18 Haziran 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

Şogunlar, samuraylar, geyşalar, tatamiler ve kâğıt duvarlar.. Bunlar, hayallerdeki Japonyaya renk ve- ren şekiller. Şimdi hayal alemini televizyon temsil ettiğinden tarihin hikâyeleri televizyon program- larında canlanıyor. Ama bunlar, bütün programlar içinde, genci ve yaşlısı, japonlar tarafından en geniş ölçüde tutuluyor. Çine büyük bir elçilik heyeti göndermesidir. He- yetler devam ediyor. Prens, bu heyetlerin ya- nına en kabiliyetli ve kıymetli öğrencileri ko- yuyor. Bunlar bazen Çinde on veya yirmi yıl kalıyorlar. Fakat geri geliyorlar ve Çinin hem sanatını, felsefesini, edebiyatını getiriyorlar, hem de devlet şeklini. Kocaman Çin İmparatorluğu ve küçük Ja- ponya! Bu, Japonların çinlileri devlet şeklinde bile taklit etmelerinin engeli değildir. Çin im- paratorluk mudur? Öyleyse, bundan böyle Ja- ponya da imparatorluk olacaktır. Prens Şotoku Çin imparatoruna yazdığı mektubu "Doğan Gü- neş İmparatorundan Batan Güneş İmparatoru- na" diye, işte bu devrede tanımlar. Bu devrede, aslında hâla rahip başkanlar arasında birinci olan Yamato kavminin başı kendi kendine, çin imparatoru gibi mutlak bir hükümdar payesi takınır. Ancak, dini liderliği de bırakmaz. Za- ten bu usul hep devam edecek ve İmparator da- ima, Şinto dininin başrahibi olarak kalacaktır. T'ang Çininde mükemmel, fakat son derece ka- -ışık bir devlet sistemi bulunduğuna göre, Ja- ponyada da böyle bir sistem kurulacaktır. He- men bir Yüksek Devlet Şurası, bir Başbakan ve iki Başbakan Yardımcısı, sekiz tane de Bakan- . Bunların idaresinde, bir bürokrasi. Model, gene çin bürokrasisidir. Nihayet, T'angların dört köşe, beş mile altı mil genişlikte, etrafı duvarlarla çevrili başkentleri Ç'ang-an mı var? Yamatolar da, Yamato düzlüğünde Nara şehri- ni kuracaklardır. Varsın onun genişliği Ikibu- çuk mile üç mü olsun ve duvarları bulunmasın.. Hattâ, şehrin batı yanı hiç kurulamasın.. Mem- leket ise, çin modeli üzerine eyalet ve ilçelere bölünecek, oralara şatafatlı isimli valiler, idare- ciler gönderilecektir. Fakat Çinin bir özelliği daha vardır. Ora- da toprak, hiç olmazsa hukuken devletleştiril- miş ve eşit parçalar halinde köylülere dağıtıl- mıştır. Dağıtılmıştır ki her vatandaş aynı ver- giyi ödeyebilsin. Bu verginin bir kısmı mahsul, bir kısmı bedeni çalışma, bir kısmı da askerlik yapmak suretiyle ödenmektedir. Çin bunu ya- par da, Japonya durur mu? O günler Japonya- SI, kâğıt üzerinde, T'ang Devri Çininin bir kü- çük modelidir. Ama, sadece kâğıt üstünde. Zira Japonya hâlâ, daha ziyade kendi ba- şına buyruk kavimler halindedir. Şatafatlı isim- lere sahip valiler ve idareciler, o bölgeleri za- ten hâkimiyetleri altında tutan mahalli asiller- dir. Bunların merkeze pek aldırdıkları yoktur ve Yamato kavminin başı başrahip başkan iken onu ne kadar dinliyorlarsa İmparatoru ge- ne o kadar dinlemektedirler. Vergi sistemi ta- bii hiç yürümemektedir. Zaten bunun tatbik edi- lebildiği yerler bazı merkez bölgelerdir. Oralar- da da askere alınan köylüler sadece işçi gibi çalıştırılmaktadır ve askeri kuvvet, hep, iyi ata 5