9 Aralık 1935 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

Tonadilla, Zarzuela, Operet Nerde doğdu? Nasıl doğdu? Niçin doğdu? Musiki kahkahasını keşfeden bestekâr: “Can sıkıntısına karşı bir sigorta bulmak en büyük ME e . li bestekâr Offenbak anan tiyatro sa- sâl me bir tey çarpar; Vit peretleri her Yerde yeniden canli” ,Londrâhın, Berlinin, Paris fani bir çök yerinde Lanner, Siraus öç “Lehâr oy manı Beste güç, ağ oğmuş nağmeleri Bu türkülerle bir temsil yapmak zımdi. 1757 de büyük bir musi. kişinas Misson, küçük bir eser temsil ettirdi. Bü bir otelci ile bir çi rasında geçet a sade, masü Ondan sonra tahakkuk © etti kiz «Her millet, kr tebii bu halk türküleri ü Kurmalı. dır.» * ri İsra. Napolyona karşi Gi ini müdafaa bera sıralar Malar 6 n ka İkt. Bike pe BD. ey değil. Her millet gülmeğe, eğ- ee hafif musiki dinlemeğe Oşuy : Peki amma şu operet dediğimiz edir? Nereden ve nasıl Sün yüke dayanmak gerek. Gü- lünü seven dikenini de severmiş. * 8 inci asırda operalar İ Dada basitleşti, Tadik ismini aldı, Bunlar halk opera komiği idi, Tonadilla İspanyayı yer Musiki nüfuzundan kurtarmak İçin mücadeleye girişti. İspanyollar, İtalya operasını alt 2 lis, Katalonya, Andaluz, Va- anslanın, Köğtiy yaylalarının, Asturi dağlarınin hi topladılar. Bu eri halk feni tü iii. musiki im mü nlarda Tonadilla bir b Hürküsiğdü Aktörler, perde- önüne sıralanırlar v9 ebi türkü. barıştan sonraki yirmi beş yılda bütün İspanya Zarzuela ile çın- ladı. pe basit ei yy idi ve temposu gene halktan mi hem i ekâr Şüekanın Gran Via isimli zarzuelası Pariste bile oy- nanmış ve çok beğenilmiştir. Zarzuela, bir perdelik” eserler- dir. Bir sefer de bunlardan bir kaç tanesi femsil' edilir. Modem zar- züelalarda gene eski halk türkü- leri, halk dansları vardır. âriyadâ zarzuelayı doğ Monsinyi ile opera komik e bir gün, 1867 senesinde or- asidi bir Olfenbah a gi, «la Gran- ni e koydu: doğmuştu. Ya Viyana diyeceksiniz? Viya- operetinin tinin beşiği Paristir. Of- ebilkik suğtaftakiz Yö Li e hap Straussa konser salonlarını Pariste operet larda m AKŞAM Ali ii a e i ur e Ja “Bü ; fan sonra vik e eseri dilldi. hepa edilmek i ki Kolo lonyi a doğ Duş Mi isi «Bu müs tenin men samimiyeti ii KM MN “Offenb. nefret eden Almani baş tacı yeka Affenbahin mm neden genildi, neden niliyor ve ne- den ölmüyor? üni bir tek sebe- bi vardır: Çünkü güldürüyor. Filvaki Mozar, Bah, Bethofen gibi büyük bestekârlar bile arada sırada neşeli hoş şeyler bestele- mişlerdir. Fakat neşe, tentesi baş- ka şey, kahkaha baş! şka şeydir. Musiki kahkahasını bulan Of- fenbahtır. Bir kere kendisi güler yüzlü, bol kahkahalı bir adamdı. Haya- tın zevkini la ar, büğün onu H lendirecek bin bir türlü tuhaflık- lar icat yim Şu sözü meşhurdur: «Can sr- kıntısına kârği mütekabil bir si- gorta iz kurmak en büyük Offenbak, hala hoş vekilt ge- çirtmek, halkı güldürüp eğlendir- mek vazifesini üzerine aldı ve bu vazifeyi hakki le başardı. Bugün opereti bağrından söküp atamıyan bir diyar Viyanadır. A- ryada düşman topları köpü- rürken, Franz Leharın operada ilk defa oynanmakta olan La mel —— de bein P lir ei Avu zerre Viyan il düdeklarında eğen Dul» uri «Yarasa» nın valsleri d laşıyordü. Viyananın bir deresi başındaki sarışın bir hizmetçi v çalan kıcı görünce insan kendinin derhal operet diyârında olduğünu hisseder eden Viyana bağündağ ope- reti söküp atamıyan diyardır?.. Çünkü hâlâ dudaklarda li Rüyası» nın nağmeleri dolaşıyor. Radyo istasyonlarinda her gü « Yarasa» yı dinliyoruz, sinemâ- a « çala yi sejtediyeee g Sahife 7 Zonguldakta mütehassıs ameleye ihtiyaç var Muvakkat ameleyi Zonguldağa bağlamak için ne yapmalıdır? Zonguldak kömür havzasında a EN amelenin miktarı on bini gi mektedir. Bü miktar, yakın te ga daha ziyade artacaktır. Zorgüldk Ereğli arasında ya- pilacak elektrikli tren, ve yeni kurulacak elektrik santralı, demir fabrikası, havza aki e .ömül >. çoğa altac bu tesisattan sonra, revelilakitel a gelek hng bu me iyeti d e artacaktı: aj yil meselelerini şu suretle Abiliriz. alda ömelesi; daimi ve, 7 er. Daimi i olarak çalışam- arın giktarı üç! bini bile göçmez. ütehassıs âmele olup, ee birlikte Zonguldağa yöer- leş ,ve orasını benimsemiş bir gi ir. t âmelenin böyle değildir. Bu grup; yarı köy- lü yarı amele vaziyetindedir. Kö- yünde ziraat yapar ve ziraat mev- simi “haricinde vaziyeti i anlara da tesadüf edilir, köyünden kalkıp para biriktir. mek maksadile Zonguldağa gelen bu ameleden ne dereceye kadar istifade edilehilir? Mühendislerin ve bu erimi iyi Bir mühendisin söylediğine yi Almanyada bir amele günde 124 kilo kömür çıkarır, Zonguldakta muvakkat amele 700 kilo kömür çıkarır. Arada yarı yâriya bir ran- dıman farkı vardır. Yapılan hesaba göre amelenin ul u kadar az : yandıman r işletenlerin fikrine göre randıman vermez. lerle, mütehassıs amele, Zongul. dakta yerleşebilir, fakat günde kuruş alan bir amele âilesile birlikte nasıl or Bu tarz- da bir amele, Dİ elli kuruş aldığı sırada, Ea cukları da kö yönde, ziraat bisi eşgu uld albuki Zonguldağa ailesini sele olursa, böyle bir meşguliyet bulümiyacaktır. Zonguldakta, iskân işlerile uğarasan bir zatın buldu- ğu şu çareyi de Bakla nk lim: Bu zâlin projesine göre, o- cakların piraiia amele evleri, dah iz Nesi evle İ. ıda, in AN işlerle ağteğlnie Bir taraftan amelenin, ocaklarda * beş on MEN imkân var mıdır? Zon- mıni ziraatı e eİveri : li bir yer değildir. Hattâ, Ze ongu) ocakları O bali işleri bile ydi Böy- olduğu için, Zonguldağa « sebze ve hattâ stalk gi- der. civarında yüzden, Zonguldakta Ana iin diğer şehirlerine. nazaran hayat pahalılığı vardır. Zongul- dak muhitinin ziraate elverişli ol- maması, bu projenin a edil mesini şüpheye düşürü; Görülüyor ki, Zanguldakta ie işi olduğunu söylemiştik. Zongul- dak amelesini o barındırmak, bu iş Zonguldağa bağlamak za d ti nrâ, Zonguldak kömür havzası, demir Ya elektrikli bre ye ye vermesi; k indiremi- yor. KE ucuza mal etmek — mütehassıs ameleye ihtiyaç rülmektedir. “Bi nasıl olabilir? Amelenin di line ei lâzımdır. Yarı köy- Mahi birlikt vi ayda 120 lira kadar para alan ta başılar, mütehassıs amele de vardır, Bittabi li payla ücret. him bir endüstri merkezi halini a- lacaktır. Böyle bir endüstri mer- kezini yarı amele, yarı köylü ka» labalığile idare etmek pek güç o- tur, A. h | Yün örgüsü J. İ masabaka kuponu 20