18 Şubat 1936 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8
Mü ri ve "e dance 5 Saray ve Babıâlininiç yüzü Yazan : SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM .— Tercüme iktibas hakkı mahfuzdur — Tefrika No. 641 Abdülhamid devrinde matbuat ve sansür, tanınmış muharrirler Istanbul- uzaklaştırılıyordu dan Matbuatın efkârı mr o) ü zerindeki tesirini iyi tartan ve an- lıyan Abdülhamid bu öileeeti kır- mağı siyasetinin esaslı bir rüknü saymıştır. Kudretli, şiddetli ri gere matbuat âleminden çekmek, mi bu at erkânını ele almak, kendisine meddah durumuna iç olmazsa iskât eylemek ona iş Srünmüştü. Rus muharebesinden, hassaten Abdülâzğizin katli vasından sonra o bu siyasetini gittikçe da- ha mükemmel inkişaf ettirmiş, nihayet dahilde çenberi içine alabilmiştir. Abdül- hamid daha şehzadeliği zamanın- da intişar eden Tasviri Efkâr, Basiret ve Çaylak, Hayal, Ge i Ta- tar gibi mizahi gazetelerin ser- neşriyatının, tenkid ve müa- hezelerinin halk üzerinde nasıl tesir e görmüştü; muhte- lif e ve mahafil ile de temas alimi la buralara kendi a- damlarını semeri muhtelif halk tabakalarının düşünce! den haberdar olmak isterdi. Bu cihetle eilüsunda pantbunt eğri nin ve İ in misi değildi. O zamanlarda İstanbulda bir san ağalar, daha sonra tai Sarafim Okçular başında bir kıraathane açmış, gazete kollek- siyonculuğu ile söhret almıştı. Abdülhamid bazan eker ga- ini bu kıraathaneci Sara- vasitasile ge- tirtir, tercüme ettirirdi. O zaman gazete müvezzileri bul iŞ bulunsa bile sokaklarda şimdiki ağıracak — gi yabancı bir ke- lime! Bizim kamuslarımızda bu mânayı ifade edecek bir tabir yoktur. kendine kati şekilde temin edi. yordu. Babıâli bununla her türlü kidin önüne mek istiyer matbuatın ağzına tıkaç ko; a ten- Abdüamid ise 7 kanmiyarak vat hiye eyliyecekti; am yade takyid y. cak saltanat tahi duktan, istediği er Sg mutla- kiyyet dr ktan M: a Melli söslim kalkışmanın iyibir siyase nevrası (o olamıyacağını etmişti o. Bunun için bu me- selede kendisince hal ve du- rumun icabma sie ese a dım yürümeği tercih İlk sülüs günlerinde m bul- duğu gibi bıraktı; hatta bazı rarane fikirleri kı balta; koyuldu. İşe tam kuvvetle 1889 da sarıldı. Rıdvân pa müsteşarlığı zamanında iyice baş lıyan sansür e emmül ede, ede saltanatın nuna kadar devam etti, Abdülha, mid evvelâ Abdülâziz zamanın- da müde evver, eski günlerde ma- ön safta Ziya paşa ile Namık Ke- mal beyi gördü. Reşid paşanın H. 1272 de ma- beyin üçüncü kâtipliğine tayin padişahı severdi. Devrin bütün rare paşalarda, m aldatanlarda bulurdu, Abdülâ de Ziya e gözlerine kasideleri. ne, şarkılarını verirdi. Bir defa Ahdilâriz nişan talimi tas | : ; > yapmıştı destiye nişan almış, fa- at kurşun boşa gitmişti de ya- nında bulunan Ziya bey hemen rticalen şu kire RM irmâz ren) Sanma vie Mâhı çâk. eyler tüfengin gitse yazmaya ii Satveti şahaneden biçare desti havf edi, 8 'P Belki kurşun işlemez bir nüsha takmış oynuna Bu kıta Abdülâzizin o kadar hoşuna gitmişti ki Ziya beye 300 altın ihsan eylemişti. Ziya bey de böyle ihsanlar karşısında: em Eyledin ihya benit, Diye teşekkür kasideleri irtip oyiyordu; Abdülâzizin bir fotoğ- rafisi: E adinin eğer Zatı Yusuf derdi: Ma hr Yolunda beyitlerle mel ii nı gösteriyordu. Fakat Ziya paşa Âli paşa siya- aleyhinde idi. Bunun için i paşa da onu sarayda bırak- mağı muvafık gö vvelâ > 1278 de zaptiye rin rayd. sonra keli MELİ çıkartmıştı, Ziya pa- gene Kıbrıs rmemiş, evv. zize karşı eski merbutiyeti ve mü- veddeti kalmadı. O sırada Namık Kemal bey de Erzurum vali muavinliğile uzak- laştırılmak hükümetçe münasip görüldüğü için her ikisi Mısırlı Mustafa Fazıl paşanın davetine icabetle hükümet aleyhinde neş- bulunmak üz. rupayı boyladılar, Ziya ve Kemal beyi iken Bosnalı ir paşa: ler kemalin olur elbette zevali bir gün! tam fikri cedidin de ziya söndü! Diye her ikisine taallâk eden hicviyesini Âli paşaya takdim ey- lemiş ve İzmit mutasarrıflığına ta- yin olunmuştu. Ziya paşa da buna bu Fazıl pa- şa ağzından tertip eylediği (za- fername) ile mukabele ve zafer- namenin Galli ve şerhi ile Âli m tehzil etm semeri amık Kemal bey paşa- yı iinde İğ ii aşağı kalmıyordi 61 Bu devleti sana muhtac gösterip İkbal mesnedinde bakadan ümidi kesil Bilmeni nedir lüzumu EN hebisinin? öküz Dünyayı boynuzun mu r hey ö 5 (Arkası — Zi ve müsadereye salâhiyet veriyor- du. Abdülâziz nında ve Fuat paşa Madininie e şaban 1281) tarihinde diğer talimat ile matbuat ak zaret ve perisi, malik işstlei, gazeteleri idareten kapamak hak- ları genişletilmişti. Fakat matbuatı asıl a e sadaretinde 12 bir emi uştu. irmame il abıâli irade ile neşredilmiş: evvelki talimatları hükümden iskat eyli metçe âmme nl mu- birler ittihaz mii (1) Akmed Rasim: Matbuat hatıra. larından. ii SL erişim kıvranan sihirlilerin len salâb tükenmez ve —.. bitmez “am gelmez, her gün artan sinirli zan gün insan yorgun argın, Kiş Dİ 5 yapamamak zile kalkap, “Bromural «Knoli» iin A ter) yatıştırış ve sâkin ve sülim Bİr uyku davet eden” pa e» derde - Knoll AsÖ,, ki i eyi bn pe le satilin 20 guy 7 ZU Meşhur polis hafiyesi ELLİS PARKERİN HATIRALARI Ziyafetten sonra öldürülen adam dt — Numarası belli olan tabancanın izini bulmak kolaydır. İlk iş ola- rak Hotz silâh fabrikası ile te- vvel Sen ide bir am salkim haber verdiler. Sen Lü zabıtasna müracaat toptan silâh satan mağaza- nın kayıtlarını araştırdım, Silâhın Herhangi zengin ailesinin $© celeyin bir ziyafette toplu ol# rak gideceğini haber alır als? fırsatı kolluyorlar, Aile efradi köşkü bırakıp gider gitmez 4019 otomobille buraya geliyor ve köf kü rahat rahat soyuyor. malümatı aldıktan son hırsızlık vakalarının tarih $1r89' i bir ei polis âmirlerin dahilinde Peoriada bir garaj sa- pi satıldığını haber verdi. u malümat işime yaradı. Çün- Ken ben de gir garjcı yahut ma- kinist olduğunu tahmin ediyor- dum, Hemen trene atlıyarak Peoriu a iletir Fakat ilk temasta dım. Çünkü aradı ğım garajın sahibi bir İtalyandı. İri yarı olduğundan Adam mar- kalı küçük yı giyen bir a- olmadığını ilk nazarda an- Idım. Zaten garaj sahibi di. Halbuki şapkanın sahibi sarı- şındı. Rovelveri çıkarıp (gösterdim. Baktı: «Doğru, fakat dört ay ev- vel garajıma hırsız girmişti. Bu rovelverimi bazı diğer eşya ile birlikte çaldı» dedi. sr» Garaj sahibi İtalyanın dedikle- ri doğru olup olmadığını mahalli zabıtanın Gidi ile tahkik et- im, Peoria zabıtası İtalyanın de- diklerini tasdik etti, Gi e hi Son ümidin ti kesilmişti, çünkü Palmyra polis ü Beck Brownun geçen ha- yatı hakkında ere kolaylaş- ayy kur bir öğrenmemiş- yetler şe birbirine yetin dahi faillerini meydana çı- karmış olursunuz. çinden pro- fesyonel (ocanilerin eseri olan cinayetler ei Şimdi ben de biribirine bağlı muhtelif Fay ler me kaldım. Lâkin lü ün inizi boşa vi maştı. Bu sırada Burlington mıntaka- sında bazı hırsızlık vakaları ol- duğunu haber aldım ve bunlarla meşgul olmağa başladım. Şehi- rin Pensilvanya cihetinde vaka- lar daha çoktu. ferans yaptık. Eldeki bütün malümatı tetkik ve mukayese et- tik. Neticede bu hırsızlık azra rının cümlesinin yalnız bir gi yani çete tarafından ika edildiği e al Bu netice: aklığımıza s6- bep Sai. ” inlesin hır. sızların ayni usulü kullanmış ol- malarıdır. Evvelâ hırsızlar zen- gin ailelerin harekâtını iyice teces- süs ederek bunların hangi günde ve hangi saatte nereye gittikleri- Hönsteklerini öğ- reniyorlar, daima yedi yahut sekiz günlük bir fasıla vardır. Daha bir nokta nazarı dikkati evire gire Halbuki kânunı” inci nısfında bu intizam ba aninin dokuzunda Bu” lington iler Moore townda bir vaka olmuştur. Sonrs dan uzun bir fasıladan sonra y#” ni 24 kânunusanide ziyafet sonü ırsızları nagil Pensilvanyâ tarafında yani Filadelfiyanın bü” bütün öteki tarafında görülmüf” lerdir. Aradaki boşluk nazarı dikkati” mi çi, Muayyen m ve sis tem e kânunusa ii a da bir bırszlik vakası olması icap ediyordu. Hak buki polis kayıtlı böyle bir şey göstermiyordu. Derhal zihni Acaba bu katil cinayeti © Tüm er faaliyeti arasınd8 bir münasebet yok mı rin derin düşündüm, Tekrar hi taya baktım. kri vve 7 e takip irdim, Öae e Gidelleii nın edile faali bunu” yordu. Şimdiye kadar çetenin . hükümeti dahilinde Florencede bif vaka olması icap ediyor. O gü de on üç nisan idi, Hem en telef nu açtım ve Florence polis müdü” rünü çağırdım. — Bugünlerde mıntakanızd# re m vakası oldu mu?” diye Polis ia Esa bir şey” den haberim yok» Buna mukabil sep de xöyle is9 bu gece bir vaka Mep bekler iniz. Sonradan izah 'olis memurları her m ği nık ve hazır bulunsunlariş d€ dim Kendim de giyindim ve en ziysi” üphe ettiğim bir tarafa Hava yağmurlu ve sisli idi. Uzak tan bir şey görmek kabil değildi" 'akat Florence polis| piri benden daha iyi davranmıştır. (Arkası var)
