15 Ocak 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15

ammer Erten konuştu. Gürültü koparan tebliğ Kongrede tam 22 tane tebliğ okundu. Bunların içersinde teknik ele- man ihtiyacından kalkınma plânına, televizyon konusundan dizel osantral- larına kadar çok çeşitli konular yer alıyor ve tebliğ sahipleri, o ellerinden geldiği kadar etraflıca ele (aldıkları konuların inceliklerine girmeye o çalı- şıyorlardı. Bu konulardan en fazla ilgiyi çekenler arasında özellikle oköy elektrifikasyonu, Oo Türkiyede televiz- ları sayılabilir. e Gerçekten de bu üç konu kongrenin üzerinde en çok söz alınan ve tartışılan konulan arasın- daydı. Ama Pazar sabahı okunan bir tebliğin öğleden sonra da süregelen tartışmaları bunların hepsini bastır- dı.. Konu, son aylarda üzerinde had- siz hesapsız mürekkep harcanan, tek- nisyenlerin olduğu kadar - hattâ on- lardan çok - politikacıların dilinden düşmeyen bir büyük projenin memle- ket gerçeklerine uygun olup olmadı- gıydı. Bahis konusu proje Keban ba- rajı ve hidroelektrik santralı projesiy- di. İki elektrik mühendisi - Suzi Ör- nekol ile Hüseyin Pekin - kafa kafaya vermişler, bir süre önce Amerikan E- basco müşavir mühendislik firmasına yaptırılan Keban barajı fizibilite ora- porunu inceledikten sonra, bir de dün- yanın en hatırı sayılır finansman mü- esseselerinin kabul ettikleri ekonomik mukayese kriterlerini sıralayarak bu kriterlere göre Kebana rakip olabile- cek başka bir enerji kaynağının - me- selâ bir termik santralın - yurdun €- konomik kalkınmasına topyekün ne ölçüde fayda sağlayabileceğini (o hesa- ba vurmuşlardı İşte büyük gürültüyü koparan teb liğ de bu suretle ortaya çıkmıştı. As- lında kongreyi tertipleyen (o Elektrik hendislerinin görüşünü aksettiren bir genel etüd hazırlamak üzere yaz ay- larında bir komite toplamış ve beş-altı mühendisi bu işle görevlendirmişti. Ancak, bir kısım üyelerin fazla meş- gul bulunmaları, konunun ise "gürültü çıkaracak" cinsten oluşu yüzünden ortaya çıka çıka Örnekol ile Pekinin tebliği çıkmış, bu da. Yönetim Kuru- lunun başlangıçtaki tutumunun sine, Odanın görüşü olarak değil, hazırlayanların kişisel görüşleri (o ola- rak yayınlanmıştı! o Tebliğin vardığı AKİS, 15 OCAK 1965 sonuç, Kongrenin pek uysal (geçen havasını bir anda elektriklendirmeye kâfi geldi. Buna göre, Keban santra- ını yapmak yerine, Kebanın ilk ya- tırımı olan 3 milyar 132 milyon liray- la buna eşdeğer termik santralın ilk yatırım ihtiyacı olan 1 milyar 309 mil- yon lira arasındaki farkı endüstri a- lanında yapılacak yatırımlara o tahsis etmekle sağlanacak faydaların sadece Kebanın yapılması haline oranla her faiz haddi için ayça daha büyük o- lacağı hemen görülmektedir. o Bütün bu yargıya götüren hesaplar en önde gelen ve Türkiyeye yardım yapmak- ta olan finansman kurumlarının me- todlarına tam uyacak bir yoldan ya- pıldığı için en ufak bir itirazın müm- kün olamıyacağı da gayet açıktı. Boşa çıkan tertip Pazar sabahı Örnekolun tebliği oku- masından sonra bir aleyhte o ve bir de lehte konuşma yapıldı. Müzake- reye artık kapanmış gözüyle (o bakıl- maktaydı ki, öğleden sonra Elektrik İşleri Etüd İdaresinden ve Devlet Su İşlerinden Keban Barajı projesiyle il- gileri bilinen o kalabalık bir ogrupun istediği görüldü. Baş- kanın isteyenlere söz vermesi o üzeri- ne, üyelerden başka, hariçten bazı po- litikacıların ve aat mühendisleri- nin konuşmaları dinlendi. Söylenenler, şimdiye kadar kongrelerde, radyolar- da, hata mahalli parti ocak toplantı- larında söylenenlerden başka (birşey değildi. Tebliği hazırlayanlarla onları destekleyenlerin konunun halk oyu önünde bir defa da ünlü ve yetkili e- konomistlerin katılmasıyla enine bo- yuna tartışılması ve ondan sonra ke- sin bir yargıya varılması si teklifleri ilgiyi üzerine çe Şimdi beklenen, Elektrik Mühen- Naci Dürer KADIN TERZİSİ Karanfil Sokak No 27/3 ANKARA (AKİS — 44) ENERJİ disleri Odası Yönetim Kurulunun va- kit geçirmeden böyle bir "açık otu- rum" u tertiplemesi ve buna Türkiye- de otoritesiyle tanınmış teknisyen ve iktisatçıları da çağırarak dâvayı ke- sin bir sonuca ulaştırmasıdır. Bu ara- da Enerj ve Tabii Kaynaklar Bakan- lığınm da Barajı ihaleye hazırlandığı yapılan laşılmaktadır. o Herhalde, "çok geç olmadan bir kesin karara ve halk oyunda Kongre sırasında be- liren soruların karşılığını bulması 1s- rarla beklenmektedir. Kongrenin en cazip yönlerinden birisi de, Ticaret ve Sanayi Odaları ile Ticaret Borsaları Birliği (o tarafın- dan salonun holünde kurulan yerli elektrik malzemesi sergisiydi. Elektrik kablolarından (Oampule, O televizyon- dan dikiş makinesine varıncaya kadar çok çeşitli sanayi mamullerinin teşhir edildiği bu sergide en çok seyirci top- layan, bir radyo firmasının kurduğu "closed circuit — kapalı devre" siste- mine göre çalışan televizyon tesisiydi Herkesin kendisini cihazın oekranın- da görebilmek için sıraya girdiği bu pavyondan başka çeşitli ev eşyaları- nın ve elektrikle çalışan âletlerin gös- terildiği tam ölçüdeki bir ev de büyük bir ilgiyle izleniyordu. Yerli o sanayiin yüzdeyüze yakın bir oranda gerçekleş- tirdiği transformatör ve motörlerin de son yıllardaki gelişmesi memnunlukla izlendi. Çanakkaledeki fabrikanın yap tığı izolatörlerin elektrik alanında bü- yük bir boşluğu kapattığı görülüyordu, yerli ampuller artık ithâl malını arat- mayacak bir durumdaydı. Hele bina- nın dışına dikilen ve gelip geçen her- kesin dikkatini üzerine toplayan yük- sek pilon. kalkınma çabası lunan Türkiyede özellikle uzak mesa- felere elektrik enerjisinin o taşınmasın da çok büyük bir anlam taşıyordu. Şim diye kadar bu gibi direkler için Ame- rikaya, İtalyaya, İngiltereye nice mil- yonlar su gibi akıtılmıştı. Nihayet Ân- karada Çiftlik yakınında bir galvaniz- leme tesisi kurulmuş ve yapılan hava hatlarının demirleri Karabükten sağ- lanıp burada da galvanizlendikten son türk malı olarak elektrik hatlarının inşası kabil (o olmuştu. Herhalde sergiyi gezenlerin o ina- nacakları şey, elektrik malzemesi en- düstrisinin çekirdeğinin artık (o kurul- muş bulunduğu, böyle bir teşebbüsün memlekette büyük bir hamle yarata- cağı ve bunun diğer birçok endüstri şe- killerinden - meselâ otomobil endüst- risinden - çok daha verimli ve yarar- lı bir iş sahası olduğudur