4 Aralık 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

DÜNYADA OLUP BİTENLER B. Milletler Kiminin parası, kiminin duası İçinde bulunduğumuz haftanın ilk gün terinde, New York şehrinin göbe- gindeki Manhattan adasının doğu kı- yılarında yükselen kırk katlı Birleşmiş Milletler binasında hummalı bir çalış- ma göze çarpıyordu. Binanın kuzeyi- ne düşen Genel Kurul salonunda irili ufaklı kümeler bazan yüksek, bazan alçak sesle birşeyler tartışıyorlar, Teş kilâtın, içine düştüğü çıkmaza çare arıyorlardı. Acaba Birleşmiş Milletle- rin karşı karşıya bulunduğu mali güç- lükler, Genel Kurulun, şu satırların yazıldığı sırada, çalışmalarına başla- yan yeni döneminde büyük devletler arasında Teşkilâtı oköklerinden sar- sacak bir çatışmaya yol açacak mıydı? Acaba bu çatışmayı önleyecek bir çare bulunamaz mıydı? Herkes birbirine bu sorulan soruyor, fakat görünüşe göre, kimse karşısındakinden tatmin edici bir cevap alamıyordu. Bu hafta Birleşmiş Milletlerin bü- tün üyelerini en fazla düşündüren me- sele olarak beliren mali güçlüklerin kaynağı, bilindiği gibi, Teşkilât üyesi dokuz devletin, özellikle Sovyetler Bir- liğiyle onun izinden gidenlerin, Teşkilâ tın barışın korunması amacıyla kurdu ğu kuvvetlerin giderlerine katılmaktan kaçınmalarıdır. Bunun sonunda. Bir- leşmiş Milletlerde bu kuvvetlerin gider lerini karşılamak için tesis edilen özel bütçe geçen yıl 122 milyon dolardan fazla bir açıkla kapanmıştır. Nitekim, Kongodaki Birleşmiş Milletler kuvvet leri bu parasızlık yüzünden geçen Ha- ziran sonunda geri çekilmek zorunda kalmışlar ve bu talihsiz Afrika ülke- si de bu yüzden sonu gelmeyen karı- şıklıkların içine düşmüştür. Yeni günler, yeni durumlar Sovyetler Birliği, Birleşmiş Milletler barış kuvvetlerinin Genel (Kurul kararıyla kurulduğunu oysa buna ka- rar vermek yetkisinin yalnız - kendi vetosunun işlediği - Güvenlik Konse- yinde bulunduğunu ileri sürerek, öze bütçeye verm>3Si gereken 60 milyon dr ları ödemekten kaçınmaktadır. o Mos- kovadaki idareciler, Milletlerarası Ada let Divanının özel bütçeye ödeme yar maktan kaçınanların andlaşmanın 19 maddesi gereğince Genel Kuruldaki oy hakkını kaybedecekleri yolunda ver diği bir istişari mütaalayı kabule ya- naşmamıştır. Genel Sekreter U'Thânt' ın bundan bir süre önce oMoskovaya giderek Krutçeften ricada bulunması AKİS, 4 ARALIK 1964 da para etmemiştir. Nihayet yeni Sov yet idarecileri de, işbaşına geçer geç- mez, barış kuvvetlerine bir kuruş bile vermeyeceklerini açıklamışlardır. Bu- nun üzerine Birleşik Amerika Genel Kuruldan Sovyetler Birliğinin oy hak kının kaldırılmasını isteyeceğini bil- dirmiş ve Asya ile Afrikanın geri kal- mış ülkelerini kendisine (o katılmaya zorlamak için Birleşmiş Milletler Tek nik Yardım Fonuna yaptığı oyardımı şimdilik kestiğini açıklamıştır. Genel Kurulun çalışmalarına baş- ladığı şu günlerde Birleşmiş Milletle- rin içine düştüğü bu çıkmazdan nasıl kurtulacağını bilen hiç kimse yoktur. Birleşik Amerikanın Sovyetler o Bir- liğini oy hakkından etmeye kalkış- ması, şu sırada yumuşamış olan So- guk savaşı yeniden sertleştirecek ni- telikte bir istektir, öyle tahmin edi- liyor ki, tarafsız ülkelerin büyük bir çoğunluğu bu amerikan isteğini kabu le yanaşmıyacaktır. Fakat amerikan isteğinin aleyhine oy kullanırlarsa, o »saman da Birleşmiş Milletlerin bun- dan sonraki barış çalışmalarına obü- yük bir darbe vurmuş olacaklar (o ve bundan da en çok kendileri zarar gö- receklerdir Kongo Sisler dağılınca.. Geride bıraktığımız hafta bütün dün- yanın dikkati Kongonun üzerine çevrilmişti. Dünya devletlerinin bazı- ları, Belçikanın âsilerin elinde tutsak kalan beyazlan kurtarmak (amacıyla Birleşmiş Milletler Binası Gayya kuyusu