7 Ocak 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 27

DÜNYADA OLUP BİTENLER Komünist Çin Sarsıntılı günler G eride bıraktığımız 1966 yılının son haftasında, Çin Halk Cumhuriye- tnde önemli sarsıntılar görüldü. Sarsıntıların birincisi fizik alanında, ikincisi siyasal alanda oldu. Çin bilginleri, büyük engeller ve yokluklara rağmen, beşinci atom denemelerini başarıyla yaptılar. Bu, aynı zamanda, 1966 yılı içinde yapı- lan üçüncü denemedir. İyi haber a- lan kaynakların belirttiğine göre, tıpkı dördüncü deneme gibi beşin- cisi de, orta menzilli bir füzenin a- racılığıyla yapılmışlar. Hem atom denemelerinin birbiri peşinden ya- pılma hızı, hem de elindeki çekir- dekli başlıkları füzeler aracılığıyla hedefe ulaştırma yeterliğine kavuş- muş olması, Çin Halk Cumhuriye- tinin önümüzdeki yıllarda büyük bir atom devleti durumuna geleceği- ni açıkça ortaya koymaktadır. Bu görüntü, uzun süredir kafalarım ku- ma gömmüş olan devekuşlarını ar- tık ayıltmalıdır. Çin Halk Cumhuriyetinde geçen hafta görülen siyasal (o sarsıntılara gelince, bir yıldır devam edegelen Kültür Devrimi", geride bıraktığı- mız yılın son günlerinde yeniden kı- zışmış görünmektedir. Başarıyla yü- rütülen atom çalışmaları, anlaşılan, bugünkü yönetici ekibe yalnız ulus- lararası alanda değil, iç politika ala- nında da daha dinamik bir politika izleyebilmek (o yeterliğini kazandır- maktadır. Bilindiği gibi, 1966 yılının en önemli olaylarından biri, Çin Sa- vunma Bakam lin Piaonun, Mao- nun sağ kolu ve muhtemelen yerini alıcısı olarak belirmesidir. Ancak Mao Çe-tung ve Lin Piao, son gün- lerde, bu gelişmeyle yetinmeyerek, önemli yerlerde bulunup da kendi- lerine karşı durum almak ihtimali olan bazı önemli kişileri işbaşından uzaklaştırmak için büyük bir kam- panya açmışlardır. Kızışan iktidar mücadelesi çon günlerde çin halkının gözün- den düşürülmek istenenlerin ba- şında Devlet Başkam Liu Şao-çi, Komünist Partisi Genel Sekreteri Teng Hsiao-ping, hattâ kendi halin- de ve sessiz bir adam olarak tanınan Mareşal Şen Yi gelmektedirler. Kı- zıl Muhafızlar bunların bir kısmını, örneğin Liu Şao-çi ile Çen Yiyi doğ- rudan doğruya suçlamamakta, fa- kat karılarının oburjuvalığına yük- 7 Ocak 1967 lenmektedirler. Sıranın önünde so- nunda onlara da geleceğine şüphe yoktur. Fakat geçen hafta dikkati çeken bir başka nokta, Pekin sokak- larında suçlananlar arasında "Kül- tür Devrimi'nin en önemli simala- rından biri olan Tao Çunun da bu- lunmasıdır. Tao Çu, ilk temizlenen yönetici olan eski Pekin Belediye Başkam Peng Şenin yakın arkadaşı Lu Ting-yinin yerine Propaganda GEÇEN HAFTA Bakanlığına (getirilmiştir ve Mao- Lin Piao ekibine yakınlığıyla tanın- maktadır. Bazı gözlemcilere göre, Tao Çunun adının da sokağa düş- mesi, bu ekibin değil, karşı ekibin işidir ve bunların Kızıl Muhafızlar arasında adamları olduğunu göster- mektedir. Eğer durum gerçekten böyleyse, Çindeki iktidar mücadele- sinin önümüzdeki günlerde daha da kızışması beklenmelidir. DÜNYADA VİETNAM — Noel ve yılbaşı dolayısiyle Vietnama gelen ateş - kes, beklenildiği gibi, uzun ömürlü olmadı ve kısa bir sessizlikten sonra, Kuzeye yapılan amerikan hava akutları gibi Güneydeki çarpışmalar da yeniden başladı. Çeşitli amerikan aydınlarından ve Birleşmiş Mil- letler Genel Sekreteri U Thant'dan gelen çağrılara rağmen; Vietkong tam bir teslime razı olmadıkça, Birleşik Amerikanın bu akınları dur- durmıyacağı anlaşılıyor. Bu arada İngiliz Dışişleri Bakam George Brown da ortaya yeni bir teklif atmış ve Birleşik Amerika, Kuzey Vi- etnam ve Güney Vietnam hükümetlerim kendi aralarında görüşmeye çağırmıştır. Hanoinin bu teklifi kabul etmiyeceğini ve asıl görüşme- nin Vietkongla yapılmasını isteyeceğini pek iyi bilen Washington, dünya kamuoyunu kendi iyiniyetine inandıracağım sanarak, yalnız- ca Brown'm bu teklifini kabulle yetinmemiş, aynı zamanda U Thant'ı da barış yolunda çalışmaya davet etmiştir! Hırsızın bu kadar yavuzu, doğrusu, şimdiye kadar görülmüş değildir. Öteyandan, ünlü New York Times gazetesinin Hanoiye giden bir muhabiri, oradan gazetesi- ne yolladığı haberlerde, Başkan Johnson'un şimdiye kadar Kuzeye ya- pılan hava akınlarının yalnızca askeri hedeflere yöneltilmiş olduğu yolundaki beyanlarım yalanlayarak, amerikan bombalarının Kuzey Vi- etnamda sivil halkın ölümüne yol açtığım bildirmektedir. Bu haber- ler, Başkan Johnson'un bütün dünyada hergün biraz daha azalan prestijine indirilen yeni bir darbe olmuştur. YUNANİSTAN — Stefanopulos hükümetinin işbaşından ayrılmak zorunda kalması ve onun yerine, Mayıs ayında yapılan yeni genel se- çimleri hazırlamakla görevlendirilen Paraskevopulos hükümetinin kurulması, ihtiyar Papandreu ile oğlu Andreas arasında anlaşmazlık yaratmış bulunuyor. İhtiyar Papandreunun Paraskevopulos hüküme- tine güven oyu kullanmaya karar vermesini genç Andreas, babasının Sarayın tuzağına düşmesi olarak nitelemiştir. Fakat şimdilik kendi- sine ilk amaç olarak bir an önce genel seçimlere gidilmesini seçen Papandreu, oğlunun bu itirazına kulak asmadan ve partisini ikiye bölmek pahasına da olsa, verdiği karardan dönmeye niyetli görün- memektedir. Yunan olaylarını yakından izleyen gözlemcilere göre, An- dreas babasına karşı durum almakla, yunan solunun liderliğine aday- lığını koymuş bulunmaktadır. Eğer durum gerçekten böyleyse, önü- müzdeki günlerde Merkez Birliği Partisi içindeki sol kanadın bu par- tiden kopması ve diğer sol unsurlarla birlikte Andreas Papandreu- nun liderliğinde yeni bir kuvvet olarak belirmesi kimseyi şaşırtma- malıdır BUNLAR DA OLDU