18 Aralık 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

DÜNYADA OLUP BİTENLER Demirperde Talihsiz bir konferans Geride bıraktığımız o haftanın son günü, Moskovada yayınlanan ünlü Pravda gazetesinde üç satırlık (o kısa bir haber çıktı. Bu haberde, kardeş partiler - bu, "dünya komünist par- tileri" demektir (arasında yapılan gö rüşmeler sonunda, komünist ve işçi partiler arasında yapılması (o düşünü- len toplantıyı hazırlamakla görevli müzdeki günlerde komünist blok için de yeni çatışmaların, yerli görüş ay- rılıklarının çıkacağıma bir işareti ol- sa gerektir. Dünyadaki komünist ve işçi par- tileri arasında bir konferans otoplan- ması fikri ilk olarak eski Sovyet li- deri Krutçef tarafından ortaya atıl- mış bir fikirdir. Krutçef, bu toplantı sırasında, komünist blok içinde Sov- yetler Birliğiyle liderlik (o yarışmasına girişmiş bulunan Kızıl Çini bütün kar deş partilere takbih ettirmek isti- yordu. Fakat Krutçefin bu teklifi ko- münist partilerin büyük bir çoğunlu- gu tarafından kabul edilmemişti. Top lantıya davet edilen 25 partiden yal- nız onbiri bu daveti olumlu karşıla- mış, bir kısmı cevap vermekte acele etmemiş, Komünist Çinin izinden gi- den Asya komünist partileri ise hemen "Hayır" ı yapıştırmışlardı. Krutçef böyle bir konferansın top lanmasını isterken, ortaya, tarih ola- rak bu yılın 15 Aralığını sürmüştü. Fakat eski Sovyet lideri, bu tarih yak laşmadan koltuğundan O oluvermiştir. 'Eski Başbakan işbaşından ouzaklaştı- rılır uzaklaştırılmaz, bütün (yorum cular, bu toplantı teklifinin (o âkibeti üzerinde düşünmeye koyulmuşlar (o ve toplantının yapılıp Oo yapılmayacağını tartışmaya başlamışlardır. £ Krutçefin işbaşından (o uzaklaştırılmasının yeni- den stalinciliğe dönüş olmadığını du- yurmaya, büyük önem veren yeni Sov- yet idarecileri, Doğu Avrupadaki ko- münist partileri (o ferahlatmak ( için' an Lr ii birlikte yaşa- e "komünist blok içinde her komünist ER “ avranış hürlüğü politikasını devam ettireceklerini bil- dirirken, bu toplantıyı da benimsemek zorunda kalmışlardır. e Bununla obe- raber, komünist partiler arasındaki AKİS, 18 ARALIK 1964 General De Gaulle Kızdırmaya gelmez! geniş görüş ayrılıkları yüzünden, top- lantı yapılsa bile, bunun 15 gibi yakın bir tarihte olacağım kimse sanmıyordu. Nitekim, (yorumcuların bu tahmini doğru çıkmıştır. İki ihtimal var.. Diğer yandan, geçen haftanın o so- nunda Pravdada yayınlanan ha- berde, hazırlık komitesinin gündemi- nin ne olacağı özellikle belirtilmemiş- tir. Buna ek olarak, asıl toplantının ne zaman yapılacağı da bildirilmiş de- ğildir. Anlaşılan, yeni Sovyet idareci- leri bir yandan Kruıtçeften zoraki de- vir aldıkları bu konferans fikrini ger- çekleştirmeye çalışırken, Oo öteyandan da kardeş partileri ürkütmemek için bütün gayreti harcamaktadırlar. Acaba Moskovadakd idareciler ö- nümüzdeki üç ay içinde bugün tered- düt içinde bulunan partileri daveti ka- ikna edebilecekler midir? oBu- gün, Doğu Avrupa komünist partileri ki dahil, hiçbir komünist partinin blok içindeki parçalanmayı gün ışı- ğına çıkarmak istemediği açıktır. Bu bakımdan, sovyet idarecileri, (o yapıla- cak toplantıda Kızıl Çinin takbihini isteyecek kadar ileri gitmezlerse, top lanma şansı olabilir. Ancak Pekin hü- kümeti, Moskoya karşısındaki (o tutu- munu harelin biraz daha sertleştirdi- ğine göre, Sovyet idarecileri bu an- azlığı laşm: en kısa zamanda kesin bir çözüm yoluna bağlamak için (acele edebilirler, öteyandan, Pekinin uz- laşmaz tutumunu beğenmeyen o bazı partiler de zamanla sovyet görüşüne katılabilirler. Eğer bu iki ihtimal ger- çekleşirse, o zaman Mart ayında ko- münist blok içinde epeyce gürültü ko pacak demektir. Batılılar Görünüşteki birlik Geride bıraktığımız haftanın sonun da komünist blok kendi içindeki parçalanmayı nasıl gidereceğini (odü- şünürken, bu haftanın ilk günlerinde batılılar da kendi kendilerine NATO içindeki birliği nasıl koruyabilecekle- rini soruyorlardı. Bu Salı sabahı Pa- risteki NATO Sarayında toplanan 15 Dışişleri bakanım en fazla düşün- düren konu buydu. Bilindiği gibi, Atlantik Paktı Teş kilâtının Konseyi, biri ilkbaharda di- geri de sonbaharda olmak üzere, yıl- da iki kere Bakanlar seviyesinde top- lanır. Bu toplantıya yalnız e Dışişleri bakanları katılmaz, her üye devlet Savunma ve Maliye bakanlarını oda yollar. 15 Dışişleri bakanı bir salonda İttifakın siyasi çalışmalarını . yapar- ken, diğer salonlarda Savunma O ba- kanları ortak savunma (meselelerini, Maliye bakanları da iktisadi rı incelerler. Fakat bütün Dışişleri bakanlarının yaptığı toplan tılarda olduğuna şüphe yoktur. Ülke- lerin dış politikasını yönetenler ara- sında bir görüş birliği (okurulmadıkça, diğer konuşmalar devamlı olarak ikin ci derecede kalır. 21