25 Eylül 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 14

YURTTA OLUP BİTENLER Plânlamanın Hükümete verdiği rapör ve seçime çok a2 bir zaman Kala bu raporun kenâllerinden yana olmayan güztlelerde Yayınlanması bir tertipti, hem de siyasi bir temip. Rakamların dili ysa, Devlet Plânlama Teşkilâtı uz- manlarının gö'üşü kesindir. Hükü- mete sunulan tapo'da, fiyat hareket- leri üzerinde ciddi Olarak durulması gerektiği belirtilmekte, derhal alınması lâzımgeler tedbirler sıralanmaktadır. Piyatların 1969'in sekiz Aylık uygula- masında yüzde 8.2 oranında bir artış gösterdiği. gerekli tedbirlerin alınma- ması halinde bu artışın Wil sonunda rahatça yüzde 10 oranını aşacağı Ifade edilmektedir. Rapora , sekiz aylık uygulama itibariyle, 1964 yılının fiyat endeksi Ocakta 274, Şubatta 277, Mart ta 271. Nisânde 210, Mayısta 273, Ha- ziranda 268. Temmuzda 263, Ağustos- ta 26l'üir 1965'in fiyat endeksi ise O- cakta 285, Şubatta 287. Martta 286, Nisanda 288, Mâyısta 292, Haziranda 293, Temmuzda 289, Ağustosta 293'dür. Yurdümüzda gönel olarak fiyat hare- ketleri Mart ayına kâdar artmakta, Eylüle kadar düşmekte, sonra tekrar yüselmektedir. Oysa, 1965 fiyat endek- si Nisana kadar istikrar, Mayıs ayında bir kıpırdama, Temmuzda istikrar, A- gustosta Ise Üzerinde önemle durüla- Cak bir artışı göstermektedir. Ağustos ta fiyat düşmesi gs'ekirkon, 4 puanlık bir artış göze çarpmaktadır, Raporda bundan bâşka, bu artışın 1958 istikrar kararından mekte ve derhal tedbir alındığı takdir- de, yıllık fiyat artış ortalamasının yüz de 8.55 oranında tutulabileceği izâh e- dilmektedir. Bu durum, ““Enflâsyonist bâskı vardır” şeklinde nitelendirilmek tveğir, Tedbirler hızla uygulanmazsa, bu 1966'y1ı da etXisi altına ulabi- lecek güçte olduğu bildirilmektedir. Bu arada, giçihme öfdekslerinde dp sön aylarda artışlar olduğu, Ağüs- tösta. Mazirana nazaran İstanbul ve Ankara geçinme endekslerinde 5 pu- anlık yükselme tespit edildiği de ifade eüllinsktedir Rapora göre, 5 Eylül 1964 de 6 m'l- yâr 334 milyon 316 bin 257 Uvta olan emisyon hacmi, 196ö'in aynı tarihinde 728 milyon litalık bir artışla 7 milyar 62 milyon 523 bin 500 'iraya vüksel- miştir. Bundan başka, bütçe gelirleri- nin heroamalara nazaran düşük olma- sinin da ekönom! üzetinde bâzı olum suz etkiler yarattığı İle sürülmekte- di ? Raporda geniş şekilde yer Verilen 4 tedbirler genel olarak üç grupta töop- lanmaktadır. Birinci grupta, mali po- litika alanımda süratli bir şekilde gelir yükseltici katarlar alınması veya büt- cöde özellikl, câri harcamalarda ta- sarrufa gidilmesi gerektiği (o bildiril- mektedir İkinci grupta, para politika- si konusunda Merkez Bankasının hazi n#ye Kisa vadeli avanslarıyla banka kredileri Üze'inde tedbirler alınması lâzımgaldiği Ifade edilmektedir. Nite- kim, hazinenin Merkez Bankasından aldığı kısa vadeli avans yüzde 5'den 10'â çıkarılmıştır. Üçüncü grupta ise, dış ticaret ala- nifdaki deağgesizliği giderici çareler aranması öngörülmektedir. Bir inci daha lânlama Teşkilâtının raporunun ga- Zetelerde yer aldığı gün basın man süplarının bu konuda Başbakan Yar- dımcısı VW» AP Genel Başkanı Demirele yönelttikleri soruya aldıkları karşılık ise hayli eğlenceli oldu, “Sekiz ay için- deki fiyat artışlarını nası; karşılıyor- sunuz?” sorusuna ecrin güleç bir y. takınarak, şu cevabı verdi; ktisadi li kısa peryod- lar içinde mütalea edemeyiz. Hayat seviyesi her memlekette artar Paniğe kapılmamak gerekir, Gelişen ve geniş- leyen her ekönomide (bunlar olabilir. Karşi tedbir almapllir. Bunlar sıhhat İhsan Gürsan “Atma Recep.” AKİS | (fadesidir, Memlekete istikrar geldiği takdirde piyasaya para çıkacak, tabii ki fiyatlarda kıpındanma olacaktır.” Bu cevap, AP Genel Başkanı De- mirelin, Devlet Plânlama Teşkilâtı ra- poriarını ne derece ciddiye aldığını apaçık göstermektedir. Başbakan Ürgüplünün de gazeleci- tela aynı konudaki sorulsrına buna belizer bir cevap vermesi doğrusu İlgi çekicidir, Ürgüplünün, “Enflâsyon teh ükesi olduğu söyleniyor, ne dersiniz?” sorusuna Verdiği cevap aynen şudur: “«.- Piyat yükselişinin Hükümeti bir enflâsyona götüreceği hususunda teh- like görmüyorum. Fiyatların daha da yükseleceğine kani değilim. Eğer bu fiyat artışı vatandaşların satınalma gücü neticesi ise, enülşe edilmemesi gerekir,” Plânlamanın işaret ettiği enflâsyon tehlikesinin bir başka belirtisi, teda- vüldeki para miktarında geçen yıla o- ranla birbuçuk milyara ulaşan artış- tır. Bu yükseliş, emisyon tarihimizde rekör teşkil edecek bir yükseliştir Te- davüldeki para Miktarı 7 milyar 64 milyon liraya yükselmiştir, İstihsaldeki artışın emisyonda kırılan rekoru kâar- şılayabilecek seviyeye ulaştığı İse şüp- helidir. Bundan başka, önümüzdeki yıl bül çe açığının 2.55 milyarın üstünde ola- cağının ortaya çıkması, bu emisyonun kolay kolay kapatılamıyacağını göster- mektedir. Meclisin son çalışma gün- lerinde, sonu nereye varacağı hesaplar madan âlelâtele çıkarılan kanunların uygulamasının yaratacağı dengesizliği gidermek hayli güç olacaktir. Gerçi Devlet Plânlama Teşkilâlı bu den- gesizliği ogidermek amacıyla, aln- ması gerekli tedbirleri Hükümete bil- dirmiştir. Bu tedbirler arasında, ver- gilerde yeniden bazı düzenlemeler Ve câri masreflarda hatırı sayılır ölçüde kısıntılar yapılması bulunmaktadır. Fakat bu, nihayet bir tavsiyeden iba- rettir Ve bu gidişle, kâğıt Üzerinde kal mağa mahkümdur. bakan Yardımcısı Demirelin, panyası sirasında edilen sözlerden an- laşılmaktadır. ' Bu durum, seçimlerden sonra ikti- dara gelecek partilerin ne gibi güçlük- lsrle karşı karşıya kalacağını şimdiden apaçık göstermektedir. Devlet Plânla- ma Teşkilâtınımn alınmesını isteğiği tedbirlere kulak asilmazsa enflâsyon bütüm ağırlığıyla, bir kâbus gibi, mem- leketin Üzerine çöketektir. 55 Eylül 1965