27 Şubat 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

" F 0 T0 M. M n u y a doyamıyactgmH «a fcok pozlarmm modem t«knlk eld« edeblllnkiı. Hamaaı dur«âı. Tel: 88016 20 nci yıl sayı: 7016 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Ttlgrai r* mektub adresi: Cumhuı?yet. fcrtanbul Posta kutusu: Istanbtil No. 146 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrtr hevati: 24298 Idare ve Matbaa tasmı: 2429924290 ZANAATLAR Eünin emeği ve alninin terile geçinen zanaatçllarln ve büyük küçük bütün esnafın mecmuasldlr. Pazar 27 Subat 1944 Yakında çıkıyor. Şark cephesinde Sovyetler dün Porkhov şehrini geri aldılar Moskova, merkez cephesinde Bobruiskteki Alman hatlarının yarıldığını bildiriyor Times'in makalesi Türkiye niçin harbegirmiyor • . « Muharrire göre { harbe girmememizi ve girmemizi icab ettiren sebebler Londra 28 (a.a.) Taymis gazeteslnin bugünkü sayısmda son zamanlarda Türkıyede bulunmus olan bır muhabi. rin bir yazısı çıkmıştır. Muhabir bu yazısında mvecud bütün harict alâkalara gör« Tıirkiyenin sonuna kadar tarafsızlık sıyasetmde devam etmesinin muhtemel buulndugunu tahmH etmek. tedlr. Bununla beraber bır deği{iklik Ihtimalinin de tamamile lmkân dijinda olmadığnı ilave eden muhabir jöyle diyor: <Fakat halen Balkanlarda ve Kge denizi adalannda bulunan Alman kuvvetlerinia hvadan ve karadaD hücumlarına uğram«k tehlikssme maruz kal. mıyacağına emin olmadıkça Türkiyenin harbe girmiyeceği bedihldir. Eiğer taraftan, Müttefıklerüı nokt«i nazanna göre, Almanyanın cenub doğu Avrupada kud. retsiz blr hale konulmasından »onra TOrkiyenln harbe girmesHla kfndisine pek az faydası olaoağı da bedıhidlr. Türkiye tarafından Müttefiklere us verllmesinin harbi kısaltmak hususım Arkast Sahife S. Sfl. 5 te Hâdise 941 de olmuştu, bugün meydana çıktı Kurbanlar arasındakî genc kızı yalvarmalarma bakmıyarak sabık nahiye müdürü öldürmüş İzmirdeki şeni cinayet! Bttyttk şehir mücadelesi ve biz liyuk şehircink zihniyetue mncadele edenleri haklı çikaran en kuvvetli nokta, bu •osyai kompleksın bir tekâmul zaruretlnden liyade ekonomik bir tolkinln cseri olmasıdır. Hakikaten teknik ve enŞpol» mmtakasuıda çevrüen 10 Alman tümeninl kurtarmak için taarruza dustri gelişmeleri ilerledikçe, insanlann geçen Alman kuvveÜeri kar hrtmaları arasında ilerlemeğe çalifiyor kttçuk gruplar halinde olurmaa, guçMoskova 28 (a.a.) Sovyet tebllği: mefkun mahal ele geçlrmlşerdlr. Kolm lefmek şoyle dursun tam, terslne ko26 şubatta Pskov latikametınde baça batı ve c«nub batısında savaşarak ılerlılayla$makUdır. Bugun dağ başında oturan bir adam, yuı sene evvelkl dfde •ıll taamızlannl gellştlrmeğe devam e. yen kuvvetlerlmız Kalinin çevresi bölge sinin şehirde bulamadıfcı rahatı orada den kıt'alarımız düşman hatlsrı arasndan meıkezlerlnden Loknla kasabasını ve pekâtt bulabiliyor. Buyük ve orta mer kendllerine yol açarak Porkhov »ehrile büjüi demiryol durağmi almişlar ve ay Arkast Sahife S, SO. 2 de kezlerden kilometrelerce uzakU kurul büyük demiryol durağlnî v« 150den fazla moj Avrupa sanatoryomlannı bir gölönüne getiriniz. Eltktrikü tren, en kalabalık yerlerden aldığı yolculan bir kaç saat içtnde o cennete ulaştırjr. Her taraf ışıkla donanmıştır. Merdiven lahmetine bile katlanmadan asansörle odalara çıkılır. Sıcak ve soguk su her dakika emre hazırdır .Me\sim şartları ne olursa olsun, dünyanın her yerinde yetişen meyva ve Eebzelerden istenildlfci kadar vardır. Radyo dıigmesine basınca en tare havadisleri milyonluk şehirlerde oturan adamlarla ayni umanda öferenmek mümkundur. Işln tnhafı, uç beş yuı kişinln banndıfı ba yerler hlo de pahalı değildir. İnsanın ayajhna kadar gelen butün medeniyet nlmetleri ber yerdeki degerinden farksndır. Bnnunla beraber, bir devlet prognu mile bngıinka nüfus taksimi küçük | e hlr prensiplerine gore ayariandıfı takdirde ekonomik duzenin bundan az çok muteessir olacagı v« meselâ mamul madde fiatlannm yukselecegi de bir hakikattir. Fakat büyuk şehir daşmanlan bu hususta kötümser görünmüyorlar. Suçluların isimleri Sabık nahiye müdürü her şeyi red ve inkâr ediyor Hayriye Lisesinde Ingilizler, harb malzemesi getiren yapılan yolsuzluk bir gemimizi çevirerek, bir Mısır limamnda, yükünü boşaltmışlar! Tass Ajansmın verdiği haber satm aldığımız gemilerden biridİT. 6,000 tonluk kadardır. Yirmi. yirmi beş gün evvel sulanmızdan Iskenderiyeye hareket etmişti. Şilep, Ingiliz gemisi olmayıp harbin ilâm ile Müttefikler tarafından müsadere olunan gemilerdendir. Moskova 2 6 (a.a.) Resmî Tas» ajansı, Ankaradan aldığı bir habere atfen, Türkiye için haıb malzemesi taşıyan «Trebzon» vapunınun tngiUz makamlan tarafından bir Mısır limamnda tevkif edilerek yiikiir.iin bofaltıldığını bildirmijtir. CUMHURİYET «Trabzon> Ingilizlerden Mamol madde fiatlannda az ook bir kabanna oisa bile, ona karşüık topntk mahsnlleri fiatı da düşecek, böyleUkle arada müstehlik hesabına belki bir kazanç bile kalacaktır. Diyorlar. Ba flkirleri batün dfmyay» yayarak mnumileştinnek, cannedresem oldukça guçtür. Vâkıa İsviçre gazetelerl hnsusl şartlar iuerinde fazla dnnnadan, meselcyi doğrudan doğruya bir dünya meselesi olarak ortayst atıyorlar. Araların99 da Profesor WUhelm Rdpke de var. \V. Ropke, bir müddet tstanbul tînlver9 sitesinde çalışmış, kıymctli bir Alman sosyolorndur. Fakat ne de olsa Avrnpa Stockholm 26 (aa..) Plnlandiya bu Paassiklvl'ye verilnıiş olan mütareke anlamında bir ekononü politikası füthafta sonuna kadar suDı üe harb ara şartlannın münakaşası İçin toplanacak miyen devletler, meselâ Amerika Blrlesında btr karar verecektlr. Bu karar, olan Pmlandlya Diet meclismin harlclşik Devletleri büyük şehircilikle mncabundan on gün evvel Stockholm'da Arkast Sahife 3, Sti. 2 de dele etmek ltiromnnn belki de hi« bir zaman duymıyacaklardır. Amerikada büyük endüstri merkealerinin kurolması, yalnız Uberalizmanın defil, ajnl tamanda coğrafî re etnojrafik zarnretlerin de bir netlcesidlr. Amıpada gündeo güne buyuyen şehirler bir çok meselelere yol açarak devletleri çare aramafa zorlarkea, Amerikada bir Henrl Ford, Detroifte topladıfı Od yttz bln i?çi Ue yeni yeni büyük şehirler yaratma*a başlıyordn. Öyle görünüyor M, A. merika, kendi sosyal örganizasyontnıa sağlam tntmak için daha başka çarelere başvuracak, her halde büyük şehlrlerl küçültmeği şimdUik akltna bile gtttrıniyecektir. Rusların Finlandiyaya mütareke şartları 1 İzmir 26 (Hususî) 15 klştnin katlile netlcelenen ağır ve şeni bir clnayeti dun haber vermlş, suçlularln ağ:rcezada murıskemelerine başlandığlnl bUdırm.ştİm.Vpk'anln faillerl Çeş.ııenin Barbaros nahlyesl sabık müdürü Mahmud Ba^tuğ ile esklden bu nahiyede bulunan sablk jandarma onbaşlsl Adenn, Mustata Hayriye Lisesi binası ve Mevlud İsimlerlnde i ü jandarma, Mehmed, Şerlf ve Receb namlarında üç bekçl v« Hüseyln Kaya isimli bir çobandlr. Sablk nahiye müdürünü zan altlna aldlran suçlar arasında arkadaslarile bir. llkte bu 15 kişlyl paralarlna tamaan 51dürmekten başka kurbanlardar genc ve . güzel bir kızdan istifade etn>€k de var. dlr. Hükumet makamlarına vaki olan İkind ihbar üzerine Çeşme kaymEkaml Suphi Ali, adliye erkânlle blrlikte faaiivet* geçmlş,. 941 seneslnde kuyuya atllan cesedlerin bakıyesi olan kemikler dün blldirdlğlm şekilde meydan3 çlkarl'mışbr. Anlaşlldlglna göre katÜler cesedleri evvelâ yakmak ist«ınişler, muvaffak ola. Arkast Sahife S Sü 2 de Maarlf Vekâletl, Hayrlya llse«inln ka geçmeraolerl llzlm gelen talebenin suuf geçmeleri temin edildigl kaneaü hasll patllmasl hakklndakl Müdlrler encümenl karannl dün Vilâyete gBndermiştlr. olmuştur. Bundan sonra müteaddld taBu kararda, muhtelif talebenin durum. lebenin mekteble alâkası kesilerek «slarl incelendikten sonra çunlar kayde kerllk vaziyetlerinln şubelerjne bildlrilmefl Iktlza ettiğl halde bu vazifenin lfa dÜmektedlr: Okul ldaresinln, muhtelif derslerden edilmedlğlne işaret edl'ımiştir. Kararda, aldlklan kanaat notlarlna göre doğrudan son olarak Vekâîetin yardlmcl okul oladoğruya slnıfta kalmalert icab eden ba rak kuşadlna müsaade ve talebelennl zl talebenin kanaat notlarlnl taümatna. olgunluk İmtihanlarlna kabul ettiğl bu menin tesbit ettiğl hükümleı hilâflna mektebin, kendisine karşl gösterilen itl Arkast Sahife 3, Sü. 4 te ve talimatname hilâflna sınıf Vilâyete bildirilen karar suretine göre, sınıf geçemiyen talebeye not verilmiş ve askerlik vaziyetleri şubelere bildirilmemiş İki kadın haydud Yardımsevenler Cemiyeti senelik kongresi toplandı İzmirde tabanca ile lehdid ederek bir tiiccarın 1800 lirasını aldılar Finter bu hafta "suth veya "harb , kar an verecekler Ba hayır cemiyetinin bir sene içinde yoksul halka ve felâketzedelere yaptığı yardımlar, kongrede teşekkürle karşılandı Yardımsevenler oeralyetinin senelik kongresi dün Emlnönü Halkevlnde toplanmıştlr. Toplantıda Valı ve Belediye Reisi doktor Lutfi Klrdar, Parti Vilâyet İdare heyeti relsi doktor Behçet Uz, Halk Partisi Eminönü kaza İdare h«yeti reisl Atıf Ödül, Halkevi sosyal yardım koîu reisl Nedim Akçer ve Yardlmsevenler cemiyeti azalan bulunmuştur. Asherî vaziyet femlr 26 (Huaual) B J M Bakl admda btr «dam «İBeınada tanıstıgı Haüca v« Nsaife isunU Ikl kadını otomobilla Bucay» götürmeS« karar T«rml5tlr. Og klçi bu teneroühe çıkmı^ar, yanyolda otomobllden rnmlşler •• KOy enstlttisB * yoltmH tutmuşlardır. Bu tenha yolda ytlr0rl«ıfcen ftd kadtn blrdenbire çantalanndan btrer tabanoa çıkarmışlar v« Batay« tervcilı etmiilerdtt. Neye uğr»dıgını şaşıran BaJd tefodid neücesl cebindekl 1800 lira ile saatird Kongre açlldıktan sonra, cemlyete bü tesllm etmiş ve kadınlaJ kaçsnıslard». yük yardlmı dokunan Naile Sağlam lçin B«M tzmlre döcnrtö, zabıtaya mesebir dakika sükut edilmiştir. leyl arJatmış, kadınlar yafcalanmışla» Arkast Sahife 3.SÛ.5te dH. Roosevelt ve Barkley (Arkada ortadaki zat) Almanlar Anzioda Müttefikleri Roosevelt'le kongre arasında çıkan ihtilâf Kendi kendimizi tenkid: Bize gelince, tstanbul ye tzmirden başka, bıiyük şehir adına lâyık blr yerimiz yoktnr. Tlrml yıldır devlet ^l gelisen Ankara henüz bir büyük şehir sayılamaa Nüfnsu on btal, on beş bini aşmıyan vilâyet merkezlerimlz var. Rejimimizin başladıgı endüstrileşme polilikası, yalnız maliyet fiatı ye kazanc prensipleri arkasından koşmadıgı içln, şehirlerhnlz fleride anormal blr nüfns kesafeti tehlikesile karŞ1 karşıya da degildirler. Turd düzlügü üzerinde ser, piştiriten Türk endüstrisi, saglam blr ürbanlsm poîitik^sı giidebnmek içln deTİPtlmize bütün imkânlan bol bol vermektedir. denize dökemezler ve onlar da bu kuvvetle Romayı alamazlar! Yazan: Emekli General H. Emir Erkilet Âcele verilmişe benziyen bir karar Hayrtye Llsesinln Maarif Vekâletlnce kapatılması, bllhaasa orada, okuyan taWashington 26 (a.a.) Ayan ve lebenin vaziyeti batamından, mühımdir. meb'usan meciısleri taratmdao redde. CSerçi Vekâlet bu çocuklan diger liselere dilen Cumhurreisinin vetosu hakki"da yerleştirmeğe çalışmıyor de&ü. ama bizsoylenildiğme gore, Birleşik Amerika ce mesele bu kadar basit addolunma Arkası Sahife 3. Sü. 3 te malı. Talebenin sene sonuna dogru mekteb, muhit, smıf, muallim, arkadaş detiştinnesl omm imtıhanlardaki muvaffakıyetl üzerinde büyük rol oynar. Bu çocukların pek çognmın bu sene sınıflannda kaldıklannı aşağı yukarı şimdıden kat'iyetle biliyor gıbivız. Bütün bir kahve Bununla beraber, ynrd Içindekl nüfns haymalarını kontrol etmek, şehirlerdeIti yapı sistemlerine bir düzen vermek meselâ apartıman tarzmdaki yapıları mrnetm°k, endüstriye lüznmln olan Işciyi endHstrinin kunıln bnlunduğTi mıntikadan toplanıak, işçinln toprakla ilebinl kesnjesine engel olmak, miimkünse topraksız işçiyl toprak sahibl kılmak İtalyada askert vaziyeti gösterir harita ?ibi dikkatli hareketlerle yurdtımüza Aıızlo Nettuno çlkarmaslle Mütte bîr yan hareketlle zaptetmek maksadlnı daha parlak yannlar hi^rlamak mümfikler, eğer 5 Inci orJunun asıl cephesl takib etmişlerse, ki bir gayeleri kündür. ka:şlslndaki Alman kuvvetlerinin geri. olaınazdı Görülüyor ki bir aj'lan fezla NADİR NADİ lerini almai ve dolayısıle Romayı cüreih Arkast Sahife 5. Sü. lde Akla bir de şu nokta geliyor: İçinde bulunduğ^ımuz ders senesinm bitmesine surada b;r ruhayet bir buçuk ay kadar bir şey kaldı. Acaba Vekâlet bu bir aylık iısa muddet için îîaynye Llsesini kaHâdise, ayni zamanda birlik patmaktansa müfettiîlerile sıkı konreisi olan kahve sahibinin trol altında bulundursa ve böylece kayıdlan usulsüz yapolanlar müstesnadikkatsizliği yüzünden vuku normal olarak okuyan talebenin imtlhanlannın yapılmasma imkân buldu. Kendisi ölüm halinde! olmaz mıydı? Bu suretle hem üc verse aylık yaz tatili sırasmda mekteblerde yer Beyoğlunda Küçükparmakkapida blr kahvehanede dün öğleden sonra bir ha hazarlanır, hem de çocuklar rahat ravagazi kazasl olmuştur. O slrada hayli hat yerleştirilebilirdl. dolu olan kahvehanede bir ara koku ve Çîayriye lisesinin kapatılması bize abojuctı tazyik hissedon müşteri'er; ev cele verilmiş mevsimsiz bir karar gibi velâ bunun sebebini kalabalığın tesiri. görünüyor. Arkast Sahife 3, Sü. 6 da halkı havagazile zehirleniyordu Sakın pamuk ipliğı olmau.!.. Merak etmeyin bayan, bu dostluk pakü değil, halis muhlis kumaşhr!..