe gi: Yunan ordularının Bulgarlara karşı kazandıkları zaferin yıldönümünde bulunmak üzere Kılkişe gideceği haber verilen Yunan kralı Jorj Türk - Ispanyol #icaretmüzakeratı Ankaraya gidecek Ispanyol murahhası bu sabah geldi Türk - İspanyol ticari münasebetle. rinin gelişmesi için yakında Ankara» da mühim temaslar yapılacaktır. Bu maksatla hükümetimiz İspanya- dan bir delege gönderilmesini iste- mişti, Bu davet üzerine Madrid hükümeti tarafından tayin edilen İspanyol dele- gesi M. Kapiten Valevo bu sabahki ekspresle şehrimize gelmiştir. (Devami 2 nci i ; i |