12 Şubat 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

İşin doğrusunu (söylemek gerekir- se, Birleşik Amerika Vietnamda giriş- tiği yeni hareketin ilk gününden baş- layarak dünya kamu oyu tarafından suçlanmamak için, bu nokta üzerin- de özellikle durmuştur, İlk bombardı- man haberi alınır alınmaz Amerika- nın Birleşmiş Milletlerdeki temsilcisi Adlai Stevenson bu ay Güvenlik Kon- seyinin başkanlığını yapan fransız tem silcisi Roger Seydoux'ya bir mektup yollayarak, Amerikan hükümetinin gi- riştiği hareketin bir misillemeden baş- ka birşey olmadığını bildirmiştir. Aynı sırada Washington'da basına bir açık- lama yapan Beyaz Saray sözcüsü Ge- orge Reedy de şöyle demiştir: — Güney Vietnam ve Birleşik A- merikanın ortak harekâtı Hanol reji minin tahriklerine karşı bir misilleme amacını gütmektedir. Amerikan hü- kümetinin birçok defa beyan ettiği gi- bi, biz savaşın genişlemesine taraftar değiliz. Ancak haber kaynaklarımız Hanoi'nin Güney Vietnama ve ameri kan tesislerine karşı daha mütecaviz bir siyaset takibi için emir verdisini ve hazırlıklara giriştiğini bildirmekte- dirler. Savaşın genişleyip (o genişleme- mesi mütecavizin tutumuna bağlıdır. Hanoi rejimi komşularına saldırmak- tan vazgeçeceğini açıklamalıdır Öteyandan, genellikle iyi haber a- lan kaynaklardan öğrenildiğine göre, Birleşik Amerika Kuzey Oo Vietnarnda giriştiği askeri harekata o başladıktan kısa bir süre sonra, Sovyet hüküme- tine de durum hakkında bilgi vermiş bulunmaktadır. Aynı kaynaklarda be- lirtildiğine göre, Birleşik Amerika, sa vaşı Kuzey Vietnama yaymayı düşün- mediğini Kremline ısrarla hatırlatmış- Bütün bunlara ek olarak, Arnerikan hükümeti amerikan deniz ve hava kuv vetleri otarafından yapılan harekât hakkında müttefiklerine ve öteki dost- larına da diplomatik yollardan bilgi vermeğe özel bir önem vermiştir. Çeşitli tepkiler Amerikan ve Güney Vietnam uçak- larının giriştiği misilleme hareketi dünyada duyulunca, çeşitli tepkiler olmuştur. İngiliz hükümetine yakın BATAK DÜNYADA OLUP BİTENLER çevreler Wilson ekibinin Amerikanın Vietnam o politikasını Oo desteklediğini açıklamakla yetinmişler, buna karşılık fransızlar, General De Gaulle'ün Vi- tarafsızlaştırılması yolundaki nının daha büyük bir savaşa yolaçma- sından endişe duyulduğu anlaşılmakta- dır. Nihayet Hindistan Başbakanı Şastri, olayı öğrenir öğrenmez, bütün yabancıların Vietnamdan o çekilmesi gerektiğini söylemiş ve bundan bir gün- sonra da Hint hükümeti bir bildiri ya- yınlayarak hem Güney, hem de Ku- zey Vietnamdaki hasım tarafları tah- rik hareketlerine derhal son vermeğe çağırmıştır. Bildiride, tahrik hareket- lerinin Oo durdurulmasının Oo Vietnam meselesini çözmek için bir konferans toplanmasına uygun bir hava yarata- mesi için tek çâre olarak gördüğü söy- lenmektedir. m Saygonda Diem Hükümetini düşürttüğü gün etnam Meselesini içinden çikılmaz bir hale sokmuş ve Victnamı bir cengel yapmıştır. Şimdi meseleyi çözmek için bütün gayretler bundan dolayı neticesiz kalmakta ve bundun dolayı Saygonda darbeler darbeleri takip etmek- tedir. Amerikan uçaklarının Kuzey Vietnamı bombala- ması durumu değiştirmeyecektir. Washington'un basiret- siz, dar görüşlü ve bilgisiz politikası Vietnam meselesi için hiç bir ümit bırakmamıştır. Halbuki Vietnam, bir bakıma jeopolitik mevkii, bir bakıma hâdiselerin icabı olarak Güney Doğu Asyanın kilit taşı vaziyetindedir ve Amerikanın orada hezimete uğraması bütün bölgeyi sarsacaktır. Zaten üstten Kızıl Çinin, alttan Endonezyanın kuvvetli tesir icra ettiği bu bölge yavaş yavaş Batılılardan uzaklaşmaktadır. Ameri- ka, aynı basiretsiz, dar görüşlü ve bilgisiz me Batının sağlam bir müttefiki olan Pakistanı ve onun ğı resmi ziyaret Pakistanlın politikasına yeni bir istika- met verecektir. Amerika Diemi neden devirtmiştir? Diemin ve ailesi- nin matah olduğunu söylemek gerçeği ifade etmek olmaz. Ama Amerikanın orada burada tuttuğu her adam bir matah mıdır ki? Amerika, eğer akıllı davransaydı ve ha- talı hesap yapmamış bulunsaydı Diemin bir takım kusur- larını düzelttirebilir, onu en az zararlı hale getirebilirdi. AKİS, 12 ŞUBAT 1965 Ama Diem Amerika için başka sebepten tu-kaka olmuştur. Diem ve ailesi, çok Vietnamlı gibi Amerikaya olan itimat- larını, sergilerini, takdirlerini kaybetmişlerdir. Bu, rikanın nezdinde Diemi bir "amerikan düşmanı" haline sokmuştur. Halbuki sonradan görülmüştür ki Saygonda kurulabilecek müstakar en proamerikan hükümet, gene Diemin hükümetidir. Vietnamın bugünkü hakimi General Khan ve onun jön türkleri 5le Amerikanın Saygondaki Büyük Elçisi Taylor arasındaki uçurum Diem ile Lodge arasında açılmamıştır Ame- iem Amerikanın gazabına bir başka sebepten daha a ön ve memleketin tarafsızlaştırılarak birleştirilmesinin çare- lerini aramaya koyulmuşlardır. Bunun imkânı var mıdır, yok mudur o bir başka meseledir. Kızıl Çinin tesiri altın- daki Kuzey Vietnam, muhtemeldir ki elinde bulunan avan tajları kaçırmak istemeyecektir. Ama Diemin katlinden seneler sonra böyle bir hal çaresinin Amerikada dahi dü- şünülmekte oluşu fikrin temelsiz olmadığının delilidir. Hal buki Amerika, bundan dolayı Diemi devirtirken komu- nistlere karşı savaşın sembolünü de devirmiş olmuştur. Yaratılan bir kaostan başka şey değildir. Ama bunu vaktinde görmek için kâhin olmaya lüzum yoktu. Ame- rika bir hatasının daha cezasını çekmektedir. Bari bütün dünya çekmese...