18 Haziran 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

DÜNYADA OLUP BİTENLER Nato Ertelenen anlaşmazlıklar Kuzey Atlantik Andlaşması Bakan- lar Konseyi, geride bıraktığımız hafta Çarşamba akşamı, üç gün sü- ren çalışmalarının bilançosunu ve- ren ortak bildiriyi yayınladığı za- man, Batılı çevreler rahat bir nefes aldılar. Bildiride, NATO'nun çeşitli bölünmeler içinde bir Teşkilât ol- duğunu gösteren hiçbir belirti yok- tu. Tam tersine, hemen ilk satırla- rında, toplantıya katılan Bakanla- rın, "milletlerinin, demokrasi, kişi hürriyeti ve kanun hükümranlığı il- kelerine dayanan hürriyet ve ortak mirasını korumak amacıyla Atlan- tik İttifakının eskiden olduğu gibi bugün de devamının gerekliliği" ko- nusunda görüş birliğine vardıkları belirtiliyordu. Ancak, ilk ferahlık sarhoşluğu geçip de satırların ÜZE- rinde daha iyi durulmağa o başlan- dıkça, Teşkilât içindeki görüş ayrı- lıklarının olduğu gibi ortada dur- dukları, fakat hiç değilse görünüşün kurtarılması için bir süre geriye a- tıldıkları açıkça ortaya çıktı. Bildiride en fazla göze çarpan nokta, Fransanın NATO karşısında- ki tutumundan doğan sorunların çözülmesiyle ilgili olarak Bakanlar Konseyinde hiçbir olumlu adım a- tılamamış olmasıydı. Bilindiği gibi, bu sorunların başlıcaları Federal Almanyadaki fransız kuvvetlerinin durumu, görevleri, NATO kuvwvetle- ri ve kumanda düzeni ile ilişkileri- dir. Şimdiye kadar NATO kuman- dası altında bulunan bu kuvvetler General De Gaulle tarafından şimdi milli kumanda altına konulmuşlar- dır. Birleşik Amerika ve Federal Almanya, bu kuvvetleri, Fransanın NATO ile ilişkilerini korumasını sağlayacak bir koz olarak görmekte- irler. Buna karşılık Fransa,bunla- rın durumunu ancak Federal Alman- ya ile yapacağı ikili görüşmelerde gözden geçirebileceğini ve statüle- rini gene Federal Almanya ile yapa- cağı ikili anlaşmalarla tesbit ede- bileceğini bildirmiştir. NATO Ba- kanlar Konseyi, bu konuda Fransa ile açık bir çatışmaya girmeyi ön- lemek için, anlaşmazlığı NATO Da- imi Konseyine havale etmiştir."E- ğer Daimi Konsey bu konuda bir görüş birliğine (ovaramazsa, o za- man Bakanlar Konseyinin. ileride yapacağı toplantılarda mesele ye- niden ele alınacaktır. 24 Bu formül, açık bir çatışmayı geciktirmesi bir tarafa, fransız kuv- vetlerinin bir süre daha Almanyada kalmasını sağlamak bakımından da fena bir formül değildir. Ancak, 6- nümüzdeki hafta yapacağı Sovyet- ler Birliği oOgezisinden döndükten sonra General De Gaulle'ün buna ne kadar bağlı kalacağını kestirmek kolay değildir. Bu husus, ancak, ya- kında Fransa ile Federal Almanya arasında başlayacak ikili görüşme- lerde anlaşılacaktır. Bir parma "Bugün dünya barışını en yakından ilgilendiren sorun, hiç şüphesiz, Doğu ile Batı arasındaki ilişkilerin Üç gün süren çalışmalar sırasın- da başka konular da görüşülmemiş değildir. Bildiriye geçmemekle be- raber, Vietnam savaşı Dean Rusk'”- un müttefiklerine satmak i konulardan biri olmuştur. hiçbir devlet, Birleşik Amerikanın akılsızlığına ortak çıkmaya istekli görünmemiştir. Kıbrıs ve silâhsız- lanma sorunları ise, hemen hemen hiç tartışma konusu yapılmadan, eski bildirilerdekilere benzer biçim- de yeni bildiriye de geçivermişler- dir. Brüksel toplantısından sonra da NATO, dışı zırhların parıltısıyla ya- nıp sönen, fakat içi en önemli ko- General De Gaulle Yıldırım çeken yumuşamasıdır. Bu yumuşama, as- keri blokların kuvyetlendirilmesiy- le değil, ortalıktaki çıbanbaşlarının ayıklanmasıyla mümkün olabilir. Avrupadaki en önemli çıbanbaşı ise, Almanyanın durumudur. Danimar- ka Dışişleri Bakanının bu konuyla ilgili olarak Konsey önüne getirdiği bir "Avrupa zirve konferansı"tek- lifi, Fransa da dahil, bütün NATO üyeleri tarafından o hasıraltı edili- vermiştir. Bildiride bu konuda be- lirülen tek şey, Daimi Konseye, Do- gu - Batı ilişkileriyle ilgili olarak be- lirecek gelişme ihtimallerini yakın- dan izlemek görevinin verildiğidir. nularda ya bölünen, ya da kesin bir durum almaya yaklaşamayan üye- lerle hergün biraz daha gevşeyen bir topluluk olmaya devam etmek- tedir. İngiltere Gemisiz ufuklar Şu satırların yazıldığı sıralarda, aşağı yukarı dört haftadır, dün- ya denizlerinde ingiliz bayrağı taşı- yan gemi görünmemektedir. Yalnız- ca Londra doklarında hareketsiz ya- tan gemilerin sayısı 200'e yaklaşmış 18 Haziran 1966