5 Mayıs 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

T T~s Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktı Dokuzuncu sene: No. 3229 u m h u r iyet tSTANBUL CAĞALOÛLU Telgraf ve melrtup adresi: Cumhurlyet, Istenbul Posta fcutusu: istanbul, No 248 Telefon: Başmuharrlr: 22366, Tabrlr müddrfi: 23236, tdare müdüru: 22385, Matbaa: 20472 Cuma 5 Mayıs 933 Hayat Ansîklopedisi Böyük bfr kötüphaneyi bir arada evinize getiren e t faydalı eserdir. Her evdeirir tane bnlenmak lâzımdır. Atina İtilâfnamesi Esasları Hazırlanrîı Yeni zabitlerile Cumhuriyet ordusu ç gun evvel Harbiye mektebimiz Cumhuriyet ordusuna dört yüx tane münevrer Te genç zabit flâve etti. Harbiye mektebinin bu memleket hayabnda oynadığı rol büyüktiir. Meselâ biz milletçe istiklâl cidaline basladığımız zaman elitnizde ordudan eser bile yoktn ama veleviri mahdut miktardaki zabitlerle onun kadrosuna maliktik. Kurtulus harplerini parlak muvaffakiyetlerle neticelendiren esasm iste bu kadro olduğunu biz pek iyi bfliriz ve asla unutamayız. Onun içmdir ld iiç gün evvelki merasimde genç zabitlere şehadetnamelerini tevzi eden Kolordu Kumandanımız muhterem ŞükrS Naili Pasa ta kalbinin en samimi yerinden kopup gelen bir takdirie: ' Harbiye, sen varol! Demistir. O yerde bu sözü söyliyen kumandanm gözü önünde canlanmif olan taıjhi biz anlanz. Türk milleti aslen ordu mhlu bir mfllettir. Bizbn mOlî an'anemiz adeta askerî bir nizam ve cereyana istinat eylemiştir. Bunun bir kosur değü, bir fazilet olduğu dünyanm ve tarihin ta«dikile müeyyettir. Başka isbata ne ha» cet, ifte Cenevrede silâhlan azaJtm» konferansmm müzakereleri bugün bötün dünyanın bu hakikat üzerinde tkreyip durdugunu göstermiyor ma? Niçîn h«rkes ve her millet ba hakt kate bu kadar kuvvetle bağlanagel mistir, ve hâlâ ondan bir türlü aynlamıyor? Herkesin ve her miUetin emniyet ve selâmeti birinci hayat sarhdnr da onun için. Sulhun bakası bile knvvetli olmağa vabestedir. Hâlâ bunun yerini tutacak yeni bir !»»»"'••* * '•** kesfolunamadı. Türk ordusu bötün tarihte mert ve kahraman bir heyet «larak görîilür. Ona h«r tcveccüh ettigi yerde ebedî bir safer mevut gibidir. Türk ordusuna talihin makus çehreler gösterdiği vak'alar da yok degilse de son tahlüde bun larm ordudan ziyade fena idarelerin neticesi olduğu anlafihr. tyi bir idarede bu ordunun nelere kabil ve kadir olduğunu anlamak için yalnız Utiklâl harbini göz öniine almak kâfidir. Son neferine ve son tüfeğme kadar hepri ve ber seyi dağılmış bir ordu bihnç ve azimli ellerde bir üd sene gibî az bir zaman zarfmda ve harplerm atesleri içrade adeta yoktan vüeude geldi de bütün dünyayı şaşırtan zaferleri yarattı. tste Harbiyenin sevimli hariminde yetişerek ordoya kablan dört yüı genç zabrtimirin »inesine girdiği heyet böyle bir be* yettir. Bu, Cumhuriyet ordusudur. Cumhuriyet ordusu demekle dünyanın en seçme bir kahraman ordusunu söylemis okıyoruz, ve neden saklıyalım; yürek • lerimiz iftihardan kabararak, azamî bir emniyet ve Himatla. Rejim olarak Cumhuriyet idaresi Türk milleti için yepyeni bir hayat ve inkuap devri olduğu gibi onun ordusu da intiu r a ve kabib'yette yepyeni bir ruhla mücehhez ve mükemmeliyet Hibarile bambaska bir ordu olarak temayur e y lemistir. Bunu bilhassa kaydederken biz ordunun dahflî huzur ve sükunumnzla harici emniyet ve selâmetimizde ifasmı demhde ettiği hizmetlerin yüksckliğini, şümul ve vüs'atini pek iyi bflerek böyle söylSyoruz. Memleket ve millet türlü türlü tan'f olunabflir. Onun en doğm ifadelerinden biri de ordudur. Evet, meırâVket ve milleti şamO olan devletin en bariz vasıflanndan b!ri de ordu fikri ve ordu teşkilâtıdır. O kadar öyle ki zaruretler sevkile memleket idaremizde muvakkaten belki şu teşkilâttan, bu teşküâttan vazgeçmek kabil olur da en sonunda nihayet bütün mevcudiyeti • mizle ordu teşkilâhna dayanır kalıru. Devlet teskflâtınm muhtelif cepbelerinde fedakârhklar etmek kabildir, fakat ordu teşküâtmda asla. Cumhuriyet rejimi bu hakikate her zamandan ziyade vâkıftır. Binaenaleyh ordulanmızın fertleri ve zabitleri birer birer gözlenmizin bebeğidir. tstfldâl cidalmm bilhassa tstanbul işgalile kat'î harekete geçmek utırarmda kaldığım bilirsmiz. O zaman fstanbulda olan Harbiye mektebi mefluç ol mustu. Fakat dünyaya isyan üân eden yeni idarenin Ankarada ilk yaphğı işlerden biri ne olmuş olduğunu hatırlar mısınız? Hemen orada bir Harbiye mektebi knrmak!... O sıralarda mesafeler gibi zamanlan da kısaltmak meeburiyetindeydik. Bir senelik tahsille millî cidal ordusuna zabitler yetistirmiş olduğumuzu düşünerek şimdi kendi kendimize hayret hisleri duyuyoruz. Ordusuna ihtimam eden Cumhuriyet Türk Yunan ticaretinde yeni esaslar İtilâfname cumartesi günü imzalanacak Murahhaslarımız Yunan Hariciye Naznîle de görüşmek üzere hareketlerini tehir ettiler Avusturyada Nazilerin idareyi Yıkma teşebbüsü Şimal hududunda şiddetli tedbirler alındı Viyana 4 (Telefonla) Hükumet gazetesi Reishpost Tirol mtntakattnda nasyonal so$yalistler tarafmdan Avastttryaya karft bir darbei hükumet hareketi hazırlandığınt yazmış, bu haber bütün Viyanayt heyecana dufürTnüftür. ögleye kadar tekzip edilmiyen bu haberî akşam gazeteierî büyük serlevhalarla neşretmiflerse de polis ba nüshalan toplatmıştır. Hitlerîn vekili oğleyin Bafvekil Dulfu$ ile bir saat görüşmüftür. Ba mülâkat etrafında büyük ketumiyet muhafaza edilmektedir. Hükumet Avasturyamn Bavyera hududunda ve Tirolda natyonal soiyalittlere karft şiddetli tedbirler almtftır. NADlR NADİ Bu husuataki Ajans tafrilâtı son haberlerimizde İstikraz, Osmanlı Bankası imtiyazüe alâkadardır ŞnayderKrozo grupu sadece SıvasErzurum hatb înşaatı için teklifte bulunmustur Fransız sermayedarlanndaa bif is • tikraz aktedileceğbte dair olan haber ler devam etmektedir. Bu istikraz müzakeratının Fransanm büyük malî müesseselerinden biri olan Banque de Paris et des Pays Bas ile cereyan ettiği söylenmektedir. Bu banka, Osmanh Bankasmuı dahil bulun duğu ve konsorsiyomu teskil eden bankalardan biridir. Binaenaleyh Osmanlı Bankası hntiyazuun temdidi meselesile bu istikrazın bir alâkası vardır. tsticraz müzakeratmı, Saracoğlu Şükrü Bey idare etmektedir. fstikrazın dört miljcon albn lira o lacağı hakkında bazı haberler vardr. Bir müyar Fransız frangı olacağı da rivayet edümekte ise de dört mflyon altra lira üzerînde müzakerat cereyan ettiği ihtimali daha kuvvetlidir. Verilen malumata göre, müzaker*nin ödeme ve fatze ait olan kumı Sanal edihruş, şundSd halde karşılık meselesi için bir hal sureti arandmaktadır. B u nun için hazine bonosu ihracınm düfü nüldüğü ve Fransanm Türkiye ticaret mümesaili M. Beserronun ba is için dün Osmanh Baniasmm dahfl kalar konsorslyomile İstikraz müzakere « lerinde bı^Iunan Saraçoğla Şükru Bey Ankaraya gittigi de ba haber* flâve • » dümektedr. (Mabadi 6 vnoı saMfeâe) İki ayrı malî müzakere Vekü&nla Oel&I Bey Attnada halk Aoaa 4 (A.A.) Atina Ajandm • dantt Gazetelern eJddclan haberlere gSre Türk • Yunan ticaret raiâfnamesi vü • code getmbnistir. Buoa müteallik olan tebliğ, bugün veya yann neşredilecek ve ıtüâfname yarm inr»Ti»1«n»c*ktır. tarafmdan selimlanır ve Son dakika îmza geri kaldı Atina S (Hunui »abaha harşı} Muahedenin imxan cumartesiye talih edilmiştir. O güne kadar matehassıslar muahedenin tanzim vm tertibile meşgnl olacahlardır. Yunan Hariciye Naztn Cenevreden avdet etmekte olduğundan Türk marahhaalan Hariciye Naztrile de görüşmek için avdetleri~ ni çarşambaya ta^k etmiflerdir. Pazarteri günü Tunan Medim meb'usam kiişat edilecek ve Türkiye murahhaslart da haztr bu • lunacaklardtr. nnda cereyan eden müzakere nzun müddet devam etmistir. Bu mâzakerede derdesti imza olan ticaret itilâfname • sinden baska iki memleketin ittaadi ve ticarî vaziyetieri tetk3c edilmis ve Tür1 1 kiye murahhaslan Y ** * v » * » • iıraf «•" « 'Mabadi 6 inci scifede) M ÇnUnrlmin boyanatl Atina 4 (Hurasf) Hariciye Ne • z&retinde Türk murahhaslarue cereyan eden müzakerentn sonunda Başvekü M. ÇaMaris gazeteeflere müzakeratın neticesinden memnuniyetini •öyliyerek şo suretle beyanatta bulunmustur: c tki tarafm hüsnii niyeti itüâf arzusu hhalât ve ihracat nisbetinin tayi nmde zuhur eden her türlü müskülâtı yenmistir. Bugün bir resmî tebliğ nes • redOerek iblâf edilen nisbetlerin ha • Inkî miktan ilân edilecek ve itüârnamenin esaslan ve 3ci komsu milletin iktaadî menfaatierinin ehemmiyeti an • hksılacaktır • » Cenevrede Mühim bir karar Almanya Versay muahedesini iblâl etti! Cihan iktısat konferansı suya mı düşecek ? İngütere ile Amerika arasındald borçlar müzakeresi akim kaldı, hiç bir itilâf ümidi yok! Nevyork 4 (A.A.) Vasmgtondan Nevyork Taymise bOdiriliyor: M. Rozvelt 3e tngiliz Hazine müstesan M. Leith Ross arasmda borçlara dair bir ftflâf vucüde gebrmek maksadiie yapı lan müzakereler akim kalnnsür. M. Rozvelt Londra konferanMndaa evvel müzakerelere tekrar baslambna • smdan ömidmi kesmiştîr. Yabuz itilâf husule gelmediği takdirde bütün mflletlerin İS haziran taksitini tediye etmemelermden korktugundan kongreye son defa ohnak üzere nevmidane şekilde müracaat edecektir. Milletlerin mezkur taksiti tediye etmemeleri Londra konferansı için müthis bir darbe olacakor. Bu gazete Amerika üe lngüterenin tekliflerinin daha fleri bir müzakereye zemin olmıyacak derecede birbirinden ozak olduğunu flâve etmektedir. ( Mabadi S inci sahifede ) Son mvaakere Atina 4 (Husus) Hariciye Nezaretinde dün Türkiye murahhaslarile ve Türkiye sefirile Basvekü M Çaldari» ve tktuat Nazın M. Pesmazoglu ara • Tütünlerimiz için yeni tedbirler alınıyor Ankaradan gelen İnhisarlar Umumî Müdürünuı> bu sene yapılacak işler için verdiği izahat Geçenlerde Ankaraya giden tnhisarIar Umumî Müdürii Hüsnii Bey dün febrimize avdet ebnişitr. Hüsnü Bey, Büyük Millet Meclisi tarafmdan kabul edilen yeni İnhisarlar bütçesi ve Ankarada takip ettiği diğer isler hakkında bir muharrimize şunlan söylemistir: « tnhisarlann tevhidi dolayuile 100,000 liralık tasarruf temin olun muştur. Kadrolanmızda icap eden değişiklikler evvelce yapılmıs olduğu için yeni bir tebeddül olmıyacaktır. Bu seneki faaliyet proğramımız, bütçede gSsterilen esaslar dahilmde olacak, bu meyanda Amerikalı mütehassıslann raporu da nazan itibara alınacakür. rejimi, Ankarada büyük ve Türk ordusunun sanile mütenasip bir Harbiye mektebi yapbrmaktadır. Her sahada olduğu gibi millî müdafaa sahasında dahi pek mühim adunlar atmısızdır. Muhterem ve büyük şeflerin sevk ve idaresile Türk ordusunun bugün vâsıl olduga derece bile her Türkü emniyet ve memnuniyete garkedecek haldedir. Bu sahada muvaffakiyetlerin temin ohman miktarile iktifa olunmıyarak mütemadiyen çahşıldığım söylemeğe hacet bile yoktur. Yeni rejimde biz eski Harbiye Nezareti unvanını Millî Müdafaa Vekâletine kalbettik, ve bunu ilk günlerden itibaren ne yaphğımızı bilerek böyle yaptık. Türk ordusu millî hudutlanmız içinde millî hokukumuzun bekçisidir. ve esaTahdidt Ttsllhat KonfaranstndaJH murahhan M. Nadolni Cenevre 4 ( A . A . ) Havas A j u n bfldiriyor: Hiç bir karar vermiyen sflâh bırakma umumî komisyonundald mirıa• kerelerde gözüken zâhiri kansıkhğa ve Atmanyantn devamlı itilâfgirizliğine rağmen elde edilmis olan şu neticeyi kaydetmek lâzundır: (Mabadi 6 tnct tahlfede) îngtOere üe 'Amerfka arasındtM Hor&at müzakeresini idare edenîerden Amerika Reisicumhitru M. Roevett Zehirli gazlere karşı şimdiden hazırlanmaiı! Ömer Şevket B. her daire ve apartımanda bir «sîğınak» yapılmasmın mecburî olmasını istiyor Matbuat kanunu fçin bir teklif inhisarlar Umum Mudurfl Hüsnö Bey tnhisarlann varidab yeni bütçede geçen seneki kadar tahmin edilmiştir. (Mabadi 6 tnct sahifede) sen harbin değil, sulhun âmfl ve zaminidir. Maruz kalmaklığunız ihtimali olan tecavüzlerin ret ve iptalme memur olan bu ordu, bu yiiksek vazifesinin ifasında bütün memleket ve milletin teyidine mazhardır. Esasen ordu ruhlu olan bir milletin ordusu böyle olur. Türkiyede medeniyete nümune diye gösterebileceğimiz güzel eserlerimizden birinin ordumuz olduğunu iftiharla açik ve yiiksek söyleriz. Feyizli Harbiye müessesemizm son çıkardığı dört yüz zabite yeni hayatlarında nasü bir heyete iltihak etmekte olduklanm söylemek istiyen bu samimt satırlar ayni zamanda kendüerine candan muvaffakiyetler dahi temenni rderek nihayet buluyorlar. Gazetecilere mahsus kurs lar açılması tekliLediliyor Ankara 4. (Telefonla) Hakkı Tank B. Meclise yaphğı bir teklifi ka nunide matbuat kanununun mu vakkat madde sinin su sekilde değistirilmesi ni istemekte • dir: « Matbu • at kanununur tahsil derecesi Hakta Tamı ue» bakımmdan koyduğu kayit bu ka • nunun neşrı tarihinde gazete ve mecmuala'"da çalışmakta olanlardan sahip ve baıtmuharrirlere »*^ıil evcn ( Mabadi 6 :n« sahljede ) Müderrüı Omer Şerkst Beyln dunkft konferansında yapılan tecrübelerden... Darülfünun Fen Fakültesi müder rislerinden ( W Şevket Bey .**hirli gazler hakkında projeksiyonlu konfe • raru siLuleıunin ikmcisini dü» ^C2re • ran» «alonunda binlerce kisi .huzntnda vermiştir. Miderris, bu konferansrada maske lerin mn mühim kısmı olan süzgeçler tfen ve tecrit cihazlaTmdan, toplu ko runmak çarelerinden bilhassa stğınak • Iardap bahsedeceğmi söylemis ve muh* İMtJen sahifeyi çeviriniz YUNUS NADİ