23 Ekim 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

Hayal ve Gerçek Asya - Afrika devletleri 1955 yılın- da Bandungda toplandıkları za- man, Batıya bağlı birkaçının dışın- da, gerçekten birlik içindeydiler. Or- tak çıkarları hiçbir tarafa bağlan - mamayı gerektiriyordu, O sırada ta- rafsızlığı bir gerçek (olarak görüp kabul eden Sovyet (o yöneticileri de -bu bakımdan Foster Dulies'dan çok ileri görüşlü olduklarından şüphe e- dilemez- Asya - Afrika devletlerini Batı ve Doğu blokları arasında bir seçim yapmağa Zzorlamadıkları için, bu politikayı yürütmek o kadar Zor görünmüyordu. Oysa bugün, durum kökünden de- gişmiştir. e Ortaya, Dulles'in verdiği örneğe uyarak, kendinden olmayanı karşı taraftan sayan bir Komünist Çin çıkmıştır. Gerçi bu devlet Ban- dungda da vardı ama, o zaman Sov- yet görüşünü aynen savunuyordu. Şimdi Pekindi yöneticiler tarafsızlık ve barış içinde birlikte yaşama konu- larında Sovyetlerle (o birleşmek şöyle dursun, Sovyetlerin oOAsya - Afrika devletleri içine alınmasına bile kar- şıdırlar. Eğer geçtiğimiz Haziran ayındaki Cezayir darbesi imdada yetişmeseydi, Sovyetler Birliğiyle Komünist Çin a- rasındaki geçimsizlik, Asya - Afrika rundadır. Çünkü, Mecliste ve Senato- da çoğunluk Conako'nun elindedir. Sudan kalhaneler "Başkan Kasavubu Çombeyi işbaşın- dan uzaklaştırırken bazı bahaneler göstermemiş değildir. Kasavubuya gö- re, eski başbakan, kabine içindeki ba- kanlıkların pek çoğunu kendi elinde toplamış ve son seçimlerde önemli si- yasal kuvvetler olarak beliren yeni par- tilerin o temsilcileriyle bir milli birlik hükümeti kurmayı reddetmiştir. Kasa- vubuya yakın çevreler, Çombenin suç- 23 Ekim 1965 devletlerini, bu iki devletten birinden yana çıkmak gibi çok güç bir seçim karşısında bırakacaktı. Ancak, Ce- zayir darbesi bu seçimi bütünbütüne ortadan kaldırmamış, yalnızca bir sü- re geri bırakmıştır. Üstelik Komünist Çin, şimdi ortaya, amerikan emper- yalizmini takbih etmeyeceklerin As- ya - Afrika devletleri arasına hiç girmemeleri gibi ikinci bir şartla da çıkmış bulunmaktadır. ovyet - Çin anlaşmazlığı zaten uzun bir süredir tarafsız devletleri güç durumda bırakıyordu. Bu kadar açığa vurulması ve işin bir yanşa dö- külmesi ise tarafsızlığı imkânsızlaş- tırmıştır. Komünist Çin, Asya - AF rika devletlerinin kendisinden tarafa geçmelerini istemektedir. Şimdiye ka- teşkil tarafsız devletlerin hâlâ bu ilkeye bağ- lı kalmalarına yardım ediyordu. Fa- kat Hindistan - Pakistan çatışmasın- dan sonra tarafsızlık yavaş yavaş an- lamını kaybeden bir kavram olmaya başlamıştır. Asya - Afrika devletlerini son ay- larda tedirgin eden olayların birin- cisi Hindistan - Pakistan çatışmasıy- sa, ikincisi de Endonezyadaki 30 Ey- lül darbe denemesidir. Bu deneme Çinden yana çıkacakların başına ne- larından bir başkasının da, eski baş- bakanın, başkanın bütün ısrarlarına HERKES OKUYOR ler geleceğini bütün açıklığıyla or- taya koymuştur. Bu olaydan sonra Asya - Afrika devletleri arasındaki itibarının sarsıldığını anlayan Ko- münist Çin, geçen hafta, 5 Ekimde, Cezayirde toplanacak ikinci Bandung konferansının geri bırakılmasını iste- miştir. Bu isteğinde Komünist Çini tek destekleyen, hint saldırısına uğ- radığı zaman asyalı ve afrikalı dost- -arı tarafından yalnız bırakılan Pa- kistandır. Hindistan ise, bütün olup bitenlerden sonra durumu kendisi için elverişli görerek, Oo konferansın toplanmasını istemektedir. İkinci Bandung Konferansının za- manında toplanıp toplanmayacağı bi- linememektedir. Bütün belirtiler. Kon feransın bir kere daha erteleneceğini göstermektedir. Fakat açıkça bilinen bir şey varsa o da, bugün artık orta- da-bir Asya - Afrika bloku değil, bir Asya - Afrika yamalı bohçası bulun- duğudur. Asya - Afrika devletleri kendilerini Doğu ve Batı blokları i- çindeki parçalanmaların etkisinden kurtaramamışlar, üstelik kendi ara- larında da parçalanmaya başlamış- lardır. Tarafsızlık taraflısı (o hayalcilerin düşleri ne olursa olsun, gerçeğin ta kendisi budur. rağmen âsi liderlerle, bu arada Gben- ye ve Kanza ile görüşmeye razı olma- mak olduğunu söylemektedirler. Fakat bütün bu bahaneler, son ola- yın arkasındaki asıl nedenin Kasavu- bu ile Çombe arasındaki kuvvet çekiş- mesi olduğunu gizleyememektedir. Ni- tekim, başbakanlıktan çekilir çekilmez Çombe, önümüzdeki günlerde yapıla- ca başkanlık seçimlerine adaylığını ko- yacağını açıklamış bulunuyor. Bu, ka- tangalı politikacının şimdi gözünü ne- reye dikmiş olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Anlaşılan, Kongo politi- kasının bundan sonraki Çombesiz olamıyacaktır. dönemleri de 21