15 Ocak 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 9

dördüncü ei haline sokan oBaka- nın ismi ise yine Cavit Oraldır!.. Ca- vit Oraldan ona gelen Tarım Ba- kanı Mehmet İzmen, Oralın tasarısı- nı eğip büğmüş, fakat ortaya kendi- si gibi fazlası ile çekingen bir tasa- rıdan başka bir şey (o çıkartmamış- tır. 27 Mayıstan başlayıp, devresinde devam eden büt çalışmalar, hiç bir zaman Hü üküm ti aşıp Meclise intikal ami Zaten aslında, bunun maddeten im- kânı da yoktur. CHP ancak kendi hükümetini kurduktan sonradır ki bu işi ciddi ve kesin bir şekilde ele alabilmiştir. ("işi Oyapacak olan a- an Ü pu dan" da bulunmuş ve Turan Şahin bu kadar yıldan, yirmi yıldan sonra ortaya reform denebilecek bir o tasa- rı çıkartıp, bunu Meclise intikâl oet- tiren adam olmuştur. Tasarının mahiye eti Şu anda Mecliste bulunan o Tasarı, e sosyal hedefleri den geli şekilde birleştiren ve sadece top- rak dağıtımı demek olmayan bir ta- sarıdır. Hedef, toprak dağıtımının ya- nında, dağılmış ve parçalanmış top- rakların birleştirilmesi, kooperatifleş- endüstriye yöneltilmesidir. Reformdan sonra çiftçiye bırakı- lacak âzami toprak büyüklüğünü â- dil şekilde tesbit için arazi dört sını- fa ayrılmış, ayrıca dört iklim çeşidi tesbit edilmiştir. Buna göre, "nemli" iklim bölgesinde "sulu" araziye sahip büyük çiftçi, reformdan sonra en faz la 140 dönüme sahip olabilecektir. Bu miktar, "kurak" iklim o bölgesi "kıraç" topraklarda Modem metotlarla fazla üretim ya- pan büyük çiftçiyi teşvik için buna bir istisna tanınmış ve işlet- melerde bu miktarların iki (misline çıkartılması öngörülmüştür. Kamulaştırma, büyük toprak sa- hiplerinin bulunmayacağı (o komisyon ların tesbit edeceği üzerinden yapılacaktır. £ Kamulaştır- ma sırasında açılacak iptal dâvaları- nın reformu durdurması ihtimali or- tadan kaldırılmış, gezici mahkemeler kurularak dâvaların çabuk halli te- min edilmiştir. Reform, Bakanlar Ku rulunun tesbit edeceği bir pilot oböl- gede uygulanmaya (başlanacak ove bu pilot bölgede kadastro ve tapula- ma işleri süratle tamamlanacaktır. Büyük arazi sahiplerinin, arazilerini AKİS, 15 OCAK 1965 parçalayarak reformdan kaçırmaları- nı önlemek için, reform bölgesi oola- rak ilân edilen yerde, ilân tarihinden itibaren üç yıl için temlik ve zilyet- lik devri muameleleri oyasak oedil- mektedir. Tarım Bakanı Şahin, bu için elinden geleni yaptığını, mekte W — Eksikler olabilir, fakat bun- lar komisyonlarda düzelir" demekte- dir. tasarı söyle- asarıda bazı eksiklikler ve ha- talar bulunması normal sayılmalı ve bunların telâfi edilebileceği (o unutul- mamalıdır. Meselâ şimdiden, temli- ki tasarrufları önleyen madde yeter siz görülmektedir. £ Gerçekten, daha 27 Mayısta reform ihtimalini göre- Şahin basın toplantısında a dava : Toprak ana rek arazilerini parçalayan ağalar, bu reformu bu şekliyle kolayca oatlata- bileceklerdir. Bu yüzden, hiç olmazsa 27 Mayısa kadar geriye gidecek bir, "makable şümul" maddesiyle (o tasa- rıdan önceki temlik işlemlerinin Ode yasaklanması gereklidir. İkinci tenkit konusu ( kadastro- ya fazla öncelik verilmesidir. . Yur- dumuzda kadastro işinin ne Okadar yavaş yürüdüğünü bilenler, reformun da aynı gidişe ayak ouydurmasından korkmakta ve komşu ülkelerde o ka- dastro olmadığı halde Mn pra tik toprak o reformi rneklerinden bahsetmektedirler. ” Kamulaştırmada, özellikle Doğuda, alıcı bulamayan on binlerce dönümlük kurak (arazilerin sahiplerine lüzumsuz yere fazla pa- ra ödenerek ,eski toprak ağasını a- YURTTA OLUP BİTENLER partman ağasına kaknimakirir Bir tenkit konusu da, yıllık büt- çelere 100 milyon lira konularak hal li düşünülen finansmanın Bütçe Ko- misyonunun kontrol ve insafına okal- ması ihtimalidir. Aydınlar * Ağalar — Statüko Bir toprak reformu, elbette ki tartı- şılmadan, bünyeye en uygun şek li aramak amacına matuf fikir mü- cadeleleri olmadan çıkarılamaz, çıka rılmaması gerekir. Nitekim, o Tasarı- nın Meclise verilmesiyle tartışmalar hızını artırmıştır. Bütçe oKomisyo- nunda Ağımaslı ve Ahmet Şener ta- rafından ortaya atılan teklif o yeni bir fikirdir. Teklifte, toprak (o sahip- lerinin "değer beyanı" yapmaları is- tenmiştir. Buna göre, çevirmekten (ode kamulaştırılabilecek. kamulaştırmadan kaçmak O isteyerek yüksek değer gösterenlerden ise yük- sek- vergi alınarak, kamulaştırmanın İARERSIMN sağlanacaktır. üzdeki günlerde bu çeşit başka "ekliler olabilir. Bunlar, o ya- pıcı olduğu oranda sevinçle karşılan lıdır. Ancak, Bakanın basın toplantısı- nın ertesi günü Egeli ve Güneyli ağa lardan gelen - Doğudaki ağa, kurak toprağına, müşteri bulabileceği | için reforma pek karşı değildir - şiddetli tepki, dikkatle tahlili gereken bir nok tadır. Gazetelere verdikleri odemeç- lerde görüldüğü gibi, gerek Güneyli, gerekse Egeli ağalar hemen birleşe- rek, reform aleyhindeki (o koalisyonu e Üstelik, böyle ir teşebbüs halinde, "devletin o asa- yiş kuvvetlerinin çıkacak (o hâdiseleri önleyemiyeceği" o tehdidini (o savura- rak!.. Bu tehdit en güzel şekilde, yine bir ağa olan Diyarbakır YIP millet- vekili Recai İskenderoğlu - kendisi 18 bin dönüm araziyi elinde bulundur- maktadır - tarafından tahlil edilmiş- tir. İskenderoğlu : — Bir hadiseden bahsediyorlar. Benim üç köyümde 200 ev vardır ve 1600 kişi yaşar. Eğer bir hâdise olur sa, bir kişi olarak ben mi mahvolu- rum, yoksa 1600 kişi mi? Eğer ağ olarak hâdise çıkartmaya kalksam, parçalanan ben olurum... Bu bir mugalatadır. £ Hâdise falan olmaz" demiş, palavrayı yıkıvermiştir. Meclis dışındaki ağalar tehdit ve ithamlarını savuradursunlar, asıl göz den kaçırılmaması ogereken Meclis içindekilerdir. (Meselâ, nerede toprak 9