8 Ocak 1907 Tarihli Ahali (Filibe) Gazetesi Sayfa 1

"HADİSAT-I SİYASİYE" Frenklerin Milad-ı İsa ve sene başı yortuları ve bunu takip eden Ortodoksların ayin-i yevm-i mahsusları, eglence tatilleri mucib olmağla, haliyle politika aleminde de atalete badi olmakdadır. Japonyalılar Hristiyanlığa ve sair edyana mensub olmadıkları cihetle bunlara mahsus yortulardan azade iseler de sene başı tarihi Japonya adatına dahil olmuş olmağla, bunlarda da az çok tatil ve me'zuniyeti müstelzim bulunmağla, Rusya ile olan muhaberat-ı siyasiye bir nev'i teehhüre uğramıştır. Frenklerin sene başı yortuları dört günden beri hitam bulmuş ve memurlar vazifeleri başına avdet etmiş olduğundan artık bu ay başından ibtidar eden 1907 senesi mesalihi ve politikası mer'i-ül icra bulunmasına intizar tabi'idir. Ma'mafih Hristiyanlık aleminin en mukaddes ve şayan-ı hürmet olan bu haftası zarfında, alem-i siyasetdeki durgunluğa rağmen mesail-i diniye, tahrikat-ı mezhebiye her zamandan ziyade meydan almıştır. Alelhusus kilisaların hükumetden ayrılmasını ve bu babdaki kavanin-i cededenin dindarlara urduğı darbe meyanında, kilisaların tahliyesi bazı yerde kira verilmek üzere müzayedeye çıkarılması ve bilhassa vaktiyle Fransa'nın (En) eyaletinin (Ain) payitahtı olmuş olan (Serkis?) kasabasında en cesim ve namdar olan meşhur bir kilisanın dinsiz fırkaları ve sosyalist tarafdarları canibinden satılığa çıkarılması, Katolikleri çıldırtmak derecesine getirmiştir. Hiç müessesat-ı diniye ve mukaddese satılır mı imiş? gibi taassub-u fevk'el gaye gösteren Katoliklere, vaktiyle papaların layuhti ve Hazreti İsa'nın mukaddes vekilleri olduğu halde bundan şübhe edenler bile şeytanlara karışmış addiyle diri diri ihrak-ı binnar idildigi halde, şimdi papalar kuvvetsiz, ruhani satılmaktan başka hiçbir meziyet ve ehemmiyeti kalmadığı, hatta en çok bunların hata ettikleri her yerde cevaben ve alenen beyan olunmakdadır. Alelekser karılar ve kızlarının terbiye-i ruhaniyesi, behemahal lazım olduğuna kanaat ve i'tikadı olan babalardan ma'ada, halk papasların şerrinden ve kilisaların tecavüzden müdahalesinden kurtulmak tarafdarı görünmekle, 1907 senesinden itibaren Fransa'da hatta kısmen İtalya ve İspanya'da da papas ve kilisaların mürevvici kalmamıştır. Hacı Gilyom'un kilisa hamisi ve ruhani baş olduğuna rağmen, Almanya'da da kilisa muhalifleri çoğalmakdadır. Papa'nın Fransa hükumetine karşı verdigi nota ve protestoya devletlerin verdigi cevabda Papa'nın mevkii gibi müzminleşmiş olan sadrına şifa bahş olacak kayd ve ümit muhtevi degildir. En mutaassıb Katolik yuvası olan İspanya'nın verdigi