30 Kasım 1943 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Koyrm nuska» garaatl, ALPAKA ÇATAL, KAŞKLAffflH Her yerde arayınn. İstanbul Tarakçılar No. 15 HAMDİ B A £LI 20 nci Felâket Kurbanlarınm Yekunu Ârtıyor ^ ~ w Sfljn; 6930 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adred: Cumbany«t, Uenbtd Postafcutusu:îstanbıl No. 248 !P^«« I • „ SS.ll 3 0 IklflCllSŞnii 1 9 4 3 Dün alınan haberlere göre vatandaş kaybı maalesef 2719 kişiye yükseldi Dahiliye VekiHmiz Hibnf Uran MecHs kürstisünde konuşurken Dahiliye VekilininMecliste beyanatı Kahirede Dört devlet sefi buluşmus Nareşal Chan Kai Chek de Kahirede bulunayormaş Stokholm 39 (a.a.) Reuter'in husıu sl mubablri bildlriyor: AUehanda «az.3. teslnin Berne'de bulunan muhabirinıa Alman kaynailanndan gelen haberlere atfen bildlrdigtne göre, Boosevelt, Chur. chül ve Stalin şlmdl Kahirede mUzakerelere başlamışlardır. Tahmin olundu. guna göre, Çan.Kay.Şek de Kahirede bulunmaitadır. Şarkî Anadohınun gördüğü eski zelzele felâketlerinden bir Tl. Felaketsahasından gelen (ed tafsilât Lâdik kazasında oturulacak ev kalmadıTosya kasabası da enkaz yığını halindedir Ankara 29 (aa.) Büyük Millet Meclisi bugün doktor Mazhar Germenin başkanllğında toplanmış ve celsenln a. çllmasınl müteakıb söz alan Dahıbye Vekili Hilmi Uran aşağldaki beyanatta bulunmuştur: « Arkadaşlar, Heyeti celileye hakikî bir te«ssuf içerisınde son zelzele tafsllâtı olarak şimdlye kadar aldlğlmız znalumatı arzedece. Zelzele ayın 27 ncd cunıartesl sabaha doğru saat bir buçukta oluyor. Çok genls bh «aha içinde ve hemen hemen yurdumuzu kaplar bir şekllde sarsıntı kendlnl hissetirmiştir. Nıtekim Trabzon, Isparta, Elâzığ, Zonguldak, Giresun, Yozgad. da sarslnü hakkında telgraflar gelmiştir. Fakat ölümü ve harabiyi tnucib olan gene geniş bir saha olmakla beraber, Çankırı, Kastamonu, Çorum, Amasya; Samsunl Tokad, Sinob v« Ordu vilâyetleridir. Bu vilâyetlerde Adapazarl ve Hendekten Karadenize muvazi olarak temdid edllecek bir hatta tesadüf eden Kasaba ve köyler en büyük zararı görmüştür. Çankırınln Hgaz, Kastamonunun Tosya, Kargl, Çorumun Osmancık, Amas>anın Merzifon, Guiıüşhacıköy, Sam sunun Ha\'za ve Lâdik, Vezirköprü, Tokadın Erbaa kazalarl bu cümledendlr. Bunlann hepsi, arzettığım gibi, Karadenize muvazi bir hat üzerinde tesbit ettiğimiz kasabalardlr. Mütareke dair üttefikler cephesinden Almanyaya dair akseden ha. berlerde birbirini tutmıjan bir eda seziliyor. Resraî ağızlara bakar. , eaıuz, ALman jjrdnsu .ve AJUrçja muka* vemet gücü henüz çok kuvretlidir Hava akınlarile Reich endüstrisini isteııildiği gibi hırpaiamak bııgüne kadar mümkiin olamamıştır ve Hitler'in eiinde bugün dört yüz tümen vardır. Resmî olmnan kaynaklar ise başka tüılıi konuşmakta ısrar ediyorlar. Bunlara gore Alman mukavemet gücü hemen de yikılmak üzeredir. Orduda ve halk arasında çözülme işaretleri göruimege başlamıştır. Rava taarruzları endüstri hayatını büyük mikvasta hırpalamaktadır. Almanya bu. gün hâlâ ayakta tutunuyorsa, bu, bîr korku rcjimi altmda lorla katlanılan bir fedakârhktan ibarettir. Müttefikler karaya çıkıp da bir kaç başanlı adım attıkları gün bu zoraki manzara da ortadan silinecek, Almanya yıkılacaktır. •tİyi haber alan Amerikah müsahidle. rin tahminine göre... cümlesile bajlıyan bir Washington telgratı, üç Miıitefik devlet şefi arasında yakında bir gorüsme yapılacagını bn gönişmede Avrnpa. nın istilâsı plânlannuı kesin bir şekle ko. nacağınl ve «kayıdsız şartsız teslim çerçevesi içinde Almanyaya kabul ettirilecek mütareke hükümleri hakklnda şimdiden bir anlaşmaya varılacağım» dün bildiriyordu. Resmî olmıyan bu havndisin de, mes'ul de\let şefleri tarafından her zaman duyduğumuz temkinli ve ciddî düşüncelere ajkın kaçtığını gormemezlik edemcyis. Almanyaya karşı harbeden üç büjük do\let şefi arasında bir görüşme >apılacağını aylardanberi Jşitiyoruz. Moskova konferansında esaslan hazırlanan böyle bir görüsrae, eğer yapıhrsa, Sovyet Rus. ya, İngilt«re ve Amerıka faükumet şefleri bu harbde ilk defa karşı karşıya gelmiş bülunacaklardır. Müşterek bir diiş. mana karşı birlikte savaşan devletlerin, aralannda iyice anlaşmaları şart olduğuna göre, böyle bir görüşmeye şahid olmamız muhtemeldir. Buluştukları zaman, harb plânları hakkında da üç devlet şcfiriln bir takun kararlara varması beklenmelidir. Harb olanca hızile devam edeıken şefler elbette onu kazanmanın yolunu arayacak, mütehassls heyetlerin f'krini alarak müşterek bir plân üzerinde anlaşmaya çalı. şacaklardır. Fakat «kayıdsız şartsız teslim çerçeve. si içinde Almanyaya kabul ettirilecek mütareke hükümleri hakkında şimdiden karara varraak» fıkrasındaki birbilini tntmıyan iddialara ne denir? Bir defa şimdiye kadar hiçbir Müttefik devlet adamı. Almanyamn yenilmek üzere bulunduğıma dair beyanatta bulunnıadı. Mareşal Stalin olsun, Reis Roosevelt ve. ya Başvekil Churchili olsun, son nutuklanna vannciya kadar hep, kanb ve korkunc savasların asıl bundan sonra başlıyacağmı, zafere ulaşmak için önlerinde daha bir çok ciddî engeller bulunduğunu söylediler. Fikirleıini değiştir. diklerine dair henüz bir işaret görmediğimiz akıllı devlet adaralarma, mütareke şartlan hakkında şimdiden konuşmalar atfetmek ne dereceje kadar ciddî ve doğru bir iddia savılabilir? Sonra, (kayıdsız, şartsız) dedikten sonra gene bir takun mütareke hükümlerinden bahsetmek nasıl bir mana ifade edebilir? Bu çekilde teslimi istenen bir devlete sunu. lacak mütareke hükümleri, birbMne eş iki kelimeden, kayids>z ve şartsır keli Amasya 28 (Hususî muhabirimiz. den) Zeteelenın çevremızde en büyuk tahribat yaptığı mahal Lâdik kasabasıdır. Oraya gıderek vaziyetı yakınen gor. düm. Zelzele, kasabaya on kılometre mesafede bulunan Lâdik golunden Arslantaş önündeki şoseye kadar bir buçuk metre eninde, derinlıği t e * ı t olunamıyan bir hendek açmış. Bu hendek havzasının Musmus ağacl şosesını takiaen ve bu mevkidekı tren raylarmı bükmek sure. tıle fırlatarak Vezırkopru ıstıkameünde ılerlemıştır, Zelzele Lâdik kasabasında ve köyle. rinde sağlam bir ev bırakmamiitır. Zelzelenin {îddetınl anlatmak içın Meh» e d paja caratl mlnareslnfn şerefe kıs. mından koparak alem tarafl toprağa iki metre gomulmek suretıle şakuli bir jekilde ters dıkıldiğinl soylemek kâfıdir. Kasaba evlerinin ahşab oluju, telefa. tın, tahnbatla kabili kıyas olmıyacak kadar az olmasını mümkun kılmıştır. Lâdıkte düne kadar 100 olü te*bit edıl. mıştir. Koylerin bir kısmı tamamen mahvolmuştur, bir kısmmdan da henüz Hariciye VekiHmiz Ankarada Ankara 29 (Telefonla) Hariciye Ve. kilimia Numan Menemenciotlu bugun Ankaraya gelmlştlr. 3321 den fazla ev yıkıldı İlk alman haberler sahanm geniş olmasl ve koyleri de ıhtiva etmlş bulun. ması ıtibariyle pek az zarar göstermişken rcaatteessüf mütemmim malunat bunu büyütmüştür. Az çok harab olan binalar haricinde tamamen yıkılmlş olan binalar vilâyet itibarile çudur: Çanklnda altısl merkezde 153 ü llgaz merkezinde, 358 i llgaz köylerinde olmak üzere 417 ev tamamen yıkılmlşhr. Kastamonuda 8 i merkezde, ıklsi Taş A r k a s ı S a h i f e %• SU. l d e Arkast Sahife 3. Sü. 3 te Hitlenn yeni Sekizincî ordunun bir nutku taarruzu gelişiyor u Cezayir 29 (a.a.) General Montgo. mery'nm krt'alanna hitatoen neşrettigl günhllc emırden 48 saat sonra 8 inci or. du pazar sabahı şafakla beraber fcaarru. za geçmişrtr. Taarruzun başlıyaeagı bu gunlük emirden esasen anlaşıiıyordu. Filhakika Montgomery, her mühlm taarruzdan evvel kıt'alanna günlük emlrler neşretmeğl Itiyad edinmlştlr. ffaarruz o. laganüstü şıddett* btr topçu ateşlle h a . nrlanmıştır. Askerî tefsirci, hücumun iyi inkiçaf et. mekte olduğunu bıldirlyor. Sekizinci ordu, Sangro şimalinde ikinci bir köprübaşı kunnaya muvaffak ol. muştur. Gelen son haberlere göre, sekizınci ordu şlmdi, başlıca Alman müdafaa hattmm dış çevresi etrafında savasmak. tadır. Almanlar tank, alev makinesi kullanarai karşı hücumlarda bulunmuslar. dır. Bu karşı hücumlar püskUrtülmüştür. Bundan başka her biri 50 agır bomba uçağından mürekkeb 4 hava akmırun önüne geçilerek, uçaklar hedeflere var. madan boınbalannı ahnak zonında bı. rakümıştır. Bu teskillerden her biri ka. M. Hitler yıblara u^ratılmıştır. Adriyatikte bulu. nan Müttefik deniz kuvvetleri t a a m z u Pührer'in umuml karargâhı 29 (T. desteklemişlerdir. P.) Fuhrer, ordu ve donanma, hava Almanlann verdiğî malumat ve SS teşkıllerine mensub 20.000 kişilik Berlin 29 (Da.D) Sekizinci İngiliz gene subay onünde ırad ettıği nutukta, Arkast Sahife 3. S3. 2 de Almanyaya tahtnü edılen olunı kalım mucadelesinin sebeblerini izah etmiş ve demiştlr ki: Almanlar Santorin adalarım işgal ettiler Londra 29 (a.a.) Alman DNB ajand şunları hatoer vennektedır: 28 sonteşrtn gecesl Santorin adası mu. k»vemetin« son vermiş ve Alman denia kuvvetlerine teslim olmuştur. Bu ada şlmdi bütün tesisleri ve müdaf aa vasıta. larite birlikte Almanlann elinde buluru maktadır. Sftntorin ac&sı Ege denlzindedlr. Gomel bölgesinde Savaş çok çetin bir safhaya girdi Alnanlar, Kszılordunun şiddetli baskısı altında, tutunmağa çalışıyorlar Moskova 29 (a.a.) So\?et teblıği: 29 sonteşrmde Gomel'ın şımal baüsında Soj nehri Ue Dınjeper arasında kıt'alanmız düşmanın mukavemetıni kı. rarak ilerlemişler ve 40 dan fazla rneskun mahal ışgal etmışlerdir. Dinyeper lle Pripet nehirlerl arasında, Julobin'ın cenubunda kuv\etlerimız Slerlemişler ve 8 meskun yeri zaptetmişler dir. Pripet nehri aşağı mecrası keslminde kıt'alanmız düşmanm mu'Kavemetini yenmişler ve iyice tahklm edılmis bulu. nan bir çok istinad noktalannı ele ge. çirmişlerdlr. Korosten, Çerniyakoî ve Burusilof kesimlerine kuvvetlerimiz düşmanm pıva. de ve tank kuvvetlerile yaptığı taarruzİTrı püskürtmüşlerdir. Çerkası bö'gssmde kıt'alarımız Dinyeper nehrinln sa§ kı. yıandaki köprübaşmm gerdşletilmesi içln çarpışmalar vermege devam etmig. ler ve düşmanm kuvvetle tahkim ettı&i bir çok mukavemet merkezlni işfrai et. mişlerdir. Kremençuk'un cenub batısında tat*a. larımız düşmanın mukavemetıni kırmışlar ve karşı taarruzlarını geri atarak t a . arruzî hareketlerine devam etnvsîerdir. Tahkim edilmiş blr çok lstinad noktası işgal edilmistir. Bu harb, Alman zaferinden başka hiç bir suretle nihayetlenemez!,, Sangro ırmağı şimalinde ikinci bir köprübaşı kuruldu Alman müdafaa hattında bir gedik açıldı İtalya cephesinden resimler: Amerikan kıfalan, çamurin sahalardan ağır bir sahra topnnu Bir rivayete göre Von Papen Papa ile görüşmüş ve uçakla geri dönmüş Alman hariciye sözcüsü bu haberleri yalanlıyarak, Büyük Elçinin vazifesi başına gitmekte olduğunu söyledi Londra 29 (a a ) Reuterm hususî muhabiri Zurıch'den bildiriyor; Basler Nachrichten gazetesinin Chiasso"da bulunan muhabirinin verdiği bır habere gore, Papa muhtelıf şahsı. jetleri kabul etmeiçtedır. Her ne k3dar resmen teyıd edılmemışse de Von Fapen cumartesi günü e\"\Telâ Vatıkan Hariciye Nazırı baş kardınal Maglitme ve sonra da Papa tarafından kabul e. dılmış ve Vatıkandan uçakla hareket etmiştir. Alman tebliği Berlin 29 (a.a.) Alman ordulan bı^komutanlığınm tebliği: Perekop berzahlnda düşmanın topçu tarafından kuvvetli surette desteklenen müteaddıd hütrumları akim kalmlştır Nikopol koprübaşlnâa ve Dlnyeper'in büyük dirseğinde düşman, ehemmiyetli noktalara karşı şiddetli hücumlarına devam etmiştir. Sovyet kıt'aları mevziî Yarın 6 sahife Türk aile hukuk inkılâbı Yazan: H;fzı Veldet Gıda yetersizliği ve hastalıkları f /azan:Dr.Ruscuk!uKakkı « Almanya bu harbi kendisi ve Avrupa için kazanmazsa, steplerin barbar. lıgı kıt'amız üzerine çullanacak ve insan medeniyetinin münıessili ve kaynagı sı. fatile Avrupayı tahrib edecektir. Bu har. Arkası Sahife 3 Sü. 2 de be başlamış ve bu harbe sebebiyet vermiş olanlann son gayelerinın bu oldu. ğunda bugün artık hiç şüphe kahnamıştır. Bu müthiş cidalde her ferdin, devletler arasında yalnız askerî bir savasm bahis mevzuu olmakla kalmıyarak m:lletler ve ırklar arasında devâsâ bir aıu. cadele cereyan etmekte olduğunu bilme. si lâzımdır. Bu öyle bir mücadeledir kı, neticede bir dünya görüşü galebe edecek ve diğeri merhametsizce mahvedilecek, yani kaj'beden mllletin varlığı da sona ermiş olacaktır. Bundan dolayı en son neferimize vannciya kadar, her askerin bılmesl perektir ki bu harb, Alman zafe. rinden başka hiçbir sureUe nihayetle. remez » İstRithulun su ihtiyacı Şehir Meclisinde dün hararetli münakaşalar olmasına rağmen dava halledilemedi! NADtR NADİ Arkası Sahife 3. Sü. 4 te Abdullah Efendinin Hikâye: Arkadaşımın peyniri rüyaları Yazan: Gahid Tanyol Çeviren: Hamdi Yaroğlu İki hücum botumuz daha geldi Antakya 29 (a a.) İngiltereden satın j'dığimiz gemiler serislnden iki hücumbaturruz daha bu sabah limanıraıza gelnı ~tır. Teslim alman bu yeni gemilerimıze törenle bayrak çekilniştir. Şehir Meclisi dünkü toplantısmda Su'.ar İdaresi butçesi müzakere edilırken bir hayli munakaşa olmuştur. Azadan Bican Bağcıoğlu, «Fatıhin bazl semtîeri sudan mahrumdurlar. Halk 24 saat su j ü zü görmez, borular ıslık çallyor. Tesisat müsaid değılse müdiriyet ne düşünü. Von Papen'in seyahatinln sebebi yor, tene\rvür etmek ist:yorum> demıştir. Stockholm 29 (a.a.) Svenska DagDiğer azadan bazllan da Arnavudköy, bladet ts\eç gazetesmın Berne muha. Beyoğlunun Şişli semtl, Kadıköy için de avni vaziyetın mevcud olduğunu söyle bıri tarafından zıkredılen La Suisse gazetesinin yazdığma gore, Almanyamn nılşlerdir. Ankara büyuk elçisi M. Von Papen'ın Bu suallere Belediye Sular İdaresi Vatikan'ı ziyaretmin sebebi, Almanya müdürü Ziya cevab vererek demiştir kl: Hariciye Nazırlıgımn dikkat ve ıtina ile « 1932 senesind« şirket 18,198 abonehazlrlıklarmı yapmış olduğu, bir sulh ye 5,609,000 metremikâbı su verıyordu teşebbüsü için herekete geçmek maksa. Harbın İlk senesinde blz bunu genişlet. dma müstenidîr. tığimiz tesisatla 25,000 aboneye ve suyu Arkast Sahife 3. Sü. 4 te Arkast Sahife 3. Sü. 4 te Almanyamn Ankara Büyük Elçisi Von Papen