25 Nisan 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Hayat Ansiklopedisî uncu cıiziı çıkti 30 Dokuzuncu sene: No. 3219 u mh u r iyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ye mektnp adresl: Cumhuriyet, istanbul Posta kutusn: tstanbul, No 34a Telefon: Başmuharrlr: 22366. Tahrlr müdürü: 23236, tdare müdörü: 22365 Matbaa: 20472 Salı 25 Nisan 933 Hayat Ansiklopedisî Büyük bir küfünhaneyl bir arada evinize getiren « ı faydalı eserdir. Her evde bîr lane bulnnmak lâzımdır. Balkan'lılar Kendi aralannda ger Osmanlı tmparatorluğn asrî ve Avrupai bir idarenin sahibi olmus olsaydı, Balkan'lardaki milliyetler kendi içlerinde ve kendi işlerinde pekâlâ inkisaf ettikleri halde umumen menfaatlerin iştirakinden mütevellit bir ittihatla dünyaya hakîkaten koskocaman bir devletin kuvvetli manzarasını arzedebilirlerdi. Ancak Osmanlı tmparatorluğunun idaresine hâkim olmus olan tarihî zihniyet hakikatte ne kadar müsaadekâr olursa olsun böyle bir manzumenin teessüs edebOmesme' maatteeseüf müsait değildi, ve nitekim öyle o!duğu için de zarurî neticeler kan ve atesler içinde vücut bula bula son iftirak ve tesettüt hayatma kadar sürüklendik, geldik... Şimdi bu hatanm tamiri mevzuubahis değildir. Fakat acaba Balkan'h milletler hürriyet ve istiklâllerine tamamen sahip olarak kendi aralannda anlasmağa doğru ciddî adımlar atamazlar mı? Bunda siyaseten kaybedecekleri hiç bir şey ohnamasma mukabil emniyet ve selâmetleri ra'barüe, hatta ikhsaden kazanacaklan çok büyüktür. Balkan'h mil letlerin emniyetleri evvelâ kendi ara lanndaki münasebetleri, sonra da baska devletlerle olan münasebetlerini göz onüne getirir, ve eğer Balkan'lılar birinci kısnn, yani kendi aralanndaki müna • •ebetler itib&rile kat'î bir emniyet tesisine unkân bulurlarsa ikinci kısım münasebetlerden dolayı en ufak endiseye bfle diismiyecek kadar kat'î bir huzur . ve sükunu zaten temin etmis sayıhrlar. Bu faydaıun büyüklüğü onun en ciddî bir mesele gibi üzerinde tevakkuf edilmesini âmir olsa gerektir. E İktısat Vekili bu sabah Virmiden fazla avukat mevkuf telebe Pire'ye hareket ediyor nin vekâletini fahriyen deruhde ettiler Atina'da toplanacak bahrî komisyona iştirak Gençler için bugün karar verilmesi muhtemeldir Talebe Birliği fevkalâde konjzresi bu sabah toplanıyor edecek murahha^Iarınuz dün gittiler jjj|!py*îv^• vptjf: #r*!&%fjşx*p**r ™qp~ İsticvap dün başladı Atina müzakereleri Balkan'lılar yekdiğerlerfle anlaşma mış oldukça onlardan her biri büyük devletlerden bir veya bir kaçuun oyuncağı olmak vaziyetinden kabil değü kurtulamazlar. Ciddî düsünülse insanun diyen heyetler için bu bile bir zillettir. Balkan'lılann kendi aralannda anlas • malan onlara kendiliklerinden büyük bir devlet manzara ve mahiyeti vere • Fflecektir. Ayn ayn birer kiiçük devlet olan Balkan'lılar iste ba dediğimiz anlaşma sartını yerine getirmekle birer büyük devlet payesine yükselmis olurlar. Balkan'Iarda huzur ve sükunun şarh bu olduğu gibi dünya sulhunun bir büyük esası da buradadır. Balkan'ldann kendi aralannda anlasmalan büyük küçük baska hiç bir devlete karşı bir hareket teşkil etmiyeceğini ise izaha hacet bfle yoktur. Balkan'lılar arasında böyle bir anlaşma mümkün müdür? Bizce bu sade mümkün değil, hatta zaruridir bile. Misal ohnak üzere Türk • Yunan anlaş • masınm ciddiyet ve samhniyetini ortaya koyabiliriz. Osmanh tmparatorluğunun son tasfiyesine kadar varmak için gecirilen siddetli çarpışmalardan müteşekkil kanlı devrelerin en sonunçusuna vanncıya kadar en mühimleri Türk'lerle Yunan'hlar arasuıda geçmiş olduğunu bilmiyen var mıdar? Bu hâdiselere nazaran Türk'lerle Yunan'lılann ebediyet için anlaşmıyacaklannt farzetmiş olanlar yalnız tarihin hikmet ve manasun bîhniyenlerdir. Filhakika tarihî cere • yanlann mes'uh'yetleri milletlerin de ğildir. Ancak o mületler akıllıdular ^ çarpışma mevzuu kalmadığmı gördükten sonra dost ohnağı bflirier. tşte Türk'lerle Yunan'hlar ba akıllı mffletier oldular. Dikkate şayandır ki Türk Yunan dostluğu şimdi her iki tarafta mületlere malolmuş samimî siyasetlerdir. Bu misali yavaş yavaş Balkan'larm diğer milletlerine teşmil etmek neden mümkün olmıyacakmış? Bu meyanda hatta bir çok tarakta bezi olan Yngoslavya'yı bile pekâlâ bu Balkan man zumesine girebflir bir devlet olarak tasavvur etmek neden olmaz bir şey gibi görünecekmis? Tarihî cereyanlarda vaziyetlere ergeç akıl ve mantığm hakumyeti mutat olduğu için biz bilâkis şimdiki halde en gayrimümkün farzolunan yerler için bile dediğimiz Balkan'lılar anlaşmasmı evvel ve ahir kendisini her davaya üstün kılacak bir kabiliyette görmek ümit ve iddiasından asla feragat edemeyiz. Altlı üstlü Tuna havzası kendi aralannda anlaşacak Balkan'hlarm şunal sahasmı teşkil eder. Şimdiye kadar elde edflmiş derece • Ierine göre Bulgaristan'ı bu halkada bir bakla olmağa doğru yürümeğe başlamış bir mfllet addedebiliriz. Orada bazı taşkm unsurlann arasıra nazarı dikkati celbeden hareketleri bizce tamamile teferruat kabilindendir. Siyasî emniyet ki barile anlasmanm ikhsadî cephede ve giderek hayatan her cephesinde umumî bir anlaşmıya doğru tekâmül edeceğini ise Türkiye ile Yunanistan'm kendi aralannda bütün bir samimiyetle ikhsadî anlaşmalar için dahi konuşmağa haznlanmış olmalanndan pekâlâ istidlâl edebihriz. tkhsat Vekilimiz böyle bir an Merknf talebelenn fahr! arakathgını âerohte fldeelerden Sami Bey trfan Emin Bey Aziz Zeynel Bey . Cevdet Ferit Bey Nazmi Nuri Bey > A8 Haydar Bey Izinsiz mHLng yapılmasmdan do* [ Uyı tevkif edilen talebeye att tahkikata dün adliyede devam edilmistir. Tecemmü kanununa muhalefet, hükumetm nüfuzunu kırmak, asayisi ihlâl ve zabitaya hakaret etmek suçlarından tevkif edilen bu 23 e fendi hakknvdaki tahkikat evraki dün Müddeiumumilikten dördüncfi iatintak hâkimliğme verilmistir. Mevkuf talebeler dün s&bah, jandarma nez^reti altmda adliyeye getirilmislerse de Utintak hâkimi ha nrlıklannı ikmal edemediğinden mevkuf gençler tekrar tevkifaneye iade edilmislerdir. komlayona latirak edecek olaa Hasan ve Rusen Eşref Beyler cektir. Celâl Beye Haridye MSstasan Numan Rifatt tg Bankası Umum Möfettifi Sami Beyler refakat etmektedir. Celâl Bey, dün \ş Bankasında bir müddet mesgul ohnuş, aksam fizeri thracat Ofisine gelerek Ofis Mudürâ Cemal Beyle görüsmüf, alâkadar dairelerden tcap eden dosya ve evrakı •!• mifhr. Ofis Müdürfi Cemal Bey de mâsavir srfatile bogün Vekü Beyl* biriflrte < Mabadt 2 Incı sahifede > Kırcaali'de asılan Türk Kırcaali mutasarrıfı «bu, Edirne Bulgar konsolashanesinin taşlanmasına cevaptır» demiş fttasat VeMU Olal Bey Ituat Vekfli Mahmot Celâl Beym riyasetmdeki heyetkniz, bugün saat 11 de tzmir vapurile Atina'ya hareket ede • Dördüncü Utintak hâkimliği nü mayis hâdisesi tahkikatına öğleden sonra saat üçte baçlamış, barta bhlik reisi Tevfik Bey olduğu halde mevkuf talebeler tevkifaneden beser beser adliyeye getirilmis ve bunlardan Tevfik, Şükrü Kaya, Şevket, Şevki, Abdullah Cevdet, Bürhanettin, Ragip Mehmet ve Cemal Efendiler isticvap edilmisllerdir. Mevkuf talebeden baska, Talebe Birliği idare heyetinden olan M ü n e v ver Hanımla nümayis günü bir nu~ tuk söyletnif olan Bulgaristan'lı talebeden Songur Hanunın da ifade * leri almmıstır. Vakit geciktiğinden dolayı tahkikata bugün devam edilecek ve diğer (tiabadi S Ind tahifede ) Eski Yunan Kralı Yorgi tahtından vazgeçmiyor Sabık kral fırkaların kaı arını beklemeden mem Ieketine dönmek niyetinde olduğunu söyledi Atina 24 ( A J L ) «Elcfteron Vima» gazetesinin bir muhabirine beya natta bulunan sabık Yunan Krah Yorgi Yunanistan'da kralhğm yeniden ihyan Smîdmden vazgecmemiş olduğunu v« hatta plebîst yapümasuu ve bütün siyasî rtrkalam muvafakatini bekleme den Yunaniatan'a dönmege mütemayfl bulunduğunu ihsas eylemistir. Bu beyanat büyük bir infial oyan djmusbr. M. Papanastasiu, M. Mihalakopulos ve M. Pangalos matbuat vasıtasile knJhğın iadesinin asla mevzuu bahsohna • dığııu vs bütün fırkalarm oumhuriyet rejhmne bağh bulunduklarmı bildirmişlerdir. Atina 24 (Hususî) Sabık Yunan Kralı Yorgi'nm Roma'da bv Atina gazetesi muhabirine verdiği beyanat burada fena tesirler bffakmısfar. Bütün siyasî mehafO bu beyanatı gülünç addetmektedir. Yalnız Başveldl M. Çaldaris eski Kral hanedanile arasmda mevcut dostluk dolayısile Kralm vatanperver liğini metetmistir. Harbiye Nann Jeneral Kondins gazetecüere verdiği beyanatmda Kral Yorgi'nm beyanatmm Yunanistan'da hiç kimseyi alâkadar etmedigini söylemiştir. Mezarlık hadlseslnln lka edlldlgl Razgrattan bir mansBra: Postane eaddesi Bundan bir kaç gün evvel cUtro» isunli Bulgar gazetesinden naklen Kırcaali'de zavallı bir vatandasnmzm meçhul kimseler tarafından asüdığuu, din boynunda (K. S. T.) harflerim T* «cezasmı bulan bir sald» ibaresha havi bir yafta buhmduğunu yaznustır. İMabadl 3 üncu tahifede) Vaşington içtimaları Almanya'yı korkutuyor Bir Ingiliz Fransız Amerikan cephesi teşkil edilecegi rivayetleri meydana çıkü Tahvilât Bitmek üzere. Birinci tertip ancakj halka kâfi gelebilecek/ Ankara 24 (Telefonla) Ergani demiryolu istikrazı için yapılan tevdiatın Ankara, tstanbul v« tzmir'de günde yüzer bin lirayı bulduğu anla^ılmaktadır. Bir şirket te 750,000 lhalık tahvil alrnağa talip olmuştur. Maliye Vekâleti tahvil istiyen vilâyetlere yeniden sevkiyat yapmaktadır. Bu vaziyet istikrazm 4 milyonluk birinci tertibinm b&nkalann talepleri karsılanamıyarak yalnız halkın mubayaati ile kapanaca ğım gostermektedir. Sabık Tun&n Kralı Torgi Hürriyetperverler hrkasmm Hderi M. Metaksas Kralhk meselesinm Yunanistan'da 1934 senesmde kapanmif olduğunu, mesuliyetini müdrik hiç bir siyasî tarafmdan boyle bir şeyin mevzua bahsedilemiyeceğmi beyan eylemistir. Diğer bütün siyasüer beyanı fükir ederek cumhuriyeb'n Yunanistan'da kök • leşmif bulunduğunu ve üelebet payi dar olacağmı biklirmiflerdir. 8930 kelime toplandı tstanbul Söz Derleme Heyeti dün toplandı, şimdi ye kadar yapılan işleri tetkik etti Aralarınaald mOk&lemelerln ne neüce verecegl bütto âunyada etımşe ne beklenen M. Makdonald M. Roozvelt M. Herriyo Berlin 24 (A.A.) Siyasî mehafil, silâhlan bırakma meselesmin, ilk mükâlemelerin mevzuunu teşkil etmrş olduğunu beyan eden Rozvelt Makdonald tebliğinden dolayı hayrete düçmüştür. Çünkü Alman efkârı umumiyesi, mükâlemelerin ikhsadî mahiyette olacağı zannında bulun makta idi. Almanya efkân umumiyesi, üç büyük demokrasinin teşkil edeceği bir cephe karşısında kalmaktan korkmaktadır. le yemeği yemişlerdir. M. Herriot, matbuat mümessille rine beyanatta bulunarak Amerika tarafından altın mikyasının terkedilmesinin M. Rozvelt ile görüşeceği meselelerin bazı teknik cephelerini değiştirmiş olduğunu, yalnız bu me»elelerin esasb noktalannda ve iktısadî vaziyetin ıslahına matuf mükâlemelerin gayelerinde hiç bir tebed" dül hasıl olmamış bulunduğunu söylemiştir. Mumaileyh, Lozan konferansının sarfetmiş olduğu mesaiyi habrlatmıs ve orada Alman tamiratınm bilâmel ortadan kaldınlmış olduğunu »öyle (Mabadi 2 inct sahifede) yoruz imkân vardır. Çok harareth' bir dostluk havası içinde yapılacak Atma müzakereîerini diğer Balkan'h memle ketlere ibret alacaklan bir nümune olarak t?kdim etmekten kendimizi alamı yoruz. YUNUSNADt Berlin'de kazaya Uğrıyan hanım Cenaze buraya getirildi bugün defnedilecek Bir müddet ervvel Berlin'de" bir tayyare ka zası olmuş, Garbe uçuş yapan bir tayyare se ytrcüerin üstüne düşmüştü. Seyirciler arasında bulunan ve Berlin'de tahsil eden mülâzim Zeki Beym refikası Sabiha Hamrı da bu meyanda ~Merhum Sabtha H yaralanarak ölmüştü. Bu faciaya ( Mabadi 5 inei tahifede ) Şehlr MecllM salonunda topl anan Istanbnl Dll heyets Vilâyet söz derleme heyeti dün Vali muavininin riyasetinde ve Şehir meclisi salonunda ikinci içtitnaını yapnuştır. Ali Rıza Bey; bundan evvelki içtimada intihap edilen komi telerîn bugüne kadarki mesailerine ait raporlann okunacağını bildirdi. Evvelâ okunan, Vilâyet heyeti namr na faaliyette bulunan komisyonun raporunda bütün faaliyet hulâsa ediliyordu Bundan sonra soz derlem© komi M. Heryo Vaşington'da Vaşington 24 (A.A.) M. Herriot ile Fransa heyeti, dün kendi aralannda Fransız sefarefhanesinde öğna'ya gidiyor. Ba seyahatte Türk devlet adammm bütün bir emnivetle da yandığı en kuvvetli mesnet iki komsu milletin dostluğudur. Demek ki işm bap esas anlasmadadır. O eîde olduktan sonra alt taraftnk dostca konuşmağa hero zaman, hem de kuyvetle söylü • ınınnıııııııınııııiıınifiıiHiıııınııııııı HiıııınıııııııııiHiııııııııi'i'"'"'»""»'"'"'"»""»"'""""»"™"»1"1"""1""1"1111"1"""""""11"" AtJ tesinm raporu okundu. Bunda da, şimdiye kadar komheye yirmi bini mütecaviz fiş gönderildiği; bunlardan mükerrer ve lugatte tnevcut o* lanları alıkonarak 8938 kelimeye a* it fişin merkeze yollandığı; vekâlet tarafından neşredilen bir istatistikte Isanbul Vilâyetinin dokuzuncu gel " • mekte olduğu gösterilmekte ise de bundan sonra birinci olmak için çahşılacağı bildiriliyordu. (Mabadi iinei taifede)
